An Gnáthrud

1. An Gnáthrud Gearrscéal Deirdre Ní Ghrianna

2. Carachtairí • Jimmy – ‘fear ólta sú’ • Sarah • Na páistí – John, na cúpla;Elizabeth & Margaret • Na leaids sa bheár • Micí • Billy • Liz – Jasmine Palace (chop suey agus curaí) • Scata Déagóirí – sa bhiatheach • Déagóirí sa charr

3. Codarsnacht • Déagóirí sa bhiatheach agus charr – an difir idir pleicíocht agus dúnmharú • Jimmy agus athair mac Liz – dílis agus freagrach as a chlann ach is Cuma le Fear Liz, d’imigh sé gan aon agó. • Na leaids sa bheár agus na buachaillí sa bhiatheach – ag ól gach oíche/Aoine, ag ragús fíonúll. • Jimmy agus Billy – fear díograiseach é Jimmy ach bhí air aire a thabhairt do Billy agus é ag obair toisc go raibh sé fós leath-ólta ag leagan na mbricí. • Beóga sa bheár agus sa bhaile ar dtús ach ansin, leis na leannaí sna leabaí, bheadh sé níos ciúine ann • Fuacht agus teas – lasmuigh/an biatheach, an bia agus an aer, • Solas agus Dorachadas – lastigh agus lasmuigh – an urchar san oíche • Na trioblóidí i nginerálta-maitheas agus olcas • Liz agus Sarah – liz ag obair (máthair singil) Sarah sa baile lena leannaí

4. Codarsnacht ar lean • Teach Jimmy roimh agus tar éis obair Sarah - an teach í féin agus an teach roimh agus tar éís na páistí a shocrú don oíche. • Jimmy agus Sarah – buartha faoi tuairimí na gcairde, Sarah-údarásach, Jimmy-cineálta. • Sarah agus na mná céile eile – buartha faoi tuairimí na gcairde • An cúpla agus John – ní raibh John sásta dul a luí

5. Cad é an gnáthrud???? • Don údar? • Do Jimmy? • Do muintir Béal Feiriste? • Do na leaids sa bheár? • Do na déagóirí sa bhiatheach? • Conas a d’oibrigh an gnáthamh i gcoinne Jimmy sa deireadh?

6. Casphointe an scéil • ‘An gnáthrud, a Jimmy.Tá tú rud beag luath anocht, nach bhfuil?’ • Is ag an bpointe seo a aithnímid go bhfuil cúrsaí ag dul in olcas…. • Toisc go bhfuil sé ‘rud beag luath’ anois tuigimid go bhfuil an gnáthamh ‘an gnáthrud’ briste aige. Ar deireadh thiar thall mharaítear é toisc go raibh se in san áit mícheart ag an am mícheart. Bheadh sé I bhfad níos fearr dó cloí leis an gnáthrud.

7. Le staidéar • Teideal • Téama • Carachtair

8. Teideal • Is é an chéad rud a léimid • Is iomaí míniú/brí a ghabhann leis • Mar shampla – Jimmy, Liz, Déagóirí • Sa sochaí – dúnmharú, foiréigean, grá teaghlaigh • Creideamh…. • Iorónta • Meafar • Déan plé ar tábhacht an Teideal sa ghearrscéal seo?

9. Teideal ar lean • Is suimiúil agus is suntasach é teideal an ghearrscéil seo, ‘an gnáthrud’ le Deirdre Ní Ghrianna. Tá an scéal suite I dTuaisceart na hÉireann le linn na trioblóidí, sna seachtóidí agus sna hochtóidí. • Is iomaí sampla den fhoiréigean a fheictear ann agus címid samplaí sa scéal seo den mharú seicteach a tharla ag an am. • Tuigtear dúinn gur gnáthimeacht- ‘gnáthrud’ é marú éagóireach Jimmy, le linn na haoise sin. • Is minic a fheictear na samplaí cliste de na gnáthrudaísa scéal seo, agus gach ceann acu le léibhéal agus míniú difriúil acu. Buailimid….feicimid…címid… • Tá an teideal an-tábhachtach im thuairimse mar ar dtús is é an chéad rud a léimid agus tugann sé leid dúinn don na rudaí atá le teacht sa scéal…

10. Teideal ar lean • Tá baint ag gach eachtra agus ag gach carachtair leis an teideal…creidim go luíonn an téama go léír laistigh den teideal…. • Nuair a smaoiním féin ar ‘an gnáthrud’ smaoiním ar… • Dúnmharú…ba gnáthrud é sin, do gnáthdaoine agus is ann a luíonn an éifeacht is mó don teideal. Is rud náireach agus scanrúil é don léítheoir, an dúnmharú gan cúis gan rabhadh. Ach do mhuintir Béal Feiriste, ag an am, ba gnáthrud é sin ar nd óigh.

11. Téama • Foiréigean • Trioblóidí sa Tuaisceart • Creideamh – Caitlicigh v Protastúnaigh • Gnáthrudaí – gnáthamh – rudaí neamhgnách • Grá teaghlaigh • Teicnicí – codarsnacht agus íomhánna, íorón

12. Téama ar lean • Is iomaí téama a fheictear sa scéal seo, An Gnáthrud le Deirdre Ní Ghrianna, idir bás agus grá. Ach is é foiréigean agus a héifeacht ar gnáthdhaoine é an téama is mó, feictear domsa. • Tríd an scéil buailtear le gnáthdaoine ag déanamh gnáthrudaí. Daoine ag ól sa bheár, tuistí ag streachailt le páistí sa bhaile, freastalaí ag déaláil le custaiméirí (luaigh na samplaí anseo)

13. Suas go deireadh an scéil chruthaigh na daoine agus na heachtraí sin atmaisféar compordach, gnáthatmaisfeár de gnáthshaol gnáthdhaoine. Ach ag an deireadh, ba é an foiréigean, a sheas amach mar an ‘gnáthrud’ is mó, is coitianta. • Toisc go raibh an léitheoir ar a chompord ag léamh an scéil chuir an buaicphointe agus an críoch níos mó béime ar an bhfoiréigin. • D’fhág an foiréigean Jimmy bocht, ardfhear, ina luí fuar marbh i measc a bhia shíneach, a ‘gnáthrud’ ar an talamh.

14. Fiú nach raibh an foiréigean fite fuaite tríd an scéil, tuigtear gur gnáthrud do mhuintir Béal Feiriste ag an am é sin. Agus go raibh sé fite fuaite trí shaol na ndaoine. • Is deas agus is cliste an slí inár chruthaigh Deirdre Ní Ghrianna téama an fhoiréigean sa ghearrscéal, le codarsnacht agus leis an mbás obann, neamhriachtanach.

15. Carachtair • Jimmy, • Gach duine eile = mioncharachtair níl ann iad ach chun béim a chur ar maitheas Jimmy. • Seasann Jimmy do gach rud atá ceart, cóir, simplí, soineanta. • Is meafar é, a shaol agus a bhás do na trioblóidí.