میزانهای مرگ و میر

1. میزانهای مرگ و میر Death Rates (Mortality) دکتر علی محمد هادیانفرد عضو هیأت علمی دانشکده پیراپزشکی http://www.alihadianfard.info/download.html

2. میزان مرگ و میرخامCrude Death Rate (C.D.R) تعداد کل فوت شدگانیک منطقه در یک دوره معین(معمولاٌ یک سال) تقسیم بر جمعیت وسط سال همان منطقه ضرب در 1000. این میزان تمام موارد مرگ رخ داده در طول سال را در کل جمعیت بیان می کند و هیچگونه اطلاعات اختصاصی از علت مرگ، جنس، نژاد و غیره در فوت شدگان را ارائه نمی دهد. به همین دلیل برای مقایسه بین منطقه ای مناسب نمی باشد.

3. میزان مرگ و میراختصاصی سنیAge Specific Death Rate (A.S.D.R) تعداد کل فوت شدگاندر هرگروه سنی در یک دوره معین(معمولاٌ یک سال) تقسیم بر جمعیت وسط سال همان گروه سنی ضرب در 1000.

4. میزان مرگ و میراختصاصی جنسیSex Specific Death Rate (S.S.D.R) تعداد کل فوت شدگاندر هرگروه جنسی در یک دوره معین(معمولاٌ یک سال) تقسیم بر جمعیت وسط سال همان گروه جنسی ضرب در 1000.

5. میزان مرگ و میراختصاصی جنسی و سنیSex-Age Specific Death Rate (S.A.S.D.R) تعداد کل فوت شدگاندر هرگروه جنسی و سنی در یک دوره معین(معمولاٌ یک سال) تقسیم بر جمعیت وسط سال همان گروه جنسی و سنی ضرب در 1000.

6. میزان مرگ و میراختصاصی شغلی Occupation Specific Death Rate (O.S.D.R) تعداد کل فوت شدگاندر هرگروه شغلی در یک دوره معین(معمولاٌ یک سال) تقسیم بر جمعیت وسط سال همان گروه شغلی ضرب در 1000.

7. میزان مرگ و میراختصاصی بیماری Cause Specific Death Rate (C.S.D.R) تعداد کل فوت شدگانناشی از یک بیماری (علت) در یک منطقه و در یک دوره معین(معمولاٌ یک سال) تقسیم بر جمعیت وسط سال همان منطقه ضرب در 1000.

8. سایرمیزانهای مرگ و میراختصاصی Specific Death Rate (S.D.R) • میزان مرگ و میر اختصاصی نژادی • میزان مرگ و میر اختصاصی سنی _ شغلی • میزان مرگ و میر اختصاصی جنسی _ شغلی • میزان مرگ و میر اختصاصی بیماری _ شغلی • میزان مرگ و میر اختصاصی بیماری _ جنسی _ سنی _ شغلی

9. میزان مرگ و میر(کشندگی) بیماریCase Fatality Rate ( CFR) تعداد کل مرگ و میرهای ناشی از یک بیماری خاص در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل مبتلایان به آن بیماری در همان دوره ضرب در 100. • میزان مرگ و میر بیماری اختصاصی سنی • میزان مرگ و میر بیماری اختصاصی جنسی • میزان مرگ و میر بیماری اختصاصی جنسی _ سنی

10. نسبت میراییProportionate Mortality Ratio (P.M.R) تعداد کل مرگ و میرهای هرگروه سنی در یک دوره معین(معمولاً یک سال) تقسیم برتعداد کل مرگها در همان دوره(یک سال) ضرب در 100.

11. نسبت (میزان) علت مرگCause of Death Ratio (Rate) تعداد کل مرگ و میرهای ناشی از یک بیماری(علت) خاص در یک دوره معین(معمولاً یک سال) تقسیم بر تعداد کل مرگهای ناشی از کلیه علل در همان دوره(یک سال) ضرب در 100.

12. مرگهای جنینی Fetal Mortality (Death) مرگ و میر جنینی زود رس EarlyFetal Death: مرگ و میر جنین قبل از 20 هفته حاملگی با وزن 500 گرم یا کمتر. مرگ و میر جنینی به هنگام IntermediateFetal Death: مرگ و میر جنین از 20 هفتگی کامل حاملگی تا قبل از 28 هفتگی با وزن بین 501 تا 1000 گرم. مرگ و میر جنینی دیر رس Late Fetal Death : مرگ و میر جنین از 28 هفتگی کامل به بعد با وزن بیش از 1001 گرم. تولد مردهStillbirth : در موقع یا بعد از تولد هیچ یک از علائم حیاتی در نوزاد وجود ندارد. (Intermediate & Late Fetal Death) مرگ و میر جنین بعد از 20 هفته کامل حاملگی.

13. میزان مرگ و میر جنینی (میزان مرده زایی) Fetal Death (Stillbirth) Rate تعداد کل مرگ و میر جنینی به هنگام و دیر رس Intermediate & Late) ) در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدها ی زنده + تعداد کل مرگ و میر جنینی Intermediate & Late در همان دوره ضرب در 1000. تعداد متولدین مرده در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدها ی زنده در همان دوره ضرب در 1000.

14. میزان مرگ و میر حول زایمان Perinatal Mortality Rate (P.M.R) مدت زمان بعد از 28 هفته حاملگی تا هفت روز پس از تولد، دوره Perinatal نامیده می شود. مرده زایی + مرگهای کمتر از یک هفته در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدها ی زنده در همان دوره ضرب در 1000. مرگ دیررس جنین + مرگ زودرس نوزادی با وزن بیش از 1000 گرم در موقع تولد در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدها ی زنده با وزن بیش از 1000 گرم در هنگام تولد در همان دوره ضرب در 1000.

15. دوره نوزادی • Neonatal period • از هنگام تولد شروع شده و 28 روز بعد از تولد خاتمه می یابد.

16. مرگهای نوزادیNeonatal Mortality (Death) مرگ نوزادیMortalityNeonatal : مرگ و میر نوزاد متولد شده تا روز 28 تولد. مرگ دوره پس از نوزادی MortalityPostneonatal : مرگ و میر نوزاد متولد شده از روز 28 تولد تا یک سالگی. مرگ و میر کودکیInfant Mortality: مرگ و میر از زمان تولد تا یک سالگی.

17. میزان مرگ و میر نوزادیNeonatal Mortality Rate (N.M.R) تعداد کل مرگ و میرهای نوزادی در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدهای زنده (تعداد کل نوزادان ترخیص شده مرده یا زنده) در همان دوره ضرب در 1000 یا 100.

18. میزان مرگ و میرپس از دوره نوزادیPostneonatal Mortality Rate (P.N.M.R) تعداد کل مرگ و میرهای پس از دوره نوزادی در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدهای زنده (تعداد کل نوزادان ترخیص شده مرده یا زنده) در همان دوره ضرب در 1000 یا 100.

19. میزان مرگ و میر کودکان زیر یکسالInfant Mortality Rate (IMR) تعداد کل مرگ و میر کودکان (نوزادی و نوزادی دیر رس) زیر یکسال در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدهای زنده (تعداد کل نوزادان ترخیص شده مرده یا زنده) در همان دوره ضرب در 1000 یا 100. این میزان نباید بیش از 2 درصد باشد.

20. مرگهای مادری Maternal Death مرگ یک زن است در حالیکه باردار بوده یا مرگی است که تا 42 روز پس از اتمام بارداری بدون توجه به مدت و موضع بارداری از هر علتی که با بارداری یا مراقبت بارداری در ارتباط بوده رخ داده است، ولی نه در اثر اتفاق و تصادف. مرگ و میر مادری دیر رسLate maternal death: مرگ یک زن در اثر علل مامائی مستقیم یا غیر مستقیم که بعد از 42 روز، اما کمتر از 1 سال پس از خاتمه بارداری اتفاق می افتد.

21. مرگ و میر وابسته به بارداری Pregnancy related Death مرگ و میر مامائی مستقیم Direct Obstetric deaths: مرگهای ناشیاز عوارض و مشکلات بارداری، زایمان و نفاسی در اثر مداخلات، ترک یا حذف، درمان غلط یا در اثر زنجیره وقایع منتج از هر مورد مذکور می باشد. مرگ و میر مامائی غیرمستقیم Indirect Obstetric deaths: مرگهای ناشی از بیماریهایی که قبلاً وجود داشته یا بیماریهایی که در طول بارداری پیشرفت نموده اند می باشد. این بیماریها منتج از عامل مامائی مستقیم نبوده، بلکه در اثر نتایج فیزیولوژیک بارداری شدید گردیده اند.

22. میزان مرگ و میر مادریMaternal Mortality Rate (M.M.R) تعداد کل مرگ و میرهای ناشی از زایمان یا عوارض آن ( مرگ و میرهای مستقیم، نظیر مسمومیت، عفونت و خونریزی) در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل تولدهای زنده (تعداد کل ترخیص شدگان که به دلیل بارداری بستری شده اند) در همان دوره ضرب در 1000 یا 100. این میزان نباید بیش از 25 درصد باشد.

23. میزان (نسبت) علت مرگ و میر مادریCause of Maternal Mortality Rate (Ratio) تعداد کل مرگ و میرهای مادران از هر علت خاص در اثر بارداری و زایمان در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل مرگ و میرهای مادران در اثر بارداری و زایمان در همان دوره ضرب در 1000 یا 100.

24. میزان مرگ بیمارستانی بخشی از بیماران بستری در بیمارستان که در انتهای مدت بستری مرده اند. بیمارانی که در بدو ورود و یا در اورژانس فوت می کنند، در این میزانها محاسبه نمی شوند.

25. میزان مرگ و میر ناخالصGross Death Rate تعداد کل فوت شدگان در یک دوره معین تقسیم بر کل ترخیص شدگان (شامل فوت شدگان) در همان دوره ضرب در 100. این میزان در حالت استاندارد حدود 3 درصد می باشد.

26. میزان مرگ و میرخالصNet Death Rate تعداد کل فوت شدگانبعد از 48(24) ساعت بستری در یک دوره معین تقسیم بر کل ترخیص شدگان (شامل فوت شدگان) منهای مرگهای قبل از 48(24) ساعت بستری در همان دوره ضرب در 100. این میزان نباید بیش از 5/2 درصد باشد.

27. میزان مرگ ناشی از بیهوشیAnesthesia Death Rate تعداد مرگهای ناشی از بیهوشی در یک دوره معین تقسیم بر کل تعداد بیهوشی در همان دوره ضرب در 100.

28. میزان مرگ بعد از عمل جراحیPostoperative Death Rate تعداد مرگهای اتفاق افتاده تا ده روز بعد از جراحی در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل اعمال جراحی در همان دوره ضرب در 100. این میزان نباید بیش از 1 درصد باشد.

29. آتوپسی بیمارستانی Hospital Autopsy آتوپسی بیمارستانی آزمایشی است که پس از مرگ در یک بیمارستان یا مکانی دیگر بوسیله یک آسیب شناس یا پزشک مسؤول روی بدن شخصی که قبلاً بیمار بیمارستان بوده است، انجام می گیرد. اگر این آزمایش روی بدن بیماری که در بیمارستان بستری بوده و فوت نموده است، انجام شود به آن آتوپسی بیماران بستری بیمارستان Hospital Inpatient Autopsy گفته می شود.

30. کار برد های مهم آتوپسی • تعیین علت مرگ. • تعیین میزان تغییرات ایجاد شده بوسیله بیماری یا درمان انجام شده. • آموزش پزشکان و سایر کادر مراقبت. • پژوهش در علوم بالینی.

31. شرایط لازم جهت آتوپسی بیمارستانی • آتوپسی توسط کادر متخصص پاتولوژی بیمارستان انجام گرفته باشد. (در بیمارستانهای کوچک ممکن است توسط سایر پزشکان انجام شود.) • آتوپسی در محیط بیمارستان انجام گرفته باشد. ( در بیمارستان های کوچک ممکن است در محل دیگری آتوپسی انجام شود.) • آتوپسی روی بیمار بستری بیمارستان انجام گرفته باشد.( در پاره ای از موارد مانند آموزش، آتوپسی روی بیمارانی که قبلاً در بیمارستان بستری بوده اند، انجام می گیرد.) • آتوپسی های انجام شده روی جنین جزء درصد آتوپسی بیمارستان به حساب نمی آیند.

32. اصول ضروری در آتوپسی بیمارستانی • آتوپسی باید توسط کادر متخصص پاتولوژی بیمارستان انجام گیرد. • گزارش آتوپسی باید حتماً در پرونده بیمار نگهداری شود. • نمونه بافت به همراه گزارش آتوپسی می بایست در آزمایشگاه بیمارستان نگهداری شود.

33. میزان آتوپسی ناخالصGross Autopsy Rate تعداد کل بیماران بستری آتوپسی شده در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل بیماران بستری فوت شده در همان دوره ضرب در 100. اگرچه آتوپسی های انجام شده روی مرگهای جنینی جزء درصد آتوپسی بیمارستان به حساب نمی آیند، ولی ممکن است جداگانه محاسبه و گزارش شوند.

34. میزان آتوپسی خالصNet Autopsy Rate تعداد کل بیماران بستری آتوپسی شده در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل بیماران بستری فوت شده در همان دوره منهای فوت شدگانی که اجساد آنها برای آتوپسی به پزشکی قانونی واگذار شده اند ضرب در 100. ( این میزان نشان دهنده نسبت مرگهای آتوپسی شده به مرگهایی است که بدنهایشان برای آتوپسی در دسترس بوده اند.) این میزان در حالت استاندارد حداقل 25 درصد می باشد.

35. میزان تعدیل شده آتوپسی بیمارستانیAdjusted Hospital Autopsy Rate تعداد کل آتوپسی های بیمارستان در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل مرگهای بیماران بیمارستان که بدنهایشان برای آتوپسی در دسترس بوده است در همان دوره ضرب در 100. در این میزان آتوپسی بیماران بستری(اجسادی که به پزشکی قانونی نرفته است.) ، سر پایی، مراقبت در منزل و بیماران قبلی بیمارستان منظور می شود.

36. سقط جنینAbortion به اتمام حاملگی قبل از بیست هفته بارداری سقط گفته می شود. • سقط عمدی (قانونی، غیرقانونی، پزشکی)Induced A. • سقط خودبخودیSpontaneous A.

37. میزان سقط خامCrude Abortion Rate تعداد کل سقط انجام شده در یک دوره معین (معمولاً یک سال) تقسیم بر جمعیت وسط آن سال ضرب در 1000.

38. میزان سقطAbortion Rate تعداد کل سقط انجام شده در یک دوره معین (معمولاً یک سال) تقسیم بر تعداد کل حاملگی ها در همان دوره ضرب در 1000. در این میزان می توان در مخرج کسر بجای تعداد حاملگی ها از: تعداد موالید زنده، جمعیت وسط سال زنان گروه سنی 44-15سال، جمعیت زنان متأهل گروه سنی 44-15سال، استفاده نمود.

39. میزان شیوع سقط تعداد کل زنان متأهلی که حداقل یکبار سقط کرده اند در یک دوره معین (معمولاً یک سال) تقسیم بر جمعیت زنان متأهل گروه سنی 44-15سال ضرب در 1000.

40. میزان مرگ مادری به علت سقط تعداد کل مرگ و میرهای مادران به علت سقط در یک دوره معین تقسیم بر تعداد کل سقط ها در همان دوره ضرب در 1000.