1 / 62

“ 2023 D ünya D inamikleri ve Türkiye Stratejileri : TC 2023 /9 ”

ATATÜRK’ÜN 125nci DOĞUM YILI ETKİNLİKLERİ AVRASYA STRATEJİK ARAŞTIRMA MERKEZİ (ASAM) STRATEJİK ÖNGÖRÜ: 2023 CUMHURİYETİN 100. YILINDA DÜNYA VE TÜRKİYE 9 – 13 Ekim 2006, Ankara. “ 2023 D ünya D inamikleri ve Türkiye Stratejileri : TC 2023 /9 ”. Prof. Dr. Orhan Güvenen Bilkent Üniversitesi

erin-hudson
Télécharger la présentation

“ 2023 D ünya D inamikleri ve Türkiye Stratejileri : TC 2023 /9 ”

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ATATÜRK’ÜN 125nci DOĞUM YILI ETKİNLİKLERİ AVRASYA STRATEJİK ARAŞTIRMA MERKEZİ (ASAM) STRATEJİK ÖNGÖRÜ: 2023 CUMHURİYETİN 100. YILINDA DÜNYA VE TÜRKİYE 9 – 13 Ekim 2006, Ankara “ 2023 Dünya Dinamikleri veTürkiye Stratejileri : TC 2023/9 ” Prof. Dr.Orhan Güvenen Bilkent Üniversitesi Dünya Sistemleri, Ekonomileri ve Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Direktörü

  2. SUNULAN YANSILAR YAPILMASI TASARLANAN “2023 DÜNYA DİNAMİKLERİ VE TÜRKİYE STRATEJİK PLANLAMA – SİMULASYON MODEL SİSTEMİ : TC 2023/9 ” KAPSAMINDA TEORİK BİR ÖN ÇALIŞMA NİTELİĞİNDEDİR.

  3. “2023 DÜNYA DİNAMİKLERİ VE TÜRKİYESTRATEJİK PLANLAMA – SİMULASYON MODEL SİSTEMİ : TC 2023/9 ” • Toplum ve ekonomi refahı, kültür niteliği ve dünya karar sistemine etki yeteneğinde Türkiye, 17 yıl içinde (2023) dünyanın ilk 9 gücünden biri olabilir. • “ Modeller ”, tespit edilmiş hedefleri gerçekleştirmede seçenekleri ölçme, “ Türkiye Optimali ” ni belirlemede sadece bir araçtır. • Temel Unsur : Toplum iradesi, onuru, güveni ve azmi ile bütünleşen siyasi iradenin, sorumluluk bilincinde, toplumumuza ve insanlığa olan saygıyla, bu hedefi Türkiye’nin tüm vatandaşları ve kurumları ile gerçekleştirmesidir. O. Güvenen, 2006 / IX

  4. 800 Sayfalık bu çalısma Orhan Güvenen tarafından 1995-1996’da Paris’te yapıldı. Bir özeti, 1999 yılında, Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yayınlandı. 1923 – 1938 döneminin nitelik ve sonuçlarını “ I. Model ” kabul eden, 21. yüzyıl başında gerçekleştirilme hedefi taşıyan bir “ Toplum Projesi ” niteliğindedir. O. Güvenen, 2006 / IX

  5. Bu çalışma, 1998 yılında Dışişleri Bakanı Sayın İsmail Cem’in talimatı ile Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Yaman Başkut ve DPT Müsteşarı Orhan Güvenen yönetiminde, kurumların ortak çalışmasıyla hazırlanmış ve Dışişleri Bakanlığı tarafından yayınlanmıştır. 2020 yılı için, bu çalışma Türkiye’de GSYİH’yı kişi başına, yavaş büyüme senaryosunda 21,000 dolar (SAP) ve hızlı büyüme senaryosunda 31,000 dolar (SAP) olarak tahmin etmektedir. O. Güvenen, 2006 / IX

  6. S1 BİLİM, TEKNOLOJİLER, İNOVASYON, ÜRETİM, TALEP YAPISI ZİNCİRİ, DEĞER SİSTEMLERİ, KÜLTÜR VE KARAR SÜREÇLERİ S2 SOSYO-EKONOMİK SİSTEMLER, PARANIN GÜCÜ, GÜÇ SİSTEMLERİ

  7. BİLİM, TEKNOLOJİLER, İNOVASYON, ÜRETİM, TALEP YAPISI ZİNCİRİ, KARAR SİSTEMLERİ VE STRATEJİK ÖNGÖRÜ • Bilimsel araştırma, teknoloji, inovasyon, ürün, talep zincirinin etkinliği, dünya düzeyinde katma değer oluşturabileceğimiz her bilim ve teknoloji alanında dünyanın en seçkin üniversite ve kurumları, Türkiye’de üniversiteler, kamu, iş dünyası ile sürekli etkileşimde hedef ve stratejilerini gerçekleştiren “Ulusal Araştırma Merkezleri” kurmakla mümkündür. • Bu yaklaşım, kaynak kullanımının etkinliği, verimliliğin üstel bir fonkiyonda gelişmesi kapsamında ispat edilmiş bir stratejidir. O. Güvenen, 2006 / IX

  8. O. Güvenen, 2006 / IX

  9. Bilim, Teknolojiler, İnovasyon, Üretim, Talep Yapısı, Karar Sistemleri ve Stratejik Öngörü 1800 2050 S,E: Sosyo-Ekonomik Olguların toplumun gelişme ve refahına etkileri Z: Zaman O. Güvenen, 2006 / IX

  10. Bilim, Teknolojiler, İnovasyon, Üretim, Talep Yapısı,Karar Sistemleri ve Stratejik Öngörü O. Güvenen, 2006 / IX

  11. KARŞILAŞTIRMA: TÜRKİYE’NİN BİLİM VE TEKNOLOJİDEKİ YERİ 1995-2004 (10 yıl) arasında SCI dergilerinde yayınlanan makalelerin tümü h-indeks: Bir araştırmanın uluslararası camiada ne kadar etkili olduğunu gösteren değer • Stanford Üniversitesi, Türkiyeden 3 kattan daha fazla etkili araştırma yapıyor. • Türkiye’nin h-indeksinin 60’ı, uluslararası ortak çalışmaların sonucunda elde edilmiştir. O. Güvenen, 2006 / IX

  12. BİLİM METODOLOJİSİ VESTRATEJİK ÖNGÖRÜ • Yirminci yüzyılda ve yirmibirinci yüzyılda bilim metodolojisinin, özellikle sosyal bilim metodolojisinin altküme ve kısmi tahlil yaklaşımı uyguladığı bilinen bir olgudur. • Altküme ve kısmi tahlil yaklaşımı kısa dönemde toplum ve ekonomi yapılarının incelenmesinde belirli çözüm getirmekle beraber, özellikle orta -uzun dönemde mekanist, “ kısa dönemci ” ve genelde yüksek alternatif maliyet oluşturan bir konumdadır. O. Güvenen, 2006 / IX

  13. BİLİM METODOLOJİSİ VESTRATEJİK ÖNGÖRÜ • Toplum ve ekonomi yapıları, matematik anlamda karmaşık, kaotik, belirsizlik düzeyi yüksek ve öngörülmesi güç olgulardır. • Bilimlerarası metodoloji ; karmaşık, kaotik ve belirsizliği yüksek yapıların incelenmesinde, hata payının minumum düzeye yönelmesinde, olasılığı arttırabilmek niteliğindedir. O. Güvenen, 2006 / IX

  14. BİLİM METODOLOJİSİ VESTRATEJİK ÖNGÖRÜ SOSYO EKONOMİK SİSTEMLERİN YAPISAL ÖZELLİKLERİ : • Matematiksel karmaşıklık • Matematiksel kaos • Belirsizlik O. Güvenen, 2006 / IX

  15. BİLİM METODOLOJİSİ VESTRATEJİK ÖNGÖRÜ • G: Genel sistem etkileşimi • E: Ekonomiya da diğer sosyal bilimler O. Güvenen, 2006 / IX

  16. BİLİM METODOLOJİSİ VESTRATEJİK ÖNGÖRÜ O. Güvenen, 2006 / IX

  17. BİLİM METODOLOJİSİ VESTRATEJİK ÖNGÖRÜ –Sistem,model, denklem belirlemesi –Tahminverileri –Karar süreçleri ve uygulama • A:Alternatif maliyet • E:Ekonomi alt sistem değişkenlerinin etkisi • D:Diğer değişkenlerin etkisi • Z:Zaman O. Güvenen, 2006 / IX

  18. BİLİM METODOLOJİSİ,STRATEJİK ÖNGÖRÜ, ÖLÇME VE MODELLER • B:Nicelik ve nitelik düzeyinde bilgi kümesi • Ö: Ölçme, model • B’: Nicelik, nitelik, ölçme ve model düzeyinde yorumlama, bulgu ve öneriler O. Güvenen, 2006 / IX

  19. Teknolojiler ve Karar Süreçleri Etkileşimi • Bilişim Teknolojileri • Malzeme Teknolojileri • Nanoteknolojiler • Genetik ve Bioteknoloji • Enerji Teknolojileri • Çevre Teknolojileri • Tasarım Teknolojileri • Beyin Simülasyon Teknolojileri • ... O. Güvenen, 2006 / IX

  20. Teknolojiler ve Karar Süreçleri Etkileşimi • Teknolojiler, ( Bilişim Teknolojileri, Nanoteknolojiler, vb.) : Çok Faktörlü Verimlilik ve Gelişme Etkileşimi O. Güvenen, 2006 / IX

  21. TOPLUM, BİLİM, TEKNOLOJİ,EKONOMİ, KÜLTÜR, EĞİTİMDİNAMİKLERİ ETKİLEŞİMİ,KARAR SİSTEMLERİ,STRATEJİK ÖNGÖRÜ VEKÜRESELLEŞME

  22. Küreselleşme veStratejik Öngörü • Bilişim = Küreselleşmenin ön koşulu ve en önemli açıklayıcı değişkeni • Günümüzde gözlemlenen küreselleşme, bilişim teknolojilerinin sağladığı, gerçek zamanda, dünya mali piyasalarında alıp satabilme olanağının ve lojistik bir ağ oluşturmasının sonucudur. O. Güvenen, 2006 / IX

  23. Küreselleşme veStratejik Öngörü • Küreselleşme ~ Mali piyasalarda ve daha az düzeyde reel ekonomide küreselleşme • Dünya toplam yıllık GSYİH = 61 trilyon dolar (satın alma gücü paritesi, 2005) • Bir günde,dünya düzeyinde, mali piyasalarda ortalama 3 trilyon dolar düzeyinde işlem yapılmaktadır. O. Güvenen, 2006 / IX

  24. Küreselleşme veStratejik Öngörü World Development Indicators Database, World Bank, 01 July 2006 • ABD yıllık GSYİH = 12,4 trilyon dolar* • Çin = 8.6 • Japonya = 3.9 • Hindistan = 3.8 • Brezilya = 1.6 • Rusya = 1.6 ... • Türkiye = 612 milyar dolar • Avrupa Birliği (25 ülke) = 12.6 trilyon dolar * Satın alma gücü paritesi O. Güvenen, 2006 / IX

  25. GSYİH/SAP 2005 World Development Indicators Database, World Bank, 1 July 2006 ÜLKE (MİLYON DOLAR) • A.B.D. 12,409,465 • Çin 8,572,666 a • Japonya 3,943,754 • Hindistan 3,815,553 b • Almanya 2,417,537 • İngiltere 1,926,809 • Fransa 1,829,559 • İtalya 1,667,753 • Brezilya 1,627,262 • Rusya Federasyonu 1,559,934 • İspanya 1,133,539 • Kanada 1,061,236 • Kore Cum. 1,056,094 • Meksika 1,052,443 • İndonezya 847,415 • Avustralya 643,066 • Türkiye Cumhuriyeti 612,312 • Arjantin 558,755 • Güney Afrika 557,971 b • Tayland 549,265 • İran 540,207 • Hollanda 537,675 • Polonya 533,552 • Filipinler 408,637 • Pakistan 374,313 O. Güvenen, 2006 / IX

  26. GSYİH/SAP 2005 ÜLKE (MİLYON DOLAR) • Suudi Arabistan 361,939 b • Kolombiya 354,265 b • Belçika 337,110 • Mısır Arap Cum. 329,791 • Ukrayna 320,561 • Bangladeş 283,225 • isveç 280,305 • Avusturya 276,409 • Malezya 274,847 • Yunanistan 261,600 • İsviçre 255,625 • Vietnam 254,041 • Cezayir 233,629 b • Çek Cumhuriyeti 217,351 • Hong Kong 214,497 • Portekiz 212,446 • Şili 205,884 • Romanya 199,184 • Norveç 185,656 • Danimarka 182,717 • Macaristan 182,453 • İsrail 177,351 • Peru 174,144 • Venezuella 173,583 • İrlanda 169,931 • Finlandiya 163,882 O. Güvenen, 2006 / IX

  27. GSYİH/SAP 2005 ÜLKE (MİLYON DOLAR) • Nijerya 155,567 • Fas 133,368 • Singapur 130,200 • Kazakistan 128,975 • Birleşik Arap Emirlikleri 103,923 • Yeni Zelanda 92,519 • Sri Lanka 89,481 • Slovak Cumhuriyeti 88,666 • Tunus83,165 • Sudan77,941 • Beyaz Rusya 77,059 • Suriye Arap Cumhuriyeti 73,166 • Ethiyopya 71,413 b • Bulgaristan 68,074 • Dominik Cumhuriyeti 67,410 b • Hırvatistan 58,530 • Ekvador 56,509 • Guatemala 56,295 b • Özbekistan 53,879 • Gana 53,124 b • Kuveyt 52,963 b • Litvanya 49,115 • Azerbaycan 47,037 • Slovenya 44,545 • Uganda 43,923 b • Kongo Dem. Cum. 43,660 b O. Güvenen, 2006 / IX

  28. GSYİH/SAP 2005 ÜLKE(MİLYON DOLAR) • Kosta Rika 43,207 b • Nepal 41,485 • Kenya 39,894 • Angola 38,666 b • Umman 38,665 b • Kamboçya 36,508 b • El Salvador 36,478 b • Kamerun 36,091 • Uruguay 35,185 • Luksemburg 34,058 • Letonya 31,351 • Paraguay 30,547 b • Bosna Hersek 29,809 b • Fildişi Sahilleri 28,430 • Tanzanya 27,980 c • Ürdün 27,738 • Mozambik 26,994 b • Zimbabve 26,647 • Bolivya 26,225 • Panama 25,478 • Estonya 21,826 • Lübnan 21,694 • Yemen Cum. 21,581 • Gine 21,443 • Senegal 21,056 • Nikaragua 20,189 b • Honduras 20,091 b O. Güvenen, 2006 / IX

  29. GSYİH/SAP 2005 ÜLKE (MİLYON DOLAR) • Botsvana 19,044 • Kıbrıs Rum Cum. 18,835 • Trinidad ve Tobago 17,958 • Çad 17,618 b • Madagaskar 16,689 • Arnavutluk 16,643 • Papua Yeni Gine 16,490 b • Burkina Faso 16,162 b • Namibya 15,850 b • Haiti 15,657 b • Mauritius 15,545 • Ermenistan 15,121 • Bahreyn 14,860 • Makedonya 14,536 • Gürcüstan 14,217 • Mali 14,060 • Laos 12,928 • Zambiya 12,132 • Rvanda 12,051 • Jamaika 11,688 • Nijer 11,166 b • İzlanda 10,475 • Kırgızistan 9,971 • Togo 9,693 • Benin 9,439 • Gabon 9,034 • Malavi 8,596 O. Güvenen, 2006 / IX

  30. GSYİH/SAP 2005 ÜLKE (MİLYON DOLAR) • Tacikistan 8,532 • Moldovya 8,026 • Malta 7,897 • Moritanya 6,837 b • Svaziland 5,810 • Moğolistan 5,747 • Fiji 5,050 • Lesotho 4,961 b • Burundi 4,930 b • Orta Afrika Cum. 4,622 b • Eritre 4,464 b • Sierra Leone 4,450 • Kongo Cum. 4,164 • Guyana 3,394 b • Cape Verde 3,306 b • Gambiya 3,020 b • Belize 2,212 • Djibouti 1,601 b • Şeyseller 1,404 • Samoa 1,224 • Komoros 1,205 b • Gine-Bissau 1,160 b • St. Lusia 1,055 • Antigua ve Barbuda 999 • Solomon Adaları 913 b • Grenada 876 • Tonga 823 b • St. Vincent ve Grenadinler 815 • St. Kitts ve Nevis 694 • Vanuatu 692 b • Dominika 433 O. Güvenen, 2006 / IX

  31. GSYİH/SAP 2005 World Development Indicators Database, World Bank, 01 July 2006 • Avrupa Birliği (25 ülke) = 12628 milyar dolar • Avusturya = 276 • Belçika = 337 • Danimarka = 183 • Finlandiya = 164 • Fransa = 1830 • Almanya = 2418 • Yunanistan = 262 • İrlanda = 170 • İtalya = 1668 • Lüksemburg = 34 • Hollanda = 538 • Portekiz = 212 • İspanya = 1134 • İsveç = 280 • İngiltere = 1927 • Türkiye = 612 milyar dolar • Macaristan = 183 milyar dolar • Polonya = 534 • ÇekCumhuriyeti = 217 • SlovakCumhuriyeti 87 • Slovenya = 45 • Estonya = 22 • Litvanya = 49 • Letonya = 31 • Güney Kıbrıs = 19 • Malta = 8 O. Güvenen, 2006 / IX

  32. Küreselleşme veStratejik Öngörü • Uluslarüstü firmalar • Finans Dünyası • Uluslararası Ticaret • Toplum, kültür ve davranış yapılarına etkisi O. Güvenen, 2006 / IX

  33. Küreselleşme veStratejik Öngörü • Küreselleşmenin olumsuz etkilerini minimum, olumlu etkilerini maksimum düzeye yönlendirebilecek strateji ve karar süreçleri, dünya dengeleri kapsamında önemli bir sorumluluktur. • Küreselleşmenin gelir düzeyi yüksek ve yoksul ülkelerde etkileri : 6.5 milyar dünya nüfusunun %40’ı günde 2 dolar altında bir gelirle yaşamaktadır. • Bilişim ve teknoloji olanaklarına erişim ve etkin kullanımında 6.5 milyar insan ve 200 ulus – devlet düzeyinde büyük dengesizlik mevcuttur. • Dünya nüfusunun %20’si, dünya gelirinin %85’ine sahiptir. Küreselleşme son 20 yılda, gelir dağılımının bozulmasını arttırmıştır. O. Güvenen, 2006 / IX

  34. Küreselleşme veStratejik Öngörü • 3 milyar düzeyinde insanın günde 2 dolar altında gelirle yaşamak durumunda olduğu 6,5 milyar nüfuslu bir dünyada, gelir dağılımı başta olmak üzere, temel sorunlara, dünya düzeyinde, barışçı ve maksimum bir katılımla çözüm sağlama gerçekleşmediği sürece, uluslararası terörizm, kıtalar arası ve ülkeler arası yasadışı göç, uyuşturucu kaçakçılığı vb., önemli sorunlara çözüm üretebilme olasılığı çok zayıftır. O. Güvenen, 2006 / IX

  35. DÜNYA DİNAMİKLERİ, TÜRKİYE STRATEJİLERİ VE DEMOGRAFİ

  36. Demografi Kaynak : UN statistics for Turkey. O. Güvenen, 2006 / IX

  37. ENERJİ, SU VE ÇEVREALT SİSTEMLERİ

  38. Gerekli Yerküre Sayısı Kaynak : Dennis Meadows, 2005 O. Güvenen, 2006 / IX

  39. Sürdürülebilir Gelişme Kaynak : Dennis Meadows, 2005 O. Güvenen, 2006 / IX

  40. Yerküre Kaynaklarının Düzensiz – Aşırı Kullanılması ve Çöküş Kaynak : Dennis Meadows, 2005 O. Güvenen, 2006 / IX

  41. Dünya Petrol Üretiminde 2020’den Sonra Düşme Beklenebilir Kaynak : Dennis Meadows, 2005 O. Güvenen, 2006 / IX

  42. Çözüm İçin Zaman Boyutunu Değerlendirmek: Çok Kısa Bir Özet • “ Sistem Düşünme ” yetenekleri sağlayan eğitim vermek • Kısa dönemli seçim sürecinin dışında kalan kamu kurumlarını geliştirmek • Toplumu uzun dönem hedeflerine teksif eden yapılanma sağlamak • “ Kısa Dönemci ” yaklaşımları sınırlayan parasal sistem oluşturmak • Mal ve hizmet akımlarından çok, stok envanterlerini belirleyici olmak. Gelir ve toplum refahını sağlayıcı yeni tedbirler almak Source: Dennis Meadows, 2005 O. Güvenen, 2006 / IX

  43. JEOSTRATEJİ VE KARAR SİSTEMLERİ

  44. Dinamik Sistemlerde Karar Süreçleri • İnsan doğasındaki üç temel içgüdü ancak güçlü olmakla hayatta kalınabileceği bağlantısını getirmektedir. • Fert düzeyinde güç • Kurum ve topluluklar düzeyinde güç • Devletler düzeyinde güç • Uluslararası etkileşimde güç Hegemonya-Dominasyon, Rekabet “ İnsan Merkezli ” Dünya Sistemi O. Güvenen, 2006 / IX

  45. Dinamik Sistemlerde Karar Süreçleri 1500 ler sonrası, özellikle sosyal bilimler ve tarihte diğer uygarlıklara yeterince atıfta bulunmayan “ Avrupa Merkezli bir Dünya Sistemi ” hakim olmuştur. Batı dünyasında gözlemlenen refah ve güç etkisi 1500 lerle başlayıp, önemli oranda son 200 yılda gerçekleşmiştir. Tarih ve zaman dinamiklerinin göreceliğinde değerlendirilmesi gerekir. O. Güvenen, 2006 / IX

  46. Dinamik Sistemlerde Karar Süreçleri • Karar Süreçleri • Sosyo ekonomik ve kompleks sistemlerde, non-lineer süreçtematematiksel kaosun (kırılmanın) oluşumunda, etki yapan olgular: • Teknolojiler (bilişim, malzeme, enerji, nanoteknolojiler, çevre teknolojileri, genetik ve bioteknoloji, beyin simülasyon teknolojileri) • Jeostrateji, ekonomi, siyasetin finansmanı, uluslarüstü firmalar, uluslararası kuruluşlar • Doğal afetler, savaşlar • Kültür, inanç sistemleri, tarih, dil, ... • İdeolojiler • ... O. Güvenen, 2006 / IX

  47. Karar Süreçlerini Belirleyen Temel Değişkenler • Güçler Etkileşimi ve Jeostrateji • Teknolojiler • Kültür • Demografi • Hız Dinamiği • Siyasetin Finansmanı • ... O. Güvenen, 2006 / IX

  48. Karar Süreçlerini Belirleyen Temel Kurum ve Karar Alıcılar • Ulus Devletler • Uluslararası Kuruluşlar • Uluslarüstü Firmalar • Sivil Toplum Kuruluşları • Bireyler O. Güvenen, 2006 / IX

  49. Karar Süreçlerini Belirleyen Temel Kurum ve Karar Alıcılar Çözüm Olasılıkları : • Karar süreçlerinde çözüm büyük oranda, bilinçli ulus ve vatandaşlarla, saydam ve finans kaynağı belli olan sivil toplum kuruluşlarından gelebilicektir. • Bu kapsamda birey ve sivil toplum kuruluşlarının kullanabileceği iki temel araç vardır : • Siyasi oylamayı bilinçli değerlendirmek • Piyasadan aldığı hizmet ve ürünü arz eden işletmeleri dikkatli değerlendirmek • Bu iki araç Türkiye ve insanlık optimalini sağlamayı hedeflemektedir. O. Güvenen, 2006 / IX

  50. “Normativ”, çözüm üretici karar sistemlerinin temel açıklayıcı değişkenleri : • Saydamlık • Hesap verilebilirlik • Etik • Sorumluluk • Ulusal bilinç • Dünya bilinci • Barış • Adalet – Hukuk Devleti • Uluslararası Adalet ve Hukuk • Katılımcı Demokrasi • Ekonomi ve toplum refahı • Kültür ve bilim O. Güvenen, 2006 / IX

More Related