Tworzenie biznesplanu przedsiębiorstwa typu Spin-off, Spin-out. mgr Beata Harasim

1. Tworzenie biznesplanu przedsiębiorstwa typu Spin-off, Spin-out.mgr Beata Harasim

2. Spółka spin - off • Nowe przedsiębiorstwo, które zostało założone przez co najmniej jednego pracownika instytucji naukowej albo studenta bądź absolwenta w celu komercjalizacji innowacyjnych pomysłów lub technologii, zwykle zależne w pewien sposób (organizacyjnie, formalno – prawnie, finansowo) od organizacji macierzystej.

3. Spółka spin - out • Nowe przedsiębiorstwo, które zostało założone przez co najmniej jednego pracownika instytucji naukowej albo studenta bądź absolwenta w celu komercjalizacji innowacyjnych pomysłów lub technologii, zwykle niezależne od organizacji macierzystej oraz posiadająca niezależne źródła finansowania.

4. Czynniki sprzyjające • Nowy przemysł • Łatwa segmentacja • Efektywna ochrona patentowa • Niszowa szansa rozwoju na rynku • Zdominowane przez sektor MSP

5. Definicja biznesplanu Biznesplan – jest zestawem dokumentów (np. danych źródłowych, wyników obliczeń i wykonanych na tej podstawie analiz, zestawu przyjętych założeń), w których na podstawie oceny sytuacji strategicznej firmy oraz danych historycznych zawarta jest projekcja celów firmy i sposobów ich osiągania, przy uwzględnieniu wszystkich istniejących uwarunkowań natury finansowej, rynkowej, marketingowej, organizacyjnej, kadrowej i technologicznej. Obejmuje on działalność historyczną (dwa lub trzy poprzednie okresy), bieżącą oraz okres następnych kilku lat. Źródło: J. Skrzypek, E. Filar, Biznes plan, Poltext, Warszawa 2005, s. 21.

6. Biznesplan – długofalowy oraz kompleksowy plan jednostki gospodarczej (także grupy kapitałowej) lub przedsięwzięcia inwestycyjnego. Zwraca się uwagę na dwie istotne cechy biznesplanu: • długofalowość – biznesplanem nie jest plan krótkoterminowy, np. roczny, lecz plan zbudowany na przynajmniej kilka lat; • kompleksowość – biznesplanem nie jest plan fragmentaryczny, dziedzinowy, np. plan marketingowy, ale plan całościowo ukazujący przyszłość przedsiębiorstwa lub przedsięwzięcia. Źródło: Z. Pawlak, Biznesplan zastosowania i przykłady, Poltext, Warszawa 2008, s. 25.

7. Biznesplan • To narzędzie planistyczne • Jest podstawowym dokumentem do ubiegania się o środki finansowe (finansowanie zewnętrzne) • Z jego pomocą łatwiej jest ocenić przedsięwzięcie • Powinien być jasny, zwięzły i czytelny • Stanowi opis firmy i planowanego pomysłu na biznes • Pokazuje jakie są potrzeby, aby nastąpił rozwój planowanego przedsięwzięcia • Pokazuje stan aktualny opisywanego przedsięwzięcia • Pokazuje jakie rozmiary przedsięwzięcia w przyszłości

8. Funkcje biznesplanu: • funkcja wewnętrzna – gdy plan jest wykorzystywany jako wewnętrzny dokument planistyczny niezbędny do zarządzania przedsiębiorstwem, • funkcja zewnętrzna – gdy głównym celem biznesplanu jest uatrakcyjnienie przedsiębiorstwa w oczach potencjalnych inwestorów, aby pozyskać zewnętrzne środki finansowe, potrzebne do sfinansowania planowanych przedsięwzięć czy projektów. Źródło: J. Skrzypek, E. Filar, Biznes plan, Poltext, Warszawa 2005, s. 22.

9. Biznesplan powinien spełniać obie te funkcje jednocześnie. Bardzo ważna jest rola dokumentu jako organizująca funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Wszystkie elementy biznesplanu powinny być właściwie oszacowane.

10. Biznesplan daje możliwość zarządowi zorganizowane planowanie rozwoju przedsiębiorstwa oraz przewidywanie zmian w przyszłości (funkcja wewnętrzna). Biznesplan daje szansę na starania o środki finansowe potencjalnych inwestorów, którzy mogą wspomóc finansowo przedsiębiorstwo (poprzez funkcję zewnętrzną). Biznesplan jest niezbędnym dokumentem przy zdobywaniu środków zewnętrznych na finansowanie przedsięwzięć. Biznesplan powinien zawierać wszelkie informacje, aby spośród wielu propozycji inwestor wybrał plan przygotowany przez naszą firmę.

11. Opracowując biznesplan należy ustosunkować się do poniższych pytań: • Czy przedsiębiorca ma odpowiednie kwalifikacje, aby zajmować się wybraną dziedziną, dotyczącą zaprojektowania przedsięwzięcia kapitałowego? • Jak duży jest rynek? • Kim są konsumenci? • Jaką strategie marketingową (działania na rynku) wybierze przedsiębiorstwo mające powstać w wyniku zaprojektowania przedsięwzięcia kapitałowego? • Jakich pracowników będzie potrzebować? • Jaki jest techniczny plan działania przedsiębiorstwa mającego powstać w wyniku zaprojektowania przedsięwzięcia kapitałowego? • Jak wygląda analiza finansowa? Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 66.

12. Biznesplan • To plan zbudowany przynajmniej na kilka lat, nie jest planem krótkoterminowym, obejmuje czas od wydania pierwszych nakładów inwestycyjnych do czasu zwrotu nakładów inwestycyjnych • Ukazuje przyszłość przedsiębiorstwa (przedsięwzięcia) w sposób całościowy • Jego obszerność powinna być dostosowana do wielkości firmy • Powinien być wiarygodny

13. Zagadnienia, które powinny być uwzględnione przy przygotowywaniu biznesplanu (schematyczny obraz biznesplanu - sekcje): 1. podsumowanie wykonawcze 2. przemysł 3. produkt 4. rynek 5. działalność operacyjna 6. zarząd 7. harmonogram wdrożenia 8. finansowanie 9. załączniki. Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 68.

14. Podsumowanie wykonawcze, to krótki przegląd informacji zawartych w planie. To tak naprawdę od tej części opracowania może zależeć zainteresowanie potencjalnego inwestora co do dalszej części dokumentu. Jego główne elementy, to: • opis przedsiębiorstwa oraz zwrócenie uwagi na jego wyjątkowość • zaprezentowanie w skrócie kwalifikacji zarządu • przedstawienie prognoz finansowych • kwota, forma i sposób finansowania Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 68 – 69.

15. Przemysł, (dotyczy podsumowania dotychczasowego rozwoju przedsiębiorstwa, pozycja wobec innych uczestników rynku w danej gałęzi, trendy charakterystyczne dla tej gałęzi przemysłu. Główne elementy: • przedstawienie historii rozwoju przedsiębiorstwa • opis przemysłu, w którym działacie) Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 70.

16. Produkt, szczegółowy opis produktu, jego planowany rozwój i ocena produktów konkurencyjnych. Główne elementy: • dokładny opis produktu • omówienie rozwoju produktu • omówienie konkurencyjnych produktów na rynku • badania i rozwój • uwarunkowania finansowe Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 70 - 71.

17. Rynek, możliwości rozwoju rynku, na którym znajduje się produkt. Główne elementy: • przedstawienie kontrahentów • opisanie rynku • opisanie konkurentów • przedstawienie sposobu osiągnięcia docelowej sprzedaży Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 72 - 73.

18. Działalność operacyjna, skuteczne i efektywne zrealizowanie pomysłu oraz dostarczenie produktu na rynek. Główne elementy: • opisanie procesu produkcyjnego • przedstawienie zagadnienia dotyczącego zatrudnienia • ocena zapotrzebowania na środki trwałe • opisanie potrzeb lokalowych Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 73 - 74.

19. Zarząd, siła i jakość kierowniczej ekipy w firmie. Główne elementy: • opisanie struktury organizacyjnej firmy • przedstawienie głównych kierowników oraz ich sylwetek • przedstawienie roli osób obcych w firmie • dołączenie danych dotyczących ogólnego zatrudnienia Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 74 - 75.

20. Harmonogram wdrożenia, program wdrożenia powinien nakreślić wszystkie działalności niezbędne do implementacji propozycji zawartych w innych częściach planu. Główne elementy: • program powinien być spójny wewnętrznie i zbieżny z projekcjami finansowymi oraz proponowanym programem ściągania finansów • należy zawrzeć w biznesplanie również daty spodziewane daty zakończenia celów i terminy realizacji spotkań • należy wyznaczyć ważne punkty decyzyjne lub przełomowe dla dalszego istnienia firmy. Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 75 - 76.

21. Finansowanie, w celu oceny sytuacji finansowej przez inwestora, należy dostarczyć mu prognozy dotyczące przyszłych zysków oraz przepływów pieniężnych. Należy określić ilość i rodzaj finansów potrzebnych do realizacji przedsięwzięcia, które pragniecie pozyskać. W przypadku posiadanych pożyczek należy zaprezentować harmonogram ich spłaty. Należy udowodnić, że projekcje finansowe były realnie przeprowadzone, udokumentować założenia wykorzystane przy robieniu obliczeń, opatrzyć projekcje finansowe komentarzami, nie dołączać zbyt wielu analiz.

22. Główne elementy finansowania: • (załączenie zestawień dotyczących przeszłych okresów) • przedstawienie obecnej sytuacji finansowej • należy dołączyć: spis założeń wykorzystywanych do przygotowania projekcji, wielkość kosztów stałych, kosztów przeznaczonych na badania i rozwój, dotychczasowe efekty inwestycji, analizę przychodów i kosztów, pamiętając o rozbiciu na koszty stałe i zmienne. Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 76 - 77.

23. Załączniki, powinny zawierać dokumentację, która została wykorzystana w trakcie pisania biznesplanu, w trakcie określania strategii przedsiębiorstwa oraz przy dokonywanych badaniach (np. profile kluczowych członków kierownictwa, badania rynku, plan struktury organizacyjnej). Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 77.

24. Zagadnienia te powinny zostać uwzględnione przy sporządzaniu biznesplanu. Analiza wspomnianych problemów pomoże ocenić pomysł na biznes pod względem powodzenia na konkurencyjnym rynku.

25. Struktura biznesplanu Nie ma jednego idealnego wzoru biznesplanu, powinien stanowić on pewien logiczny tok rozumowania. Struktura biznesplanu zależy od rodzaju branży, wielkości przedsiębiorstwa, adresatów, sytuacji rynkowej i finansowej firmy. Jednak każdy biznesplan powinien analizować kolejno te same składniki przedsięwzięcia.

26. Zakres merytoryczny Zakres merytoryczny planu obejmuje wszystkie zagadnienia wewnętrzne przedsiębiorstwa oraz oddziaływania zewnętrzne i zawiera się w trzech grupach tematycznych, które ilustrują metodę pracy nad tym dokumentem. Należą do nich: • ocena bieżącej sytuacji przedsiębiorstwa – zawiera opis i analizę, oszacowanie możliwości wprowadzenia zmian, ogólna opinię o przyszłej działalności, • opracowanie zasadniczego planu – szczegółowa analiza oraz plan przekształceń i rozwoju wraz ze wszystkimi implikacjami, • plan wprowadzenia w życie – plan wdrożenia; powołanie zespołów lub osób odpowiedzialnych za realizację oraz wyznaczenie jej nieprzekraczalnych terminów. Źródło: J. Skrzypek, E. Filar, Biznes plan, Poltext, Warszawa 2005, s. 25 - 26.

27. Typowy układ treści zazwyczaj obejmuje następujące bloki tematyczne: • streszczenie projektu przedsięwzięcia, • podstawowe dane o firmie i jej właścicielach (charakterystyka przedsiębiorstwa), • założenia planu strategicznego przedsięwzięcia, • opis sfery technicznej, • opis sfery marketingowej, • opis sfery organizacyjnej, • plan finansowy, • wnioski i podsumowanie. J. Skrzypek, E. Filar, Biznes plan, Poltext, Warszawa 2005, s. 27.

28. Biznesplan rozpoczyna się od spisu treści. Pomimo faktu, ze streszczenie zwykle sporządza się na samym końcu pisania dokumentu, zamieszcza się je na początku, ma być ono zachętą dla potencjalnych inwestorów do przeanalizowania całego dokumentu. Muszą być w nim zawarte m. in. informacje o rodzaju przedsiębiorstwa, cel sporządzenia biznesplanu, oraz jakie szczegółowe informacje znajdują się w biznesplanie.

29. Typowa struktura biznesplanu oraz procentowy udział poszczególnych części: (J. Skrzypek, E. Filar, Biznes plan, Poltext, Warszawa 2005, s. 26 – 27) 1. Krótka prezentacja przedsiębiorstwa (streszczenie – 5%): • historia, cele, zadania, • profil i zakres działalności, • wielkość sprzedaży (obecna, przyszła), • posiadane oraz planowane środki. 2. Analiza otoczenia (15 %): • charakterystyka obecnych rynków, • najistotniejsze przewidywane zmiany otoczenia gospodarczego, finansowego, prawnego, itp., • najbardziej prawdopodobny scenariusz przewidywanych oddziaływań na przedsiębiorstwo, • wyszczególnienie istniejących zagrożeń i możliwości, • ocena konkurencyjności z punktu widzenia mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa.

30. 3. Analiza organizacyjna przedsiębiorstwa (15 %): • ogólna charakterystyka środków, którymi przedsiębiorstwo obecnie dysponuje, • aktualna sytuacja finansowa, • główne słabości i mocne strony przedsiębiorstwa, • analiza mocnych i słabych stron konkurencji. 4. Rozwiązania strategiczne (30 %): • określenie wybranej strategii rozwoju, • warianty wyboru i ich uzasadnienie, • cele (krótko-, średnio-, i długoterminowe), • przewidywane oddziaływania na sytuację przedsiębiorstwa.

31. 5. Plan działania (30 %): • program działania wybór środków, • określenie kolejności działań, • strategia wdrożenia, • metody kontroli wskaźników, • strategie alternatywne. 6. Wnioski (5 %): • potrzeby, • wymagania.

32. Tabela nr. 1. Ramowa struktura biznesplanu nowo tworzonego przedsiębiorstwa. (Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 83.)

33. cd. tabeli nr 1

34. cd. tabeli nr 1

35. cd. tabeli nr 1

36. Typowa struktura biznesplanu małego przedsiębiorstwa.(Z. Pawlak, Biznesplan zastosowania i przykłady, Poltext, Warszawa 2008, s. 80 – 81.) 1. streszczenie 2. ogólna charakterystyka przedsiębiorstwa • nazwa i forma prawna • przedmiot działalności • siedziba • charakterystyka właścicieli 3. Analiza SWOT • mocne strony • słabe strony • szanse • zagrożenia 4. Cele przedsiębiorstwa • cele krótkoterminowe • cele długoterminowe

37. 5. Plan marketingowy • produkt • odbiorcy • konkurenci • ceny • dystrybucja • promocja 6. Plan działalności operacyjnej • technologia • nakłady inwestycyjne • źródła finansowania inwestycji • plan ilościowy produkcji • zaopatrzenie • ochrona środowiska

38. 7. Plan organizacji i zarządzania • schemat organizacyjny • zasady zarządzania 8. Plan zatrudnienia • struktura zatrudnienia • płace 9. Harmonogram głównych zamierzeń 10. Plan finansowy • plan przychodów • plan kosztów • plan rachunku wyników • plan nakładów inwestycyjnych • plan przepływów pieniężnych 11. Ocena finansowa.

39. Część merytoryczna(Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 103.) 1.Analiza rynku i branży 2.Charakterystyka produktu i procesu produkcyjnego 3.Analiza strategiczna 4.Plan marketingowy 5.Plan finansowy

40. 1. Analiza rynku i branży • Analiza rynku – dotyczy czynności związanych z badaniem rynku i opracowywaniem zebranych informacji. • Powinna ona zawierać elementy: • Identyfikacja rynku docelowego (charakterystyka rynku, segmentacja rynku, charakterystyka wybranych segmentów) • Cechy standardowego odbiorcy • Analiza potencjalnego popytu (szacunki popytu, czynniki wpływające na popyt) • Analiza konkurencji (najważniejsi konkurenci – silne i słabe strony, możliwości pojawienia się nowych konkurentów, substytuty) • Szacunek sprzedaży • Analiza branży ma na celu określenie miejsca przedsiębiorstwa i jego wyrobu w całej branży i wśród konkurencyjnych producentów, dlatego ważne jest zdefiniowanie i scharakteryzowanie branży, w której funkcjonuje przedsiębiorstwo. (Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 103 - 107.)

41. 2. Charakterystyka produktu i procesu produkcyjnego • Produkt/usługa powinny być dokładnie opisane w biznesplanie. Opis produktu, to: (1)określenie produktów i usług oferowanych przez przedsiębiorstwo wraz z ich przeznaczeniem i ceną, (2)określenie metod wytwarzania ze wskazaniem faz procesu, czasu realizacji poszczególnych czynności, wskazaniem osób realizujących poszczególne czynności oraz wskazanie maszyn, urządzeń, niezbędnych do wykonania czynności, (3) wskazanie surowców niezbędnych do produkcji wraz z ich cenami, dostawcami, (4) wskazanie urządzeń niezbędnych do produkcji, (5) wskazanie planowanych zdolności produkcyjnych, (6) wskazanie aspektów prawnych produktu-patenty, licencje, certyfikaty, prawa autorskie; • Charakterystyka procesu produkcyjnego (grupy tematyczne):1. lokalizacja i użytkowanie, 2. wyposażenie przedsiębiorstwa w produkcyjne środki trwałe, środki transportu, itp., 3. zdolność produkcyjna i stopień jej wykorzystania, 4. charakter produkcji, 5. opis koncepcji procesu technologicznego, 6.wielkość i struktura kosztów w zależności od rozmiarów produkcji w ujęciu wariantowym. (Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 110 - 112.)

42. 3. Analiza strategiczna • Strategia- kompleksowy plan osiągania celów organizacji. • Zarządzanie strategiczne – kompleksowy, ciągły proces zarządzania, nastawiony na formułowanie i wdrażanie skutecznych strategii; sposób podejścia do szans i wyzwań gospodarczych. • Skuteczna strategia – strategia wspierająca lepsze dopasowanie między organizacją i jej otoczeniem oraz osiąganie celów strategicznych. • Otoczenie zewnętrzne – wszystko poza granicami organizacji, co może na nią oddziaływać. • Środowisko wewnętrzne – warunki panujące i siły działające wewnątrz organizacji.

43. Otoczenie organizacji • Otoczenie ogólne: wymiar ekonomiczny, wymiar techniczny, wymiar międzynarodowy, wymiar polityczno-prawny, wymiar społeczno-kulturowy. • Otoczenie zadaniowe: konkurent, klient, dostawca, regulator, grupa interesu, partner strategiczny. • Otoczenie wewnętrzne: właściciele, zarząd, pracownicy, fizyczne otoczenie pracy, kultura organizacji. • Zmienność i złożoność otoczenia • Stopień zmienności (stabilne czy dynamiczne otoczenie) • Stopień jednorodności (otoczenie stosunkowo proste czy stosunkowo złożone) Oba te wymiary nakładają się na siebie, określając łącznie poziom niepewności, jaką napotyka organizacja.

44. Pięć sił konkurencji Portera : • Zagrożenie ze strony nowych przedsiębiorstw wchodzących na rynek – zależy od łatwości, z jaką nowi konkurenci mogą wchodzić na rynek lub na jakiś jego segment. • Rywalizacja ze strony konkurentów – należy do tej samej istoty konkurencyjnych stosunków między firmami dominującymi w danej gałęzi. • Zagrożenie substytutami – zakres, w jakim alternatywne wyroby lub usługi mogą zastąpić dotychczas sprzedawane wyroby czy usługi lub zmniejszyć zapotrzebowanie na nie. • Siła nabywców – zakres, w jakim nabywcy produktów lub usług w danej gałęzi są w stanie wywierać wpływ na dostawców. • Siła dostawców – zakres, w jakim dostawcy mogą wywierać wpływ na potencjalnych nabywców.

45. Ogólne typy strategii w ujęciu Portera: • Strategia odróżniania się –dążenie organizacji do odróżniania się od konkurentów pod względem jakości swoich produktów lub usług. • Strategia przywództwa pod względem kosztów - próby przewagi konkurencyjnej przez obniżenie swoich kosztów poniżej poziomu kosztów konkurujących z nią firm. • Strategia koncentrowania się na niszy rynkowej –organizacja koncentruje się na określonym rynku regionalnym, asortymencie produktów lub grupie nabywców.

46. Punktem wyjścia w formułowaniu strategii jest zwykle analiza typu SWOT (strenghts, weaknesses, opportunities, threats – mocne strony, słabe strony, szanse, zagrożenia). • Mocne strony organizacji – to umiejętności i zdolności umożliwiające organizacji tworzenie i wdrażanie strategii. • Słaba strona organizacji – brak pewnej umiejętności lub zdolności, który nie pozwala organizacji dokonać wyboru i wdrażać strategii wspierających jej misję. • Szansa organizacji – obszar w otoczeniu, który, jeśli zostanie odpowiednio wykorzystany, może pobudzić do bardzo dobrych wyników działania. • Zagrożenie dla organizacji – obszar w otoczeniu, który zwiększa trudności napotykane przez organizację w osiąganiu dobrych wyników działania.

47. Rodzaje strategii (wynikające z analizy SWOT) • Strategia agresywna maxi-maxi • Strategia konkurencyjna mini-maxi • Strategia konserwatywna maxi-mini • Strategia defensywna mini-mini

48. Analiza cyklu życia produktu. Wyróżnia się cztery fazy cyklu życia produktu: • Faza wprowadzenia produktu na rynek • Faza wzrostu • Faza dojrzałości • Faza spadku Macierz BCG, to metoda oceny jednostek operacyjnych według stopy wzrostu ich rynku oraz udziału organizacji w rynku. Wyróżniamy: gwiazdy, znaki zapytania, dojne krowy i pieski.

49. 4. Plan marketingowy • Należy wskazać, że strategia i cele marketingowe firm zostały zbudowane w oparciu o wnikliwa analizę sytuacji rynkowej. • Zakres planu marketingowego: • Ustalenie misji i wizji • Ustalenie celów i zadań przedsiębiorstwa oraz analiza obecnej sytuacji firmy • Identyfikacja, analiza oraz wybór rynku docelowego (segmentów rynku) oraz określenie strategii marketingowej • Kształtowanie kompozycji instrumentów i działań marketingowych (marketingu mix), dostosowanej do wybranego rynku poprzez ustalenie budżetu marketingowego • Ustalenie procedur kontrolnych. (Źródło: A. Tokarski, M. Tokarski, J. Wójcik, Jak solidnie przygotować profesjonalny biznesplan?, CeDeWu, Warszawa 2007, s. 134.)

50. Misja - sformułowanie podstawowego, niepowtarzalnego celu. • Wizja – przewidywania, jaki obraz będzie miała firma w przyszłości. • Cel strategiczny – wyznaczone na najwyższym szczeblu i dla najwyższego kierownictwa organizacji (koncentrują się na szerokich ogólnych problemach) • Cel taktyczny – ustalony na średnim szczeblu i dla menedżerów średniego szczebla organizacji. Koncentrują się na sposobie realizacji działań niezbędnych do osiągnięcia celów strategicznych. • Cel operacyjny (dot. najniższego szczebla) dotyczą krótkookresowych problemów związanych z celami taktycznymi