380 likes | 733 Vues
Opvoeding of ADHD ? Mode gril of lijdensdruk ?. Kinderen met leer- en/of gedragsproblemen. Drukke kinderen. Overeindse dagen 2012 Marijke Nelissen Huisarts Anne-Marie Thomaes psychiater Tom Hendriks Kinderarts. Programma aan de hand van een doorlopende casus. Diagnostiek
E N D
Opvoeding of ADHD ? Mode gril of lijdensdruk ?
Kinderen met leer- en/of gedragsproblemen Drukke kinderen Overeindse dagen 2012 Marijke Nelissen Huisarts Anne-Marie Thomaes psychiater Tom Hendriks Kinderarts
Programmaaan de hand van een doorlopende casus • Diagnostiek • Wanneer verwijzen, waarheen • Behandeling • Terugverwijzing • Discussie: • ADHD in de 1e lijn • is ADHD een mode ziekte?
Bart-Jan, 7 jaar groep 3. Oudste uit gezin met twee kinderen. Zijn zus Marie Claire is 4 jaar. Tot nu weinig bijzonders bekend. Alcohol gebruik tijdens zwangerschap, normale bevalling na 36 wk, apgar 8-10
Anamnese door de huisarts Hyperactiviteit Impulsiviteit Concentratie en aandacht School: gedrag, leerprestaties, omgang met anderen Thuis: gezin, opvoeding, ouder-kindrelatie, life-events ontwikkelingsanamnese Familie Comorbiditeiten / Overige ziekten
Plan na dit 1e consult: Bart Jan zelf ook een keer zien: eigen indruk en LO Verzamel informatie: contact met school evt schoolarts via GGD Verwijzing?
ontwikkelingsanamnese Zwangerschap / geboorte Voedingsanamnese: Slaapanamnese: Spraak / taal ontwikkeling Motorische ontwikkeling Zindelijkheid Sociale ontwikkeling: hechting / contact met andere kinderen Seksualiteit Familie: contact en opvoedproblemen Activiteiten
Verwijsmogelijkheden Opvoedings problematiek Bureau jeugdzorg Centrum jeugd en gezin 1e lijns psycholoog
Bureau Jeugdzorg. Bij opvoedingsproblemen (0-18 jaar) met kenmerken vanADHD, en vermoeden van rol vansysteemfactoren of complexegezinssituatie
BartJan , 12 jaar groep 8 Journaal: wond aan voorhoofd en gebroken been. Verder wat BLWI, waarbij de laatste keer naar voren kwam dat hij af en toe rookt
Verwijsmogelijkheden E/ Ongecompliceerde ADHD 1e lijns psycholoog Kinderarts Vrijgevestigd psychiater
ADHD modeziekte!! Wie draaft er nou door? Diagnostiseer eerst de omgeving, daarna het kindNRC 2012 Amerikaanse ADHD-scholieren krijgen wiet voorgeschrevenAlgemeen dagblad 9 april 2012 'Wie niet in de maat loopt, krijgt Ritalin‘ volkskrant 2012
Adhd problemen in de zelfregulatie Ontwikkelingsstoornis van de excecutieve functies
Adhd klinisch beeld Problemen met aandacht en concentratie Hyperactiviteit Impulsiviteit Beperkingen in functioneren op school, sociaal en/of thuis
Klinisch beeld ADHDVerloop van de stoornis – psychosociale verslechtering 3 Symptomen • Aandachtstekort • Hyperactiviteit • Impulsiviteit Functionele beperkingen • Eigen: • Laag zelfbeeld • Ongelukken en verwondingen • Drugsmisbruik • Criminaliteit • School: • - Leerproblemen/ onderprestatie • Thuis: • Stress onder familieleden • Invloed op broers, zussen en ouders • Sociaal: • Afwijzing door peers • Minder vrienden en ‘slechte’ vrienden • Moeite met behouden van vriendschappen • Sociaal isolement + Comorbiditeiten • Psychiatrische: • CD en ODD • Angst- en stemmingsstoornissen • ASS problematiek • Drugsmisbruik • Tics etc. • Niet-psychiatrische: • Dyslexie • Dyspraxie • Leerproblemen etc. 16
Adhdetiologie • Herediteit van 80% . Wisselwerking tussen aanleg en omgeving • Hogere activiteit van dopamine transporter: • Onvoldoende afgifte in synapsspleet • Te snelle heropname uit synapsspleet • Anatomische verschillen zichtbaar in • prefrontale cortex, • subcorticale gebieden • cerebellum
Adhdprevalentie 2-8% van schoolgaande kinderen tot 14 jaar. 4x zo vaak bij jongens op kinderleeftijd. Bij volwassenen is ratio 2:1 Twee derde van deze kinderen blijft symptomen houden op volwassen leeftijd, waarvan een derde ernstig
Adhd behandeling • Behandeling ADHD berust op 2 pijlers1,2: • Gedragstherapeutische of psychosociale interventies: • Kennis en praktische ondersteuning • Gedrags/gezinstherapie • Medicatie: • Helpen bij herstel dopamine balans • In combinatie met psychologische, gedrags- en educatieve adviezen en therapieën2 • MTA-studie 2004: Medicatie bleek gelijk aan combinatietherapie, maar beiden bleken superieur tov gedragstherapie3
medicatie Stimulantia : Methylfenidaat Dexamfetamine langwerkende stimulantia Atomoxetine Tricyclische antidepressiva clonidine
Bioavailability van verschillende medicatie Ritalin 20mg bid20 mg BID Ritalin® LA 40 mg 20 Concerta® 54 mg Equasym® XL 60 mg 15 Mean d,l-methylphenidate plasma levels (ng/mL) 10 5 0 5 10 15 0 Time (h) Gonzalez MA, et al. Int J Clin Pharmacol Ther. 2002;40:175-184. .
Adhd-medicatiebijwerkingen Verminderde eetlust Gewichtsverlies groeivermindering Inslaapproblemen Palpitaties Hoofdpijn Buikpijn Somberheid Gebrek aan spontaniteit tics
Adhdcontroles 0m de 6 maanden Effectiviteit, therapietrouw Bijwerkingen Lengte en gewicht Tensie Comorbiteit , drugsgebruik Medicatiestops
BartJan 16 jaar Uit het journaal: Behandeld met methylfenidaat Daarmee enkele jaren goed gegaan De laatste controle ontbreekt Er is geen nieuw recept aangevraagd
Verwijsmogelijkheden Gecompliceerde ADHD ADHD met co-morbiditeit Psychiatrische problematiek Forse invloed omgevingsfactoren GGZE Herlaarhof Apanta Antares Vrijgevestigd psychiater
ggze Wat gebeurt er met Bart Jan ? Telefonische screening Intake Wederik Catamaran policatamaran
Adhdco-morbiditeit 40 - 60% odd en cd 25 - 60% dwang, angst en stemmingsklachten 40 - 60% Middelenmisbruik ( adolescenten) 20 - 30% leerstoornissen 10% tics Autisme spectrum stoornissen Odds ratio bij volwassen met adhd: 6.3% Gecombineerde type > onoplettende type
Discussie: terugverwijzing Wie kan er terugverwezen worden naar de huisarts ? Wat wilt u aan informatie weten ?
ADHD zonder co-morbiditeit:te behandelen in de 1e lijn? Psychoeducatie van kind en zijn omgeving: ELP of POH-GGz Medicatie: huisarts
- creatief en fantasierijk- energiek- kan goed oplossingen bedenken- enthousiast- beweegt graag en snel- eerlijk en rechtvaardig- groot gevoel voor humor- heeft originele ideeën- is vrolijk en spontaan- doet direct wat er gevraagd wordt- meelevend- onderneemt en onderzoekt van alles- kan intens en onbezorgd genieten- is stoer en durft veel- scherpzinnig: hoort en ziet alles- is gek op een feestje
Take work messages ADHD komt veel voor Aandacht hiervoor van huisarts van groot belang. Hij/zij kan keuze maken welk traject gelopen gaat worden Diagnose moet gesteld worden door iemand die het beheerst en de kennis heeft om diagnose zorgvuldig te stellen Mode ziekte en gedragsproblemen met lijdensdruk uit elkaar houden De huisarts zou in begeleiding een grotere rol kunnen spelen Samenwerking huisarts GGzE verbeteren
ADHD video http://www.youtube.com/watch?v=RsMgIocbNPU&feature=related