Płodność - jak o nią dbać, żeby w przyszłości mieć dzieci

1. Płodność - jak o nią dbać, żeby w przyszłości mieć dzieci Przygotowała Barbara H.

2. PŁODNOŚĆ Jest to zdolność do posiadania własnego dziecka. Płodność u kobiet rozpoczyna się wraz z pierwszą miesiączką i kończy się wraz z menopauzą. U mężczyzn płodność trwa od pierwszej spontanicznej ejakulacji do zaawansowanego wieku.

3. CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA PŁODNOŚĆ PŁODNOŚĆ KOBIETY PŁODNOŚĆ MĘŻCZYZNY JAK DBAĆ O PŁODNOŚĆ?

4. NA PŁODNOŚĆ KOBIETY WPŁYWAJĄ: • Wiek kobiety - odgrywa zasadniczą rolę. U kobiet po 30 roku życia płodność zaczyna fizjologicznie się zmniejszać. Po 35. roku spada znacznie, a po 40. roku życia bardzo gwałtownie • Waga - nadwaga lub za niska waga ciała może przyczynić się do zaburzeń płodności. Nadmierna ilość tkanki tłuszczowej lub jej niedobór może wpłynąć na zachwianie gospodarki hormonalnej i zaburzenie wytwarzania hormonów płciowych. Kobiety z zaburzeniami apetytu [anoreksja, bulimia] czy też kobiety na skrajnie niskokalorycznej diecie lub dietach ubogich w składniki odżywcze [jak np. witamina B12, cynk, żelazo czy kwas foliowy] są bardziej narażone na zaburzenia płodności, zwłaszcza, jeśli równolegle występują zaburzenia miesiączkowania • Czynniki zawodowe i środowiskowe - na obniżenie płodności może mieć wpływ narażenie na działanie wysokich temperatur, promieniowanie radioaktywne [np. w pracowniach rentgenowskich] i substancje toksyczne [środki owadobójcze, leki do chemioterapii, rozpuszczalniki organiczne i inne, np. rtęć organiczna, mocznik formaldehyd].

5. Styl życia - istnieje kilka, związanych z trybem życia czynników zaburzających płodność: - palenie papierosów - w przypadku kobiet palących znaczne ilości tytoniu [ponad 20 papierosów dziennie] szanse na zajście w ciążę maleją, - praca w nocy - niekorzystnie wpływa na rytm dobowy wydzielania hormonów i może zaburzać płodność, • stres i nadmierne zmęczenie - mogą wpływać niekorzystnie na gospodarkę hormonalną ustroju. • Intensywne ćwiczenia fizyczne - problemy z płodnością mogą być wywołane intensywnym wysiłkiem fizycznym [najczęstsze u biegaczek długodystansowych, tancerek zawodowych i baletnic]. • Odpowiednia dieta – badanie naukowe potwierdzają istnienie związku nieprawidłowego odżywiania z wieloma chorobami np. nadciśnienie tętnicze, otyłość, udary mózgu • Choroby przenoszone drogą płciową np.. Chlamydioza czy rzeżączka są jedną z przyczyn ciąż pozamacicznych.

6. Hormony – zbyt wysoki lub niski poziom hormonów płciowych może zmniejszać płodność np. zbyt wysoki poziom prolaktyny nie pozwala na pęknięcie pęcherzyka Graffa i uwolnienie komórki jajowej, co prowadzi do powstania torbieli i uniemożliwia zapłodnienie. • Wady rozwojowe macicy – brak macicy, macice zdwojone, macice komunikujące, dwurożne macice. Częstość występowania wad wrodzonych macicy określa się na około 2% przypadków. Zdarza się, że wada macicy nie daje absolutnie żadnych objawów i jest wykrywana przypadkowo np. podczas badania ultrasonograficznego. Bywa jednak, że wady są przyczyną: braku miesiączkowania, bolesnego miesiączkowania, niepłodności, trudności z donoszeniem ciąży, bólu w czasie stosunków płciowych, powikłań w czasie porodu i innych.

7. - Dwurożność macicy (Istnieje postać całkowita – macica dwurożna z dwoma szyjkami; oraz postać częściowa – macica dwurożna z jedną szyjką. Niestety bardzo trudno (a czasami jest to niemożliwe) odróżnić macicę dwurożną od macicy przegrodzonej. W obu tych wadach mamy do czynienia z podwójną jamą macicy (częściową bądź całkowitą). Macica dwurożna powstaje jednak wcześniej w życiu płodowym. W postaci całkowitej dwie szyjki widoczne są w rutynowym badaniu ginekologicznym, w postaci z jedną szyjką rozpoznanie dwunożności macicy jest często przypadkowe) • Endometrioza - Jedną z najczęstszych przyczyn rozpoznania i leczenia endometriozy jest niepłodność. Przy zaawansowanej endometriozie jej przyczyną są torbiele endometrialne oraz zrosty w macicy mniejszej uniemożliwiające owulację, wychwycenie komórki jajowej przez strzępki jajowodu i prawidłową funkcję jajnika. (materiały pobrane ze strony: http://www.poradnikmedyczny.pl/mod/archiwum/ )

8. Drożność jajowodów – sprawdza się ją podczas badania HSG (Polega ona na podaniu pod ciśnieniem przez kanał szyjki macicy kontrastu (środka cieniującego) do macicy i jajowodów oraz jednoczesnym wykonywaniu zdjęć rentgenowskich w poszczególnych etapach badania. Wykonuje się je po zakończeniu krwawienia miesiączkowego, przed owulacją ) • Kondycja psychiczna - Znaczący wpływ na ograniczenie płodności u kobiety może mieć jej stan psychiczny, który może być wywołany np. presją otoczenia lub nakazami religijnymi czy dynastycznymi. • Choroby np. choroby tarczycy, cukrzyca

9. Czynniki ryzyka niepłodności kobiet • Infekcje narządów miednicy mniejszej: - zapalenie przydatków o różnej etiologii (rzeżączkowe, bakteryjne, choroby przenoszone drogą płciową) - w przebiegu zabiegu usunięcia ciąży - związane z obecnością wkładki wewnątrzmacicznej (IUD) - przebyte operacje • Nieprawidłowości w błonie śluzowej macicy (endometrium): - przewlekłe zapalenie - zrosty pozapalne i po zabiegach • Czynniki środowiskowe: - palenie papierosów - promieniowanie (rad, kobalt) - prenatalne stosowanie stilbestrolu - ołów - kadm - przewlekły hałas

10. Choroby układowe: - układu krążenia - przewlekłe zapalenie nerek - cukrzyca - niedokrwistość - zaburzenia odżywiania, przewlekły alkoholizm - czynna gruźlica i choroby przewlekłe układu oddechowego - choroby tarczycy • Leki: - morfina i jej pochodne - kokaina - duże dawki chininy - duże dawki estrogenów i kortykosteroidów - leki cytotoksyczne - neuroleptyki i antydepresanty <LI - Metoklopramid • Wiek: • powyżej 30 r. ż (RAPORT: Niepłodność - diagnostyka i leczenie opracowanie: dr n. med. Katarzyna Skórzewska )

11. NA PŁODNOŚĆ MĘŻCŻYZNY WPŁYWAJĄ: • Wiek mężczyzny - Efekty starzenia się nie są jasne. W jednym badaniu sugeruje się, że produkcja spermy nie ulega zmniejszeniu przed 64 rokiem życia. W innym jednak stwierdza się, że wraz z wiekiem poczęcie dziecka wymaga coraz więcej czasu • Sprawy seksu - Trudności związane z techniką i odbyciem stosunku seksualnego mają wpływ na płodność u mniej niż 1% mężczyzn, którzy doświadczają problemu bezpłodności. Impotencja, przedwczesna ejakulacja i problemy natury psychologicznej mogą przyczynić się do bezpłodności. Te przypadki podlegają leczeniu. Substancje smarujące zawierające spermicydy, olejki i wazelina, mogą mieć wpływ na płodność. Stres może zmniejszać wydzielanie hormonu GnRH i w ten sposób redukować ilość plemników.

12. Temperatura - Przegrzanie (z powodu wysokiej gorączki, sauny, itp.) może tymczasowo osłabić produkcję spermy. Stałe przegrzanie, np. w przypadku pewnych rodzajów pracy, może prowadzić do utraty płodności. • odżywianie i niedobory żywieniowe - Niedobory składników takich jak witamina C, cynk, selen i kwas foliowy, mogą mieć znaczenie w przypadku bezpłodności w niektórych przypadkach. • Czynniki genetyczne • Działanie chemikaliów • Wystawienie na działanie metali ciężkich - Chroniczne wystawienie na działanie metali ciężkich, takich jak ołów, kadm, czy arszenik może wpływać na jakość spermy. Śladowe ilości tych pierwiastków w spermie wydają się uszkadzać działanie enzymów zawartych w akrosomie, membranie okrywającej główkę plemnika. • Promieniowanie - Promieniowanie i prześwietlenia oddziaływają na każdą szybko dzielącą się komórkę, tak więc komórki spermy są szczególnie wrażliwe na szkody powodowane przez promieniowanie. Komórki poddane działaniu określonych poziomów promieniowania mogą potrzebować dwóch lat na wznowienie normalnej produkcji nasienia, a w szczególnie ciężkich przypadkach mogą się nigdy nie zregenerować.

13. Żylaki powrózka nasiennego - Żylaki powrózka nasiennego to choroba jąder. Żylaki powrózka nasiennego można znaleźć u 15%-20% mężczyzn, a u 25%-40% mężczyzn mających problemy z bezpłodnością. • Niski poziom testosteronu i hipogonadyzm - Niski poziom testosteronu, jakikolwiek są jego przyczyny, może powodować zaburzenia w produkcji spermy. Hipogonadyzm to ogólna nazwa dla dużego braku hormonu uwalniającego gonadotropinę (GnHR), najważniejszego hormonu sygnalizującego proces prowadzący do uwalniania testosteronu i innych hormonów reprodukcyjnych. • Autoprzeciwciała - Schorzenie autoimmunizacyjne to stan, w którym przeciwciała systemu odpornościowego atakują określone komórki ciała, biorąc je za obcych intruzów. W przypadku męskiej niepłodności te tak zwane autoprzeciwciała atakują plemniki. Przeciwciała przyczepiają się do określonych części plemników (np. główki lub witki) i powodują problemy różnej natury, w zależności od miejsca przyczepienia: - plemniki mogą się pozlepiać - plemniki mogą nie reagować na śluz szyjkowy - plemniki mogą być niezdolne do penetracji komórki jajowej

14. Wytrysk nasienia do pęcherza moczowego • Zaburzenia fizyczne i uszkodzenia mechaniczne - Jakiekolwiek uszkodzenia jąder, kanałów, i innych narządów reprodukcyjnych mogą mieć duży wpływ na płodność. • Infekcje • Leki np. cimetidina (Tagamet), sulfasalazina (Azulfidine), salazopyrina, colchicina, methadone, methotrexate (Folex), phenytoin (Dilantin) corticosteroids, spironolacton (Aldactone),oraz thioridazin (Mellaril), a także wapń blokujący kanały. • Inne np. uszkodzenia lub operacje, cukrzycę, HIV, chora tarczyca, syndrom Cushinga, zawał, niewydolność wątroby, chroniczna anemia, niewydolność nerek

15. Wytrysk nasienia do pęcherza moczowego ma miejsce, gdy mięśnie cewki moczowej nie pompują odpowiednio podczas orgazmu i sperma jest cofana do pęcherza moczowego, zamiast na zewnątrz. Jest to następstwem wielu czynników: • operacji szyjki pęcherza moczowego lub prostaty (najczęstsza przyczyna) • cukrzycy • stwardnienia rozsianego • uszkodzenia rdzenia kręgowego • efektu ubocznego pewnych lekarstw np. środków uspokajających

16. Niektóre przyczyny takich anomalii to: • Wnętrostwo (jądro niezstąpione) ma miejsce, gdy jądra nie przejdą z jamy brzusznej do moszny podczas życia płodowego. Następstwem tego są łagodne lub ostre zaburzenia w produkcji spermy. Według niektórych badaczy, nawet jedno jądro znajdujące się poza moszną może poważnie wpływać na płodność. W chorobie tej jądra wystawione są na działanie zwiększonej temperatury, gdyż znajdują się wewnątrz ciała, ale nie może to całkowicie wyjaśnić szkód w produkcji komórek zarodkowych, jakie powoduje. Mężczyźni, których dotyka ten problem powinni być świadomi, że nawet w przypadku chirurgicznego przesunięcia jądra do moszny, grozi im zwiększone ryzyko zachorowania na raka jąder, daje to podstawę do częstego samodzielnego badania ciała i częstych wizyt profilaktycznych u lekarza. • Niektórzy mężczyźni mają wrodzoną blokadę w najądrzach lub kanalikach nasiennych, czy też inne problemy uszkadzające ich zdolności reprodukcyjne. Jeden ośrodek zanotował, że 2% mężczyzn, którzy zgłosili się na leczenie nie miało nasieniowodów. • Zdarzają się rzadkie przypadki, – anorchia – gdy mężczyzna rodzi się bez jąder. • Syringomyelia, choroba rdzenia kręgowego, prowadzi do aspermii – braku ejakulacji. • Spodziectwo, wodzona wada, kiedy to ujście cewki moczowej znajduje się na spodniej części penisa. Zwiększa to ryzyko małej zawartości plemników w spermie w późniejszym czasie, jeżeli wada nie jest skorygowana chirurgicznie sperma może nie dochodzić do szyjki.

17. INFEKCJE Wykrycie infekcji u bezpłodnego mężczyzny nie znaczy koniecznie, że ma to jakiś związek z płodnością. Infekcje, które mogą mieć wpływ na bezpłodność to: • Choroby przenoszone drogą płciową. Bakterie Chlamydia trachomatis czy gonorrhea są najczęściej utożsamiane z męską niepłodnością. Infekcje te mogą powodować zabliźnianie się i blokadę ujść spermy. • Mycoplasma jest organizmem infekcyjnym, przyczepiającym się do komórek spermy powodując, że stają się one mniej ruchliwe. • Świnka po okresie dojrzewania jest szkodliwa dla jąder u 25% mężczyzn zarażonych chorobą. (Może tu pomóc interferon, jednak jest on bardzo toksyczny i musi być stosowany ze szczególnymi środkami ostrożności). • Infekcje gruczołów układu moczowego i genitaliów mogą być przyczyną bezpłodności. Podatne gruczoły to: prostata, jądra, semino-vesculitis. Infekcje takie jak np. infekcja prostaty zmieniają ruchliwość plemników. Nawet po udanej kuracji antybiotykowej, infekcje pozostawiają zabliźnioną tkankę, która może blokować najądrza.

18. Rak i leczenie - Niektóre raki, np. rak jąder, uszkadzają system produkcji spermy, zazwyczaj bardzo mocno. Główne sposoby leczenia raka uszkadzają zarówno plemniki jak i komórki jajowe. Im więcej naświetlań, tym większe ryzyko bezpłodności. Na szczęście, chociaż mężczyźni mogą nie produkować nasienia jeszcze przez 5lat po terapii, to w efekcie zdolność ta powraca. • Styl życia - istnieje kilka, związanych z trybem życia czynników zaburzających płodność: • palenie papierosów • stres i nadmierne zmęczenie - mogą wpływać niekorzystnie na jakość nasienia • Obcisłe spodnie, bielizna, które powodują podgrzewanie jąder • Zaburzenia erekcji Źródło: http://www.penis.com.pl/content.php?id=409#1

19. Problemy z erekcją u osób z nikotynizmem związane są głównie z postępującą miażdżycą naczyń krwionośnych, palenie zwiększa bowiem ryzyko wystąpienia chorób układu krwionośnego, w tym miażdżycy. W badaniu Hirshkowitza i wsp. wykazano, że istnieje odwrotna zależność między nocnymi erekcjami, a liczbą wypalanych papierosów. Levine i Gerber zaobserwowali natomiast, że palenie wywiera natychmiastowy i przewlekły wpływ na fizjologię erekcji. Po wypaleniu 2 papierosów zmniejsza się relaksacja, a zwiększa zwężenie tętnic prącia. Według Jiang He i wsp. mężczyźni, którzy palą ponad 20 papierosów dziennie są o 60% bardziej narażeni na problemy z erekcją w porównaniu z osobami, które nigdy nie paliły. Ryzyko maleje wraz ze zmniejszeniem ilości wypalanych dziennie papierosów, ale istnieje nawet po wypaleniu kilku sztuk. Co ciekawe dysfunkcja narządu płciowego jest silniejsza na skutek palenia niż na skutek np. chorób, stresu czy z powodu wieku. Źródło: http://www.poradnikmedyczny.pl/mod/archiwum/6059 Autor: lekarz Renata Banach

20. Czynniki ryzyka niepłodności mężczyzn • Infekcje narządów miednicy mniejszej: - rzeżączkowe zapalenie jąder - świnkowe zapalenie jąder - gruźlica - kiła - choroby przenoszone drogą płciową (np. Chlamydia trachomatis, Mycoplasma) • Choroby układowe: - układu krążenia - przewlekłe zapalenie nerek - cukrzyca - niedokrwistość - zaburzenia odżywiania - czynna gruźlica i choroby przewlekłe układu oddechowego - choroby trzustki i wątroby - alkoholizm

21. Czynniki środowiskowe: - ołów - arszenik - barwniki anilinowe - Przegrzanie np. u zawodowych kolaży • Leki: - morfina i jej pochodne - kokaina - duże dawki chininy - duże dawki androgenów i kortykosteroidów - cymetydyna - salazosulfapirydyna - spironolakton - nitrofurantoina • Ubiór: - obcisłe ubrania - ubrania z sztucznych tworzyw (podnoszące temperaturę jąder) • (RAPORT: Niepłodność - diagnostyka i leczenie • opracowanie: dr n. med. Katarzyna Skórzewska )

22. JAK MAJĄ DBAĆ O PŁODNOŚĆ: KOBIETA MĘŻCZYZNA ZAKOŃCZENIE

23. Przykazania kobiety: • Wiem, że płodność kobiety spada po 30 roku życia – pamiętam o tym przy planowaniu ciąży • Wiem, żę nadwaga lub za niska waga ciała może przyczynić się do zaburzeń płodności.- pamiętam o tym planując codzienną dietę. • Na obniżenie płodności może mieć wpływ narażenie na promieniowanie radioaktywne [np. w pracowniach rentgenowskich], więc nie robię RTG w czasie owulacji. • Prowadzę zdrowy tryb życia: dbam o swoją codzienną dietę, śpię 6-8 godzin na dobę, rozsądnie uprawiam sporty, dbam o swoje zdrowie psychiczne – staram się żyć spokojnie, bez stresu, a także nie ulegam nałogom.

24. Wprowadzając do codziennej diety odpowiednie zmiany, można również złagodzić wiele tak zwanych "kobiecych dolegliwości": zespół napięcia przedmiesiączkowego, nieregularność cykli, niepłodność, dolegliwości okresu przekwitania itp. Człowiek XX wieku bardzo oddalił się od natury, a i ona sama nie jest już taka jak dawniej, ponieważ zanieczyszczenia środowiska, promieniowanie jonizujące, stres, pośpiech znacznie naruszyły prawidłowe funkcjonowanie naszego zegara biologicznego 1. Spożywajmy więcej złożonych węglowodanów, których bogatym źródłem są:- grube kasze (gryczana, pęczak, perłowa, jaglana) - rośliny strączkowe (fasola, soczewica, soja itp.) i okopowe (ziemniaki) - ziarna zbóż (pieczywo z ciemnej mąki z ziarnami, otręby, płatki owsiane, musli śniadaniowe, ryż brązowy) - świeże owoce i warzywa.

25. Złożone węglowodany m.in. regulują trawienie i pracę przewodu pokarmowego. Błonnik pokarmowy, bo o nim tu głównie mowa, posiada również szereg innych właściwości: - wiąże jony metali ciężkich - obniża poziom cholesterolu - wpływa na metabolizm kwasów żółciowych (zmniejsza ryzyko kamicy żółciowej) - pochłania wolne rodniki (działanie przeciwnowotworowe) - reguluje poziom cukru we krwi 2. Spożywajmy mniej nasyconych kwasów tłuszczowych, a za to więcej tzw. NNKT (nienasyconych kwasów tłuszczowych):- ograniczmy spożycie tłuszczu zwierzęcego (tłustych mięs wieprzowych, wędlin, smalcu) - zastąpmy częściowo masło margaryną (dotyczy to osób dorosłych, nie dotyczy matek karmiących, brzemiennych i dzieci do 3 lat) - jedzmy więcej: ryb morskich (tuńczyk, łosoś, makrela, śledź), używajmy olejów roślinnych (słonecznikowy, sojowy, rzepakowy, oliwa z oliwek) Nienasycone kwasy tłuszczowe: - zmniejszają stężenie cholesterolu - obniżają ciśnienie tętnicze i działają antystresowo - wykazują też działanie ochronne (między innymi w przypadku zagrożenia rakiem piersi, okrężnicy, prostaty) - regulują produkcję tzw. prostaglandyn - substancji działających regulująco na mięśnie gładkie (między innymi macicy)

26. Zrezygnujmy z produktów mniej wartościowych na korzyść bardziej wartościowych.Warto więc ograniczyć spożycie:cukru białego (słodyczy, ciast), mąki białej pszennej, soli białej rafinowanej, kawy, mocnej herbaty, sztucznych barwników, produktów sztucznie konserwowanych, napojów gazowanych. Sięgajmy natomiast częściej po produkty wspomniane w punktach 1 i 2, chudy nabiał, herbaty ziołowe i owocowe, suszone owoce, pestki z dyni i słonecznika, pijmy wody mineralne i soki owocowe 4. Zadbajmy o różnorodność produktów i o prostotę ich przygotowania. Spożywajmy produkty jak najmniej przetworzone, nie stosujmy smażenia, raczej pieczenie (folia, ruszt) lub gotowanie (w małej ilości wody, na dużym ogniu, krótko, na półmiękko, ewentualnie na parze). Warzywa należy gotować jak opisano wyżej, nie moczyć w wodzie, gdyż pozbawia je to bogactwa witamin i mikroelementów, które wypłukują się do wody. 5. Jedzmy wolno i przeżuwajmy dokładnie - w ten sposób lepiej przyswajamy zjadany produkt. Nie przejadajmy się - lepiej zjeść kilka mniejszych posiłków niż jeden bardzo obfity.

27. 6. Należy dbać o sposób przechowywania produktów (odpowiedni papier, folia, pergamin, pojemniki plastikowe itp.). Zwróćmy też uwagę na pochodzenie zwłaszcza jarzyn i owoców - jeśli nie mamy dostępu do produktów ekologicznych lub nie stać nas na nie, to możemy sięgnąć po produkty mrożone, które z reguły pochodzą z czystych upraw i zachowują od 40 do 80% witaminy C. Zaleca się obecnie "grube" obieranie jarzyn i owoców w celu eliminacji nagromadzonych zwłaszcza pod skórką zanieczyszczeń. Nie powinno się używać wywarów z młodych lub skiełkowanych starych ziemniaków, gdyż zawierają one solaninę, substancję, która zaburza pracę przewodu pokarmowego oraz układu nerwowego. Oczka z ziemniaków należy wycinać głęboko, gdyż one również są źródłem solaniny. Potrawy z warzyw i owoców powinno się jeść tuż po przygotowaniu, gwarantuje to zachowanie maksymalnej ilości witaminy C. 7. Unikajmy spożywania posiłków poza domem w barach, stołówkach itp.8. Starajmy się przygotować i zjeść przynajmniej jeden posiłek wspólnie z rodziną w miłej atmosferze.

28. 5. Kontroluję swoją wagę, nie stosuję drakońskich diet. 6. Pamiętam o chorobach przenoszonych drogą płciową, więc uprawiam bezpieczny sex i robię badania kontrolne. 7. Odwiedzam ginekologa nie tylko wtedy, gdy mam problem, ale także w celu wykonania badań profilaktycznych np.. Badanie piersi, cytologia. Sprawdzam także swój poziom hormonów: LH, FSH, PRL. 8. Pamiętam o tym, że leki oprócz pozytywnych skutków stosowania mają także skutki uboczne, które mogą upośledzać moją płodność. 9. Na co dzień pamiętam o higienie intymnej: zmieniam bieliznę, myję się stosując preparaty przeznaczone do higieny intymnej – z odpowiednim pH, podczas miesiączki często wymieniam podpaski i tampony. 10. Wiem jak rozpoznać u siebie owulację nie tylko stosując testy owulacyjne I wizyta u ginekologa

29. Jeżeli stwierdzi się brak owulacji, można rozpocząć diagnostykę endokrynologiczną (hormonalną). Bezpośrednią przyczyną niewystępowania jajeczkowania jest nieprawidłowe dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego, zależne od stymulacji hormonami podwzgórza i przysadki. Dlatego też w początkowej fazie cyklu miesiączkowego (fazie folikularnej) ocenia się stężenia gonadotropin przysadkowych (hormonów produkowanych przez przysadkę): • FSH - folikulostymuliny, odpowiedzialnej m. in. za wzrost i dojrzewanie komórki jajowej, • LH - lutropiny, powodującej również dojrzewanie oraz (w uproszczeniu) uwolnienie komórki jajowej z pęcherzyka Graafa. • Istotne znaczenie dla prawidłowego przebiegu owulacji ma również hormon produkowany przez przysadkę - prolaktyna (PRL). Nieprawidłowe jest zarówno podwyższone stężenie tych hormonów, jak również zbyt niskie poziomy FSH i LH we krwi oraz ich nieprawidłowy stosunek ilościowy. Źródło: RAPORT: Niepłodność - diagnostyka i leczenieopracowanie: dr n. med. Katarzyna Skórzewska

30. Najprostszą metodą jest codzienny pomiar podstawowej porannej ciepłoty ciała (BBT - basal body temperature) dokonywany przez kobietę w pochwie lub pod językiem albo na błonie bębenkowej w uchu, przed wstaniem z łóżka (tak samo jak przy antykoncepcji naturalnej), wraz ze sporządzaniem wykresów.Wzrost temperatury w drugiej części cyklu miesiączkowego oraz utrzymywanie się jej na wyższym poziomie przez co najmniej 10-12 dni potwierdza występowanie jajeczkowania. • Pewniejszym sposobem jest kilkakrotne wykonywanie jednoczesnych oznaczeń hormonalnych (poziomu progesteronu we krwi) i USG przezpochwowego. Jest to jednak postępowanie bardzo kosztowne.

31. 11. Zawsze zapisuję datę pojawienia się miesiączki i jak zachodzą jakieś nieprawidłowości udaję się do lekarza ginekologa 12. Przed planowaną ciążą pamiętam o badaniach: przeciwciała różyczki i toxoplazmoza, a także choroby przenoszone drogą płciową. Przyjmuję także tabletki – kwas foliowy. 13. Nie lekceważę zjawisk takich jak grzybica pochwy 14. Upławy – lepiej zapobiegać niż leczyć

32. W leczeniu grzybicy podstawową rolę odgrywają fungicydy, czyli leki przeciwgrzybicze. Wrażliwość grzybów na leki przeciwgrzybicze można przewidzieć na podstawie znajomości gatunku, jednak w praktyce wrażliwość poszczególnych szczepów nie zawsze odpowiada wzorcom. Nierzadko powoduje to trudności w uzyskaniu satysfakcjonujących wyników leczenia. Zastosowanie leków przeciwgrzybiczych powoduje ustępowanie objawów zapalenia pochwy w ciągu 48 – 72 godzin, całkowite wyeliminowanie komórek grzyba ze środowiska pochwy trwa nieco dłużej, 3 – 7 dni. Zastosowanie znajduje także nystatyna, która była pierwszym skutecznym lekiem przeciwgrzybiczym, wskaźnik wyleczeń ocenia się na 70 – 90%. Preparaty przeciwgrzybicze dostępne są w postaci globulek dopochwowych, kremów oraz tabletek doustnych (preparaty doustne przeciwwskazane są u ciężarnych). W przypadku niepowikłanej grzybicy pochwy najczęściej stosowany jest klotrimazol w postaci globulek, które zakłada się głęboko do pochwy na noc przez 3 – 7 dni. Niektórzy producenci leków zalecają kurację jednorazową dawką leku, jednak takie postępowanie mimo ustąpienia klinicznych objawów choroby nie zawsze powoduje rzeczywistą eradykację grzyba ze środowiska pochwy. Kandydozę powikłaną, czyli nawrotową o dużym nasileniu, której często towarzyszą zaburzenia odporności (związane z cukrzycą, zakażenie wirusem HIV, długotrwała sterydoterapia) leczymy intensywniej. Jeśli partner osoby chorej nie wykazuje objawów zakażenia grzybiczego, nie jest konieczne jego leczenie. Przy obecności objawów zakażenia grzybiczego, najczęściej w postaci zapalenia żołędzi prącia, stosuje się zewnętrznie kremy zawierające leki przeciwgrzybicze. Grzybicy pochwy nie można pozostawić bez leczenia, gdyż zaniedbana może być przyczyną powikłań w postaci stanów zapalnych wyższych odcinków dróg rodnych, w tym przydatków, co może skutkować powstaniem zrostów zapalnych i w skrajnych przypadkach doprowadzić nawet do niepłodności

33. Zależnie od fazy cyklu, zmienia się wydzielina z pochwy. W okresie owulacji, a także np. podczas stosunku płciowego, jest jej więcej (w czasie jajeczkowania nawet 30 ml, czyli 2 łyżki dziennie). Odczyn prawidłowej wydzieliny jest kwaśny - to efekt działania pałeczek kwasu mlekowego, który nadaje wydzielinie dość specyficzny zapach. Gdy upławy towarzyszą chorobie, mogą być żółtozielone, szare, różowe, krwiste, serowate, pieniste lub ropne. Pojawiają się głównie przy zakażeniu pochwy lub sromu. Powodują pieczenie i świąd, wywołując uczucie dyskomfortu. Mogą im towarzyszyć stany podgorączkowe. Zbliżenia stają się bolesne. Przyczyną zakażenia są zazwyczaj drobnoustroje przenoszone drogą płciową, zakażenie drożdżakami, zanikowe zapalenie pochwy (spotykane u kobiet w czasie klimakterium, spowodowane zaburzeniami hormonalnymi). Ginekologowi zwykle wystarczy wywiad i podstawowe badanie, by zorientować się, jaka jest przyczyna nadmiernych upławów. Bywa jednak, że potrzebne są dodatkowe, np. posiew bakteriologiczny, przezpochwowa ultrasonografia (USG), a nawet biopsja błonyśluzowej macicy.

34. Wydzielina obfita, o nienaturalnych konsystencji i zapachu może zwiastować groźne choroby: • stan zapalny pochwy, • zapalenie szyjki macicy lub przydatków, • nadżerkę, • polipy narządu rodnego, • choroby przenoszone drogą płciową, • nieprawidłowe funkcjonowanie gruczołów przedsionkowych Bartholina i/lub Skenego, • zmiany nowotworowe w obrębie narządu rodnego

35. Lepiej zapobiegać • Noś przewiewną bawełnianą bieliznę i luźne ubrania. • Pierz bieliznę w płynach albo proszkach przeznaczonych dla alergików. • Do mycia używaj płynów do higieny intymnej o tzw. naturalnym pH. • Jeśli w czasie okresu stosujesz tampony, zmieniaj je jak najczęściej (nie rzadziej niż co 4 godziny). • Przed kąpielą w basenie zabezpieczaj ujście pochwy tamponem; po wyjściu z wody usuń go jak najszybciej. • Jeśli nie masz stałego partnera - stosuj prezerwatywy. • Korzystając z toalety, podcieraj się zawsze w kierunku odbytu (podobnie rób, wycierając się po kąpieli). • Nie używaj zapachowego papieru toaletowego. • Profilaktycznie codziennie zakładaj dopochwowe kapsułki np. Lactovaginal. Źródło: Beata Prasałek http://www.poradnikzdrowie.pl/69_688.htm

36. Przykazania mężczyzny: • Prowadzę zdrowy tryb życia: dbam o swoją codzienną dietę, śpię 6-8 godzin na dobę, rozsądnie uprawiam sporty, dbam o swoje zdrowie psychiczne – staram się żyć spokojnie, bez stresu, a także nie ulegam nałogom. • Pamiętam, że substancje smarujące zawierające spermicydy, olejki i wazelina, mogą mieć wpływ na płodność, więc starając się o dziecko nie używam ich. • Odpowiednio się ubieram tzn. w taki sposób aby nie przegrzewać jąder. Wykluczone są obcisłe majtki i spodnie, nieprzepuszczające powietrza materiały. • Uważam na sporty jakie uprawiam np.. kolarstwo niesie ze sobą ryzyko zmniejszonej płodności ze względu na ocieranie, podgrzewanie jąder. • Wiem jakie jakościowo jest moje nasienie – wykonałem badanie ejakulatu. Potrafię interpretować wyniki.

37. Badanie nasieniaNasienie do badania pobiera się w wyniku masturbacji, po 3-5 dniach wstrzemięźliwości płciowej. Przeprowadza się je w ciągu godziny od uzyskania materiału biologicznego. Prawidłowy wynik badania nasienia przedstawia się następująco:objętość ejakulatu: 2-5 ml liczba plemników: 20-300 mln/ml odsetek plemników o prawidłowej ruchomości: > 40% morfologia plemników: > 50% plemników o owalnym kształcie główki: > 30% form prawidłowych ruch postępowy: > 50% plemników średnia szybkość ruchu: > 25 ľm/s pH 7,2-7,8 test aglutynacji: < 10% plemników opłaszczonych przeciwciałami

38. W badaniu nasienia możliwe jest również wykrycie stanów zapalnych narządów rozrodczych mężczyzny, o czym świadczy obecność leukocytów (krwinek białych).Jeżeli wynik badania nasienia jest nieprawidłowy, należy je powtórzyć po około 3 miesiącach. W przypadku ponownych anomalii konieczna jest dalsza specjalistyczna diagnostyka (np. testy czynnościowe i kontaktowe, badania hormonalne, biopsja jąder) i leczenie pod kontrolą lekarza androloga

39. W ocenie zaburzeń ejakulatu stosuje się następujące nazwy i kryteria: • normozoospermia - prawidłowe nasienie, • oligozoospermia - obniżona liczba plemników w ejakulacie (< 20 mln/ml), • asthenozoospermia - nieprawidłowa ruchliwość plemników (< 50% plemników wykazuje ruch postępowy lub <25% ruch liniowy), • teratozoospermia - nieprawidłowa budowa plemników (< 30% z nich ma nieprawidłowo zbudowaną główkę), • oligoasthenoteratozoospermia - połączenie trzech powyższych zaburzeń, • azoospermia - brak plemników w ejakulacie, • aspermia - brak ejakulatu. Źródło: RAPORT: Niepłodność - diagnostyka i leczenieopracowanie: dr n. med. Katarzyna Skórzewska

40. 6. Jeśli dzieje się coś niepokojącego – idę do lekarza 7. Dbam codziennie o higienę intymną: zmieniam bieliznę, myję się stosując preparaty przeznaczone do higieny intymnej – z odpowiednim pH. 8. Pamiętam o tym, że leki oprócz pozytywnych skutków stosowania mają także skutki uboczne, które mogą upośledzać moją płodność. 9. Pamiętam o chorobach przenoszonych drogą płciową, więc uprawiam bezpieczny sex i robię badania kontrolne.

41. Jeżeli zaobserwujesz jakieś niepokojące objawy: nasienie zmieniło kolor, jest go mniej niż kiedyś, stało się bezbarwne lub pojawiła się w nim krew, wtedy musisz niezwłocznie iść do lekarza - urologa lub androloga. • Urolog zajmuje się leczeniem problemów związanych z prostatą lub układem moczowym. • Androlog - dolegliwościami i zaburzeniami ze strony narządów płciowych. • Seksuolog - zaburzeniami psychogennymi, związanymi np. z osobą partnerki lub strachem przed jej ciążą. Znane są przypadki panów, którzy razem z partnerką starali się o dziecko, ale podświadomie wcale go nie chcieli. To powodowało u nich nawet całkowite zahamowanie wytrysku

42. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ