فعاليتهاي بهبود تغذيه

2. فعاليتهايبهبود تغذيه

3. مقدمه WHO : در 52.5% موارد مرگ و مير كودكان بدليل بيماري هاي مختلف، سوءتغذيه يك علت همراه مرگ بشمار ميرود. هزينه هاي مستقيم و غير مستقيم سوءتغذيه: *درمان عفونت هاي ناشي از كاهش مقاومت بدن در اثر سوءتغذيه و كمبود ريز مغذي ها * افزايش موارد سقط و مرده زايي * افزايش مرگ و مير كودكان بدليل ابتلاء به بيماري هاي مختلف * درمان بيماري هاي تغذيه اي... * كاهش بهره هوشي كودكان * كاهش توانمندي جسمي و قدرت توليد * كاهش قدرت يادگيري و افت تحصيلي * تغييرات رفتاري(بي حسي،بي تفاوتي،تحريك پذيري....)

4. در ايران سوء تغذيه بشكل كم وزني، لاغري و كوتاه قدي در كودكان زير 6 سال و كمبود ريز مغذي ها ( يد، آهن، كلسيم، روي، ويتامين هاي A ، D ، B2) در برخي مناطق ... عوامل اصلي در بروز سوءتغذيه: √فقر √ نبود مواد غذايي √ ناآگاهي هاي تغذيه اي √ ابتلاء به بيماري ها

5. Anthropometric Nutritional IndicatorsSurvey (ANIS) • 1377 (ANIS): • 15.4% كودكان زير5 سال دجار كوتاه قدي متوسط و شديد • حدود 10.9% دچار سوء تغذيه بشكل كم وزني متوسط و شديد • 4.9% دچار لاغري متوسط و شديد 1383 (ANIS): بترتيب 4.7% ، 5.2% ، 3.7% كاهش شيوع رخ داده اما توزيع ناهمگوني در استان هاي كشور دارد و مناطق محروم نيازمند توجه ويژه هستند.

6. بررسي(ANIS1): كوتاه قدي تغذيه اي در روستاها بيشتر(2 برابر) 50% كودكان روستايي مبتلا در مناطق روستايي استان هاي سيستان و بلوچستان، خراسان، كرمان، فارس و خوزستان نيمي از كودكان شهري مبتلا در مناطق شهري استان هاي تهران، خراسان، خوزستان و اصفهان ... بررسي(ANIS2): كوتاه قدي تغذيه اي در شهر ها كمتر كمترين ميزان شيوع در كودكان زير يكسال شهري بيشترين ميزان شيوع در كودكان روستايي بالاترين رقم شيوع در استان هاي سيستان و بلوچستان، كهگيلويه و بوير احمد، خراسان، كرمان، چهار محال بختياري مهمترين مقطع براي مداخله تا 2 سالگي نياز در مناطق روستايي فوري تر...

7. كم وزني بررسي(ANIS1): 50 % كودكان روستايي مبتلا در مناطق روستايي استان هاي سيستان و بلوچستان، خراسان، كرمان، فارس و هرمزگان نيمي از كودكان شهري مبتلا در مناطق شهري استان هاي تهران، خراسان، خوزستان و اصفهان سيستان و بلوچستان بررسي(ANIS2): در روستاها بيشتر شيوع در كودكان زير يكسال شهري و روستايي كمتر از ساير گروه هاي سني ميزان تا 5 سالگي با افزايش سن بالا رفته... بالاترين رقم شيوع در استان هاي سيستان و بلوچستان، كرمان،

8. لاغري بررسي(ANIS1): نزديك به 50% كودكان روستايي مبتلا در مناطق روستايي استان هاي سيستان و بلوچستان، خوزستان، كرمان، فارس و هرمزگان حدود 60% از كودكان شهري مبتلا در مناطق شهري استان هاي تهران، خراسان، خوزستان و اصفهان، سيستان و بلوچستانوسيستان و بلوچستان بررسي(ANIS2): در شهر ها بيشتر شيوع در كودكان زير يكسال شهري و روستايي كمتر از ساير گروه هاي سني بالاترين رقم شيوع در استان هاي هرمزگان، كرمان

9. عوامل موثر در بروز سوء تغذيه جنگ، سوانح و بلاياي طبيعي دسترسي ناكافي به خدمات بهداشتي آب و غذاي ناسالم كمبود مواد مغذي در خاك و آب نبودن جاده و مراكز عرضه مواد غذايي افزايش بعد خانوار بيسوادي و عادات ناصحيح درآمد كم مسائل عاطفي و رواني عدم دسترسي به مواد غذايي ناآگاهي فقر مراقبت ناكافي دريافت ناكافي مواد مغذي بيماري هاي عفوني انگلي و اسهال جذب ناكافي بيماري هاي متابوليكي.. كم اشتهايي سوء تغذيه پرو تئين انرژي

10. rickets

15. IDA

17. Kwashiorkor

18. monkey face

19. IDD

20. IDD

21. Xerophthalmia

22. Xerophthalmia

23. Xerophthalmia

24. Follicular Hyperkeratosis

28. براي بهبود وضعيت • بايستي راهكار هاي مختلف بطور هماهنگ در زمينه 4 عامل اساسي √درآمد √ دسترسي به غذا √ فرهنگ و سواد تغذيه اي √ دسترسي به خدمات بهداشتي و كنترل بيماري ها اجرا شود. با همكاري تنگاتنگ كليه بخش هاي توسعه و رفاه اجتماعي

29. برنامه هاي بهبود تغذيه اهداف فعاليت ها

30. *برنامه مشاركتي و حمايتي بهبود تغذيه و رشد كودكان زير شش سال √هدف كلي: بهبود وضعيت تغذيه و رشد كودكان زير شش سال √ فعاليت ها: 1- آموزش به مادران در خصوص تغذيه و رشد كودك 2- شناسايي كودكان داراي اختلا ل رشد 3- برگزاري كميته هاي بين بخشي 4- توزيع سبد غذايي بين خانوار هاي كم در آمد داراي اختلال رشد 5- پايش روند اختلالات رشد كودكان تحت پوشش

31. برنامه پايلوت مشاركتي و حمايتي بهبود تغذيه كودكان • از سال 1375 تا 1378 • با همكاري دفتر بهبود تغذيه جامعه، انستيتو تحقيقات تغذيه و صنايع غذايي كشور، دانشكده بهداشت د ع پ تهران، يونيسف، وزارت كشاورزي، آموزش و پرورش، نهضت سواد آموزي، جهاد سازندگي، كميته امداد امام خميني و بهزيستي • در كودكان مناطق روستايي شهرستان هاي ايلام، بردسير و براز جان اجرا شد. • نتايج پس از 3 سال مداخله : كاهش شيوع سوء تغذيه در كودكان به ميزان 50% √تجربيات طرح: *ضرو رت محوريت قرار گرفتن استاندار و فرماندار و درگير شدن مسئولين بخشهاي مختلف توسعه √ اجراي طرح بعنوان يك برنامه كشوري از سال 1379 در حداقل يك شهرستان از دانشگاه هاي علوم پزشكي

32. √ بر اساس اهداف و توانايي هاي وزارت بهداشت و كميته امداد 1- برنامه حمايتي تغذيه كودكان زير 6 سال مبتلا به سوءتغذيه خانوارهاي نيازمند طراحي 2- از سال 1380 در سواد كوه اجرا 3- سپس به 14 استان تعميم ( كمك غذايي به شكل سبد غذايي و توسط كميته امداد...) ... نتايج مطلوب برنامه هاي فوق الگوي موفق بين بخشي بشكل برنامه ادغام يافته اجراي برنامه مشاركتي و حمايتي بهبود تغذيه كودكان در كليه دانشگاه هاي علوم پزشكي از آذر 1385 با حمايت مالي وزارت رفاه و تامين اجتماعي و همكاري كميته امداد و سازمان بهزيستي كشور گسترش يافته است.

33. معيار هاي شناسايي كودكان داراي اختلا ل رشد يا سوءتغذيه : راهنماي برنامه هاي كودك سالم/مانا/پايش رشد: √ عدم وزن گيري كافي بين دو بار مراقبت √ افقي شدن منحني رشد وزني و قطع كردن دو منحني از صدك هاي هفت گانه √ كودكي كه منحني وزن او صعودي و موازي بامنحني مرجع نباشد √منحني زير منحني قرمز رنگ

34. مشاركت و كميته هاي بين بخشي • وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، وزارت رفاه و تامين اجتماعي، كميته امداد خميني(ره)، سازمان بهزيستي كشور، وزارت آموزش و پرورش، سازمان نهضت سواد آموزي، وزارت جهاد كشاورزي و وزارت كشور

35. مراحل • شناسايي كودكان داراي اختلا ل رشد توسط بهورز • تاييد توسط دكتر و معرفي و ارسال ليست افراد واجد شرايط به مركز بهداشت شهرستان • معرفي و ارسال ليست واجدين شرايط به كميته امداد (جهت دريافت سبد غذايي...) • پيگيري وضعيت (كنترل و ارسال مدارك، حذف افراد بهبود يافته....)

36. برنامه بهبود تغذيه و رشد كودكان 6-3 سال در روستا مهدها * √هدف كلي: بهبود وضعيت تغذيه كودكان 6-3 سال در مناطق روستايي √ فعاليت ها: 1- آموزش مادران در خصوص تغذيه و رشد كودك 2- برگزاري كميته هاي بين بخشي 3-ثبت نام و پذيرش كودكان 6-3 سال در روستا مهدها 4- آموزش مربيان مهد كودك هادرخصوص تغذيه و رشد كودك 5 -آموزش به كودكان در خصوص تغذيه صحيح 6- توزيع يك وعده غذاي گرم درروستا مهدهاجهت بهبود تغذيه 7 - پايش روند رشد كودكان در طول اجراي برنامه 8- نظارت از بهداشت محيط مهد كودك ها و رعايت اصول بهداشتي در تغذيه و مراقبت كودكان

37. مفاهيم • خانواده كم درآمد: خانواده هايي كه درآمدشان براي تامين تمام يا برخي از نياز هاي ضروري(خوراك، پوشاك، مسكن، بداشت و درمان و آموزش) كفايت نكند. • فقر غذايي: دريافت ناكافي كالري يا يك يا چند ماده مغذي(كمتر از 2000 ) • روستا مهدها: مهد كودك هاي واقع در مناطق روستايي • كودك: كليه كودكان 6-3 سال در روستا مهدها ( در صورت وجود اعتبار كودكان مهد هاي كودك مناطق آسيب خيز و حاشيه نشين شهر بهره مند مي شوند.)

38. متولي برنامه: سازمان بهزيستي كشور • ارگان حمايت كننده: سازمان بهزيستي كشور • زمان شروع طرح: مهر ماه • زمان پايان طرح: ارديبهشت

39. * برنامه حمايت تغذيه اي مادران باردار و شيرده √هدف كلي: ارتقاء سطح سلامت زنان باردار و شيرده فعاليت ها: • آموزش به مادران باردار و شيرده در خصوص تغذيه اين دوران • شناسايي مادران باردار و شيرده كه دچار اختلا لات تغذيه اي هستند • برگزاري كميته هاي بين بخشي • توزيع سبد غذايي بين واجدين شرايط • پايش روند بهبود وضعيت تغذيه اي مادران باردار و شيرده

40. * برنامه پيشگيري از اختلالات كمبود يد √هدف كلي: ارتقاء سطح سلامت افراد جامعه از طريق پيشگيري از اختلالات كمبود يد فعاليت ها: • برگزاري كميتهIDD به صورت دوره اي و بررسي مشكلات اجرايي برنامه (مركز بهداشت استان) • نظارت جهت جلو گيري از توزيع نمك غير يد دار غير تصفيه در سطوح عرضه مواد غذايي(توسط بهداشت محيط) • نظارت دقيق جهت توليد نمك يد دار تصفيه در كارحانجات نمك( توسط اداره نظارت بر مواد غذايي...) • اجراي ادواري پايش يد ادرار دانش آموزان يك بار در سال • اجراي برنامه كشوري بررسي وضعيت اختلالات مربوط به كمبود يد در سطح جامعه چند سال يك بار • آموزش به افراد جامعه در خصوص اختلالات ناشي ازكمبود يد و ضرورت نمك يد دار تصفيه

41. برنامه كشوري = برنامه جامع است: معاينه باليني، پايش يد ادرار دفعي، نمونه برداري از نمك مصرفي در سطح خانوار و كارخانه ها (ارزيابي كمي و كيفي)، تكميل پرسشنامه مصرف نمك...، آموزش ها به افراد جامعه توسط خانه هاي بهداشت... در سرشماري ها ارزيابي كيفي نمك يد دار با استفاده از كيت ...

42. سازمان جهاني بهداشت: • 1،600،000،000( حدود ۲ ميليارد) نفر( ۳۸ درصد كل جمعيت جهان) در 130 كشور جهان درمعرض IDD هستند. • IDD شامل طيف وسيعي از اختلالات است.از گواتر تا افت كيفيت زندگي... • يد دار كردن نمك موثرترين روش كنترل.... • از سال 1990 شاهد پيشرفت هاي چشمگير در زمينه يد دار كردن نمك در دنيا... • بسياري از كشورها در آستانه حذف اختلالات كمبود يد هستند. • در سال ۲۰۰۰ ميلادي ازطرف دفتر منطقه ي مديترانه ي شرقي سازمان جهاني بهداشت، ايران، عاري از كمبود يد( IDD Free)اعلام شد. • در كشور هايي كه به اين مرحله رسيده اند،حفظ دستاوردها براي هميشه مهم است.

43. ۱۱۰ كشور در سال۱۹۹۳ درگير كمبود يد ۴۵ كشور درسال ۲۰۰۳درگير كمبود يد • هنوز ۴۵ ميليون نوزاد در سال پا به دنيايي مي گذارند كه آ نها را در معرض خطر آسيب هاي مغزي ناشي از كمبود يد قرار مي دهد.

44. دو ركن اساسي براي پايداري كفايت يدرساني √پايش برنامه هاي كنترل و پيشگيري از اختلالات ناشي از كمبود يد √ آموزش جامعه پيشرفت هاي به دست آمده دربرخي از كشور ها از جمله ايران، چين، كامرون و پرو نشان داده است: دسترسي به دريافت كافي يد و پايداري آن درجامعه امكان پذير است.

45. ايران بررسي وضعيت موجود گواتر راهبرد و اقدام تهيه ي نمك يددار با در نظر گرفتن مصرف نمك روزانه حدود ۱۰ گرم و محاسبه ي مقدار يدي كه در حمل و نقل وپخت و پز غذ اها از بين مي رود . يددار نمودن نمك ها توسط كارخانه ها افزودن ۴۰ ميلي گرم يد به هركيلوگرم نمك دريافت متوسط حدود ۱۵۰ميكروگرم يد

46. ايران در سال ۲۰۰۱ WHO/EMRO ، وزارت بهداشت و پژوهشكده علوم غدد درون ريز و متابوليسم دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي را بواسطه فعاليت هاي چشمگير ايران در مبارزه با IDD ، مسئول برگزاري دوره هاي آموزشي ساليانه ي كنترل و بررسي IDD براي كشورهاي منطقه ي خاورميانه و مديترانه ي شرقي نمود.

47. :گزارش يونيسف در سال ۲۰۰۷ • پيشرفت كلي در جهت يد داركردن عمومي نمك ها طي دهه ي گذشته در دنيا رو به كاهش نهاده است. √ زيرا شيوع كلي گواتر در مقايسه با گزارش سال۱۹۹۳ WHO حدود ۳۲ درصد افزايش نشان مي دهد. √36.5 درصد از كودكان جهان ( ۲۸۵ ميليون نفر) يد كافي دريافت نمي كنند.

48. نتيجه اينكه • كمبود يد هنوز يك مشكل بهداشت عمومي در 54 كشور دنيا است. • حدود ۲ ميليارد نفر از جمعيت عمومي جهان را در معرض خطر قرار داده است. • تنها ۴۳ كشور دنيا به كفايت يدرساني براي جوامع خود دست يافته اند. • بنابراين براي تحت پوشش قرار دادن جمعيت در معرض خطر، تداوم فعاليت هاي برنامه ي مبارزه با كمبود يد و تشديد برنامه ي يددار كردن نمك ها به منظور ريشه كن كردن IDDضروري است.

49. در سطح ملي وابسته به مؤثر بودن برنامه ي IDDكنترل √ ملي مبارزه باIDD است. √ غفلت از هر يك از اجزاي برنامه ي موجب شكست مبارزه باIDD و تداوم كمبود يد در جامعه مي شود. √ به طوري كه از تاريخچه ي برخي از كشور ها بر مي آيد: اجراي برنامه ي مؤثر موجب برطرف شدن كمبود يد در اين جوامع شده بود اما غفلت از برنامه مجددً ا كمبود يد واختلال هاي ناشي از آن را به اين جوامع بازگردانده است.

50. WHO : معيار هاي نشان دهنده تحت كنترل بودن اختلالات در جامعه