TERMOMODERNIZACJA

1. TERMOMODERNIZACJA mgr inż. Arkadiusz Osicki Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii e-mail: office@fewe.pl Częstochowa 06.09.2007

2. Zakres prezentacji Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Przyczyny strat ciepła • Zagrożenia wynikające z niskiej efektywności energetycznej • Drogi „ucieczki” ciepła z budynku • Straty ciepła systemu grzewczego • Najważniejsze parametry opisujące przegrody • Termomodernizacja • Ocieplenie ścian zewnętrznych • Ocieplenie dachów i stropodachów • Ocieplenie stropu nad piwnicą • Modernizacja okien i drzwi zewnętrznych • Modernizacja układu wentylacji • Modernizacja systemu ogrzewania

3. Zakres prezentacji Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Modernizacja układu c.w.u. • Wykonanie robót • Audyt energetyczny – definicja i celowość wykonywania • Zawartość audytu energetycznego wg. Rozporządzenia MI • Optymalizacja grubości izolacji • Najczęstsze błędy w audytach – doświadczenia z weryfikacji • Efekty realizacji termomodernizacji

4. Przyczyny strat ciepła Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Niedostateczne zabezpieczenie (izolacja) przegród zewnętrznych przed uciekaniem ciepła • Zły stan techniczny okien oraz nadmierna infiltracja • Niska sprawność układów grzewczych (źródło, instalacja, grzejniki, regulacja) • Niska sprawność układów przygotowania ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) • Brak indywidualnego rozliczania za ciepło pomiędzy odbiorcami

5. Zagrożenia wynikające z niskiej efektywności energetycznej Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Wysokie koszty ponoszone na energię • Perspektywa rosnących kosztów energii • Niedogrzanie pomieszczeń • Przegrzewanie pomieszczeń • Przemarzanie ścian (wilgoć, pleśń, grzyb, uszkodzenia, tynku, wady estetyczne, itp.) • Brak świadomości i zachowań energo-oszczędnych wśród użytkowników

6. Drogi „ucieczki” ciepła z budynku Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Wentylacja: 30-40% • Ściany: 25-35% • Okna: 10-15% • Dach: 8-17% • Podłoga na gruncie oraz strop nad piwnicą 5-10%

7. Straty ciepła systemu grzewczego Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • wytwarzanie ciepła • przesyłanie ciepła • wykorzystanie ciepła • regulacja ciepła

8. Najważniejsze parametry opisujące przegrody zewnętrzne Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Współczynnik przenikania ciepła U [W/m2K] ← im mniejsza wartość tym mniejsza strata ciepła • Opór cieplny R [m2K/W] ← odwrotność współczynnika U • Współczynnik przewodzenia ciepła λ opisuje „siłę” izolacyjności materiałów ← im niższa wartość λ tym lepszy materiał

9. Termomodernizacja Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Definicja termomodernizacji • Typowe usprawnienia: • ocieplenie ścian, dachów i stropodachów, stropów nad piwnicami oraz podług na gruncie • wymiana lub remont okien i drzwi zewnętrznych • modernizacja lub wymiana źródła ciepła • modernizacja lub wymiana instalacji c.o. • modernizacja lub wymiana układu c.w.u. • usprawnienie systemu wentylacji • wprowadzenie wykorzystujących OZE do celów grzewczych lub c.w.u.

10. Ocieplenie ścian zewnętrznych Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Materiały izolacyjne (płyty, maty z wełny i waty, inne) • Ocieplenie od zewnątrz • Metoda bezspoinowa BSO (tzw. lekka mokra) • Ocieplenie z obmurowaniem • Metoda lekka sucha • Systemy ociepleniowe • Ocieplenie od wewnątrz

11. Ocieplenie dachów i stropodachów Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Materiały izolacyjne(płyty, maty z wełny i waty, filce, materiały sypkie) • Strych nieużytkowy • ułożenie warstw na stropie luzem • Strych użytkowy nieogrzewany • ułożenie warstw z zabezpieczeniem • Strych użytkowy ogrzewany • ocieplenie połaci dachu • Stropodach wentylowany • wdmuchiwanie granulatu • Stropodach niewentylowany • ocieplenie od zewnątrz

12. Ocieplenie stropu nad piwnicą Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Materiały izolacyjne (płyty styropianowe, maty z wełny i waty, inne) • Od strony piwnicy • przyklejanie izolacji • podwieszanie izolacji • Od strony pomieszczeń nad piwnicą

13. Modernizacja okien i drzwi zewnętrznych Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Wymiana stolarki w zależności od rodzaju: • ramy: drewniane, PCV, aluminiowe, stalowe • oszklenia: podwójnie, potrójnie, szkło bezpieczne • wypełnienia: powietrze, gazy szlachetne • inne. • Zmniejszenie powierzchni przeszklonej (ciągi komunikacyjne, klatki schodowe, itp.) • Montaż okiennic i żaluzji zewnętrznych

14. Modernizacja układu wentylacji Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Wentylacja naturalna (grawitacyjna): • Nadmierna wentylacja (infiltracja) • wymiana okien i drzwi na szczelne • uszczelnienie stolarki • Niewystarczająca wentylacja • okna z systemem mikroszczelin • nawiewniki ręczne lub automatyczne (np. higrosterowalne) • Wentylacja mechaniczna • rekuperacja (odzysk) ciepła z powietrza wywiewanego • Pompa ciepła wykorzystująca ciepło powietrza wywiewanego

15. Modernizacja systemu ogrzewania -Poprawa sprawności źródła ciepła Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • węzeł ciepłowniczy • Wymiana węzłów bezpośrednich na wymiennikowe • Wymiana starych wymienników na sprawniejsze płytowe • Wymiana i izolowanie armatury (uszczelnienie) • Montaż wysokosprawnych zespołów pompowych • kotłownia • Wymiana kotła na inny zasilany tym samym paliwem, • Wymiana kotła na inny ze zmianą nośnika energii • Ogrzewanie etażowe i piecowe • Likwidacja pieców i montaż kotła (jedno – lub dwufunkcyjnego) • Wymiana kotła etażowego na sprawniejszy

16. Modernizacja systemu ogrzewania -Poprawa sprawności regulacji Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • węzeł ciepłowniczy • Regulatory ciśnienia i różnicy ciśnień (zawory podpionowe) • Regulatory przepływu • Automatyka czasowa i pogodowa, • Zawory termostatyczne • kotłownia • Montaż kotła z automatyką • Doposażenie kotła w automatykę • Ogrzewanie etażowe i piecowe • Montaż wewnętrznego regulatora czasowego i temperatury wewnętrznej

17. Modernizacja systemu ogrzewania -Poprawa sprawności przesyłu Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Modernizacja wewnętrznej instalacji c.o. • Płukanie chemiczne • Uszczelnienie instalacji • Likwidacja centralnego odpowietrzania na rzecz indywidualnych odpowietrzników na pionach instalacji • Hermetyzacja instalacji (zastos.zamkniętych naczyń wzbiorczych) • Obieg pompowy zamiast grawitacyjny • Izolowanie rur • Dostosowanie instalacji do mniejszego zapotrzebowania na ciepło po termomodernizacji • Montaż nowych instalacji z tworzyw sztucznych z dostosowanymi średnicami rur do nowych potrzeb (mniejszy zład)

18. Modernizacja systemu ogrzewania -Poprawa sprawności wykorzystania Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Wymiana grzejników na nowoczesne z elementami konwekcyjnymi, • Odsłonięcie grzejników (meble, zasłony, obudowy, itp.) • Przejście z tradycyjnego systemu grzewczego na ogrzewanie np. podłogowe, powietrzne, inne • Montaż ekranów zagrzejnikowych • Stosowanie grzejników dobrze zwymiarowanych do potrzeb cieplnych • Ogrzewanie elektryczne akumulacyjne

19. Modernizacja systemu ogrzewania –Indywidualne rozliczenie kosztów Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Montaż indywidualnych liczników ciepła na każde mieszkanie (praktycznie niemożliwe w starych instalacjach) • Montaż podzielników kosztów umożliwiających podzielenie kosztów na podstawie odczytów dla każdego grzejnika

20. Modernizacja układu c.w.u. Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Montaż indywidualnych wodomierzy ciepłej i zimnej wody (racjonalizacja zużycia) • Wymiana lub modernizacja instalacji • Wykonanie lub naprawa izolacji przewodów • Modernizacja układu przygotowania c.w.u (cyrkulacja pompowa i z wyłącznikiem czasowym) • Regulacja temperatury • Regulacja ciśnienia na przyłączu • Armatura wodooszczędna (perlatory)

21. Wykonanie robót Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Przygotowanie projektów w oparciu o audyt energetyczny • Uzyskanie pozwoleń na budowę (o ile są wymagane) lub zgłoszenie robót • Warto stosować materiały dobre a nie najtańsze • Warto zlecać roboty wykonawcom sprawdzonym • Należy pamiętać że ocieplenia budynku nie należy wykonywać przy temp. niższych niż 5 oC i wyższych niż 25 oC

22. Audyt energetyczny Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Definicja audytu • Do czego potrzebny jest audyt: • Podstawa do podjęcia decyzji o celowości termomodernizacji • Dowód dla banku kredytującego o efektywności ekonomicznej, dający gwarancję spłaty kredytu • Podstawa do przyznania premii termomodernizacyjnej przez BGK czyli umorzenia 25% wartości kredytu

23. Zawartość audytu energetycznego Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Zawartość audytu - wybrane punkty (Źródło: Rozp. MI z 15.01.2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego) • Karta audytu i strona tytułowa zgodna z rozporządzeniem • Inwentaryzacja i charakterystyka budowlana oraz energetyczna • Wybór możliwych do zastosowania optymalizacji (z inwentaryzacji) • Ocena opłacalności i wybór wariantów (przegrody, stolarka, c.o., c.w.u.) • Wybór optymalnego wariantu (na podstawie obliczonych oszczędności kosztów) • Wskazanie optymalnego wariantu

24. Ocena opłacalności wyboru Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Spełnienie minimalnego oporu cieplnego R • Ściany zewnętrzne: R≥4 m2K/W • Dachy i stropodachy, stropy nad przejazdami, stropy nad ostatnią kondygnacją: R≥4,5 m2K/W • Stropy nad piwnicą: R ≥2 m2K/W • Najmniejsze SPBT (przy spełnieniu wymogu R) R=4 m2K/W

25. Najczęstsze błędy – błędy formalne Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Karta audytu i strona tytułowa niezgodna z rozporządzeniem • Brak charakterystyki budowlanej lub energetycznej • Brak rysunków (rzuty, przekroje lub elewacje) z naniesionymi kierunkami świata • Brak kolejnej numeracji wszystkich stron wraz z załącznikami • Audyt spięty w sposób umożliwiający zdekompletowanie • Brak załączników świadczących o wiarygodności obliczeń

26. Najczęstsze błędy – błędy merytoryczne Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Niespełnienie wymogów oporu cieplnego R • Wybór wariantu o wyższym SPBT niż inny pokazany • Źle dobrane sprawności i nieuzasadnione zmiany, • Błędy matematyczne • Błędy w procedurze wyboru wariantu optymalnego • „Nadgorliwość” audytorów • Optymalizowanie grubości izolacji co kilka cm • Niekonsekwencja w cenach jednostkowych • Brak kwoty deklarowanej inwestora • Brak lub niewłaściwe obliczenie cen energii (paliwa stałe, gazowe, itd.) • inne

27. Efekty realizacji termomodernizacji Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl • Uwaga: efekty z poszczególnych przedsięwzięć nie sumują się wprost

28. Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii w Katowicach ul. Wierzbowa 11, 40- 169 KATOWICE, tel/fax: +48 32 203 51 14, e-mail: office@fewe.pl; www.fewe.pl Dziękuję za uwagę