WARSZTATY ASTROFOTOGRAFII

1. WARSZTATY ASTROFOTOGRAFII Część II Zajęcia praktyczne – 19.04.2010 Michał Klimaszewski

2. Sesja astrofoto - I • Rozstawienie sprzętu • Wyważenie zestawu • Połączenia elektroniki i prowadzenie kabli • Ustawienie na Gwiazdę Polarną • Ustawienie teleskopu na obiekt • Ustawienie parametrów guidingu (opcja)

3. Sesja astrofoto - II • Ustawienie i kontrola ostrości • Kontrola prowadzenia i rozpoczęcie ekspozycji • Zasady zachowania się przy pracującym zestawie • Zakończenie sesji (dark frames, flats, bias frames) • Zabezpieczenie materiału z sesji

4. Rozstawienie sprzętu

5. Rozstawienie sprzętu • Wybierz miejsce tak, żebyś się nie potykał o statyw, kable i komputer (Ty i osoby obserwujące razem z Tobą) • Pomyśl o tym, co będziesz fotografował – ustaw teleskop tak, żeby wybrany obiekt nie schował się za godzinę za drzewem, domem lub inną przeszkodą • Ustaw sprzęt stabilnie, osadź statyw w gruncie (nóżki należy wbić w ziemię) • Teleskop w żadnym z dopuszczalnych położeń nie może zaczepiać o statw lub elementy otoczenia • Dokręć porządnie wszystkie elementy

6. Wyważenie zestawu

7. Wyważenie zestawu • Załóż całe wyposażenie, zadbaj o to, żeby żadna część zestawu nie upadła ani nie przeważyła w czasie montażu • Podłącz wszystkie przewody – one też ważą! • Wyważ zestaw: • najpierw w osi DEC (ustawiając RA w neutrum), • później w osi RA (sprawdzając dla każdego ustawienia DEC) • Wyważony teleskop powinien się przesuwać we wszystkich kierunkach bez jakiejkolwiek tendencji do przyspieszania ruchu dla wszelkich dopuszczalnych konfiguracji (położeń tuby optycznej)

8. Połączenia i prowadzenie przewodów

9. Połączenia i prowadzenie przewodów • Wszystkie połączenia muszą mieć wtyczki osadzone w sposób trwały, uniemożliwiający przypadkowe wypadnięcie lub „niekontakt” • Kable należy prowadzić w pobliżu osi obrotu montażu, zapewniając swobodę ruchu i minimalizując obciążenia • Wszystkie połączenia wykonujemy przed załączeniem zasilania!

10. Ustawienie Polaris

11. Wykorzystaj lunetkę biegunową http://www.trutek-uk.com/takahashi/polarisfinder1-2en.ziphttp://www.polarfinder.co.uk/

12. Ustawienie osi metodą dryfową - AZ • Zorientuj zestaw możliwie dokładnie na Polaris • Zastosuj okular dający powiększenie minimum 200x • Skieruj teleskop na południe, około 20 stopni ponad Równikiem Niebieskim • Obserwuj, czy gwiazda dryfuje w polu widzenia • jeżeli przesuwa się do góry – wyreguluj kąt Az tak, aby w polu widzenia gwiazda powędrowała w prawo, • jeżeli przesuwa się w dół – zmiana kąta Az montażu powinna spowodować jej przesunięcie w lewo • (w przypadku teleskopu o parzystej liczbie zwierciadeł – typu Newton’a - regulacje muszą być odwrotne: góra-lewo, dół-prawo) • Powtarzaj regulacje do czasu, gdy nie jesteś w stanie zaobserwować dryfu gwiazdy odniesienia przez 5 minut

13. Ustawienie osi metodą dryfową - ALT • Skieruj teleskop na wschód (E) lub zachód (W), około 15 stopni nad horyzontem (nadal w pobliżu RN) • Obserwuj, czy gwiazda dryfuje w polu widzenia: • Zasada: dryfującą gwiazdę „przywracamy” do jej pierwotnego położenia – jeżeli dryfuje do góry przesuwamy w dół (regulując oś ALT); jeżeli dryfuje do dołu – regulacja osi ALT powinna ją podnieść do góry • Jeżeli ustawienie wymagało znaczącej zmiany położenia osi Alt konieczne jest ponowne wyregulowanie osi Az montażu • Powtarzaj regulacje do czasu, gdy nie jesteś w stanie zaobserwować dryfu gwiazdy odniesienia przez 5 minut

14. Ustawienie Polaris • Sprawdź, jak ruch teleskopu (położenie tuby optycznej z kamerą) wpływa na ustawienie Polaris – jeżeli obserwujesz przesunięcie gdzieś musi występować luz lub Twój sprzęt nie ma odpowiedniej sztywności; skasuj luzy przed przystąpieniem do fotografowania / zidentyfikuj źródło przesunięć

15. Ustawienie teleskopu na obiekt

16. Ustawienie teleskopu na obiekt - I • Użyj mapy i szukacza • Ustaw z okularem w ognisku teleskopu, następnie wymień okular na kamerę • Zestrój koła nastawcze teleskopu na gwieździe, później ustaw obiekt według nich • Bądź leniwy – wykorzystaj GoTo ;)

17. Ustawienie teleskopu na obiekt - II • Wykonaj testowe zdjęcie (10-20 sekund) i dokładnie wycentruj fotografowany obiekt (najlepsze warunki optyczne do wykonania zdjęcia) • Jeżeli Twój sprzęt jest wyposażony w rotator – oprócz pożądanego kadrowania ustaw kąt patrzenia kamery (ma znaczenie w obiektach dużych i niesymetrycznych)

18. Ustawienie prowadzenia (guiding)

19. Ustawienie prowadzenia (guiding) - I • Nastaw teleskop prowadzący możliwie blisko środka pola widzenia kamery głównej • Do kalibracji użyj najjaśniejszej gwiazdy w polu widzenia guider’a; wycentruj tę gwiazdę zanim rozpoczniesz proces • Zastosuj czas kalibracji prowadzenia zapewniający skasowanie luzu (szczególnie w osi DEC)

20. Ustawienie prowadzenia (guiding) - II • Po kalibracji skontroluj parametry (powinny być zbliżone do poprzedniej sesji); w czasie kalibracji zwróć uwagę na to, czy system obserwuje wybraną gwiazdę prowadzącą (dlatego używamy najjaśniejszej w polu widzenia)

21. Ustawienie i kontrola ostrości

22. Ustawienie i kontrola ostrości - I • Skorzystaj z maski Bahtinov’a • Jeżeli masz silnik do ustawiania ostrości – użyj odpowiedniego programu • Wyostrz manualnie, obserwując położenie wyciągu i FWHM gwiazd • Jeżeli temperatura zmienia się w czasie nocy – przeostrz co najmniej raz na godzinę

23. Ustawienie i kontrola ostrości - II • Zablokuj wyciąg w położeniu ostatecznym, upewnij się, że podczas wykonywania tej czynności ostrość nie uległa zmianie; zrezygnuj z tego kroku tylko wtedy, gdy wyciąg zapewnia 100% pewność „trzymania” kamery i osprzętu • Pamiętaj o odblokowaniu wyciągu w czasie przeostrzania!

24. Kontrola prowadzenia i rozpoczęcie ekspozycji

25. Kontrola prowadzenia i rozpoczęcie ekspozycji • Sprawdź jak prowadzi montaż: jeżeli obserwujesz dryf, guider nie eliminuje PE, napęd nie prowadzi, występuje nadmierny luz (backlash) – oznacza to konieczność powrotu do przygotowań (regulacja montażu, sprawdzenie sztywności mocowania i wyważenia, ustawień oprogramowania) • Jeżeli prowadzenie jest zadowalające – rozpocznij sesję (n ekspozycji); w trakcie od czasu do czasu obserwuj wynik

26. Zasady zachowania się przy pracującym sprzęcie

27. Zasady zachowania się przy pracującym sprzęcie - I • Nie należy: • Dotykać montażu, teleskopu, kamery, kabli • Chodzić w pobliżu zestawu • Włączać światła w pobliżu (latarka, oświetlenie, laser do pokazywania obiektów) • Skakać, tupać, „ciężko” siadać

28. Zasady zachowania się przy pracującym sprzęcie - II • Wskazane jest: • Wyświetlenie gwiazdy prowadzącej i diagramu błędów prowadzenia • Kontrolowanie wynikowych klatek • Sprawdzanie pogody (jeżeli zestaw pracuje na balkonie / tarasie / przed domem a my śpimy wewnątrz)

29. Zakończenie sesji

30. Zakończenie sesji - I • Dark frames: • Idealnie – 25 ekspozycji, każda o czasie trwania równym ekspozycji obiektu, obiektyw zasłonięty • Minimum – 10 klatek, czas i warunki ekspozycji jak wyżej • Flat frames: • Zawsze bez zmiany konfiguracji zestawu! • 25 klatek, czas ekspozycji dobrany tak, aby histogram wskazywał około połowy pełnego sygnału

31. Zakończenie sesji - II • Flat frames cd. • „Sky flats” – jeżeli jest już jasno wybieramy różne fragmenty Nieba • „Artificial flats”: • Flatbox – czyli skrzynka z matową przesłoną i odpowiednim oświetleniem / folia elektroluminescencyjna • Kartka białego papieru przed obiektywem, światło musi być rozproszone

32. Zakończenie sesji - III • Bias frames: • 25 klatek przy minimalnym możliwym czasie naświetlania kamery, obiektyw zasłonięty

33. Zabezpieczenie materiału z sesji • Zawsze wykonaj kopię zapasową uzyskanych obrazów: • Na kluczu USB (pendrive) • Na CD / DVD

34. Sesja astrofoto - praktyka • Zadania do wykonania: • Ustawienie Polaris metodą dryfową • Pomiar PE montażu • Uruchomienie i skalibrowanie guiding’u (opcja) • Wykonanie testowego zdjęcia z czasem naświetlania 5 minut (pomiar zaświetlenia i czułości sprzętu) • Wybranie obiektu do sfotografowania • Wykonanie poprawnej sesji astrofoto (10 ujęć, 10 dark frames, 10 flat frames, 10 bias frames)

35. POWODZENIA! • Na kolejnych zajęciach zajmiemy się sposobami obróbki uzyskanych zdjęć • Termin i miejsce zostanie ogłoszone e-mail’em

36. Pytania? michal@klimaszewscy.com