Zasada równości szans kobiet i mężczyzn – stereotypy płci Toruń, 21.06.2010 r.

1. Zasada równości szans kobiet i mężczyzn – stereotypy płci Toruń, 21.06.2010 r. Paulina Tarsa, Wydział Ewaluacji DZF MRR Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

2. Plan prezentacji • Czym jest stereotyp płci • Podejście Komisji Europejskiej • SPO RZL 2004-2006 • PO KL 2007-2013 Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

3. Czym jest stereotyp płci? Stereotyp • Stereotyp płci to inaczej uogólnione przekonania dotyczące tego, jakie są kobiety i jacy są mężczyźni. Celem stereotypu jest uproszczenie rzeczywistości: „oni lub one tacy są". Siła stereotypu polega jednak na tym, że jest on odporny na zmiany, pomimo informacji, które go nie potwierdzają. • Stereotyp tworzy się w powiązaniu z rolami społecznymi pełnionymi przez kobiety i mężczyzn, jest przekazywany w procesie socjalizacji poprzez: rodziców, innych znaczących bliskich, rówieśników, wychowawców, media (prasa i TV, reklamy, popularne seriale itp.), lektury. Źródło: materiały ze szkolenia dot. zasady równości szans płci Stereotyp uprzedzenia  dyskryminacja Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

4. Komisja Europejska Komisja Europejska jednym z celów dokumentu Mapa drogowa równości szans płci 2006-2010 uczyniła walkę z istniejącymi stereotypami płci. Głównymi obszarami objętymi działaniami na rzecz ograniczenia stereotypów płci są: • Edukacja, szkolenia i kultura Edukacja, szkolenia i kultura wciąż upowszechniają stereotypy związane z płcią. Kobiety i mężczyźni często powielają tradycyjne wzorce kształcenia i zdobywania kwalifikacji, w myśl których kobiety wybierają mniej cenione i niżej wynagradzane profesje. • Rynek pracy Kobiety ulegają wciąż segregacji – tak poziomej, jak i pionowej. Większość z nich jest nadal zatrudniana w tradycyjnie sfeminizowanych sektorach, zazwyczaj mniej poważanych i niżej wynagradzanych. Ponadto zajmują one z zasady niższe szczeble hierarchii zawodowej. • Mediach Media odgrywają kluczową rolę w zwalczaniu stereotypów związanych z płcią. Mogą się przyczynić do realistycznego przedstawiania umiejętności i potencjału kobiet i mężczyzn we współczesnym społeczeństwie, jednocześnie unikając ukazywania ich w sposób obraźliwy i uwłaczający ich godności. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

5. Działania podejmowane przez Komisję Europejską na rzecz walki ze stereotypami: • wspieranie działań służących wykorzenianiu stereotypów związanych z płcią w edukacji, kulturze i na rynku pracy poprzez uwzględnianie problematyki płci we wszystkich obszarach polityki oraz przez odpowiednie działania szczegółowe w ramach EFS, w programach ICT oraz w programach edukacyjnych i kulturalnych UE, włącznie ze strategią UE na rzecz uczenia się przez całe życie oraz zapowiadanym zintegrowanym programem uczenia się przez całe życie; • wspieranie kampanii uświadamiających i wymiany dobrych praktyk w szkołach i przedsiębiorstwach w dziedzinie krzewienia przełamujących stereotypy ról przypisanych płci oraz rozwijanie dialogu z mediami na rzecz wolnego od stereotypów postrzegania kobiet i mężczyzn; • pogłębianie świadomość społecznej w kwestii równego traktowania bez względu na płeć w ramach dialogu z obywatelami UE poprzez realizowany przez Komisję plan na rzecz demokracji, dialogu i debaty. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

6. Komisja Europejska Kampania informacyjna KE „Za różnorodnością. Przeciw dyskryminacji”. http://ec.europa.eu/employment_social/fdad/cms/stopdiscrimination/yourcountry/country_list/PL.html?langid=pl Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

7. SPO RZL 2004-2006 SPO RZL Zdiagnozowany problem: stereotypowe postrzeganie ról zawodowych kobiet i mężczyzn, postrzeganie kobiet jako pracowników mniej dyspozycyjnych. Podjęte działania: W ramach Działania 1.6 Integracja i reintegracja zawodowa kobiet położono nacisk naprzygotowanie i wdrożenie akcji informacyjno-edukacyjnych skierowanych do kobiet i pracodawców na rzecz zwalczania stereotypów w postrzeganiu ról kobiecych i męskich w życiu zawodowym między innymi poprzez: • promowanie równości szans w zawodach tradycyjnie uznawanych za kobiece lub męskie oraz propagowanie idei wykorzystywania indywidualnych zdolności do wykonywania poszczególnych zawodów, • promowanie równości szans w zakresie wynagrodzenia, • promocję kobiet na kierownicze stanowiska i promowanie przedsiębiorczości kobiet (pracy na własny rachunek). Dobre praktyki – projekty zrealizowane przed Departament ds. Kobiet, Rodziny i Przeciwdziałania Dyskryminacji MPiPS www.kobieta.gov.pl Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

8. SPO RZL 2004-2006 Czy SPO RZL wpłynął na ograniczenie stereotypów płci w społeczeństwie polskim? Badanie „Realizacja perspektywy równości płci w SPO RZL” Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie ale porównując udzielone odpowiedzi na pytania dot. stereotypów w 2005 roku i 2007 roku: • stosunek do roli zawodowej kobiety w oderwaniu od sfery życia rodzinnego uległ wyraźnej poprawie – obserwuje się wyraźny wzrost akceptacji dla zawodowej roli kobiety wraz ze wzrostem zrozumienia benefitów, jakie ta rola daje kobiecie. • Na przestrzeni lat 2005-2007 odnotowano wysoki wzrost odsetka uważających, że właśnie praca zawodowa jest najlepszym sposobem dla kobiety na osiągnięcie niezależności. • Tradycyjnie „kobiecą” strefą, jest strefa życia domowego oraz opieka nad dziećmi. Co ważne na przestrzeni dwóch lat odnotowano zmiany w świadomości przede wszystkim kobiet, ale również mężczyzn dotyczące sprawiedliwości istniejącego podziału obowiązków domowych. • Zmiany świadomości obydwu płci widać również w przypadku poglądu na sprawę angażowania się mężczyzn w wykonywanie obowiązków domowych. Choć nadal to kobiety częściej niż mężczyźni uważają, że mężczyźni powinni uczestniczyć w wykonywaniu obowiązków domowych bez względu na sytuację, to jednak widać wyraźnie, że wzrost odsetka podzielających taką opinię dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

9. SPO RZL 2004-2006 • Na przestrzeni dwóch lat nastąpiło zdecydowane zaostrzenie stanowisk w kwestii popularnych stereotypów płci - w 2007 roku przybyło zarówno osób zgadzających, jak i nie zgadzających się ze stereotypami dotyczącymi płci (ubyło osób niezdecydowanych). • Tradycyjnie mężczyźni częściej niż kobiety zgadzają się ze stereotypowymi stwierdzeniami dotyczącymi kompetencji obu płci. Wśród mężczyzn siła stereotypów wzrasta, wśród kobiet maleje. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

10. PO KL 2007-2013 Program Operacyjny Kapitał Ludzki 2007-2013 Zdiagnozowany problem: Kobiety częściej niż mężczyźni doświadczają dyskryminacji na rynku pracy i spotykają się ze stereotypowym postrzeganiem. Z reguły zarabiają mniej od mężczyzn wykonujących tę samą pracę, trudniej jest im także ubiegać się o uzyskanie zatrudnienia, inwestowanie w rozwój kompetencji i awanse zawodowe (dyskryminacja wertykalna). Z badań wynika, że ok. 23,5% kobiet w Polsce zetknęły się bezpośrednio z dyskryminacją i nierównym traktowaniem na rynku pracy. W związku z tym niezbędne jest prowadzenie aktywnych działań na rzecz walki ze stereotypami na rynku pracy i mobilizowanie potencjalnych pracodawców do przestrzegania zasady równości szans. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

11. PO KL 2007-2013 Przykłady działań w PO KL na rzecz promowania równości szans płci: • upowszechnianie idei równych szans (godzenia ról zawodowych z rodzinnymi w tym m.in. poprzez organizowanie ogólnopolskich kampanii informacyjno-promocyjnych z wykorzystaniem dostępnych środków masowego przekazu oraz nowoczesnych metod przekazu oraz nowoczesnych metod komunikacji, identyfikację i promocję najlepszych praktyk oraz prowadzenie działalności informacyjno-doradczej w obszarze równego dostępu do zatrudnienia (Priorytet I). • pilotażową realizację kompleksowych programów powrotu do pracy po przerwie związanej z urodzeniem i wychowaniem dzieci, sprzyjających godzeniu życia zawodowego i rodzinnego (Priorytet I). • upowszechnianie i promocja alternatywnych i elastycznych form zatrudnienia i metod organizacji pracy oraz uelastycznianie czasu pracy pracownika (m.in. telepraca, praca w niepełnym wymiarze czasu pracy, praca rotacyjna, podział pracy w ramach jednego stanowiska (Priorytet I). Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

12. PO KL 2007-2013 Przykłady działań w PO KL na rzecz promowania równości szans płci: • Realizacja projektów o charakterze analityczno-badawczym, promocyjnym, szkoleniowym i doradczym w zakresie: pracy atypowej oraz alternatywnych form zatrudnienia (Priorytet II). • upowszechnianie i promocja alternatywnych i elastycznych form zatrudnienia oraz metod organizacji pracy (w tym m.in. telepraca, praca w niepełnym wymiarze czasu pracy, praca rotacyjna) (Priorytet VI). • ogólne i specjalistyczne szkolenia oraz doradztwo związane ze szkoleniami dla kadr zarządzających i pracowników przedsiębiorstw w zakresie m.in. elastycznych form pracy (Priorytet VIII). • inicjatywy podejmowane na poziomie lokalnym i regionalnym przez związki pracodawców i związki zawodowe, mające na celu zwiększanie zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorców, w szczególności zakresie: godzenia życia zawodowego i prywatnego (Priorytet VIII). Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

13. Wszystkie projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego powinny przestrzegać zasadę równości szans płci, a więc m.in. przewidywać działania na rzecz zwalczania dyskryminacji, stereotypów w stosunku do płci znajdującej się w gorszym położeniu. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -

14. Departament Zarządzania EFS rownoscplci@mrr.gov.pl Dziękuję za uwagę Ministerstwo Rozwoju Regionalnego -