Download
1 / 48
500 likes | 743 Vues
فصل چهارم ارتباط از راه دور، شبکه ها و پزشکی از راه دور. مقدمه. افزایش تعداد کامپیوترها و موسسات بهداشتی در دهه اخیر منجر به استفاده از کامپیوتر برای نوشتن مدارک بیمار، گزارشات و مقالات، ذخیره و پردازش داده ها در تحقیقات پزشکی و موارد مشابه گردید.
E N D
فصل چهارمارتباط از راه دور، شبکه ها و پزشکی از راه دور
مقدمه • افزایش تعداد کامپیوترها و موسسات بهداشتی در دهه اخیر منجر به استفاده از کامپیوتر برای نوشتن مدارک بیمار، گزارشات و مقالات، ذخیره و پردازش داده ها در تحقیقات پزشکی و موارد مشابه گردید. • اطلاعات جمع آوری شده بیمار در سیستم های اطلاعاتی بیمارستان، برای برنامه ریزی و مدیریت، تحقیق یا ارزیابی کیفیت پرستاری و پزشکی استفاده می گردد. • امروزه دسترسی به داده های سیستمهای بیمارستان از طریق ارتباط شبکه ای و روش های تبادل اطلاعات الکترونیکی و همچنین پردازش داده ها توسط نرم افزارهای مختلف امکان پذیر شده است.
1- ارتباط از راه دور • نقش ارتباطات در مراقبت بهداشتی • پروتکل های درمان توسط چند پزشک بصورت همزمان • سخت افزار ارتباطات • نرم افزار ارتباطات • اینترنت
نقش ارتباطات در مراقبت بهداشتی • کیفیت ارتباط بین موسسات مراقبت بهداشتی به شدت بر کیفیت رسیدگی به بیمار اثر می گذارد. ارتباطات براي بيماراني كه تحت درمان چندين متخصص هستند بسيار حياتي است امروزه ٬ نامه هاي كاغذي عمومي ترين و در بسياري موارد ٬ تنها راه ارتباط بين موسسات مراقبت بهداشتي است. مطالعات نشان مي دهد كه اين راه ارتباطي براي پيگيري پيامهاي ارسالي بسيار كند است و اغلب، نياز اطلاعاتي موسسات مراقبت بهداشتي را مرتفع نمي سازد.
ارتباط کاغذی بسیار کند است و نیاز اطلاعاتی را رفع نمی کند. زیرا: • نتیجه درمان بطور کامل و بموقع به پزشک عمومی گزارش نمی شود • گزارشات میانی از متخصص به پزشک عمومی کافی نیست • سوالات برگه های مراجعه بیمار ناقص پاسخ داده می شوند • تغییرات درمان دارویی توسط پزشک عمومی به متخصص گزارش نمی شود • مرگ یا ترخیص بیمار به پزشک عمومی گزارش نمی گردد • دسترسی به متخصص بالینی توسط تلفن به سختی صورت می گیرد
نقش ارتباطات در مراقبت بهداشتی • امروزه علاوه بر ابزار قديمي ارتباطات٬ نظير تلفن و ارسال نامه كاغذي چندين امكان جديد نيز ايجاد شده استکه عبارتند از: • Fax • Email • تبادل الکترونیکی داده(EDI)
نقش ارتباطات در مراقبت بهداشتی • امروزه با استفاده از fax، Email و EDI اطلاعات بیمار را می توان از منزل برای پزشک فرستاد. • محاسن fax: • ارزان است- به آسانی در سازمان استفاده می شود- انتقال نوشته ها و عکس ها هر چند با کیفیت کمتر، میسراست- شبیه نامه است • معایب fax: • کیفیت پایین پرینت- اطلاعات بصورت کاغذ می رسد و نمی توان در کامپیوتر آن را مستقیما در برنامه کاربردی استفاده کرد.
نقش ارتباطات در مراقبت بهداشتی • Email: سیستم های ایمیل بین متخصصین بالینی و بیمارستانها بندرت استفاده می گردد. پروتکل های مختلفی برای ایمیل استفاده می گردد مانند پروتکل MEDEUR که یک بیمار می تواند تحت معالجه چند پزشک باشد و اطلاعات بیمار را بتوانند تغییر دهند و به هم گزارش دهند.
پروتکل پیام در HL7: پیام به چند قسمت تقسیم می شود: سرفصل پیام(MSH)، بخش شناسایی بیمار(PID)، بخش درخواست معاینه بیمار(OBR) و بخش نتیجه معاینه(OBX). هر بخش فیلدهایی دارد. • EDI: نوع خاصی از ایمیل است. استانداردی است که در اروپا استفاده می شود و جایگزین اسناد کاغذی است. مثل ارسال پیام نتایج آزمایش بیمار به رکورد بیمار بطور خودکار که خطای پردازش داده را کاهش می دهد. نظير ايميل٬ EDI نيز سرعت بالايي دارد به علاوه اينكه يكپارچگي كاملي در رد و بدل كردن اطلاعات بين كامپيوتر ها فراهم مي سازد.
پروتکل های درمان توسط چند پزشک بصورت همزمان • برای حل برخی از مشکلات موسسات مراقبت بهداشتی، پروتکل های اشتراک ایجاد شده اند. • استاندارد کردن پیام نه تنها ار نظر قالب پیام، بلکه از نظر محتوا و روند معالجه اهمیت دارد. استفاده از سوابق كامپيوتري بيمار وEDI معالجه اشتراكي بيمار توسط چند پزشك را آسان مي كند • ارتباطات در موسسات مراقبت بهداشتی اتوماسیون و امنیت بالاتر را تضمین می کند.
سخت افزارارتباطات • تلفن • شبکه دیجیتال LAN وWAN • محدوده پهنای باند LAN کامپیوترها نزدیکترند و پهنای باند بالاست • TCP/IP قالب اطلاعات انتقالی
. سخت افزار سيستم تلفن معمولي
شبكه تلفن عمومي • يك مثال ساده از شبكه٬شبكه سويچي تلفن است كه براي انتقال كم سرعت داده مثل صوت استفاده مي شود. براي تبديل سيگنال ديجيتال كامپيوتر به سيگنال آنالوگي كه در خطوط تلفن استفاده مي شود به مودم Demodulator- Modulator)) نياز داريم Telephone Exchange به آدرس مورد نظرسوييچ مي كند.
شبكه هاي ديجيتال چون شبكه هاي عمومي تلفن ٬ پهناي باند محدودي دارند شبكه هاي خاص ديجيتال براي انتقال اطلاعات طراحي شدند. لازم است شبكه براي كاربران شفاف باشد با اين معني كه به جز سرعت شبكه ٬كابران بايد از شبكه اي كه استفاده مي كنند مطلع باشند مثل فاصله فيزيكي و جغرافيايي كامپيوتر هاي متصل و مانند آن . لازم نيست كابران نرم افزارهاي انتقال را خودشان بنويسند. براي تصويرها ٬ پهناي باند بالا (سرعت بالا) نياز است اما براي ارسال نتايج آزمايشگاه ٬ سرعت پايين هم مي تواند كافي باشد.
نرم افزار ارتباطات • مسیریابی و آدرس دهی • ایجاد و نگهداری ارتباط مطمئن داده • خاتمه صحیح اتصال • شناسایی و امنیت • مشتری(Client) که خواستار اطلاعات است • خدمتگزار(Server) که اطلاعات را تهیه می کند • سرویس یا برنامه کاربردی که در سرور ها اجرا می شود
آدرس دهي و مسير يابي عموما شبكه هاي كامپيوتري بيش از دو كامپيوتر را به هم متصل مي كنند بنابراين كامپيوتر فرستنده بايد دقيقا آدرس گيرنده پيام را داشته باشد. آدرس هر كامپيوتر در شبكه بايد يكتا باشدشبكه را به هم متصل مي كند وتصميم مي گيرد كه پيام را به كدام زير شبكه ارسال كند در يك سازمان بزرگ مثل بيمارستان ٬ معمول است كه از كامپيوترهايي به نام مسير ياب براي مسير يابي استفاده شود. در پيكر بندي شبكه كه در سيستم شبكه BUSنشان داده شده است اتصال بين كامپيوترها ها در تمام شبكه مشترك است.پيام در شبكه BUS مي تواند چندين گيرنده و فرستنده داشته باشد.
امنيت ارتباطات نرم افزار ارتباطي براي ارسال صحيح پيام به مقصد صحيح استفاده مي شود (مثلا كامپيوتر مشخص). وظيفه ديگر نرم افزار ارتباطي ٬ شكستن پيام به packet هاي هم اندازه و دوباره ساختن پيام اصلي از packet هاي دريافت شده است.
شناسايي و امنيت جنبه هاي مهم در نرم افزار ارتباطي٬ شناسايي(authentication) و امنيت استامنيت به اين معنا است كه يك پيام فقط توسط فرستنده و گيرنده خوانده شود. روشهاي زيادي براي كد كردن داده هاي پيام وجود دارد . فقط گيرنده و فرستنده با داشتن كليد كد مي توانند پيام را بخوانند.
client و server (مشتری /خدمتگذار) در تکنولوژی شبکه ها ابزارهائی که ارتباطات شبکه را آغاز می کنند٬ سرويس گيرنده يا مشتری نام دارند.(كسي كه خواستار اطلاعات می باشد)در حاليكه گيرنده ٬ سرور خوانده می شوند (اغلب طرفي که اطلاعات را تهيه می کند).
اینترنت • از آنجا که WWW بسیار موفق در ارائه طیف وسیع اطلاعات بوده، بسیاری از تولیدکنندگان اطلاعات خود را روی سرویس های WWW بردند مانند MEDLINE که می توان در آن کلمه کلیدی را جستجو کرده و به مرورگر فرستاد.
Email: نرم افزار ارسال پیام الکترونیکی • Java: غیر از اینکه قابلیت استخراج داده، صفحات و اسناد از WWW را دارد، می تواند برنامه های کاربردی کوچکی را برای مشاهده داده استخراج و امکان نمایش پویاتر بدهد. • FTP: پروتکل انتقال اطلاعات برای کپی فایل از کامپیوتر به وب و یا بالعکس استفاده می شود.
2- پزشکی از راه دورTelemedicine • تعریف و ضرورت وجود • ارتباطات در سیستم پزشکی از راه دور • تاریخچه پزشکی از راه دور • مثال های کاربردی پزشکی از راه دور • جراحی از راه دور Telesurgery
تعریف و ضرورت وجود • تعریف: پزشکی از راه دور با بهره گیری از تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات دستیابی به اطلاعات متخصصین پزشکی را تسهیل می کند و هدف آن افزایش کیفیت و کاهش هزینه مراقبت بهداشتی و درمانی از طریق تبادل اطلاعات پزشکی است. • ضرورت وجود: 1- مناطق دورافتاده و روستایی 2- روی کشتی، داخل هواپیما 3- مناطق جنگی 4- زندان های دور
ارتباطات در سیستم پزشکی از راه دور • انواع ارتباط: ارتباط همزمان ارتباط غیر همزمان
روشهای پزشکی از راه دور با توجه به نوع ارتباط: • ارتباط ویدئویی زمان حقیقی (متداولترین روش ارتباط) • ذخیره و ارسال • مراقبت بهداشتی و مانیتورینگ خانگی • مولفه های اصلی پزشکی از راه دور: • وسیله ای برای گرفتن اطلاعات • وسیله ای برای انتقال اطلاعات • وسیله ای برای نمایش اطلاعات
تاریخچه پزشکی از راه دور • در سال 1959، اولین برنامه پزشکی از راه دور با هدف مراقبت بیماران روانی و آموزش پزشکی راه اندازی شد. • در سال 1968 بیمارستان عمومی ماساچوست ارتباط ویدئویی و میکروویو را بین بیمارستان و فرودگاه بوستون برقرار کرد. • در سال 1978 برای تامین پوشش پزشکی نواحی دور افتاده کوئیزلند در استرالیا یک شبکه ماهواره ای با هدف ارتقای میزان دسترسی به مراقبت های پزشکی در مناطق بومی راه اندازی شد.
مثال های کاربردی پزشکی از راه دور • Tele-dermatology پزشکی از راه دور برای درمان امراض پوستی • Tele-ultrasound تصویرگری اولتراسوند از راه دور • Tele-pathology آسیب شناسی از راه دور
پزشکی از راه دور برای درمان امراض پوستی تشخيص بيماري هاي پوستي از طريق بررسي سوابق بيماري، معاينه و بيوپسي صورتمي گيرد. در پزشكي از راه دور براي درمان بيماري هاي پوستي بايد تصاوير رنگي با رزولوشن بالا از محل عارضه تهيه شود. بيوپسي را مي توان از طريق پست به مركز تخصصي ارسال كرد. همچنين در مورد اين نوع امراض تعامل زمان حقيقيبين متخصص و بيمار ضروري نيست . [1] Biopsy [2] Real Time Interaction
تصويرگيري التراسوند از راه دور(Tele-ultrasound) تصويرگيري التراسوند يك روش ايمن، بدون درد و بدون استفاده از تشعشع است كه سخت افزار آن هزينة نسبتاً پاييني هم دارد . اپراتور مي تواند نحوة تصوير گيري با تجهيزات التراسوند را به سادگي بياموزد ولي توانايي تفسير تصاوير حاصل را ندارد و اين كار بايد توسط متخصص انجام شود. در كلينيك هاي محلي تصويرگيري التراسوند از نواحي مورد نظر انجام شده و تصاوير به صورت زمان حقيقي توسط پزشك متخصص مشاهده مي شود.
آسيب شناسي از راه دور (Telepatholog) پاتولوژيست ها براي اطلاع از نظر ساير متخصصين مربوطه اسلايدها در اختيار آنها قرار مي دهند. در برخي موارد مانند بررسي بيوپسي برخي قسمت هاي بدن لازم است كه نظرات متخصصين به سرعت تبادل شود و همفكري در كوتاه ترين زمان ممكن صورت گيرد. از سيستم پزشكي از راه دور براي براي تبادل تصاوير اسلايدها بين متخصصين پاتولوژي استفاده مي شود. دوربين هاي ديجيتال به ميكروسكوپ ها متصل شده و تصاوير با كيفيت بالا از اسلايدها تهيهمي شود. اين تصاوير به مركز تخصصي ديگر ارسال مي شوند. البته جزئيات باليني ديگر مربوط به بيمار را مي توان همراه آنها جهت اطلاع متخصصين ديگر فرستاد.
جراحي از راه دور (Telesurgery) جراحي از راه دور مبتني بر حضور دورادورو فيدبك هپتيك(لمسي)است. در سيستم جراحي از راه دور پيشرفت هاي مخابراتي با تكنولوژي روباتيك تركيب شده است. جراحي از راه دور در قالب پزشكي از راه دور قابل مطرح شدن است. جراحي از راه دور اين امكان را فراهم مي كند كه جراحان مجرب در هر جاي جهان عمل جراحي لازم را انجام بدهند. با استفاده از اين ايده براي انجام يك عمل جراحي خاص مي توان يك تيم از جراحان برجسته را كه در اقصي نفاط جهان ساكن هستند گرد هم آورد، بدون اينكه نيازي به خارج شدن آنها از محل اقامت شان باشد. يا در آموزش جراحي به دانشجويان در هر نقطه از جهان مي توان از اين سيستم بهره برد. [1] Telepresense [2] Haptic
ابزار جراحي از راه دور سمت راست ابزار مربوط به جراح و سمت چپ ابزار اتاق عمل
جراحی از راه دور Tele-surgery • محاسن جراحی از راه دور: • لرزش طبیعی دست را ندارد • چالاکی جراح را بالا می برد • پالایش دستورات توسط کامپیوتر و ارائه به دست ربات • کوچک کردن دامنه حرکات توسط میکروسکوپ کامپیوتر و انجام جراحی ظریف که توسط انسان امکان پذیر نیست مانند عمل Bypass که بدون جراحت با کامپیوتر و ربات انجام گردید.
جراحی از راه دور Tele-surgery • تاریخچه جراحی از راه دور: • اولین بار در سال 1988 جراحی تهاجمی کوچکی با ورود دوربین کوچکی به بدن انجام شد. • در سال 1966 جراحی رباتیک کامپیوتری انجام شد. • در سال 2000، اداره دارو و غذای آمریکا (FDA)امکان استفاده از رباتیک را در اتاق عمل تصویب کرد. • در سال 2001 پزشکی در نیویورک کیسه صفرای بیماری 68 ساله را که در فرانسه بود، با بازوی روباتیک و هدایت از راه دور جراحی کرد.
جراحی از راه دور Tele-surgery • سیستم Zeus: یک کنسول کنترل جراحی و سه بازوی رباتیکی دارد. جراح بازوهای سمت راست و چپ را کنترل می کند. بازوی سوم مجهز به تکنولوژی اندوسکوپ است و کمک به دقت عمل می کند. لرزش احتمالی دست جراح حذف می شود و امکان جراحی ظریف تری وجود دارد.
قسمت های دیگرز سیستم عبارتند از: • یک ربات بازویی که با گفتار کنترل می شود و دوربین دارد. • سیستم تشخیص گفتار که صدای جراح را می شنود و فرمانها را به مکانیکی ترجمه می کند. • سیستم تجهیزات ارتباطی و جراحی، برای مشاهده و کار سیستم رباتیک شبکه شده است .
. علاوه بر بازوهاي عمل كننده قسمت هاي ديگر اين سيستم از قرار زيرند: • AESOP Endoscopic Positioner: يك ربات بازويي است كه با گفتار كنترل مي شود و يك دوربين كوچك را براي ديدن داخل بدن بيمار حمل مي كند. • HERMS Control Center: سيستم تشخيص گفتار است كه صداي جراح را مي شنود، مي فهمد و فرمان هاي پزشك را به فرمان هاي مكانيكي ترجمه مي كند. • SOCRATESTM Telecollaborative System : سيستمي متشكل از تجهيزات ارتباطي و تجهيزات جراحي شبكه شدهاست كه امكان مشاهده از دورو كاربرد سيستم هاي رباتيك را فراهم مي سازد.
جراحی از راه دور Tele-surgery • معایب جراحی روباتیک: • قابلیت احساس ویژگی بافت ملتحمه را کم می کند که پزشک با لمس خود وضعیت بافت را تشخیص می داد. • تاخیر های کنترلی وجود دارد. • ابزارهای فیدبک هپتیک مناسب برای کار با بافت های نرم وجود ندارد. • مردم آن را نپذیرفته اند. • میزان ریسک جراحی و هزینه جراحی از راه دور بالا است.
