NDIHMA E PARË; TRAUMA E ORGANEVE DIGJESTIVE

1. NDIHMA E PARË;TRAUMA E ORGANEVE DIGJESTIVE Prof. Assoc. Dr. AvdylKrasniqi QKUK; Klinika e Kirurgjisë

2. DEFINICIONI Ndihma e parë është shkathtësi e dhënjes së ndihmës urgjente në vendin e akcidentit, bazuar në parimet e pranuara të mjekësisë, me mjetet dhe materialin që ka qëlluar në disponim në atë kohë. Është metodë e aprovuar e trajtimit të rastit urgjent para se ai të merret nën përkujdesje të mjekut.

3. QËLLIMI I NDIHMËS SË PARË • Trajtimi adekuat i rastit urgjent me qëllim të: • Mbajtjes së jetës; • Parandalimit të përkeqësimit të gjendjes së saj; • Promovimit të shërimit në fazën e cila mund të jetë periudha më kritike.

4. Parimet e ndihmës së parë në vend të ngjarjes Qëllimetkryesore Stabilizimi, joshërimi

5. FAZAT E NDIHMËS SË PARË • FAZA ZERO: VLERËSIMI DHE MENAXHIMI I HAZARDIT • FAZA 1: VËSHTRIMI PRIMAR • A: (AIRWAY) RRUGËT E FRYMËMARRJES • B: (BREATHING) FRYMËMARRJA • C: (CIRCULATION) QARKULLIMI • FAZA 2: MENAXHIMI • FAZA 3: FOKUSIMI NË LËNDIME SIPAS SISTEMEVE

6. FAZA 3: FOKUSIMI NË LËNDIME SIPAS SISTEMEVE • Fokusimi në lëndimet tjera; • Fillohet nga koka dhe shkohet teposht • Deformitete • Ndieshmëri • Gërvishtje • Lëndime tjera

7. FAZA 3: FOKUSIMI NË LËNDIME SIPAS SISTEMEVE • ABDOMENI • Evaluimi i abdomenit • inspektimi për plagët, gërvishtje, distenzion • tonet e peristaltikës së zorrëve • mbrojtja muskulare • Gjakderdhjet e brendshme –shoku • Kockat e pelvikut

9. Përkufizimi i abdomenit • Diafragma • Muri perparem i abdomenit • Eshtrat e pelvikut • Shtylla kurrizore • Muskujt e barkut dhe ijeve Figure 6-3

10. Anatomia e siperfaqës së abdomenit • Kuadrantet • Sipërm —djathtë, majtë • Poshtëm—djathtë, majtë • Ksifoidi • Simfiza pubis • Umbilikusi figure 13-23

12. Lëndimet më të shpeshta të trafikut • Trauma e kokës • Trauma kurrizore • Trauma e gjoksit • Trauma abdominale • Trauma gjymtyreve (ekstremiteteve)

13. Mekanizmi i lëndimit Modeli i lëndimit në aksidente të trafikut • Koka • Gjoksi • Abdomeni • Kofsha

14. Mekanizmi i lëndimit Modelet e lëndimit në aksidente me këmbësorë

15. 15

16. Lëndimetabdominale • Mundtëshkaktojnëdëmtimetëorganevetëbrendshmedhegjakderdhjengavazot e mëdhatëgjakut • Zorrëtdheorganettjeraabdominalemundtëdalinjashtëngaplagët e hapura • Ndihmamjekësoreduhetofruarmenjiherë • Gjakderdhja, shokudhedëmtimiorganevemundtëshkaktojnëvdekjebrendanjëkohetëshkurtë

18. Trauma barkut • Trauma e mbyllur • Trauma depërtuese (shpuese)

19. Zorra Mezenteriumi Lendimet e mbyllura te abdomenit

20. Lëndimetabdominale • Shenjatdhesimptomet • Dhimbje e fortëabdominaledhendieshmërinëdhimbje • Daljaorganevejashtëapoplagëtëhapura • Nauzeadhevjellja (posaçërishtgjak) • Shtangimimuskujve abdominal • Simptomet e shokut

21. Lëndimetabdominale- simptometdheshenjat Muri I barkut I shtanguar Nauzea, vjellja, hematemeza Frymëmarrjashpejtuar, sipërfaqësore Pulsishpejtuar Plagëtëhapuradhepenetruese Daljaorganeve-zorrësjashtëpërmesplagëssëhapur Gjakunëurinë Molisje e përgjithshme e skajshme Etja Shtypja e ultë e gjakut • Barku I fryrëdhe forma e çrregulluar • Gërvishtjenë bark dheregjionin e ijeve • Ndieshmëridhedhimbjenëpalpacion • Dhimbjaedhenëregjionetjashtëvendittëlëndimit • Dhimbjareferuesenërajonin e krahut • Mbrojtamuskulare • Pozita e fetusit; këmbet e lakuaranëgjunjëdhekofshë • Pulsiperiferikidobësuar 21

22. Para dhënjessëndihmëssëparëVlerësimiiVendit Bënikontrollënpërtëgjitharreziqet

25. Vlerësimi i vendit të ngjarjes Prioritetiabsolut nëkujdesinParaspitalor Siguria nëradhë të parë “Heronjë tëvdekurnukmund tëshpëtojnëjetëra”

26. Shërbimet e emergjencës 26 Çdoherë duhet dhënë informacionet në vijim: • Emri dhe numri telefonit • Trego vendin e saktë të akcidentit • Llojin e incidentit • Serizitetin e incidentit • Numrin e të lënduarëve MOS NDËRPREJ TELEFONIN DERISA TË THONË TË NDËRPRESH !

27. Lëndimetabdominale • Ndihm parë • Vendosja e pacientit në baë të rrafshët në pozitë në shpinë • Vendosja e jastekut apo rollnës nën gjunjë për të ndihmuar relaksim të muskujve • Koka dhe shpatullat ngriten për të ndihmuar frymëmarrjen • Largohen rrobet përreth plagës apo organit të dalur jashtë • Mbulimi i organeve me fasha të mëdha sterile të lagura me tretje fiziologjike apo ujë

28. Nukduhet: Me sondueplagëndhe As me provue per tenxjerrtrupat e huajngabarku Nësendonjë organ ështëshkëputurngatrupi, merre me duartë, dorëza sterile (mundësisht) dhevendosembibarkun e pacientit.

29. Lëndimetabdominale • Nukduhettentuarpërtërivendosurorganet e dalurajashtë • Asgjë per gojetëlënduarit • I lënduarimundtëankohetpëretjetëtheksuar • Buzëtdhegjuhadhehapësira e gojësduhettënjomet me leckatëftohta me ujëtëftohët • Menjiherëtëkërkohetndihmamjekësore

31. Plagët e abdomenitmëtërëndatëbarkutjanëatokuobjektetpenetrojnëmurin e abdomenitdheshpojnëorganet e brendshmeapoenët e mëdhatëgjakut. Nëkëtorastegjakderdhjamundtëjetëshumë e rëndëdhevdekjeprurëse.

32. Shkaktarët tjerë

33. Evisceracioniorganeve Sëparimasatemergjencësmjekësore, pastaj: 1. Mbulohetorganidalur me mbulesë sterile tëlagur me tretjeapoujësterilmundësisht. 2. Mbimbulesëvendoset material plastikapotëngjashëmpërtëmbajturtënjomurdhetëngrohët. 3. Parandalimishokut, monitorimishenjavevitaletëtëlënduarit. KURR MOS PREK ORGANET E DALURA DHE MOS TENTO KTHIMIN E TYRE Në BARK. 33

34. Trauma depërtuese (shpuese) • - Mbulo me fashë sterile të lagur • - MOS RIVENDOS • Rrjedhje e lartë e oksigjenit • Qasje intravenoze • - Transport i shpejt

35. Trauma e topitur • Shenjat dhe simptomet • Dhimbje • Ngurtësia • Mbrojtje • Trajtimi • Rrjedhje e lartë e oksigjenit • Qasje I.V. • - Transport i shpejt

36. PYETJE?