Giriş

2. Giriş • Organizmanın canlılığını sürdürebilmesi için gerekli en önemli madde oksijendir. • Oksijensizliğe en duyarlı organ beyindir. • Solunumun asıl fonksiyonu karbondioksiti vücuttan uzaklaştırmak ve oksijeni almaktır.

3. Solunumun üç fazı • Pulmoner ventilasyon • Difüzyon • Taşıma

4. Hava yolları • Üst solunum yolları • Alt solunum yolları

5. Üst solunum yolları • Burun ve ağız • Farinks

6. Alt solunum yolları • Larinks • Trakea • Akciğerler • Bronşlar • Bronşioller • Alveoller

7. Solunum sistemi genel görünümü

8. Burun • Solunum yolu + koku organı • Solunum havasını süzme ve ısıtma • Solunum yollarının esnekliğinin devamı • Sesin niteliğini ayarlama

9. Paranazal sinüsler • Burun boşluğuna açılan havalı kemik boşlukları • Solunum epiteli ile örtülüler

10. Farinks • Sindirim + solunum fonksiyonu • Üç bölüme ayrılır • Nazofarinks • Orofarinks • Laringofarinks

11. Larinks • İletici yol • Alt solunum yollarını koruyan sfinkter

12. Üst solunum yolları genel görünümü

13. Trakea • 10-12 cm uzunluğunda, 2,5 cm çapında • 15-20 adet üst üste dizilmiş halka kıkırdak • 4. göğüs omuru hizasında bronşlara ayrılır

14. Bronşlar • Ana bronş • Sağ ana bronş; daha kısa, daha dik, 3 lober bronşa ayrılır. • Sol ana bronş; daha uzun, daha yatay, 2 lober bronşa ayrılır. • Lober bronş • Segmental bronş

15. Bronş dallanması

16. Akciğerler • Bronşlardan alveollere kadar olan bölümü barındırır. • Göğüs boşluğunda, diyafram üzerindedir. • Süngerimsi yapıdadır. • Yaklaşık 1.200-1.300 g’dır. • Gaz alışverişi, metabolik fonksiyonlar, hormon aktivasyonu fonksiyonlarına sahiptir.

17. Akciğerlerin alttan görünümü

18. Plevra • Parietal plevra • Göğüs boşluğunun içini sarar. • Visseral plevra • Akciğerlerin yüzeyini sarar. • İki kat arasında kaygan bir sıvı ve negatif basınç vardır.

19. Alveoller • Solunum sistemindeki en önemli yapılardır. • İçleri boş ve nemli olmalı. • Sürfaktan nemli olmalarını sağlar. • Düş yüzeylerini kılcal damarlar ağ gibi sarar.

20. Solunum membranı • Akciğerlerde gaz değişimi bölgesinde hava ile kanı ayıran ince membran • Alveollerin ince epiteli, kapiller damarların ince endotel tabakası ve dar interstisyel aralık • Gazların hızlı difüzyonu

21. Öksürük refleksi • Merkezi medulla oblangata • Hava yollarını tahriş eden bir maddenin dışarıya atılması amacıyla, ani ve kuvvetli olarak yapılan bir ekspirasyondur. • Bazı akciğer hastalıklarında ortaya çıkan önemli bir belirtidir.

22. Aksırık refleksi • Merkezi medulla oblangata • Burun boşluklarının tahriş olması sonucu, havanın ani ve kuvvetli bir şekilde ağız ve burun yolundan dışarı atılması

23. Alveollerdeki hücre tipşeri • 1. tip: Alveollerin iç duvarını yapan epitel hücreler • 2. tip: Sürfaktan salgılayan hücreler

24. Sürfaktanın görevleri • Alveol duvarının kollabe olmasını önlemek • Alveol iç yüzünde gerilimi azaltmak

25. Solunumun sinirsel kontrolü • Özelleşmiş nöronların ritmik uyarılmaları ile solunum gerçekleşir. • Nöronların etkinleşmesi: • Nöronların bulunduğu bölgedeki bazı kimyasal değişiklikler • Periferdeki reseptörlerden gelen uyarılar ve refleks • Bilinçli olarak solunum merkezine gönderilen uyarılar

26. Hemoglobin ve Myoglobin • Hemoglobin: Oksijen ve karbondioksit taşınması • Myoglobin: Oksijen deposu

27. Gazların difüzyonu • Akciğerler ve hücre düzeyinde gazların değişimi difüzyon yoluyla olur. • Yüksek konsantrasyondan düşük konsantrasyona difüzyon kuralı geçerlidir. • O2 alveoldan kana,CO2 kandan alveollere difüze olur. • CO2, O2’den 20 kat hızlı difüze olur.

28. Alveolün kesiti ve gazların difüzyonu

29. Kanda CO2 taşınması • Plazmada bikarbonat iyonu olarak • Doğrudan hemoglobine bağlanarak • Plazmada çözünmüş olarak

30. Asit-baz dengesi • Akciğerler ve böbrekler • Kanın normal pH değeri: 7,4 • pH azalırsa asidoz, artarsa alkaloz söz konusudur.

31. Solunum mekaniği • İnspirasyon ve ekspirasyonun ritmik ve sürekli olarak tekrarlanması • Dakikada 14-16 kere • İnspirasyon aktiftir, ekspirasyon pasiftir.

32. Solunum tipleri • Öpne: Normal istirahat halinde • Hiperpne: Sayı ve/veya derinlik olarak artması • Polipne: Çabuk ve kesik • Apne: Geçici durma • Dispne: Güçlük

33. Diğer bazı terimler • Taşipne: Hızlı solunum, >24/dakika • Bradipne: Yavaş solunum, <10/dakika • Asfiksi: Boğulma • Ortopne: Dik duruşta solunum sıkıntısı • Hipopne: Derinliğin azalması • Anoksi: O2 yokluğu • Hipoksi: O2 azlığı • Anoksemi: Kanda O2 yokluğu • Hiperkapni: Kanda O2 fazlalığı

34. Solunum sistemi klinik özellikleri • Septum deviasyonu: Burun bölmesinin sağa veya sola doğru eğriliği. • Sinüzit: Paranazal sinüslerden bir ya da birkaçının enflamasyonu. • Ses kısıklığı: Larinks hastalıklarında önemli bir belirti olabilir. • Larenjit: Akut veya kronik. Enfeksiyonlara, sesin aşırı kullanımına ve irritan maddelere bağlıdır.

35. Solunum sistemi klinik özellikleri 2 • Bronşit: Bronş mukozası enflamasyonu. Genellikle ÜSYE’ye sekonder oluşur. • Bronşektazi: Küçük ve orta çaplı bronşların kalıcı anormal genişlemeleri. • Pnömoni: Akciğerlerin enflamasyonu. Bakteriyel, viral, fungal olabilir. • Tuberküloz: Mycobacterium tuberculosis etkendir. Ateş, kilo kaybı, güçsüzlük, öksürük ve hemoptizi ile karakterize.

36. Solunum sistemi klinik özellikleri 3 • Pnömotoraks: Plevral boşluğa hava girmesi. • Plörezi: Plevra enflamasyonu.

37. Alerjik rinit • Sık görülen alerjik hastalıklar arasındadır. • Alerjik anne/babaların çocuklarında, endüstriyel gelişmiş ülkelerde artmaktadır. • Genellikle küçük yaşlarda başlar. • Alerjik konjunktivit, alerjik sinüzit ve astım ile birlikte görülebilir.

38. Sınıflandırma • Yıl boyu süren (pereniyal) alerjik rinit; genellikle ev tozuna bağlıdır. • Mevsimsel alerjik rinit; genellikle polenlere bağlıdır.

39. Bulgular • Burun tıkanıklığı • Burun akıntısı • Sürekli hapşırma • Gözlerde kaşıntı ve yaşarma • Burun çekme ve burun kaşımaya bağlı olarak özel mimikler • Hafif açık ağız

40. Tanı • İyi bir anamnez • Hastanın görünümü • Mavimsi mor ve soluk leylak burun mukozası ve konkalar • Artmış sekresyon • Göz bulguları

41. Ayırıcı tanı • Vazomotor rinit • Alerjik bir etken olmaksızın ileri derecede duyarlı nazal mukoza • Hafif konjesyon • Daha hafif hapşırma ve kaşıntı

42. Tedavi • Alerjenden uzak durma • Antihistaminik • Dekonjestan • Mast hücresi stabilizatörleri • Kortikosteroidler • İmmünoterapi

43. Astım • KOAH • Hava yollarında daralma ve hava yollarının artmış duyarlılığı. • Bazı uyaranlar ile artan/başlayan şikayetler; egzersiz, soğuk hava, parfüm, sigara dumanı.

44. Astımın akciğer dokusundaneden olduğu enflamasyon

45. Alerjenlerin astıma neden oluşunun şematizasyonu

46. Bulgular • Nefes darlığı • Hırıltılı solunum • Göğüste baskı • Öksürük • Boğazda kaşıntı

47. Tanı • Solunum fonksiyon testi • Akciğer grafisi • Alerji testleri

48. Tedavi • Alerjenden uzak kalma • Bronş genişleticiler • Kortikosteroid • Antihistaminik