Warszawa 9 marca 2012r.

1. Turystyka w świetle komunikatu „Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie – nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego” oraz programu UNWTO „Wizja przyszłości: Turystyka w roku 2030” Warszawa 9 marca 2012r.

2. Nowa podstawa traktatowa dla działań UE w zakresie turystyki – art. 195 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej „1. Unia uzupełnia działania Państw Członkowskich w sektorze turystycznym, w szczególności przez wspieranie konkurencyjności przedsiębiorstw Unii w tym sektorze. W tym celu działania Unii skierowane są na: • zachęcanie do tworzenia korzystnego środowiska dla rozwoju przedsiębiorstw w tym sektorze; • wspieranie współpracy między Państwami Członkowskimi, w szczególności przez wymianę dobrych praktyk. 2. Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają szczególne środki w celu uzupełnienia działań podejmowanych w Państwach Członkowskich służących realizacji celów, o których mowa w niniejszym artykule, z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.”

3. Dokumenty programowe i wykonawcze Na podstawie nowych uprawnień Komisja Europejska przyjęła dokumenty programowe i wykonawcze: • Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów „Europa – najpopularniejszy kierunek turystyczny na świecie – nowe ramy polityczne dla europejskiego sektora turystycznego” (KOM(2010)352) z 30.06.2010 • Dokument wykonawczy Komisji Europejskiej: „Zapewnienie właściwej realizacji Komunikatu w sprawie turystyki (KOM(2010)352 . Plan realizacji” z 26.09.2011 (wersja aktualna)

4. Europejski sektor turystyczny i jego znaczenie dla gospodarki • Potencjał stymulowania wzrostu gospodarczego i zatrudnienia • Zatrudnia 5,2 % siły roboczej UE • Wytwarza ponad 5% PKB UE i wskaźnik ten rośnie • Na rynku turystycznym w UE działa ponad 1,8 mln przedsiębiorstw, z których większość to MŚP • Szczególnie ważny dla rozwoju peryferyjnych regionów wysokogórskich, nadmorskich i wyspiarskich oraz dla aktywizacji zatrudnienia wśród młodych • 90% podróży turystycznych obywateli UE odbywa się w granicach UE, 77% to podróże wewnątrzkrajowe* * Eurostat, StatisticsinFocus, 49/2011

5. Europa na tle trendów w turystyce światowej • Europa najpopularniejszym kierunkiem turystycznym na świecie (50,7% wszystkich przyjazdów w skali globalnej w 2010r.)* • W 2010r. 476,6 mln przyjeżdżających* • W ciągu 20. ostatnich lat rosnąca konkurencja ze strony krajów Azji i Pacyfiku (już 22% udziału w światowym rynku przyjazdów turystycznych w 2010r., prognozowane 30% w 2030r.)** • Pięć krajów UE w pierwszej „10” najchętniej odwiedzanych krajów świata. Francja na miejscu 1.* • Niemcy krajem największej emisji turystycznej na świecie* *dane z UNWTO TourismHighlights, 2011 ** prognoza UNWTO

6. Wyzwania dla europejskiej turystyki • Ustabilizowanie wzrostu po okresie spowolnienia od 2008r. w wyniku pogorszenia koniunktury (światowy kryzys finansowy, wybuch wulkanu Eyjafjoll) • Dostosowanie sektora do wzrostu popytu na usługi turystyczne w grupie wiekowej 65+, która w 2020r. stanowić będzie 20% społeczeństwa • Utrzymanie pozycji turystycznego kierunku nr 1. na świecie wobec rosnącej konkurencji w szczególności ze strony państw Azji i Pacyfiku. • Sprostanie zmianom jakie niesie rozwój nowych technologii informatycznych w turystyce (szczególnie MŚP mogą mieć trudności z adaptacją i potrzebują wsparcia)

7. Planowane działania Zaplanowano 21 działań w ramach czterech priorytetów: • Stymulowanie konkurencyjności sektora turystycznego w Europie • Wspieranie rozwoju zrównoważonej i odpowiedzialnej turystyki wysokiej jakości • Konsolidacja wizerunku i widoczności Europy jako zbioru zrównoważonych kierunków turystycznych wysokiej jakości • Pełne wykorzystanie potencjału różnych obszarów polityki i instrumentów finansowych UE na rzecz rozwoju turystyki

8. Przegląd działań na rzecz stymulowania konkurencyjności europejskiego sektora turystycznego • Promowanie zróżnicowania świadczonych usług turystycznych • Zachęcanie do różnicowania oferty turystycznej poprzez tworzenie m.in. europejskich szlaków kulturowych, rowerowych, pielgrzymkowych. Instrument - Działanie Przygotowawcze „Zrównoważona turystyka” 2009-2011 • Zapewnienie zauważalności i promocja różnych tematycznych produktów i usług m.in. poprzez coroczne imprezy cykliczne: Europejski Dzień Turystyki oraz Europejskie Forum Turystyczne • Rozwój innowacyjności w branży turystycznej • Stworzenie platformy „Technologie informatyczne i komunikacyjne w turystyce” dla podmiotów z sektora turystycznego • Przygotowanie Komunikatu Komisji w sprawie handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego z uwzględnieniem problematyki turystyki

9. Przegląd działań– cd. • Podnoszenie kwalifikacji zawodowych • Promowanie możliwości wsparcia szkoleń w sektorze turystyki oraz określenie potrzeb sektora turystyki w zakresie umiejętności, ze szczególnym naciskiem na MŚP • Określenie i ocena możliwości wsparcia w ramach różnych instrumentów finansowych w UE oraz stworzenie kompleksowego dokumentu z informacjami o istniejących możliwościach podnoszenia kwalifikacji dla przedsiębiorców • Działania na rzecz przedłużenia sezonu turystycznego • Utworzenie mechanizmu dobrowolnej, pozasezonowej wymiany turystycznej między państwami członkowskimi. Instrument – działania przygotowawcze CALYPSO 2009-2011, • Planowane uruchomienie platformy internetowej ułatwiającej koordynację strony popytowej i podażowej

10. Przegląd działań – cd. • Stworzenie jednolitej bazy wiedzy społeczno-ekonomicznej dla sektora turystyki • Utworzenie „Wirtualnego obserwatorium sektora turystyki” w celu koordynacji i rozwoju badań w skali europejskiej • Określenie i ocena możliwości wsparcia w ramach różnych instrumentów finansowych w UE oraz stworzenie kompleksowego dokumentu z informacjami o istniejących możliwościach podnoszenia kwalifikacji dla przedsiębiorców • Pobudzanie rozwoju zrównoważonej i odpowiedzialnej turystyki wysokiej jakości • Opracowanie systemu wskaźników oceny zrównoważonego rozwoju ośrodków turystycznych • Kampanie podnoszące świadomość wśród europejskich turystów • Wprowadzenie europejskiego znaku „Turystyka wysokiej jakości” • Opracowanie całościowej „Karty zrównoważonej i odpowiedzialnej turystyki” we współpracy z podmiotami sektora turystycznego • Stworzenie strategii zrównoważonej turystyki przybrzeżnej i morskiej w celu uzyskania większych korzyści dla społeczności lokalnych i przeciwdziałania sezonowości • Zacieśnienie współpracy z państwami BRIC (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny)

11. Przegląd działań – cd. • Konsolidacja wizerunku i profilu Europy jako zbioru ośrodków zrównoważonej turystyki wysokiej jakości • Promowanie Europy pod jej własną marką jako wiodącego kierunku turystycznego we współpracy z Europejską Komisją Turystyki pod hasłem: „Europa – nigdy niekończąca się podróż” • Promocja portalu Visiteurope.com oraz opracowanie nowych treści dla jego nowej wersji uruchomionej w 2009 roku • Wspólne działania promocyjne podczas dużych imprez i targów, w tym promocja ośrodków laureatów konkursu na Najlepszą Europejską Destynację Turystyczną (EDEN) oraz współpraca z Europejską Komisją Turystyki • Wzmocnienie współpracy UE z międzynarodowymi organizacjami turystycznymi tj. UNWTO, OECD, UNEP, T20 • Aktywne monitorowanie środków polityki UE, mających wpływ na turystykę

12. Przegląd wybranych inicjatyw • Działanie Przygotowawcze „Zrównoważona Turystyka” 2009-11 • Celem działania jest zachęcenie do zróżnicowania oferty turystycznej poprzez tworzenie m.in. europejskich szlaków kulturowych, rowerowych, pielgrzymkowych • W ramach działania w roku 2009 zorganizowano trzy regionalne warsztaty przygotowawcze trasy rowerowej Euro Velo • Na rok 2011 przyznano dofinansowanie dla 6 projektów zakładających utworzenie poszczególnych odcinków planowanej europejskiej trasy rowerowej Euro Velo: • Koordynacja Odcinka Centralnego Euro Velo • Rozwój i Promocja Trasy Euro Velo nr 13 – Szlak Żelaznej Kurtyny, Odcinek Północny (z udziałem podmiotu z Polski) • Szlak Żelaznej Kurtyny – Odcinek Centralny • Rozwój i Strategia Długookresowa i Sieci Promocji i Wdrożenia Szlaku Żelaznej Kurtyny na Odcinku Bałkańskim • Szlak BalkanVelo • Euro Velo 3 – Szlak Św. Jakuba • Na rok 2012 zaplanowano przyznanie dotacji dla kolejnych sześciu projektów

13. Przegląd wybranych inicjatyw –cd. • Działanie Przygotowawcze CALYPSO 2009-11 • W projektach bierze udział 8 państw Unii Europejskiej: Włochy, Francja, Hiszpania, Portugalia, Polska, Finlandia, Czechy, Malta, • Przyznano dofinansowanie dla czterech projektów: • Łatwy Dostęp Do Programów Wymiany • Europejskie Podróże Seniorów (projekt aktywizujący turystykę seniorów, uczestniczy w nim Polska) • Szanse dla Turystyki Socjalnej w Rekreacji i Wypoczynku • Sieć Turystyki Socjalnej Cel: wypracowanie modelu wsparcia dla podróżujących osób z mniej zamożnych grup społecznych i pobudzenie ruchu turystycznego w okresie pozasezonowym

14. Przegląd wybranych inicjatyw – cd. • Inicjatywa „50 000 turystów” • W fazie pilotażowej ma na celu zachęcić 25000 mieszkańców Ameryki Pd. do odwiedzenia Europy między październikiem 2012 a marcem 2013r. oraz 25 000 Europejczyków do odwiedzenia Ameryki Pd. między majem a październikiem 2013r. • W projekcie uczestniczą: rządy (Francja, Włochy, Litwa, Polska, Hiszpania, Argentyna, Brazylia, Chile), linie lotnicze (Air France, Alitalia, British Airways, Iberia, Grupa Lufthansa, TAP Air Portugal) oraz Europejskie Stowarzyszenie Operatorów Turystycznych (ETOA) i Europejskie Stowarzyszenie Agentów Turystycznych i Operatorów Turystycznych (ECTAA). • Cel: pobudzenie ruchu turystycznego w okresie pozasezonowym

15. Przegląd wybranych inicjatyw –cd. . • EDEN – Najlepsze Europejskie Destynacje Turystyczne • Tematyczny konkurs prowadzony przez narodowe agencje ds. turystyki od 2006r. Organizatorem konkursu w Polsce jest Polska Organizacja Turystyczna • Polskie zwycięskie lokalizacje: 2009 – „Rzeczpospolita Ptasia” – Ujście Warty 2010 – Dolina i Bagna Biebrzy 2011 – Żyrardów – poprzemysłowy zespół miejski

16. Wnioski z komunikatu • Europejska polityka turystyczna potrzebuje nowego impulsu wobec stojących przed nią wyzwań • Komunikat określa ramy, dzięki którym europejska turystyka stanie się bardziej konkurencyjna i zrównoważona • Wykorzystując nowe uprawnienia UE w zakresie turystyki Komisja rozpoczęła realizację wielu inicjatyw, które będą stanowić uzupełnienie działań podejmowanych przez państwa członkowskie • W odniesieniu do wszelkich inicjatyw Komisja będzie prowadzić regularną wymianę poglądów z państwami członkowskimi oraz korzystać z usług Komitetu Doradczego ds. Turystyki

17. „Wizja przyszłości: Turystyka w roku 2030” • Szeroko zakrojony projekt badawczy kontynuujący prace Światowej Organizacji Turystycznej Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNWTO) nad długookresowymi prognozami rozpoczęte w latach 90.tych XX w. • Cele: • Pomoc dla członków UNWTO w procesie tworzenia ich krajowych polityk długoterminowych strategii • Dostarczenie wiedzy o rozwoju turystyki w przyszłości w wymiarze globalnym • Zwiększenie roli UNWTO we wpływaniu na agendę działań podmiotów związanych z turystyką • Stworzenie dokumentu wyjściowego dla innych strategicznych dokumentów, programów i działań UNWTO • Przedstawiono dane z lat 1980-2010 oraz na ich podstawie opracowano prognozy dla lat 2020 i 2030 z uwzględnieniem prognoz Międzynarodowego Funduszu Walutowego odnośnie oczekiwanego wzrostu PKB

18. Rozwój rynku turystycznego na świecie Źródło: Wizja przyszłości: Turystyka w roku 2030, UNWTO 2011

19. Udział regionów w liczbie przyjazdów turystycznych Źródło: Wizja przyszłości: Turystyka w roku 2030, UNWTO 2011

20. Udział regionów w liczbie wyjazdów turystycznych Źródło: Wizja przyszłości: Turystyka w roku 2030, UNWTO 2011

21. Skala międzynarodowego ruchu turystycznego Źródło: Wizja przyszłości: Turystyka w roku 2030, UNWTO 2011

22. Udział gospodarek wschodzących w całości rynku przyjazdów turystycznych Źródło: Wizja przyszłości: Turystyka w roku 2030, UNWTO 2011

23. Wnioski UNWTO • Liczba międzynarodowych przyjazdów turystycznych będzie nadal rosnąć, ale w wolniejszym tempie niż dotychczas. Oczekiwany wzrost o 3,3% w latach 2010-2030, będzie niższy niż odnotowany w latach 1980-2010 wzrost 4,2%. Przyczyny: - W związku z dużymi wartościami bezwzględnymi nawet niższy procentowy wzrost będzie generował duży wzrost w liczbach bezwzględnych, - Wraz z osiąganiem przez gospodarki wysokiego poziomu rozwoju dynamika wzrostu PKB zmniejsza się, - Niższa elastyczność liczby podróżujących w stosunku do wielkości PKB, • Koszty transportu będą rosnąć, odwrotnie niż w poprzednim okresie, • Wyzwaniem na lata 2010-2030 będzie maksymalizacja ekonomicznych i społecznych korzyści z turystyki przy jednoczesnej redukcji negatywnych skutków ubocznych • Cechy turystyki w najbliższej przyszłości: bardziej umiarkowana, bardziej zrównoważona i w większym stopniu zapewniająca integrację społeczną

24. Wnioski końcowe • Traktat Lizboński stworzył ramy prawne umożliwiające Unii Europejskiej podjęcie działań wspierających państwa członkowskie w rozwoju turystyki • Wobec stopniowego zmniejszania się udziału Europy w światowym rynku turystycznym celem Unii Europejskiej jest utrzymanie pozycji wiodącego kierunku turystycznego na świecie • W latach 2010 – 2030 Europa będzie musiała sprostać konkurencji wschodzących gospodarek, w szczególności krajów Azji i Pacyfiku, z wiodącą rolą Chin • W planowaniu działań na rynku turystycznym przez UE i państwa członkowskie konieczne jest uwzględnienie takich czynników jak starzenie się populacji, postępująca degradacja środowiska naturalnego, zmiany klimatyczne oraz długofalowe skutki światowego kryzysu finansowego

25. Dziękuję za uwagę. Kontakt: Elżbieta Wyrwicz Z-ca Dyrektora Departamentu Turystyki Ministerstwo Sportu i Turystyki Tel. (22) 244 31 72 E-mail: elzbieta.wyrwicz@msport.gov.pl