Verdiepingscursus WEB: Governance

1. Verdiepingscursus WEB:Governance Seminar 1 27 september 2012 Paul Zoontjens Renée van Schoonhoven

2. Even voorstellen… Paul Zoontjens Renée van Schoonhoven

3. Leervragen • Wat is ‘governance’? • Hoe zien we dat terug in wet- en regelgeving? • Hoe werkt dat uit in de praktijk? • Wat zijn relevante ontwikkelingen?

4. Programma 15.00 uur Welkom en introductie 15.15 uur Deel 1: bestuur en intern toezicht 16.30 uur Korte pauze 16.35 uur Deel 2: aspecten van horizontale verantwoording: code, beloningen, medezeggenschap, klachten 18.00 uur Pauze 18.30 uur Deel 3: ontwikkelingen in het extern toezicht; fusietoets 20.00 uur Afronding

5. Wat is governance? Beleidsnotitie Governance 2005 • beleidsruimte besturen neemt toe • bestuur bepaalt; intern toezichthouder ziet toe; overheid borgt met extern toezicht door Inspectie • Bestuur is verantwoordelijk voor goed onderwijs, en moet daarop aangesproken kunnen worden. • Positie personeel, ouders en leerlingen moet worden versterkt • informatierechten • klachtrecht • medezeggenschap Kernbegrippen: verticaal toezicht en horizontale verantwoording

7. Wat zijn besturen? • Rechtspersonen volgens het Burgerlijk Wetboek • Wat betekent dat? • Hoe verhoudt dit zich tot bepalingen uit de wet- en regelgeving voor het onderwijs?

8. Bestuurlijke inrichting Zie ook Hoofdstuk 9 WEB • Bevoegd gezag = rechtspersoon zonder winstoogmerk • Binnen rechtspersoon scheiding van bestuur en toezicht • Organiek: college van bestuur en raad van toezicht • Functioneel: bestuur en toezicht in één gremium • Bestuur: alle wettelijke bevoegdheden van bevoegd gezag • Toezicht volgens opsomming art. 9.1.4, derde lid, Web

9. Hoe scheiding bestuur en toezicht? • Interne toezichthouder (IT) geen belangen bij instelling • Bestuurder kan niet tevens bij ander ROC/AOC besturen • Bestuur zorgt voor onafhankelijke adm. ondersteuning IT • Samenstelling, taken en bevoegdheden zodanig dat IT deugdelijk en onafhankelijk toezicht kan uitoefenen • Leden IT op persoonlijke titel, zonder l. of r. • Benoeming leden IT steunt op openbare profielen

10. Verschil organieke en functionele scheiding • Hoofdregel functionele scheiding  art. 9.1.8 Web: • Bepalingen RvT ‘van overeenkomstige toepassing’ • Zorgplicht voor ‘deugdelijke scheiding’ • Kan elke IT leden bestuur benoemen en ontslaan? • Kan elke IT beloning regelen? • Wat is ‘deugdelijke scheiding’?

11. Scheiding van bestuur en toezicht One tier Two tier  

12. Voor- en nadelen One tier, voordelen: • Bestuurders en toezichthouders beschikken over dezelfde informatie • Directer betrokkenheid stakeholders bij bestuur & toezicht Two tier, voordelen: • Duidelijke rolverdeling en aansprakelijkheid

13. Bestuurlijke constructies • Samenwerkingsverbanden • Bijvoorbeeld overeenkomsten met besturen van vo-scholen over niveau 2, leerwerktrajecten, RPO’s • Bestuurlijke fusies • Bijvoorbeeld COG, Noorderpoort, Amarantis • Variant: de koepelstichting • Bijvoorbeeld ROCvA en ROC Flevo: eigen cvb’s en rvt’s; rvt’s personele unie

14. Deel 2 aspecten van horizontale verantwoording • Code Goed bestuur • Beloning bestuurders en toezichthouders • Klachten • Medezeggenschap • Professioneel statuut

15. Code en beloningen • Code Goed Bestuur in de bve-sector • NB: cf. par. 4.1.6 moet instelling over klokkenluidersregeling beschikken • Wetsvoorstel normering topfunctionarissen publieke sector (TK 32 600) • NB: brief M van 10-02-2012 • Honorering leden RvT; zie code MBO Raad

16. Inventarisatie • Bespreek in je groepje: • Hoe is de klachtenregeling en medezeggenschap bij jullie geregeld • Welke ‘juridische’ vragen klachten en/of medezeggenschap spelen er bij jullie? • Kies er één.

17. Klachten: zorgenkindje • WEB: geen wettelijke regeling; wel onderdeel code goed bestuur • Onderzoek Inspectie: >50% heeft geen onafhankelijke klachtenregeling • Minister: het moet echt beter, kom met wettelijke regeling • Ombudslijn wordt voortgezet, inclusief mediation

18. Medezeggenschap • Personeel: OR krachtens WOR  instemming en advies • Deelnemers: deelnemersraad  instemming en advies • Ouders: ouderraad facultatief • Landelijke geschillencommissie voor geschillen met deelnemersraad • Ondernemingskamer van Hof Amsterdam voor geschillen met Ondernemingsraad

19. Professioneel statuut • Uitvloeisel convenant Leerkracht en invoering WOR • Bijlage bij de CAO BVE

20. Professioneel statuut • “De medewerker in het onderwijs is een professional die zijn beroep bewust, verantwoord en met de benodigde vakbekwaamheid verricht. Voor de docent in het MBO zijn de vakbekwaamheidseisen gegeven in de Wet BIO maatgevend. Voor zover daaraan binnen de instelling nadere invulling wordt gegeven, worden de medewerkers die het betreft betrokken bij de besluitvorming daarover. • De medewerker borgt samen met zijn collega’s in teamverband de kwaliteit van de beroepsuitoefening ten behoeve van het onderwijs en legt daarover intercollegiaal actief en ongevraagd verantwoording af. • De medewerker stelt zich in het team waarbinnen hij werkzaam is collegiaal op. Voor medewerkers die betrokken zijn bij het directe onderwijsproces geldt dat onderwijs geven in hoge mate teamwerk is. Hierbij wordt erkend dat deze ruimte voor samenwerking beperkingen oplegt aan de individuele invulling van het zelfstandig handelen”.

21. Vragen over het professioneel statuut • Vindt erkenning plaats die verder gaat dan huidige situatie? Zo nee, waarom PS dan nodig? • Wordt individuele leraar er beter van of bestuur? • Wat kan de leraar in het MBO concreet aan het PS voor positie als professional ontlenen? • Welke aanvullingen/verbeteringen zijn wenselijk en/of haalbaar?

23. Wie kan wat: minister • Rechten opleiding / examinering intrekken • Maatregelen treffen w.o. inzet deskundige • Financiele rechtmatigheid en doelmatigheid onderzoeken; in verlengde daarvan correcties aanbrengen op bekostiging • (delen van) de bekostiging inhouden in het geval het bestuur handelt in strijd met wet- en regelgeving

24. Wie kan wat: Inspectie • Regulier onderzoek doen naar kwaliteit, rechtmatigheid, naleving; minister informeren; rapporten opstellen en openbaar maken • Sancties opleggen: • Inhouden bekostiging tot hooguit 15% • Subsidie lager vaststellen, gedeeltelijk intrekken, wijzigen, terugvorderen • Correcties aanbrengen op de bekostiging • Waarschuwingen geven / rechten ontnemen als het gaat om de kwaliteit van opleidingen / examinering

25. Terugvorderingscases Over de urennorm: • LJN BN8550; betreft ROC Leiden • LJN BW0147; betreft ROCvA • LJN BV2370; betreft Cibap Over ‘vormvoorschriften’ • LJN BU5408; betreft Noorderpoort • LJN BJ6097; betreft Helicon

26. Fusietoets: wat zegt de WEB? Voorafgaande goedkeuring minister voor institutionele of bestuurlijke fusie • Aanvraag door fuserend(e) schoolbestu(u)r(en) met als bijlagen: fusie-effectrapportage en advies of instemmend oordeel OR en Deelnemersraad • Fusie-effectrapportage: motieven, alternatieven, tijdsbestek fusie, doelen, effecten voor keuzevrijheid, kosten en baten, personele en financiële gevolgen, hoe over fusie wordt gecommuniceerd, en geëvalueerd. • Rapportage al vooraf in OR en Deelnemersraad.

27. Fusietoets: wat zegt de WEB? • Toets minister ahv vraag: “Wordt daadwerkelijke variatie van onderwijsaanbod, wat betreft diversiteit van onderwijsaanbieders in het middelbaar beroepsonderwijs, gelet op het geheel van onderwijsvoorzieningen, op significante wijze belemmerd?” • Advies onafhankelijke commissie • Beleidsregels omtrent uitoefening toetsbevoegdheid; zie Regeling en beleidsregels fusietoets in het onderwijs

28. Fusietoets:cases Sectorale bestuurlijke fusie: Eindhoven / Helmond Intersectorale bestuurlijke fusie: Veenendaal / Ede / Arnhem Zie: http://www.ib-groep.nl/zakelijk/themas/fusietoets.asp

30. Afronding • Wat is ‘governance’? • Hoe zien we dat terug in wet- en regelgeving? • Hoe werkt dat uit in de praktijk? • Wat zijn relevante ontwikkelingen?