HOŞGELDİNİZ!

1. TEMEL BİLGİ TEKNOLOJİLERİ HOŞGELDİNİZ! Öğr. Gör. Turgay ERDEMİR

2. BU HAFTA?? AMAÇ? DERS İÇERİĞİNDE NELER VAR? DEĞERLENDİRME? BAŞLANGIÇ

3. AMAÇ  Bilgisayar ve donanımlarını tanıtmak,  Temel bilgi teknolojisi kavramlarını ve uygulamalarını tanıtmak, İşletim sistemini etkin bir şekilde kullanmak, İnternet ve İnternet uygulamalarını etkin bir şekilde kullanmak,  Metin editörü ile başlangıç düzeyinde belgeler hazırlamak,  Tablo editörü ile veri girişi sağlamak ve veriler üzerinde temel işlemler yapmak,  Verilen bir konu ile ilgili basit düzeyde sunu hazırlamak.

4. DERS İÇERİĞİ Bilgisayara Giriş-Temel Bilgiler Yazılım Donanım İşletim Sistemleri Ofis Yazılımları İnternet ve E-posta Kullanımı Ağ Teknolojileri

5. DEĞERLENDİRME Derse Etkin Katılım (Yoklama) Proje Değerlendirmesi Yazılı Sınav Uygulama Sınavı

6. DEVAMSIZLIK KONUSUNDA MÜSAMAHA YOKTUR!!!

7. Bilgi Toplumu”, “Bilgi Çağı”, “Bilgi Teknolojileri” gibi kavramları son yıllarda oldukça fazla kullanılmakta ve bir çok düşünür tarafından insanlık tarihinin en büyük dönüşümlerinden birini yasadığımız iddia edilmektedir. İnsanoğlu tarihin her döneminde bilgi edinmeye, edindiği bilgiyi isleyip saklamaya ve aktarmaya büyük çaba harcamıştır. Yazı, matbaa, tekerleğin, telefonun, radyo-televizyonun icadı vb. gelişmeler hep bu çabanın bir ürünü olmuştur.

8. BİLGİ Dünyamızın içinde yasadığı bu dönüşümü kavramak için bilgi terimini anlamak gerekir. Bilgi: Bir şeyin yada olayın belirli bir özelliğini tanımlar. Bilginin önemi bir yargıda bulunmak, bir karar vermek için gerekli olmasından kaynaklanır.

9. BİLGİ İŞLEME Bilginin yeni bilgilere dönüşmesinde bilgi islemenin önemi büyüktür. Geçmişten günümüze bilgi isleyen araçlarda da oldukça büyük değişmeler yaşanmıştır. Bilgi işlemekte kullanılan araçlar; maddi cihazlar ve kavramsal araçlar olarak tanımlanabilir.

10. BİLGİ TEKNOLOJİSİ Bilgi islemekte kullanılan maddi cihazlar ile kavramsal araçların tamamına ise Bilgi Teknolojisi denilmektedir.

11. BİLGİ-VERİ Bilgi: Bilgi işlem sürecinin sonunda elde edilen üründür. Veri: Bilgi işlem sürecinde elde edilen malzemedir.

12. BİLİŞİM Bilişim: Her yönüyle insan yaşamının vazgeçilmez bir parçası olan bilginin, nasıl üretildiği, iletildiği ve kullanıldığını inceleyen bir bilim dalıdır. Bilişim; resimler, görüntüler, metinler ve istatistikler gibi çeşitli formattaki bilginin tabiatını ve fikir ile ilişkisini inceler. Bunun için bilginin elde edilmesi, sınıflandırılması, depolanması ve gerektiğinde kullanılmak üzere çağrılması ve ilgili birimlere yönlendirilmesi esastır.

13. Kavramlar • Girdi:Kişi ya da bilgisayar tarafından sağlanan verilerdir. • Sayılar, harfler, kelimeler, ses sinyalleri • İşlem: Veriler kişilerin amaçları doğrultusunda, programın yetenekleri ölçüsünde işlem basamaklarından geçer. • Çıktı: işlem basamaklarından geçirilerek üretilen verinin değişik çıkış birimlerinden alınmasıdır.

14. Bilgisayar (Computer)? Kullanıcının girdiği verileri işleyerek bilgi durumuna getiren elektronik makinelere denir. Uzun ve çok karmaşık hesapları bile yapabilen, mantıksal bağlantılara dayalı karar verip işlem yürüten makinedir.

15. Aritmetik işlemleri yapabilen, Mantıksal karşılaştırma yapabilen, Dış ortamdan aldığı bilgileri saklayabilen, Depolanmış bilgileri işleyebilen Elektronik devrelerden oluşmuş bir araçtır.

16. Bilgisayarlardan, kendi başına bir şeyler üretmesini bekleyemezsiniz. Bir bilgisayarın en temel çalışma mantığı aslında bir fabrika üretim hattına çok benzer. Bir fabrikaya öncelikle hammadde girmelidir. Bu hammadde farklı yöntemler ile işlendikten sonra farklı ürünler olarak tüketiciye sunulabilir.

18. Bilgisayar için de, öncelikle kullanıcı tarafından veriler bilgisayara verilmeden ve bu verilerin nasıl islenmesi gerektiği bilgisayara aktarılmadan herhangi bir sonuç alınamaz. Bu yüzden bilgisayarların her şeyi yapabildiğine inanmak saçmadır. Fakat gerekli verilere sahip olduğunda da pek çok işlemi insanlardan çok daha hızlı ve kolay yaparak hayatimizi kolaylaştırır.

19. Temel Bilgi Teknolojileri İlk Bilgisayar -Abaküs • İngilizcede bilgisayar (computer) kelimesi, “hesaplamak”(compute) kelimesinden türetilmiştir. • Bu yüzden kaynaklar, bilgisayar tarihini insanların sayı sayma ve sayılarla işlem yapma ihtiyacına kadar dayandırmaktadır. • Bu anlamda, sayıları işleyen ilk aygıt olarak kabul edilen ve milattan önce 1000’li yıllarda Doğu uygarlıklarında kullanılmış olan abaküs bilgisayarın atası sayılır. • İnsanlar abaküsü aritmetik işlemler yapmak için kullanmışlardır. • Aygıt, üzerinde boncuklar dizili tellerin bulunduğu tahta bir çerçeveden oluşmaktadır. • Abaküs, milattan sonra 1500’lü yıllara kadar kullanılmıştır. Hatta günümüzde bazı kültürlerde hala güçlü bir hesap makinesi olarak sayılmaktadır.

20. Temel Bilgi Teknolojileri Özel Amaçlı Kullanılan, Programlanabilir, Mekanik İlk Bilgisayar • 1801 yılında Joseph Marie Jacquard, delgi kartlarına girilmiş desenleri ören bir dokuma tezgahı icat etmiştir. • Tezgahta, delgi kartlarına girilmiş olan program, belli bir deseni basmak için değişik iplikleri doğru sırada indirip kaldıran çubukları kontrol ediyordu. • Bu anlamda makine, ilk özel amaçlı programlanabilir mekanik bilgisayar sayılmaktadır. • Bu makinenin kullandığı yöntem, günümüzde tekstil sektöründe hala kullanılmakta ve bu işi yapan aygıt Jacquard Makinesi olarak anılmaktadır.

21. Temel Bilgi Teknolojileri Elektromekanik İlk Bilgisayar • 1937 yılında Howard Aiken ve arkadaşları tarafından Harvard Üniversitesinde Mark I adlı ilk yarı elektronik, yarı mekanik bilgisayar tasarlandı. • Mark I, IBM şirketinin yardımlarıyla 1944yılında tamamlandı. • Bu bilgisayar, elektrik akımıyla çalışan binlerce mekanik röle kullanıyordu ve 72 tane 23 basamaklı sayı saklayabiliyordu. • Mark I, bir çarpma işlemini ortalama 4 saniyede yapabiliyordu.

22. Temel Bilgi Teknolojileri ENIAC • Bilgisayar 10 basamaklı sayılar kullanarak saniyede 5 çarpma işlemi yapabiliyordu. • ENIAC’ın boyutları oldukça büyüktü. Toplam 30 ton ağırlığındaydı ve 1500 metrekarelik bir alan kaplıyordu. • Ancak ENIAC çok güvenilir değildi. Çalışmaya başladıktan sonra 18,000 lambadan birisi patlarsa, patlayan lamba değiştirilip bilgisayar baştan başlatılıyordu. Yani, saatlerce çalışıp sona çok yaklaşıldığı anlarda bir lamba yanarsa bütün işlem tekrar baştan başlıyordu.

23. Temel Bilgi Teknolojileri EDVAC • 1948 yılında transistörün bulunuşu, bilgisayar teknolojisinin gelişmesinde sıçramaya neden olmuştur. • Programı bellekte saklanabilen ilk bilgisayar olan “EDVAC”( Electronic Discrete Variable AutomaticComputer) 1952 yılında “Dr. VonNeumann” tarafından gerçeklendi. • EDVAC' ın 4096 bellek gözü bulunmaktaydı ve veriler ile program aynı bellekte saklanmaktaydı.

24. Temel Bilgi Teknolojileri Birinci Nesil Bilgisayarlar (1945-1955) • İlk nesil bilgisayarlar ENIAC gibi vakum lambalarını kullanıyorlardı. Bu yüzden makinenin yanında lamba yanması olasılığına karşı ellerinde birkaç vakum lambası bulunan teknisyenler beklerlerdi. • Ayrıca veri ve komutlar delgi kartlarından okunuyordu. Sadece makine dili ile programlanabiliyordu. Bu yüzden programlanmaları çok zordu. • Saniyede 10,000 komut işleyen ve belleği 2,000 byte olan bilgisayarlar, daha çok bilimsel ve mühendislik amaçlı kullanıldı. • Bilgisayarlar boyut olarak büyüktüler, yavaştılar ve oldukça pahalıydılar. Bu yüzden seri üretim hiçbir zaman olmadı.

25. Temel Bilgi Teknolojileri İkinci Nesil Bilgisayarlar (1956-1965) • 1948 yılında transistörün bulunması bilgisayarlar için çok büyük bir aşama olmuştur. • İlk nesil bilgisayarlarda kullanılan vakum lambaları, bozulma olasığı yüksek, fazla enerji harcayan ve çabuk ısınan parçalardı. İkinci nesil bilgisayarlarda kullanılan transistörler, vakum lambalarına göre daha güvenilir, daha az enerji harcayan ve daha az ısınan parçalardı. • Saniyede 300,000 komut işleyen ve belleği 32,000 byte olan bilgisayarlar, çok pahalı olduklarından araştırma amacıyla üniversiteler ve ticari amaçla çok büyük şirketler tarafından kullanıldı. • FORTRAN ve COBOL gibi yüksek seviyeli diller bulundu ve bilgisayar programlama kolaylaştı. • Popular Science, 1955.

26. Temel Bilgi Teknolojileri Üçüncü Nesil Bilgisayarlar (1966-1975) • Zamanla transistörlerin boyutları küçültüldü. Binlercesi bir devrenin üzerine yerleştirilmeye başlandı. • Küçük silikon yongaların üzerine basılmış binlerce transistörden oluşan bu devrelere, bütünleşik devreler adı verildi. Bu yüzden bilgisayarların boyutları küçüldü, hızlandı, ve fiyatları ucuzladı. • Saniyede 5 milyon komut işleyen ve belleği 2 milyon byte olan bilgisayarlar iş dünyasında daha yaygın kullanılmaya başladı. • Bu dönemde manyetik diskler kullanılmaya başlandı. Bilgisayarlar çoklu programlama (birden çok programın beraber çalışması)ve zaman paylaşımı(birden çok kişinin aynı Bilgisayarı aynı anda kullanması) işlevlerini desteklemeye başladılar. • Pascal ve C programlama dilleri geliştirildi

27. Temel Bilgi Teknolojileri Dördüncü Nesil Bilgisayarlar (1976-) • Yongaların üzerinde milyonlarca transistörün bulunduğu bütünleşik devreler kullanıldı. • Bilgisayarın boyutu küçüldü, fiyatı ucuzladı. Kişisel bilgisayar üretildi; evlerde ve bürolarda masa üstünde kullanılmaya başlandı. • Bilgisayarların boyutları dizüstü, defter, avuç içi, cep boyutlarına kadar küçüldü. Hatta giyilebilen türleri yapıldı. Günümüzde kullanılan her elektronik aygıta yerleştirilmeye başlandı. • Akıllı yazılımlar üretilmeye başlandı. Internet adı verilen ağ ile bilgisayarların birbirleriyle haberleşmesi kolaylaştı.

28. Temel Bilgi Teknolojileri Gelecek? • Yapay zeka alanındaki gelişmelerle ses ve hatta belki düşünce ile komut verilebilecek bilgisayarlar yapılacak. • Kullanımı kolay hale gelecek. • Metrekareye onlarca ve hatta yüzlerce bilgisayar düşecek hale gelecek. • Uzmanların işlerini bilgisayarlar yapabilecek hale gelecek. • Hayat daha kolay hale gelecek. • İş dünyasında verimlilik artacak. • Daha az işle daha fazla üretim yapılabilecek. Bütün bilgisayarların birbiriyle iletişim olanakları artacak ve bazı problemlerin çözümü kolaylaşacak. • Veri alışverişi yaygın hale gelecek. • İnsanlar evlerinde çalışmaya başlayacak. • Elektronik devletin yaygınlaşmasıyla bürokrasi yükü azalacak. • Oy verme işlemi evden yapılabilecek.

30. BİLGİSAYARLARIN ÇALIŞMA PRENSİBİ

32. Bit ve Byte Kavramları • İkili sayı sistemi : 0 ve 1 • Elektrik akımı geçiyor mu geçmiyor mu? • 0  Devre açık, bilgi yok. (0 V) • 1  Devre kapalı, bilgi var. (5 V) • ÖR: 150 = 10010110 • İkili sayı düzenindeki her basamağa yani her 0 veya 1’e bir BIT (BInarydigiT)denir.

34. DONANIM-YAZILIM • Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar, maddi değildirler. Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar (setup, install). Örneğin: Kelime işlem (wordprocessor) programları son kullanıcıların yazı yazması için kullanılır. Tablo yapma (spread sheet), sunu (presentation), programlama dilleri (Pascal...), ses (sound) programı gibi. Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilir maddi şeylerdir. Ekran (monitör), Klavye, Anakart, Sabit disk (harddisk), Fare, Yazıcı, Bellek, Mikroişlemci, Tarayıcı, Modem, Ekran Kartı, Ses Kartı, Flash Disk, Kablolar, CD-ROM, DVD-ROM, Disket sürücü....

36. Donanım - Temel Birimler • ANAKART • Parçaların üzerine takıldığı en temel parçadır. • PC içindeki tüm veri akışını düzenler. • Bileşenler arasındaki koordinasyonu sağlar.

38. Donanım - Temel Birimler • CPU • Merkezi İşlemci Birimi (Central Processing Unit) • PC’nin beynidir. • Yapılacak her işleme o karar verir ve bununla ilgili diğer aygıtları yönlendirir.

39. CPU • İşlemci hızı MHZ (MegaHertz) ve GHZ (GigaHertz) olarak ölçülür. • 1 Mhz = 1.000.000 İşlem/Saniye’dir. • 1 Mhz hızındaki bir işlemci saniyede 1 milyon işlem yapar. • 1 Ghz = 1000 Mhz

41. Intel İşlemcilerin Tarihi

42. CPU YENİ NESİL İŞLEMCİLER ? Intel Core 2 Duo Intel Xeon Intel Centrino (Pentium M) AMD Athlon 64

43. Donanım - Temel Birimler - 2 • Bellek: Verilerin depolandığı yerdir. Giriş yapılan ve işlenen veriler bellekte depolanır. • RAM Bellek [ Random Access Memory ] • ROM Bellek [ Read Only Memory ]

44. Donanım - Temel Birimler - 2 • RAM Bellek - Random Access Memory • Bilgilerin CPU tarafından işlendiği, geçici olarak saklandığı ortamdır. • 512 MB, 1 GB, 2 GB, 4 GB vs..

46. Donanım - Temel Birimler - 2 • ROM Bellek - Read Only Memory • ROM birimine bilgi kalıcı olarak yerleştirilmiştir ve içerik kesinlikle değiştirilemez.

47. ROM • Üzerinde bilgisayarın açılması için gerekli olan program vardır. • Bu program bilgisayar açılırken temel giriş/çıkış birimlerini kontrol eder. • Bilgisayara klavye takılı değilse kullanıcıyı uyarır ve bilgisayarın açılmasını engeller.

48. ROM

49. Donanım - Temel Birimler - 3 • Bellekte geçici olarak saklanan bilgileri kalıcı olarak saklayabilmek için bilgilerin manyetik bir ortama aktarılması gerekir. • Harddisk • Disket (Floppy Disk Driver)-----GUNUMUZDE KULLANIMI KALMADI

50. Donanım - Temel Birimler - 3 • HARDDISK • Daha çok bilgi tutar. • 80 GB, 160 GB, 250 GB vs.. • Sabit diskin hızı  RPM (Repeat Per Minutes - Dakikada Dönme Sayısı). • 5400 RPM ve 7200 RPM