Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

1. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wpływ domu rodzinnego na sukcesy edukacyjne uczniów – wyniki badań, rekomendacje Dr hab. Małgorzata Żytko Wydział Pedagogiczny UW malgorzata.zytko@wp.pl

2. Badania trzecioklasistów • Poziom umiejętności językowych • Poziom umiejętności matematycznych • Kontekst szkolnych osiągnięć dzieci: wpływ szkoły i środowiska rodzinnego dzieci.

3. 2006-2010 • Badania ilościowe w klasach trzecich: 2006 - ok. 2500 uczniów, 137 nauczycieli i dyrektorów szkół, rodzice uczniów 2008 - ok. 4800 uczniów, 262 nauczycieli 2010 - ok. 4800 uczniów, 290 nauczycieli 2011- ok. 3800 uczniów, 170 nauczycieli • Badania jakościowe: 2006, 2008, 2010 • Badania dystansowe w klasach czwartych: 2006, 2008, 2010 • Badania ilościowe w klasach trzecich w województwie kujawsko-pomorskim: 2009

4. wykształcenie rodziców sytuacja zawodowa subiektywna ocena sytuacji materialnej rodziców dostępność materiałów edukacyjnych w domu (książki, komputer, czasopisma dla dzieci) Wyniki badań 2006,2011Status socjoekonomiczny rodziny dziecka SESa osiągnięcia szkolne

5. Silny związek wykształcenia rodziców z: umiejętnościami językowymi (czytanie) (o 21,9 pkt. wyższe wyniki) umiejętnościami matematycznymi (o 15 pkt.wyższe wyniki) Najsilniejszy wpływ na wyniki uczniów ma poziom wykształcenia rodziców

6. Oboje rodzice pracują Rodzice oceniają jako bardzo dobrą sytuację materialną rodziny W domu są książki, komputer, czasopisma dla dzieci = wysoki poziom osiągnięć szkolnych dzieci = wysoki poziom osiągnięć szkolnych dzieci = wysoki poziom osiągnięć szkolnych dzieci Inne aspekty SES a wyniki uczniów

11. Dłuższy pobyt w przedszkolu (3,4 lata) Korzystny wpływ na wyniki uczniów: umiejętności komunikacyjne językowe i matematyczne Uczęszczanie do przedszkola, lokalizacja zerówki a wyniki uczniów

12. Uczęszczanie do zerówki przedszkolnej korzystniejsze niż do zerówki szkolnej

13. Doświadczenia edukacyjne dzieci przy kontroli wpływu SES - zmniejszenie wpływu przedszkola i lokalizacji zerówki na wyniki uczniówa) przedszkole – istotny wpływ na umiejętności matematyczne (czytanie tekstów zmatematyzowanych i pisanie wyjaśnień)b) zerówka przedszkolna – istotny wpływ na rozumienie matematyki i posługiwanie się umiejętnościami matematycznymi w nowych sytuacjach

14. Nauczycielskie deklaracje dotyczące czasu poświęcanego rozwijaniu umiejętności językowych i matematycznych a wyniki uczniów Codziennie umiejętności językowe uczniowie lepsi tylko w gramatyce Codziennie umiejętności matematyczne uczniowie lepsi tylko w zakresie umiejętności algorytmicznych

15. Nauczyciele Staż pracy w oświacie jest dodatnio skorelowany z umiejętnościami gramatycznymi oraz algorytmicznymi Uczniowie nauczycieli starszych (powyżej 45lat) lepsi w gramatyce i pisaniu

16. Przeszkody w realizacji celów edukacyjnych w opinii nauczycieli „brak chęci dzieci do uczenia się i systematycznej pracy” – uczniowie uzyskiwali gorsze wyniki we wszystkich skalach oprócz gramatyki i ortografii „ brak dobrej współpracy z rodzicami uczniów” – gorsze wyniki w umiejętnościach matematycznych algorytmicznych i zadań tekstowych

17. Poglądy edukacyjne nauczycieli • Pesymizm edukacyjny – negatywny wpływ na wszystkie umiejętności oprócz matematycznych algorytmicznych • Promowanie samodzielności – dodatni wpływ na czytanie oraz rozwiązywanie zadań tekstowych • Formalizm edukacyjny – brak związku z wynikami uczniów

18. Nauczyciele edukacji początkowej efektywnie uczą jedynie gramatyki, ortografii i umiejętności algorytmicznych.Reszta jest zasługą środowiska rodzinnego.

19. W Polsce zjawisko nierówności edukacyjnych już na poziomie przedszkola • w rodzinach z wyższym wykształceniem większość dzieci uczęszczała do przedszkola przez 3 lata • w rodzinach z wykształceniem zasadniczym zawodowym 45% dzieci chodzi do przedszkola, a tylko 14% przez 3 lata

20. Zjawisko nierówności edukacyjnych nasila się na dalszych etapach kształcenia • Im wyższy poziom wykształcenia rodziców, tym wyższa średnia na egzaminie po 6. klasie • Jeszcze silniejszy wpływ poziomu wykształcenia rodziców występuje w wynikach egzaminu gimnazjalnego GIMNAZJUM UTRWALA PODZIAŁY SPOŁECZNE

21. Badania PISA wskazują: • umiejętności uczniów w liceach ogólnokształcących średnio wzrastają • w zasadniczych szkołach zawodowych nie wzrastają Połowa dzieci z rodzin z wykształceniem zz trafia na studia Natomiast z rodzin z ww 89%.

22. Rekomendacje • Monitorowanie jakości pracy szkoły- wskaźnik EWD (wpływ szkoły na osiągnięcia uczniów) i informacja dla rodziców • Uczestnictwo rodziców w działaniach szkoły sprzyjających podnoszeniu jakości edukacji • Podnoszenie świadomości wśród rodziców znaczenia kontaktu dziecka z literaturą i czasopismami

23. Rodzice i ich uczestnictwo w kulturze wzorcem dla dzieci • Znaczenie procesu komunikowania się rodziców z dziećmi - rozmawiają z dziećmi, a nie mówią do dzieci (pole wspólnej uwagi) • Szkoła miejscem wspierania rozwoju dzieci-rodzice sojusznikami tego procesu • Dzieci o zróżnicowanych potrzebach rozwojowych – rola szkoły i znaczenie uczestnictwa rodziców