Józef Zachariasz Bem

1. Józef Zachariasz Bem PATRON SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 18 Józef Zachariasz Bem (1794-1850) – generał wojska polskiego, węgierskiego i tureckiego. Uczestnik kampanii napoleońskiej 1812 roku. W wojsku Królestwa Polskiego wykładał w Szkole Zimowej Artylerii i zajmował się prowadzeniem i publikowaniem badań nad wykorzystaniem nowego typu rakiet. W roku 1822 zostaje wydalony z wojska za działalność w loży głównej Wolnomularstwa Narodowego. Za zasługi w Powstaniu Listopadowym dostał Złoty Krzyż Virtuti Militari i został awansowany na generała brygady. Po upadku powstania wyemigrował do Paryża. Podczas węgierskiej Wiosny Ludów kierował obroną Wiednia. W powstaniu węgierskim dowodził w Siedmiogrodzie i Banacie wojskami węgierskimi.

2. Rodzina Józef Bem był synem adwokata w tarnowskim sądzie szlacheckim oraz profesora matematyki Andrzeja Bema, wnukiem Wojciecha Bema i prawnukiem Christiana Bema, który był synem siodlarza pochodzącego ze Świdnicy – Kacpra Behma. Kacper przeniósł się z Dolnego Śląska do miasta Lwowa gdzie otrzymał obywatelstwo miejskie w roku 1794.Ojciec przyszłego generała ożenił się z Agnieszką Gołuchowską, z którą miał jednego syna Józefa.

3. Bohater trzech narodów Józef Bem to postać niezwykła. Całe swoje życie poświęcił walce o wolność. Jako żarliwy patriota walczył o niepodległość ojczyzny, a potem wspierał ruchy wolnościowe z czasów Wiosny Ludów. Bem swoim życiem i czynami wpisał się w historię Polski, Węgier i Turcji. Józef Zachariasz Bem urodził się w tarnowskiej rodzinie mieszczańskiej 14 marca 1794 r. Był synem Andrzeja Bema I Agnieszki z Gołuchowskich. W 1809 r. piętnastoletni Józef, za zgodą rodziców, zaciągnął się do armii Księstwa Warszawskiego. Jesienią tego roku rozpoczął edukację w dwustopniowej Szkole Artylerii i Inżynierów w Warszawie. W 1812 r. w stopniu porucznika wziął udział w moskiewskiej kampanii Napoleona 1812 r., w trakcie której walczył w korpusie Macdonalda. Kampania ta zakończyła się klęską, a Józef Bem uczestniczył w 1813 r. w obronie twierdzy Gdańsk. Na wniosek jej komendanta gen. Rappa Bem został odznaczony krzyżem Legii Honorowej.

4. Urodził się w Tarnowie i niech zostanie w naszej głowie.

5. Idą panny żałobne: jedne, podnosząc ramiona Ze snopami wonnymi, które wiatr w górze rozrywa, Drugie, w konchy zbierając łzę, co się z twarzy odrywa, Inne, drogi szukając, choć przed wiekami zrobiona... Inne, tłukąc o ziemię wielkie gliniane naczynia, Czego klekot w pękaniu jeszcze smętności przyczynia. Chłopcy biją w topory pobłękitniałe od nieba, W tarcze rude od świateł biją pachołki służebne; Przeogromna chorągiew, co się wśród dymów koleba, Włóczni ostrzem o łuki, rzekłbyś, oparta pod-niebne... Cyprian K. Norwid"Bema pamięci żałobny rapsod"fragment Czemu, Cieniu, odjeżdżasz, ręce złamawszy na pancerz, Przy pochodniach, co skrami grają około twych kolan? - Miecz wawrzynem zielony i gromnic płakaniem dziś polan; Rwie się sokół i koń twój podrywa stopę jak tancerz. - Wieją, wieją proporce i zawiewają na siebie, Jak namioty ruchome wojsk koczujących po niebie. Trąby długie we łkaniu aż się zanoszą i znaki Pokłaniają się z góry opuszczonymi skrzydłami Jak włóczniami przebite smoki, jaszczury i ptaki... Jako wiele pomysłów, któreś dościgał włóczniami...

6. Wędrówka szlakiem generała Bema po Tarnowie Na wystawie znajdują się pamiątki związane z życiem i wojskową działalnością gen. Bema w Polsce w czasie Powstania Listopadowego, na emigracji we Francji, na Węgrzech podczas Wiosny Ludów, gdzie był dowódcą armii siedmiogrodzkiej i na emigracji w Turcji, gdzie zmarł w Aleppo (obecnie Syria) 10 grudnia 1850 roku. Prochy gen. Józefa Bema w 1929 r. przewieziono do Polski, do rodzinnego Tarnowa i złożono w okazałym mauzoleum w Parku Strzeleckim.Z Rynku ulicą Żydowską kierujemy się w stronę ulicy Wałowej, przy której na niewielkim placyku stoi ocieniony połączonymi wierzbami pomnik gen. Józefa Bema wzniesiony w 1983 r. według projektu artystów rzeźbiarzy Bohdany Drwalowej i Stefana Niedorezo. Bohater narodowy Polski i Węgier generał Józef Bem urodził się w Tarnowie w domu na przedmieściu zwanym Burkiem (nazwa ta pochodzi od bruku, który pokrywał plac handlowy funkcjonujący do dziś). W księdze metrykalnej parafii katedralnej w Tarnowie znajduje się zapis chrztu Józefa Bema i data jego urodzin - 14 marca 1794 r.Wkrótce po urodzinach syna rodzina Bemów przeniosła się z Tarnowa do Krakowa. Sprzed domu, gdzie urodził się gen. Bem kierujemy się uroczą uliczką Wielkie Schody w kierunku Rynku i Tarnowskiego Ratusza, obecnie siedziby muzeum, aby zwiedzić stałą wystawę poświęconą temu wybitnemu tarnowianinowi.

7. Dzieła • Józef Bem publikował po polsku, niemiecku i francusku na tematy związane z historią Polski, jest także autorem opracowań z zakresu teorii artylerii i budowy rakiet: • Józef Bem, La Pologne dans ses anciennes limites et l’empire des Russies 1836 • Józef Bem, Notes sur les fusées incendiaires, czyli Uwagi o rakietach zapalających). • Józef Bem, Erfahrungen über die Congrevischen Raketen, czyli (Doświadczenia z rakietami kongrewskimi) 1820 • Józef Bem, O machinach parowych, drukiem Piotra i Augusta Pillera, Lwów 1829 • Józef Bem, Węgrzy i Polacy w dzisiejszym stanie Europy • Józef Bem, O powstaniu narodowym

8. Bem w kulturze i sztuce W 1897 roku Jan Styka poświęcił Bemowi jedną ze swoich panoram przedstawiającą zdobycie Sybinu przez powstańców węgierskich pod jego dowództwem. Obraz zamówili Węgrzy z okazji obchodów 50-tej rocznicy Wiosny Ludów i nazwano go potocznie „Bem w Siedmiogrodzie”.W roku 1911 w Paryżu polski pisarz-batalista Wacław Gąsiorowski ukończył powieść pt. Bem, poświęconą czynom generała oraz upadkowi i klęsce powstania listopadowego od bitwy pod Ostrołęką po kapitulację Warszawy.Część swych utworów poświęcili Bemowi m.in. Cyprian Kamil Norwid (Bema pamięci żałobny rapsod) i Sándor Petőfi (Armia Siedmiogrodzka). W roku 1880 wzniesiono mu pomnik w Marosvásárhely.W 1969 roku Czesław Niemen napisał muzykę do utworu Cypriana Kamila Norwida pt. " Bema Pamięci Żałobny-Rapsod".

9. POMNIKI

10. Upamiętnienie Bema • patron 1 Mazurskiej Brygady Artylerii • nazwa jednej z warszawskich dzielnic – Bemowo • od 1924 roku patron XIII Łódzkiej Grunwaldzkiej Drużyny Harcerzy Stalowa Trzynastka • portret na polskim banknocie 10-złotowym z 1982 roku • patron ulic, placów, szkół w wielu miastach Polski • Szlak Generała Józefa Bema: Borek Fałęcki (Kraków) – Kobierzyn – Sidzina – Libertów – Gaj – Mogilany – Las Bronaczowa – Radziszów (stacja PKP)

11. Prezentację wykonała: Martyna Podolska kl.VIa • Źródła: • http://pl.wikipedia.org/wiki/Strona_g%C5%82%C3%B3wna • http://www.muzeum.tarnow.pl/