1 / 41

TOESTELLEN

TOESTELLEN. Stralingsdeskundige niveau 3 (4) 2014 F.van.der.Horst@rug.nl 15 januari. Programma. Verschillen r.a. bronnen – toestellen Hoe werkt het? Stralingshygiënische aspecten Medische rechtvaardiging Een beetje rekenen Korte uitleg niet medische toepassingen.

duer
Télécharger la présentation

TOESTELLEN

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. TOESTELLEN Stralingsdeskundige niveau 3 (4) 2014 F.van.der.Horst@rug.nl15 januari

  2. Programma • Verschillen r.a. bronnen – toestellen • Hoe werkt het? • Stralingshygiënische aspecten • Medische rechtvaardiging • Een beetje rekenen • Korte uitleg niet medische toepassingen niveau 3 2014

  3. Verschillentoestellen - bronnen • Toestel uit - straling ‘uit’ • Besmettingskans • Vaak bundels met hoge intensiteit • Afscherming meestal eenvoudiger niveau 3 2014

  4. Welke toestellen? • Versnellers o.a. • Cyclotron • Van de Graaff generator • Cascade generator • Lineaire versneller • Synchrotron • Röntgen toestellen • Medische toepassingen • Röntgendiffractie • Röntgenfluorescentie niveau 3 2014

  5. Cyclotron niveau 3 2014

  6. Cyclotron niveau 3 2014

  7. Stralingshygiëne cyclotron • Cyclotron in bunker • Geen toegang indien in bedrijf • Rekening houden met ontstane activiteit niveau 3 2014

  8. van de Graaff generator niveau 3 2014

  9. Cascade generator niveau 3 2014

  10. Stralingshygiëne van de Graaff- / cascadegenerator • Als bij cyclotron • Bunker • Toegangsverbod • Activering mogelijk (niet bij cascade) niveau 3 2014

  11. Lineaire versneller niveau 3 2014

  12. Lineaire versneller Linac Lineac niveau 3 2014

  13. Stralingshygiëne Lin(e)ac • Zeer hoge doses harde röntgenstraling, dus extra afscherming nodig • Bedacht zijn op activering van lucht, vorming van 15O en 13N mogelijk (gelukkig kortlevend) • Activering bestralingstafel mogelijk niveau 3 2014

  14. Dosisbeperking • Goede diafragmering • ‘Slimme’ geometrie, door bestraling uit meerdere richtingen niveau 3 2014

  15. protonentherapie vs röntgentherapie tekst niveau 3 2014

  16. Synchrotron + Linac niveau 3 2014

  17. ESRF Grenoble niveau 3 2014

  18. Wilhelm Röntgen (1845-1923)ontdekking X-stralen 1895 Nobel prijs 1901 eerste medische toepassing: beschreven in The Lancet van 23 jan 1896 niveau 3 2014

  19. Röntgenbuis niveau 3 2014

  20. Röntgenstraling niveau 3 2014

  21. Medische toepassingen • Beeldvormende technieken • Radiografie • Fluoroscopie • Computer tomografie (CT) • Radiotherapie niveau 3 2014

  22. Beeldvorming • Foto-elektrisch effect • overheerst bij zachte straling • sterk afhankelijk van Z • Compton effect • weinig afhankelijk van Z • beeldcontrast bepaald door dichtheid niveau 3 2014

  23. contrast   hardheid laag: hoog: kV < 60 kV kV > 100 kV goed contrast lager contrast oppervlakkig dieper hogere dosis lagere dosis zeer zachte straling – geen beeldvorming wel dosis - dus filteren niveau 3 2014

  24. Filtering en halveringsdikte • Filtering met ca. 2 mm Al om bij medische toepassingen de zachte component van de remstraling te verwijderen • Bij diffractie wordt gefilterd om juist de karateristieke straling te behouden. • Halveringsdikte (HVD) is een maat voor de homogeniteit van de straling. niveau 3 2014

  25. Gemiddelde effectieve dosis per verrichting Tandheelkunde 3 à 4 μSv Alle radiografie (ex CT) 0.54 mSv - X-thorax 0.04 mSv - Doorlichting/contrast 3.6 mSv CT 5.9 mSv (2011) - CT hoofd 1.2 mSv - CT wervelkolom 3.1 mSv - CT thorax 5.5 mSv - CT abdomen 11 mSv - CT bekken 7.4 mSv Bron RIVM Ter vergelijking: Schiphol – Milaan 4 μSv Schiphol – Atlanta 40 μSv niveau 3 2014

  26. Dosisbeperking voor de patient • mAs getal  stroom (mA) en tijd (s) beperken • Buisspanning • Filtreren (optimum zoeken) • SID (Source Image Distance) afstand zo kort mogelijk • Veldgrootte  diafragmeren • Verzwakking in het lichaam • Compressie • Loodafdekking • Collimeren (strooistralenrooster) • Beeldvormer: beeldversterker en dosistemporegeling • Geometrie • Afschermen: loodschort, bouwkundige voorzieningen • Meten niveau 3 2014

  27. Dosisbeperking voor medewerkers • Tijd • Afstand • Afscherming niveau 3 2014

  28. Medische rechtvaardiging • Diagnostisch of therapeutisch voordeel moet opwegen tegen mogelijke gezondheidsschade aan de patient • Overweging door zowel behandelend arts als verwijzend arts • Niet altijd puur medische blootstelling: • ouder die kind vasthoudt • ‘bolletjesslikkers’ • persoonscontrole luchtvaart (X-Ray backscattertechniek) • Alternatief zonder ioniserende straling verdient de voorkeur niveau 3 2014

  29. X-ray backscatter Fabrikanten spaarzaam met informatie: 100–160 kV niet erg ‘zacht’ Opgegeven dosis: varieert van 0,1 - 2 μSv  zacht hard  niveau 3 2014

  30. Kerma in lucht Afhankelijk van: • hoogspanning • buisstroom • anodemateriaal • filtering niveau 3 2014

  31. Kerma in lucht K in mGy k in mGy.mA-1.min-1 (of mGy.mA-1.s-1) I in mA (buisstroom) t in min (of sec.) r in meters niveau 3 2014

  32. Constante voor röntgentoestel Afhankelijk van: • Workload in mA.min per tijdseenheid (W) • Use factor, deel van de tijd dat bundel in bedrijf is (U) • Occupation time Fractie van verblijfstijd van personen (O) • Transmissie (T) van de eventueel aanwezige afscherming • Maximaal toegelaten kerma per tijdseenheid (Km) • Afstand in meters (r) niveau 3 2014

  33. Toepassing voor röntgenkamers niveau 3 2014

  34. Kristalrooster niveau 3 2014

  35. Röntgendiffractie niveau 3 2014

  36. Röntgendiffractie niveau 3 2014

  37. Röntgendiffractometer niveau 3 2014

  38. Röntgendiffractiepatroon niveau 3 2014

  39. Laue éénkristaldiffractie niveau 3 2014

  40. Röntgenfluorescentie niveau 3 2014

  41. Ten slotte Een prettige cursus, een ‘stralend’ practicum en een succesvol examen toegewenst ! F.van.der.Horst@rug.nl niveau 3 2014

More Related