1 / 39

Austurlönd nær I

Austurlönd nær I. Ísrael og Palestína Bls. 154 – 165. Austurlönd nær. Austurlönd nær (Miðausturlönd) eru löndin frá Egyptalandi í vestri til Írans í austri og teljast Arabíuskaginn og Litlu-Asíuskaginn (Tyrkland) einnig til þeirra

crwys
Télécharger la présentation

Austurlönd nær I

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Austurlönd nær I Ísrael og Palestína Bls. 154 – 165

  2. Austurlönd nær • Austurlönd nær (Miðausturlönd) eru löndin frá Egyptalandi í vestri til Írans í austri og teljast Arabíuskaginn og Litlu-Asíuskaginn (Tyrkland) einnig til þeirra • Á þessu svæði hófst landbúnaður á jörðinni, þar urðu fyrstu borgir og menningarríki mannkyns til og þaðan koma öll eingyðistrúarbrögðin • Undanfarna öld hefur þetta svæði verið mjög stjórnmálalega viðkvæmt og stríð hafa þar verið nokkuð mörg • Í miðpunkti þeirrar ólgu sem þar hefur ríkt er Ísrael og staða þess ríkis í hinum múslímska heimi sem umlykur það Valdimar Stefánsson 2007

  3. Gyðingaríkið í Palestínu • Saga gyðinga í Palestínu nær í það minnsta þrjú þúsund ár aftur í tímann • Í um þúsund ára skeið, fram á fyrstu öld f. Kr., var sjálfstætt eða hálfsjálfstætt ríki gyðinga, Ísrael, við lýði í Palestínu en eftir uppreisnina gegn yfirráðum Rómar árið 67 var gyðingaþjóðin hrakinn úr landinu • Þeir hurfu þó aldrei alveg og næstu aldirnar bjó þar vaxandi hópur þeirra í sátt við arabíska nágranna sína • Á blómatíma múslímska stórveldisins, á 10. öld, er talið að um 300 þúsund gyðingar hafi búið í Palestínu en eftir ofsóknir kristinna krossfara næstu aldirnar voru vart fleiri en þúsund eftir Valdimar Stefánsson 2007

  4. Tyrkjaveldi • Frá því á fyrri hluta 16. aldar fram til fyrri heimsstyrjaldar voru öll Austurlönd nær hluti Tyrkjaveldis, að Persíu (Íran) undanskildu • Þegar kom fram á 19. öld var blómatími Tyrkjaveldis liðinn og stóð ekki annað eftir af henni í Palestínu en spilling og óstjórn • Verslun var í lágmarki og stöðnun ríkti á flestum sviðum þjóðlífsins • Um miðja 19. öld voru gyðingar í Palestínu um 17 þúsund en heildaríbúatalan milli 600 og 700 þúsund Valdimar Stefánsson 2007

  5. Gyðingahatur í Evrópu • Frá miðöldum höfðu gyðingar í Evrópu mátt þola ýmsar hörmungar af hendi kristinna manna • Þeir voru sakaðir um dauða Krists, kennt um náttúruhamfarir og drepsóttir auk þess sem þeim var meinað að eignast land og stunda aðra hefðbundna atvinnu • Því fór svo að þeir sneru sér gjarnan að verslun og viðskiptum og auðguðust vel á því en sú staðreynd, ásamt því að þeir héldu sig út af fyrir sig, jók enn á hatur kristinna í þeirra garð • Á 19. öld dró þó heldur úr ofsóknunum í Vestur-Evrópu er lýðræði og almennt umburðarlyndi jókst í kjölfar meiri menntunar almennings Valdimar Stefánsson 2007

  6. Theodór Herzl og síonisminn • Undir aldamótin 1900 kom austurríski gyðingurinn Theodór Herzl fram með nýja kenningu: hinn pólitíska síonisma • Síonisminn gekk út á það að gyðingar ættu sögulegt tilkall til Palestínu og markmiðið var að stofna þar sjálfstætt ríki gyðinga, það er endurreisa hið forna Ísrael • Stofnuð voru Heimssamtök síonista til að fylgja málinu fram og næstu árin beittu síonistar öllum brögðum til að tryggja sér yfirráð yfir Palestínu • Um og eftir aldamótin fjölgaði þeirm gyðingum sem fluttu til Palestínu og stofnuðu þeir með sér sjóð til að fjármagna landakaup af tyrkneskum landeigendum Valdimar Stefánsson 2007

  7. Fyrstu samyrkjubúin í Palestínu • Gyðingar ráku palestínska leiguliða burt frá þeim jörðum sem þeir keyptu og stofnuðu þess í stað samyrkjubú að sósíalískri fyrirmynd, en það fyrsta var stofnað árið 1909 • Þegar fyrri heimsstyrjöldin braust út höfðu fjórtán samyrkjubú verið sett á stofn í Palestínu • Með aðstoð fjársterkra gyðinga í Evrópu og Bandaríkjunum héldu síonistar áfram að kaupa lönd og jarðir en þó voru þeir ekki enn orðnir það fjölmennir að almenningur hefði áhyggjur af því • Árið 1914 voru gyðingar í Palestínu samt orðnir 85 þúsund talsins sem gerði um 12% af heildaríbúafjölda landsins Valdimar Stefánsson 2007

  8. Fyrri heimsstyrjöldin skellur á • Fyrri heimsstyrjöldin gjörbreytti stöðu mála í Austurlöndum nær en Tyrkjaveldi barðist þá með Miðveldunum gegn Bandamönnum • Bretum var mjög í mun að tryggja sér stuðning araba gegn Tyrkjum en arabar voru, er hér var komið sögu, orðnir móttækilegir fyrir þjóðernishugmyndum • Hussein, emir af Mekka, tók þá að sér leiðtogahlutverk meðal araba og Feisal, sonur hans, stofnaði her sem barðist við Tyrki alla fyrri heimsstyrjöldina Valdimar Stefánsson 2007

  9. Fyrsta loforð Breta – Sjálfstæð ríki araba • Bretar sáu sér mikinn hag í uppreisn araba gegn Tyrkjaveldi og vildu allt til vinna til að efla baráttuþrek þeirra • McMahon, hæstráðandi Breta í Egyptalandi, sem Bretar réðu, hét Hussein því að öll héruð araba vestan Egyptalands fengju sjálfstæði að stríði loknu ef Bandamenn hefðu sigur • Þetta voru héruðin þar sem nú eru ríkin Ísrael, Jórdanía, Líbanon, Sýrland, Írak og Saudi-Arabía auk smáríkjanna á Arabíuskaga • Þetta loforð er skjalfest í bréfaskriftum þeirra McMahons og Husseins frá árinu 1915 Valdimar Stefánsson 2007

  10. Annað loforð Breta – Sykes-Picot-samkomulagið • Ári eftir samkomulag sitt við Hussein gerðu Bretar annað samkomulag við Frakka • Í því fólst að Bretar og Frakkar myndu skipta á milli sín flestum þeim héruðum sem aröbum hafði verið lofað, þannig að Frakkar fengju Líbanon og Sýrland en Palestína, Jórdanía og Írak kæmu í hlut Breta • Þetta var leynilegt samkomulag en vegna þess að Rússar höfðu komið að því fundu bolsévikkar það eftir októberbyltinguna og birtu þegar í stað • Gífurleg reiði braust út meðal araba en Vesturveldin létu það sig engu varða og skiptu löndum samkvæmt Sykes-Picot-samkomulaginu þegar stríðinu lauk Valdimar Stefánsson 2007

  11. Þriðja loforð Breta – Balfouryfirlýsingin • Þriðja skjalið sem átti eftir að hafa mikil áhrif á gang mála í Palestínu var yfirlýsing sem Balfour lávarður gaf út árið 1917 • Þar er því lýst yfir að breska ríkisstjórnin sé hlynt því að stofnað sé þjóðarheimili gyðinga í Palestínu, svo fremi sem það komi ekki niður á hagsmunum annarra félagsheilda á svæðinu • Bretar vildu með þessu tryggja sér stuðning gyðinga í Bandaríkjunum og Rússlandi við stríðsreksturinn • Hafi Sykes-Picot-samkomulagið gert araba reiða þá gerði Balfouryfirlýsingin þá alveg óða Valdimar Stefánsson 2007

  12. Flókin staða í stríðslok 1918 • Til að friða arabana gáfu Bretar og Frakkar út sameiginlega yfirlýsingu í lok stríðsins sem var kynnt víða í arabalöndunum • Í henni sagði að tilgangur stríðsreksturs Bandamanna sé algjör frelsun þeirra þjóða sem kúgaðar hafa verið af Tyrkjum og lýst er yfir vilja til að koma á lýðræðislega kjörnum stjórnum meðal þjóðanna • Þannig stóðu því málin í stríðslok, fjöldi loforða Breta sem hvert stangaðist á við annað, sjálfstæði araba, þjóðarheimili gyðinga og yfirráð Frakka og Breta Valdimar Stefánsson 2007

  13. Friðarsamningarnir við Tyrki • Í friðarsamningunum við Tyrki eftir stríðið kom í ljós að Bretar höfðu engan áhuga á að efna loforð sitt við araba • Að nafninu til fór Þjóðarbandalagið með stjórn landanna fyrir botni Miðjarðarhafs en gerður var samningur við Breta og Frakka um að þeir stýrðu svæðinu saman eftir þeim línum sem lagðar voru í Sykes-Picot-samkomulaginu • Síonistar komu Balfouryfirlýsingunni inn í samninginn, svo og viðurkenningu á sögulegum rétti þeirra til Palestínu og jafnframt var hebreska gerð að opinberu máli þar ásamt ensku og arabísku Valdimar Stefánsson 2007

  14. Millistríðsárin í Palestínu • Á millistríðsárunum gerðu Palestínuarabar fjölmargar uppreisnir gegn umboðsstjórn Breta og Frakka í Miðausturlöndum og voru jafnan skipaðar rannsóknarnefndir eftir alvarlegustu átökin • Niðurstaða rannsóknanna var jafnan sú sama: ótti araba við áform gyðinga og hræðslan við að verða minnihlutahópur í eigin landi • Tillögur þær sem gerðar voru til úrbóta hugnaðist aldrei báðum aðilum, hugmyndir um takmarkanir á innflutningi fólks gerðu gyðinga æfa en arabar ruku út af samningafundum ef meirihlutastaða þeirra var ekki trygg Valdimar Stefánsson 2007

  15. Stríðsárin í Palestínu • Eftir að nasistar náðu völdum í Þýskalandi, árið 1933, jókst straumur gyðinga til Palestínu um allan helming, meðal annars vegna þess að fá vestræn ríki voru tilbúin að taka á móti flóttamönnum frá Þýskalandi • Á stríðsárunum höfðu Bretar nóg með að fást við Þjóðverja og stjórn þeirra í Palestínu varð mun veikari á sama tíma og staða gyðinga þar styrktist til muna • Flóttamönnum fjölgaði stöðugt og er stríðinu lauk skiptu gyðingar í Palestínu hundruðum þúsunda Valdimar Stefánsson 2007

  16. Palestína í stríðslokin • Í stríðslok voru gyðingar í raun komnir með mest alla stjórn Palestínu í sínar hendur • Þeir höfðu komið sér upp her, Haganah, en auk þess höfðu myndast þar tvenn hryðjuverkasamtök gyðinga, Irgun og Stern, sem beittu sér fyrir árásum á bæði Breta og araba • Illræmdustu hryðjuverkin voru framin á íbúum þorpsins Deir Jassin árið 1947 en þá voru 254 íbúar, mest konur og börn, myrtir á hinn hrottalegasta hátt • Bretar voru í stríðslok endanlega búnir að missa tökin á ástandinu í Palestínu og urðu því manna fegnastir þegar þeir gátu, árið 1948, afsalað sér umboðsstjórninni í hendur Sameinuðu þjóðanna Valdimar Stefánsson 2007

  17. Stofnun Ísraelsríkis • Eftir að umheimurinn fékk vitneskju um útrýmingabúðir nasista í stríðslokin, og hina hörmulegu útreið sem gyðingar hlutu í Þýskalandi Hitlers, naut málstaður gyðinga aukinnar hylli í alþjóðasamfélaginu • Meðal annars þess vegna samþykktu nær öll ríki Sameinuðu þjóðanna árið 1947, nema arabaríkin, að gyðingar ættu rétt á að stofna sitt eigið ríki í Palestínu • Svo fór að stofnað var ríki gyðinga, Ísraelsríki, í Palestínu að tilhlutan Sameinuðu þjóðanna árið 1948 og varð Chaim Weizmann fyrsti forseti þess Valdimar Stefánsson 2007

  18. Valdimar Stefánsson 2007

  19. Fyrsta stríð Ísraelsríkis 1948 • Tillögum Sameinuðu þjóðanna um skiptingu Palestínu í sérstakt ríki araba og gyðinga var fagnað af gyðingum en illa tekið af aröbum • Strax og stofnun ríkisins varð að veruleika réðust herir arabaríkjanna á hið nýstofnaða Ísrael • En herir araba stóðu her gyðinga langt að baki, bæði í vopnabúnaði og herstjórn og fór svo að arabaríkin voru gjörsigruð • Hið nýja land gyðinga varð strax töluvert stærra en um hafði verið samið þar sem Ísraelsmenn ráku um 700 þúsund Palestínuaraba á flótta og lögðu undir sig land þeirra • Hluti þessa fólks eru enn flóttamenn í dag Valdimar Stefánsson 2007

  20. Nasser verður leiðtogi Egyptalands • Eftir stríðið við stofnun Ísraelsríkis var allt með kyrrum kjörum á svæðinu um tíma en óánægjan ólgaði undir niðri meðal nágrannaríkjanna vegna þeirrar háðulegu útreiðar sem þeir urðu fyrir í stríðinu og meðal Palestínuaraba sem fannst umheimurinn hafa svikið sig • Í Egyptalandi tóku þjóðernissinnaðir herforingjar völdin undir forystu Abduls Nassers árið 1952 og brátt varð Egyptaland forysturíki meðal hinna herskárri arabaríkja • Nasser vildi að Egyptar sjálfir réðu yfir Súesskurðinum sem liggur í gegnum land þeirra en var þá í eigu Breta Valdimar Stefánsson 2007

  21. Súesdeilan 1956 • Egyptar þjóðnýttu Súesskurðinn árið 1956 en Bretar og Frakkar brugðu á það ráð að fá Ísraelsmenn til að ráðast á Egyptaland • Hugmyndin var sú að breskt/franskt herlið kæmi síðan skurðinum til verndar og þannig fengju Bretar aftur yfirráðin yfir skurðinum • Þessar áætlanir brugðust þó gjörsamlega vegna þess að það gleymdist að láta Bandaríkjamenn vita af þessu • Þótt Egyptum gengi ekki vel á vígvellinum gegn Ísraelsmönnum varð niðurstaðan sú að þeir héldu yfirráðunum yfir Súesskurðinum og varð deilan til þess að auka mjög vinsældir Nassers forseta í arabaheiminum Valdimar Stefánsson 2007

  22. Frelsissamtök Palestínu stofnuð • Palestínumenn sem búið höfðu í flóttamannabúðum í grannlöndum Ísraels frá árinu 1948 fannst þeir gleymdir umheiminum • Mörgum þeirra þóttu sem grannríkin hugsuðu meira um eigin hag en hag flóttamannanna og styddu ekki málstaðinn sem skyldi • Árið 1964 voru Frelsissamtök Palestínu (PLO) stofnuð af ýmsum samtökum sem störfuðu meðal Palestínuaraba en stærst þessara samtaka var al-Fatah en leiðtogi þeirra var Jasser Arafat • Helsta baráttumál samtakanna var að útrýma Ísrael og ná Palestínu aftur fyrir Palestínumenn Valdimar Stefánsson 2007

  23. Sex daga stríðið 1967 • Spennan á milli Ísraels og nágrannaríkjanna hélst áfram og fór heldur vaxandi • Eftir stöðugar skærur við landamærin og vaxandi ógnanir réðust Ísraelsmenn skyndilega inn í Egyptaland, Jórdaníu og Sýrland í júní 1967 • Stríðið tók sex daga og er skemmst frá því að segja að Ísrael gjörsigraði þar andstæðinga sína í stríði sem helst má líkja við leifturstríð Þjóðverja í síðari heimsstyrjöldinni • Eftir stríðið hernámu svo Ísraelsmenn Sínaískagann og Gasaströndina af Egyptum, Vesturbakkann af Jórdaníu og Gólanhæðir af Sýrlandi Valdimar Stefánsson 2007

  24. Valdimar Stefánsson 2007

  25. Jasser Arafat verður leiðtogi PLO • Í sex daga stríðinu jókst enn fjöldi þeirra Palestínuaraba sem lentu á vergangi og eftir stríðið bjuggu fleiri Palestínumenn í flóttamannabúðum utan heimalands síns en í Ísrael og á hernumdu svæðunum • Árið 1968 varð Jasser Arafat kjörinn leiðtogi PLO og vopnuð barátta gegn Ísrael gerð að höfuðmarkmiði samtakanna • Palestínumenn höfðu höfuðstöðvar sínar í Jórdaníu en voru reknir þaðan árið 1970 vegna árekstra við Jórdaníustjórn sem sakaði PLO um að reyna að stofna ríki í ríkinu • PLO flutti þá höfuðstöðvarnar til Líbanon og stjórnuðu árásum sínum á Ísrael þaðan Valdimar Stefánsson 2007

  26. Hryðjuverkastarfsemi PLO • Um þetta leyti tók vonleysi að grípa um sig meðal Palestínuaraba • Nær ekkert vestrænt ríki viðurkenndi samtökin og vaxandi togstreita ríkti í samskiptum þeirra við arabaríkin • PLO tók í æ ríkari mæli að snúa sér að hermdarverkum, flugrán og árásir á óbreytta borgara í Ísrael urðu nær daglegt brauð • Illræmdust var árás palestínskra hryðjuverkamanna á ólympíuþorpið í München árið 1972 en þar féllu ellefu ísraelskir íþróttamenn og fimm hryðjuverkamenn í misheppnaðri árás lögreglunnar til að frelsa íþróttamennina Valdimar Stefánsson 2007

  27. Jom Kippur stríðið 1973 • Í október árið 1973 braust á ný út stríð milli Egypta og Sýrlendinga annars vegar og Ísraelsmanna hins vegar, Jom Kippur stríðið • Þá tókst arabaríkjunum að koma Ísrael á óvart með skyndilegri innrás að morgni helsta hátíðisdags gyðinga, Jom Kippur • Aröbunum varð vel ágengt í fyrstu og náðu mestum hluta þess lands sem Ísrael hafði tekið af þeim en eftir að hervél Ísraelsmanna komst í gang tók að halla á þá • Stríðið stóð í þrjár vikur og er risaveldunum tveimur tókst að koma á vopnahléi voru herirnir nánast á sömu stöðum og fyrir stríðið Valdimar Stefánsson 2007

  28. Afleiðingar Jom Kippur stríðsins • Þrátt fyrir að Egyptar og Sýrlendingar næðu ekki neinum markmiðum sínum fram reyndist Jom Kippur stríðið gífurlegur móralskur sigur fyrir ríkin og uppreisn eftir hina háðulegu útreið sex daga stríðsins • Í samningaviðræðum eftir Jom Kippur stríðið gerðist það í fyrsta sinn að Ísraelsmenn og Egyptar ræddu milliliðalaust saman • Árið 1978 náði Sadat Egyptalandsforseti loks langþráðu takmarki sínu er Ísraelsmenn afhentu Egyptum Sínaískaga á ný gegn friðarsamningi milli þjóðanna (Camp David samkomulagið) og gagnkvæmri viðurkenningu þeirra Valdimar Stefánsson 2007

  29. Afleiðingar Jom Kippur stríðsins • Eftir Camp David samkomulagið var ljóst að Ísrael stafaði ekki lengur hætta af nágrannalöndum sínum • Friður á milli Egyptalands og Ísraels hefur haldist án vandræða og önnur arabaríki hafa skort samstöðu til að beita sér gegn gyðingum • Ósamið er um Gólanhæðirnar en Sýrlendingar krefjast þeirra enn, þó er ljóst að þá skortir hernaðarmátt til að ráðast til atlögu við herveldið Ísrael • Írak og Íran hafa á köflum talað digurbarkalega um Ísrael en ekki er ástæða til að ætla þar búi annað að baki en öflun vinsælda meðal annarra arabaríkja Valdimar Stefánsson 2007

  30. PLO vex ásmegin • Á áttunda áratugnum tók málstaður Palestínuaraba smátt og smátt að fá hljómgrunn á Vesturlöndum og meðal ýmissa ríkja í Vestur-Evrópu varð vart stefnubreytingar • Árið 1974 tók PLO sæti áheyrnarfulltrúa á allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna og samtökin nutu nú vaxandi viðurkenningar sem talsmenn allra Palestínuaraba • Undir lok áratugarins var PLO viðurkennt af um 100 ríkjum sem eini lögmæti fulltrúi Palestínuaraba en allar ályktanir um sjálfstætt ríki þeirra strönduðu á Bandaríkjamönnum sem beittu þar neitunarvaldi sínu í öryggisráðinu Valdimar Stefánsson 2007

  31. PLO í Líbanon • Frá árinu 1970 voru PLO með höfuðstöðvar sínar í í Suður-Líbanon, þar sem þeir réðu brátt lögum og lofum og stýrðu þaðan hernaðaraðgerðum sínum gegn Ísrael • Ísraelsmenn svöruðu jafnan árásum og hermdarverkum PLO með gagnárásum á flóttamennabúðir Palestínuaraba eða stöðvar PLO í Líbanon • Í Líbanon ríkti viðkvæmt valdajafnvægi ólíkra trúarhópa sem raskaðist alveg við komu PLO og brátt logaði allt landið í harðvítugri borgarastyrjöld sem enginn sá nokkra leið út úr Valdimar Stefánsson 2007

  32. Innrás Ísraelsmanna í Líbanon • Árið 1982 gerðu Ísraelsmenn innrás inn í Líbanon með það að yfirlýstu markmiði að útrýma liðsmönnum PLO þar • Þeir voru studdir af kristnum Líbönum og neituðu öllum tilmælum um vopnahlé en eftir harða bardaga greip alþjóðasamfélagið inn í og tryggði flestum liðsmönnum PLO örugga brottför • Jasser Arafat flutti þá höfuðstöðvar samtakanna til Túnis í Afríku og næstu árin tók að kveða við nýjan tón frá leiðtogum PLO, þeir gáfu það í skyn að hugsanlega gætu þeir viðurkennt tilvist Ísraels ef gagnkvæm viðurkenning kæmi þar á móti • Þetta, ásamt fækkun á árásum þeirra á Ísrael, varð til að styrkja PLO á alþjóðavettvangi Valdimar Stefánsson 2007

  33. Intifata – uppreisn Palestínuaraba • Árið 1987 hófu Palestínuarabar á herteknu svæðunum uppreisn gegn yfirráðum Ísraelsmanna sem kölluðu hefur verið intifata • Engin samtök virðast hafa staðið á bak við uppreisnina sem kom PLO jafnmikið á óvart og Ísraelsstjórn • Uppreisnin var einfaldlega útrás fyrir áratugalanga innibyrgða gremju og auðmýkingu þjóðarinnar • Það sem virðist hafa fyllt mælinn var stöðugt vaxandi ásókn gyðinga í palestínskt land til svo kallaðrar landnemabyggðar en því fylgdi burtrekstur Palestínuaraba af svæðinu Valdimar Stefánsson 2007

  34. Intifata – uppreisn Palestínuaraba • Ísraelsmenn voru gjörsamlega óviðbúnir þessari uppreisn sem var allt annars eðlis en fyrri átök þeirra við Palestínumenn • Í stað vopnaðra skæruliða áttu þeir nú í höggi við konur, börn og unglinga sem helst beittu grjótkasti gegn velvopnuðum hermönnum Ísraels • Sú harka sem hermennirnir beittu gegn óvopnuðum almúganum gjörbreytti viðhorfi almennings á Vesturlöndum í garð Ísraelsmanna • Á fyrstu fjórum árum uppreisnarinnar felldu Ísraelskir hermenn yfir 1400 palestínska borgara, flesta á fyrstu mánuðunum, og á þessum tíma misstu gyðingar nær alla þá samúð sem þeir höfðu notið á alþjóðavettvangi Valdimar Stefánsson 2007

  35. Samkomulag um palestínska sjálfstjórn • Líklega átti Intifata – uppreisnin stærstan þátt í því að neyða Ísraelsmenn að samningaborðinu en árið 1993 hófust leynilegar viðræður í Osló á milli Ísraelsstjórnar og fulltrúa PLO • Samkomulagið fól það meðal annars í sér að Ísraelsmenn yfirgáfu Gasaströndina og borgina Jerikó á Vesturbakkanum en palestínsk stjórn tók við löggæslu og öryggismálum á þessum svæðum • Jasser Arafat varð forseti hins nýja sjálsstjórnarsvæðis og samkvæmt samningnum áttu full yfirráð Palestínuaraba yfir herteknu svæðunum að nást 1999 Valdimar Stefánsson 2007

  36. Stjórnarskipti í Ísrael • Mikil óánægja var með samkomulagið í báðum herbúðum • Róttækum Palestínuaröbum þótti sem Arafat hefði svikið málstaðinn með því að viðurkenna tilvist Ísraels • Öfgasinnaðir gyðingar töldu sig ekki síður svikna og svo fór að einn úr þeirra röðum myrti forsætisráðherra Ísraels, Itzhak Rabin, í nóvember 1995, mánuði eftir að hann hafði undirritað samkomulagið • Í kosningum ári síðar komust ísraelskir andstæðingar friðarsamkomulagsins að völdum og friðarferlið svonefnda tók að hægja verulega á sér Valdimar Stefánsson 2007

  37. Klofningur meðal Palestínuaraba • Árið 2001 tók Ariel Sharon við völdum sem forsætisráðherra Ísraels og tókst fljótlega að egna Palestínuþjóðina gegn sér í nýrri Intifata-uppreisn • Að auki jókst nú mjög innbyrðiságreiningur Palestínuaraba, m. a. vegna spillingar í stjórn Arafats sem féll síðan frá árið 2004 • Árið 2006 unnu Hamas-samtökin stórsigur í kosningum en Vesturlönd höfnuðu þessum samtökum þar sem þau viðurkenndu ekki tilvist Ísraelsríkis Valdimar Stefánsson 2007

  38. Klofningur meðal Palestínuaraba • Hamas-samtökin, sem ráða þinginu, og Fatah-samtökin, sem ráða forsetaembættinu (Mahmoud Abbas), hafa síðan deilt og barist um völdin á hernumdu svæðunum • Eftir harða bardaga í júní 2007 náðu Hamash-liðar að reka Fatah frá Gasaströndinni og hafa ráðið henni síðan • Fatah hefur ráðið Vesturbakkanum en kjörtímabili Abbas forseta lýkur nú senn og óljóst er hver þróunin verður þá Valdimar Stefánsson 2007

  39. Síðara Líbanonstríðið • Í júlí árið 2007 hófst mánaðarlangt stríð á milli Ísraelshers og hersveita Hesbollah í Líbanon • Ísraelar beittu eldflaugaárásum á ýmis skotmörk í Líbanon, þar á meðal alþjóðaflugvöllinn í Beirút en Hezbollah svaraði með eldflaugaskotríð inn í Ísrael • Ísraelskt herlið sótti inn í Suður-Líbanon til að uppræta Hezbollah þar en tókst ekki • Eftir að vopnahlé komst á var almennt litið á stríðið sem álitshnekki fyrir ísraelska herinn Valdimar Stefánsson 2007

More Related