VETERİNER HEKİMLERİN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

1. VETERİNER HEKİMLERİN SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ Yrd. Doç. Dr. Orhan ÖZBEY Elazığ Bölgesi Veteriner Hekimleri Odası Başkanı

2. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Çalıştayı, çok geniş bir katılım profili ile 23-24 Aralık tarihler arasında Antalya’da gerçekleştirilmiştir. Türk Veteriner hekimliğinin temel problemlerinin ve çözüm önerilerinin belirlenmesi için kısaca SOR-SAP-ÇÖZ metodu bir anket değerlendirilmesi yapılmıştır. Toplantıya katılan veteriner hekimlerin en önemli gördükleri mesleki sorunlardan iki tanesi ve bu sorunlara ait çözüm önerilerinin sorulması ile aşağıdaki sonuç elde edilmiştir. Katılımcılar tarafından belirtilen sorunlar ve çözüm önerilerinin çoğunluğu aynı olduğu için genel olarak aşağıda belirtilen ana başlıklarda sınıflandırma yapılmıştır. Sıralama yüzdelik olarak en fazla tercih edilen sorun ve çözüm önerilerinin önem sırasına göre yapılmıştır.

3. Sorunlar ve Çözüm Önerileri 1. Organizasyon ve mesleki yapılanma ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri (% 30) 2. Eğitim ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri (% 23.57) 3. Medya ve iletişim ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri (% 17.14) 4. Mevzuat ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri (%1 0.71) 5. İstihdam ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri (% 8.56) 6. Serbest veterinerlik hekimlik ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri (% 7.14) 7. Özlük hakları ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri (% 2.86)

4. 1. Organizasyon ve mesleki yapılanma ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri (% 30) 1.1. Mesleki örgütlenme ve mesleki haklar konusunda eksiklikler (% 10) 1.2. Kamuda mesleki yapılanmanın yetersizliği (% 9.29) 1.3. Ülke hayvancılığının mesleğimizi olumsuz etkilemesi (% 6.43) 1.4. Mesleki planlama ve politika yetersizliği (% 4.28)

5. 1.1. Mesleki örgütlenme ve mesleki haklar konusunda eksiklikler • Mesleki örgütlerin kurumsallaşmaması sonucu üye, oda ve birlik arasındaki ilişkilerin kurumsal zeminde olmaması, • Meslek örgütleri arasında işbirliği yetersizliği, • Gündem oluşturmak için odaların ve TVHB’nin gelir kaynaklarının sınırlı olmasına bağlı olarak ekonomik gücünün zayıf olması, • Veteriner hekimler kendi yetkileri ve meslek odalarının görevleri ve sorumlulukları hakkında yeterli bilgiye sahip olmaması,

6. Mesleki haklar ile ilgili yıllık eylem ve toplantı planlarının yapılmaması, • Meslek örgütü ile ilgili kurumlar arasında güçlü diyalogların olmaması, • Veteriner hekimlerin görev alanlarının net bir şekilde belirlenememesi.

7. Çözüm olarak; • Serbest Veteriner hekimler arasında meslek ahlakını ve etik kurallarını zedeleyici, saygınlığı azaltıcı, meslek deontolojisine uygun olmayan davranışlarda bulunanlara karşı Veteriner Hekim Odaları ve dolayısıyla TVHB Merkez Konseyi kontrol görevini yerine getirmeli ve disiplin kurullarını çalıştırılmalı, • Odaların aidatları yasal çerçevede günün gereklerine göre düzenlenmeli ve oda hizmetlerinin verildiği kişi, kurum ve kuruluşlardan ücret alınmasının yasallaştırılması,

8. THVB Merkez Konseyi ve Veteriner Hekim Odaları profesyonel anlayış ile yönetilmeli ve Merkez Konseyi odalar arasında eşgüdüm ve birörnekliği sağlamalı, • Ülkemizdeki tüm veteriner hekimlerin aynı amaç etrafında birleştikleri mesleki örgüt yapısı olan TVHB Merkez Konseyi ve Veteriner Hekim Odaları mesleği temsil noktasında sosyal ve ekonomik açıdan yapısal olarak güçlendirilmeli,

9. Odalara serbest Veteriner hekimleri denetleme ve ceza verme yetkisi verilmeli, • TVHB ve Veteriner Hekim Odalarının kurumsal yapılarının tamamlanarak profesyonel olarak yönetilmelerinin sağlanması ve AB standartlarında yapılandırılması, • Akredite ve yetkilendirilmiş veteriner hekimliğin etkin yapıya kavuşturularak mesleki konum yeniden yapılandırılmalı,

10. Odaların mesleki konularda bölgesel çalışmalar yapması, • TVHB öncülüğünde tüm meslek kuruluşları arasında sürekli işbirliği ve koordinasyon sağlanmalı ve mesleki konularda konsensüs sağlanmalı • Odalara TVHB’de oluşturulacak çalışma komisyonlarında görev verilerek aktivite kazandırılmalı.

11. 1.2.Kamuda mesleki yapılanmanın yetersizliği • Tarım ve Köyişleri Bakanlığı bünyesinde gıda kontrolör ve resmi denetim görevinde Veteriner hekim teşkilat yapısının yetersizliği, • Veteriner hekimlik mesleğinin sadece hayvan sağlığı konusuna odaklanarak ‘’temel sağlık‘’ ve ‘’ halk sağlığı’’ alanlarında olacak şekilde yapılanmaması, • Kamuda başka meslek gruplarının meslek taassubu ile mesleğimizin çalışma alanlarında yer alması, • Kamudaki yapılanmada ve sorunlara bakışın dar ideolojik perspektiften bakılması.

12. Çözüm olarak; • TKB bünyesinde hayvansal üretim ve bitkisel üretim hizmetlerinde ayrı ayrı sektörel bazda (gıda , ıslah, hayvan sağlığı ve su ürünleri) örgütlenme ye gidilmeli, ve bu örgütlenme taşra teşkilatlarına kadar ulaştırılmalı, • TKB teşkilat yapısı FVE kapsamında yeniden yapılandırılmalı, • Tarımın alt kolu ve ikinci sınıf bir meslek olarak görünmekten kurtarılmalı ve yönetilen yerine yöneten olmak için aktivite kazandırılmalı, • İlgili kurumlarda Veteriner Halk Sağlığı birimi oluşturulmalı,

13. Tarım bakanlığında mesleğin ve meslektaşlarımızın daha etkin ve öne çıkarılması, • Sağlık, Çevre ve Orman ve İçişleri bakanlıklarında Veteriner Hizmetleri daire başkanlıkları kurulmalı, koruyucu hekimlik ve halk sağlığı alanlarında hizmet veren sağlık, çevre ve yerel yönetimlerde Veteriner hekim istihdamı için yapılanmaya gidilmeli, • Belediyelerde Veteriner İşleri Müdürlükleri zorunlu hale getirilmeli, • Mesleki konularda kurumlar arası birlikteliğin sağlanması.

14. 1.3. Ülke hayvancılığının mesleğimizi olumsuz etkilemesi • Ülke hayvancılığına ilişkin sorunların çözümünde yeterli bilinç ve altyapı eksikliği, • Sürekli ülke hayvancılığının kan kaybetmesine bağlı olarak sorunların analizinin yapılmaması, • Hayvancılığın sorunlarının mesleğimizi olumsuz etkilemesi, • AB konusunda olumlu gelişmelerin çok az olması, • Tarım alanlarının daraltılması ve yabancılara satışı ile hayvancılığın sıkıntıya girmesi, • Hayvancılık ile veterinerlik hizmetlerinin tarımın yan kolu olarak görülmesi.

15. Çözüm olarak • Ülke hayvancılığı AB standartlarında desteklenmeli, • Ülke hayvancılığı ile ilgili sorunların tespiti ve çözümü noktasında veteriner hekimlere görev verilmeli, • Hayvancılıkla ilgili spekülasyonlara karşı işletme sahipleri korunmalı.

16. 1.4. Mesleki planlama ve politika yetersizliği • Meslek politikasının yetersizliği, • Mesleki konularda tek sesliliğin, birlikteliğin ve dayanışmanın olmaması, • Lobi faaliyetlerinin yetersizliği.

17. Çözüm olarak; • Veteriner hekimlikle ilgili sorunların çözüm noktasında yönetim yetersizliğine çözüm olması için veteriner hekimlerin yönetici olmaları desteklenmeli, • Meslek taassubuna bağlı olarak bilinçli bir dışlanmaya karşı veteriner hekimler korunmalı, • Akredite ve yetkilendirilmiş veteriner hekimliğin etkin yapıya kavuşturulması • Mesleki politikaların belirlenmesinde TVHB öncülüğünde tüm mesleki ve kamu kuruluşlarımız arasında ortak konsensüs sağlanması, • Mesleğimiz adına kamu oyu oluşturulmasında ve hayvancılık politikalarının daha sağlıklı yürütülmesi için mecliste daha fazla sayıda, daha etkin olarak temsili noktasında veteriner hekimlerin yer alması.

18. 2. Eğitim ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri (% 23.57) 2.1. Fakülte sayısının çok olması (% 9.29) 2.2. Eğitim ve öğretimin planlanmaması (% 7.14) 2.3. Sürekli eğitimin yapılmaması (% 4.28) 2.4. Uzmanlık eğitiminin olmaması (%2.86)

19. 2.1.Fakülte sayısının çok olması • Fakülte sayısının fazla olması, • Öğrenci sayısının fazlalığı ve niteliğinin düşük olması, • Fakültelerin bazılarında fiziki mekân yetersizliğine bağlı olarak yetersiz eğitim-öğretim.

20. Çözüm olarak; • Fakülte sayıları azaltılmalı ve coğrafi olarak birbirine yakın olanlar birleştirilmeli, • Öğrenci sayıları kaliteli eğitim verilebilecek oranda azaltılmalı, • İstihdam imkanları ile öğrenci sayıları arasında planlama yapılmalı.

21. 2.2. Eğitim ve öğretimin planlanmaması • Fakülteler arası eğitim planlanması koordinasyonun yapılmaması, • Eğitim öğretimin günümüz şartlarına göre güncellenmemesi, • Uygulamaların yetersiz olmasından dolayı mesleki becerinin düşük olması, • Mesleki deontoloji eğitiminin yetersizliği ile veteriner hekimlerin iş hayatında ciddi sorunlar, görülebilmektedir. • Stajların süresinin kısa olması ve staj alanlarının sınırlı tutulması.

22. Çözüm olarak; • Tüm fakülteler arasında koordinasyon sağlanarak derslerin içeriği günceleştirilmeli ve gereksiz tekrarların önlenmesi için planlama yapılmalı, • Uygulamalı eğitim-öğretime ağırlık verilmeli, • Uygulama oranlarının yükseltilmesi sadece kağıt üzerinde kalmamalı, uygulamaların içerikleri belirlenmeli, uygulama imkanları geliştirilerek, uygulamaya ayrılan saatlerde öğrencilere gerçek uygulama imkanları sunulmalı,

23. Fakültelere bağlı Eğitim-Araştırma ve Uygulama Çiftliklerinin imkanları geliştirilerek uygulama imkanları zorlanmalı, • Öğrencilerin staj alanları genişletilmeli ve fakültelerin sağlayamadıkları veya yetersiz kaldıkları uygulama alanlarında staj imkanları oluşturulmalı.

24. 2.3.Sürekli eğitimin yapılmaması • Değişen teknoloji ve gelişen bilimsel yaklaşımların meslektaşlarımıza aktarılmaması, • Veteriner Hekimliği eğitimi sadece beş yıllık fakülte süresi ile sınırlı kalmayacak, yeni teknoloji ve bilimsel yaklaşımların ortaya çıkmasıyla sürekli eğitimin yapılmaması.

25. Çözüm olarak; • TVHB organizasyonunda fakültelerin desteği ile sertifika programları, yaz dönemi meslek içi eğitim kursları düzenlenmeli, • Bölgesel olarak özellikle Veteriner Fakültelerinin bulunduğu illerdeki Veteriner Hekim Odalarının organizasyonunda toplantılar, sempozyumlar, seminerler ve konferanslarla meslek içi eğitimler verilmeli, • Özellikle serbest Veteriner Hekimlerin yapılacak aktivitelerle meslek içi eğitimlere katılımları özendirilmeli ve zorunlu kılınmalı.

26. 2.4.Uzmanlık eğitiminin olmaması • Kamuda ve özel sektörde eksikliği önemli derecede hissedilen veteriner hekimliği uzmanlık eğitiminin olmaması, • Uzmanlık eğitiminin olmamasına bağlı olarak Araştırma Enstitülerinde belli konularda uzmanlık eğitimi almış veteriner hekim sayısının azalması.

27. Çözüm olarak; • Tıpta Uzmanlık Sınavına benzer merkezi bir sınav uygulaması için gerekli yasal düzenlemeler yapılarak uzmanlık eğitimi verilmeli, • Uzmanlık eğitiminden mesleğini serbest veteriner hekim olarak yerine getiren meslektaşlarımızın da faydalanacağı düzenlemeler yapılmalı.

28. 3.Medya ve iletişim ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri.(% 17.14) 3.1. Mesleki tanıtımın yapılmaması (% 5) 3.2. Mesleğimizin imaj ve vizyonunun yetersizliği (% 5) 3.3. Kamuoyu ile iletişimde yetersizlik (% 4.28) 3.4. Meslektaşlar arası iletişim (% 2.86)

29. 3.1.Mesleki tanıtımın yapılmaması • Medyanın hayvancılıkla ilgili yeterli miktarda hayvancılık ve veteriner hekimlik mesleği ile ilgili haber ve programlar yapmaması, • Mesleki tanıtım için meslektaşlarımızda yeterli bilincin olmaması, • Mesleki saygınlığın azalmasına bağlı olarak medyanın gereken önemi vermemesi, • Toplumda veteriner hekim imajının tanıtımda etkili olması, • Hayvancılık ve veteriner hekimlikle ilgili konularda mesleki duruşun sağlanamaması.

30. Çözüm olarak; • Medyada özendirici veteriner hekimliği tanıtıcı programların yapılması, • Veteriner hekimlik mesleğinin kamu oyuna tanıtılması için yazılı ve görsel medya organları ile çok iyi bir diyalog kurulmalı, • Hayvancılık ve mesleğin görev ve yetkilerine ilişkin konularda radyo ve televizyon programları yapılmalı, • Mesleki konuların TVHB WEB sayfasından tartışma platformunun açılarak ortak bir karara varılarak açıklanması,

31. Mesleki tanıtımın profesyonelce yapılarak Veteriner Fakültesini tercih edecek öğrenci kalitesinin arttırılması, • AB veteriner hekimlik kongresi düzenlenerek uluslararası boyutta tanıtım yapılmalı, • Meslek tanıtımı için tüm ilgili kurumlarla iletişim kurularak ortak hareket edilmeli, • Tanıtım noktasında veteriner hekimler sadece hayvanın sağlığıyla uğraşan bir meslek grubu değil, sağlık gıda ve sağlıklı yaşamın vazgeçilmezi olduğu anlatılmalı.

32. 3.2.Mesleğimizin imaj ve vizyonunun yetersizliği • TVHB’nin vizyon ve misyonunun olmadığı, • Veteriner hekimlik imajının yetersizliği, • Veteriner hekimlerin vizyon ve misyonunun eksikliği, • Mesleki imajın düzeltilmesi için gerekli çalışmaların yapılmadığı, • Mesleki saygınlığın toplum nezdinde azalması, • Meslektaşlarımızın veteriner hekimlik vizyonuna yeterli katkı sağlamaması.

33. Çözüm olarak; • Türk Veteriner Hekimliği’nin vizyon ve misyon çalışması TVHB tarafından yapılmalı, • Mesleğimizin felsefesi imaj için yeniden tanımlanmalı, • Toplumdaki saygınlık için ortak vizyonun ortaya konulması, • Hayvancılık ve mesleğimizle ilgili AB standartları örnek alınarak vizyon ve misyon belirlenmeli.

34. 3.3.Kamuoyu ile iletişimde yetersizlik • Katılımcılar kamuoyunda etkinlik ve saygınlığın eksik olması, • Mesleği ilgilendiren konularda kamuoyunda veteriner hekimlerin aktif olamaması, • Veteriner hekimlerin mesleğinin yetki ve sorumluluklarını kamuoyuna tam olarak anlatamaması, • Kamuoyu oluşturmada iletişim eksikliği ve medyanın yeterli olarak kullanılmaması, • Kamuoyu oluşturmada mesleki duruşun sağlanamaması.

35. Çözüm olarak; • Her meslek kendi saygınlığını meslek mensuplarının toplum içindeki davranışlarıyla belirleyeceği gerçeği ile meslektaşlarımız hekim olduklarını ve toplum sağlığı için önemini kamuoyuna ifade edilmeli, • Kamuoyunun dikkatini çekecek organizasyonlar (kongre, panel, konferans) yapılmalı, • Meslek topluma doğru anlatılmalı ve yeterince bilgilendirilmeli, • Her veteriner hekim mesleğinin önemini çevresine anlatarak kamuoyu ile iletişim kurmalı.

36. 3.4.Meslektaşlar arası iletişim • Meslektaşlar arası iletişim yetersizliği, • Meslektaşlarımız arasında mesleki birlikteliğin eksikliği, • Veteriner hekimlerle odalar arasında iletişim eksikliği, • Veteriner hekimler arasında yetersiz iletişimin olmamasına bağlı olarak mesleki konularda ortak tavır ve mesleki duruşun olmaması.

37. Çözüm olarak; • Mesleki toplantıların ve tanıtımların sıklaştırılarak meslektaşlarımız bir araya getirilmeli, • Mesleki teknolojinin uygun kullanılması ve yaygınlaştırılması ile iletişim sağlanmalı, • TVHB, diğer mesleki kuruluşlar ve odaların periyodik olarak yapacağı sosyal aktivitelerle meslektaşlarımız bir araya getirilmeli, • Üniversite, bakanlık ve özel sektörde görev yapan meslektaşlarımız ortak aktivitelerle ve mesleki tavır noktasında bir araya getirilmeli, • Toplumun üzerinde mesleğimize güvenin azalmasına neden olanserbest veteriner hekimler arasında birlik, beraberlik ve dayanışmanın tesis edilmesi.

38. 4. Mevzuat ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri (% 10.71) 4.1. 6343 sayılı yasanın günümüz koşullarına cevap vermemesi (% 5) 4.2. Dörtlü kanun (dörtlü hijyen) paketi ilgili yetersizlikler (% 2.86) 4.3. Diğer kanun ve mevzuatlardaki eksiklikler (% 2.86)

39. 4.1.6343 sayılı yasanın günümüz koşullarına cevap vermemesi • 6343 sayılı yasanın günümüz koşullarına cevap vermemesi, • 6343 günümüz şartlarına yetersiz oluşu, mesleki beklentilere cevap verememesi ve güncelleştirilmemesi.

40. Çözüm olarak; • TVHB Veteriner hekimliği mesleğini ve veteriner hekimleri ilgilendiren her yasal düzenlemede etkin taraf olarak kabul edilmeli, • Değişen ve gelişen ülke şartlarına göre yetersiz kalan 6343 sayılı yasanın yeniden gözden geçirilerek daha çağdaş hale getirilerek mesleğin var olan haklarının korunarak, yeni hak ve yetkilerle donatılması,

41. 6343 sayılı meslek mevzuatının mesleki standardizasyon ve akreditasyon açısından FVE stratejisi çerçevesinde ele alınması, • 6343 sayılı yasada belirtilen görevler dışında yasal düzenleme yapılarak yeni görev alanları belirlenmeli ve yeni gelir kaynakları meydana getirilmeli, • Veteriner hekimlerin Odalara üyeliğinin yasal mevzuat ile mecburi kılınması.

42. 4.2.Dörtlü kanun (dörtlü hijyen) paketi ilgili yetersizlikler • Dörtlü hijyen paketi diye adlandırılan gıdaların üretilmesinden tüketilmesine kadar tüm aşamaların, AB’de olduğu gibi veteriner hekimler tarafından denetlenmesinin yasal olarak düzenlenmesi ile ilgili eksikliklerin devam etmesi.

43. Çözüm olarak; • Dörtlü kanun paketi AB standartlarına göre düzenlenmesi, • Hayvansal ürünlerin üretimi, işlenmesi, depolanması, satışı ve toplu tüketim yerlerine ilişkin yasal mevzuatlardaki denetim yetkisi sadece Veteriner hekimlere verilmeli.

44. 4.3. Diğer kanun ve mevzuatlardaki eksiklikler • 6343 sayılı yasa ve dörtlü hijyen paketi dışında kalan kanun ve mevzuatlarda görülen eksiklikler, • Katılımcılar mesleki mevzuatların hizmete özel günümüz şartlarına göre yenilenmemesi, • Medyanın hayvancılık ve veteriner hekimlikle ilgili çok kısa programlar yapması yönünde yasal mevzuat eksikliği, • Mesleki temsil, yetki ve sorumlukların mevzuatlarla kısıtlanması.

45. Çözüm olarak; • Veteriner hekimlikle ilgili diğer mevzuatların AB standartlarına göre düzenlenmesi, • Hayvancılık Sigortası Kanununun genişletilmesi ve veteriner hekimlerin etkinliklerinin arttırılması, • Kooperatif ve Birliklere alınan veteriner hekimlerin belli bir mevzuat çerçevesinde istihdam edilmeleri mevzuatın düzenlenmesi, • Mevzuat konusunda siyasi ilişkilerin ciddi tutulması, • Mesleki hakların kazanımı, özlük hakları, çalışma şartları ve mesleki kapsam mevzuatının oluşturulması için TVHB güçlü bir hukuk bürosu kurmalı.

46. 5. İstihdam ile ilgili sorunlar ve çözüm önerileri(% 8.56) 5.1. Kamuda istihdam (% 5) 5.2. Özel sektörde istihdam (% 3.56)

47. 5.1.Kamuda istihdam • Katılımcılar kamuda istihdam alanlarının tam olarak belirlenmemesi, • İstihdam alanının sürekli daraltılması, • Tarım ve Köyişleri Bakanlığı dışında Sağlık, Çevre ve Orman ve İçişleri Bakanlıklarında istihdamın yapılmaması, • İlgili bakanlı teşkilatlarında mesleki istihdam alanlarının farklı meslek grupları tarafından işgal edilmesi, • Yerel yönetimlerde norm kadro uygulaması, • Ülkemizin sosyal ve ekonomik yapısına göre mesleğimizin kamuda faaliyet alanı ve önceliklerinin belirlenmemesi.

48. Çözüm olarak; • Veteriner hekimlik mesleğinin istihdamı ile ilgili olarak Tarım Bakanlığının yeniden yapılandırılması • Gıda güvenliği ve halk sağlığı, su ürünleri, kontrol laboratuarları gibi kamuda mevcut istihdam alanlarına veteriner hekimlerin görevlendirilmesi veya özendirilmesi, • Gıda güvenliği konusunda politikalar üretilmeli ve istihdam bu alanlara kaydırılmalı, • Belediyelerde norm kadro keyfiyetine son verilerek belediyelerde istihdam eskisi gibi zorunlu hale getirilmesinin sağlanması,

49. Veteriner hekim istihdamı için kamuoyu desteğinin oluşturulması, • Kamudaki veteriner hekim sayısının arttırılarak Gıda güvenliği, Veteriner Halk Sağlığı, Hayvan Sağlığı ve Hayvan Refahı hususlarında kamuda ciddi çalışmaların yapılması, • Sağlık bakanlığında zoonoz hastalıklarla mücadele konusunda daha etkin rol verilmesi.

50. 5.2.Özel sektörde istihdam • Özel sektörde istihdam alanlarının tam olarak belirlenmemesi, • İstihdam alanının sürekli daraltılması, • Kamudaki veterinerlik hizmetlerinin özel sektöre özelleştirilmemesi, • Özel sektörün AB normlarında teşvik edilmemesi, • Ülkemizin sosyal ve ekonomik yapısına göre mesleğimizin özel sektörde faaliyet alanı ve önceliklerinin belirlenmemesi.