Zajęcia seminaryjne nr 4

1. Zajęcia seminaryjne nr 4 Tkanki zwierzęce Układ ruchu Układ pokarmowy Układ dokrewny WUM 2012

2. I tkanka kostna II tkanka chrzęstna Zadanie 1 I A, D, E II B, C

3. Zadanie 2 1. Substancję międzykomórkową tej tkanki tworzy osseina i sole mineralne. 2. Tkanka ta jest nieunerwiona i nieunaczyniona. 3. Cechą charakterystyczną tej tkanki jest zwarty układ komórek, utrzymywany dzięki desmosomom. 4. Tkanka ta zawiera gwiaździste komórki z licznymi wypustkami i tworzy zrąb narządów limfopoetycznych. 5. Komórki tej tkanki są okrągłe, z jądrem komórkowym i cytoplazmą zepchniętą na brzeg komórki tkanka kostna tkanka chrzęstna tkanka nabłonkowa tkanka łączna siateczkowata tkanka tłuszczowa

4. żuchwa Zadanie 3 1. Ruchomy element czaszki człowieka stanowi……………. 2. Najsilniejszym mięśniem wdechowym jest……………….. 3. Po wykorzystaniu zapasu ATP w mięśniach, do produkcji nowych cząsteczek tego związku zużywana jest……………….. 4. Pod względem czynnościowym, mięsień dwugłowy i trójgłowy ramienia zaliczane są do mięśni działających………………….., natomiast mięśnie międzyżebrowe wewnętrzne do mięśni, których działanie jest………………………….. przepona fosfokreatyna antagonistycznie synergistyczne

5. - Jest miejscem łącznikowym dla żeber w przed niej ścianie klatki piersiowej. – Chroni ważne narządy klatki piersiowej. – Jest miejscem przyczepu niektórych mięśni klatki piersiowej. – Mostek wraz z pozostałymi elementami klatki piersiowej bierze udział w ruchach oddechowych. - zawiera czerwony szpik kostny – pełni rolę krwiotwórczą Zadanie 4. (2 pkt) Funkcje mostka: a) Podaj nazwę struktury oznaczonej na rysunku literą X i określ jej funkcję. X - funkcja: b) Podaj, do jakich kości (pod względem budowy zewnętrznej) zaliczana jest struktura X. c) Podaj dokładną nazwę dwóch tkanek, z których zbudowana jest klatka piersiowa. mostek do kości płaskich tkanka kostna, tkanka chrzęstna szklista (przymostkowe części żeber), tkanka chrzęstna włóknista (krążki międzykręgowe)

6. choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa Zadanie 5 choroba: zasady: - dbanie o odpowiednią dietę - odpowiednio zbilansowana dieta, dieta bogata w błonnik, dieta bogata w warzywa, owoce i produkty pełnoziarniste, - ograniczenie spożycia pokarmów wysokokalorycznych, ograniczenie kalorii w diecie, unikanie przekąsek - codzienna aktywność fizyczna, ruch - unikanie jedzenia tzw. śmieciowego – fast food, napoje o dużej zawartości cukru

7. Zadanie 6. (2pkt) 1. kość udowa 2. rzepka 3. kość piszczelowa 4. kość strzałkowa 5. kości stępu 6. kości śródstopia 7. kości palców/ paliczki

8. 1 - 2- 3- 4 - 5 - odcinek szyjny kręgów: 7 Zadanie 7 odcinek piersiowy kręgów: 12 odcinek lędźwiowy kręgów: 5 odcinek krzyżowy kręgów: 5 odcinek guziczny kręgów: 4-5 Zapisz cyfry, którymi oznaczono odcinki kręgosłupa tworzące: lordozy: kifozy: 1, 3 2, 4 Kiedy tworzą się krzywizny kręgosłupa? w okresie niemowlęcym – kiedy dziecko zaczyna podnosić głowę (lordoza szyjna), siadać (kifoza piersiowa), wstawać (lordoza lędźwiowa).

9. Zadanie 8. (2 pkt) synteza glikogenu z glukozy glikogeneza wątroba, mięśnie rozkład glikogenu do glukozy wątroba, mięśnie glikogenoliza synteza glukozy z innych związków organicznych glukoneogeneza wątroba Uwaga! W mięśniach glikogen jest rozkładany do glukozo-6-fosforanu.

10. Zadanie 9. (2pkt) A. Unieczynnianie lub rozkład trucizn i niektórych leków B. Wytwarzanie hormonu wzmagającego erytropoezę C. Wytwarzanie mocznika D. Namnażanie limfocytów E. Wytwarzanie białek osocza krwi. F. Udział w regulacji stężenia glukozy we krwi G. Wytwarzanie ciepła B - nerka (niewielkie ilości wytwarzane są również w wątrobie) D – śledziona, grasica

11. Zadanie 10. (2 pkt) F P P F

12. a) Podaj nazwy hormonów oznaczonych literami. b) Podaj nazwy narządów produkujących te hormony. Zadanie 11. (3 pkt) A. cholecystokinina B. sekretyna C. gastryna • dwunastnica • B. dwunastnica • C. żołądek c) Podaj po 1 funkcji, jaką pełnią te hormony. A. powoduje skurcz mięśni pęcherzyka żółciowego i wydzielanie żółci B. pobudza wydzielanie soku trzustkowego C. pobudza wydzielanie soku żołądkowego

13. proteolitycznych żołądku Zadanie 12. (3pkt) Uzupełnij zdania. Trawienie białek zachodzi przy udziale enzymów ………………….. Rozpoczyna się ono w ………………, gdzie znajduje się pepsyna i jest kontynuowane w ………………………., przy udziale enzymów produkowanych przez trzustkę. Pod wpływem………………. rozrywane są wiązania peptydowe wewnątrz cząsteczek białka, w wyniku czego powstają krótsze łańcuchy zwane peptydami. W dalszym trawieniu peptydów biorą udział ……………………, które rozrywają końcowe wiązania peptydowe i odczepiają aminokwasy od strony grupy karboksylowej lub aminowej. Enzymy te zwane są odpowiednio:……………………….i …………………….. dwunastnicy endopeptydaz egzopeptydazy karboksypeptydazami aminopeptydazami.

14. Zadanie 13. (3 pkt) Sprzężenie zwrotne polega na wzajemnym oddziaływaniu na siebie narządów za pomocą czynników pobudzających lub hamujących. Podwzgórze uwalnia gonadoliberynę –Gn-RH, która działa pobudzająco na przysadkę mózgową i powoduje uwolnienie z niej folikulotropiny (FSH) i lutropiny (hormonu luteinizującego – LH). FSH i LH wpływają pobudzająco na jajnik. FSH wpływa na wzrost pęcherzyków w jajniku, wydzielanie przez jajnik estrogenów i owulację. LH odpowiada za produkcję progesteronu. Hormony produkowane przez jajnik wpływają hamująco na czynność wydzielniczą podwzgórza i przysadki (wysokie stężenie estrogenów i progesteronu hamuje wydzielanie Gn-RH, FSH i LH, inhibina hamuje wydzielanie FSH).

15. HORMONY Zadanie 14. (3 pkt) pochodne aminokwasów peptydowe steroidowe adrenalina oksytocyna testosteron • Inne przykłady: • - pochodne aminokwasów : melatonina, tyroksyna, trójjodotyronina, noradrenalina • - peptydowe: wazopresyna, oksytocyna, sekretyna, glukagon, kalcytonina • - białka proste: prolaktyna, hormon wzrostu • - glikoproteinowe: tyreotropina, hormon luteinizujący • steroidowe: hormony gonad, kory nadnerczy, ekdyzon u owadów • pochodne kwasów tłuszczowych: hormon juwenilny

16. Zadanie 15 (2 pkt) Adrenalina mobilizuje organizm do działania/przygotowuje organizm do znacznego wysiłku fizycznego w celu obrony. Przykłady działania adrenaliny: - podwyższenie ciśnienia krwi - zwiększenie częstości skurczów serca - przyspieszenie tempa oddychania - wzrost napięcia mięśni - rozszerzenie naczyń krwionośnych w mięśniach - zwężenie naczyń krwionośnych w skórze (bladość skóry) - podnoszenie tempa metabolizmu - wzrost stężenia glukozy we krwi

17. Zadanie 16. (4 pkt) Uzupełnij tabelę. niedobór/ niski wzrost przysadka mózgowa karłowatość podwzgórze/przysadka mózgowa poliuria wazopresyna trzustka insulina cukrzyca

18. Zadania z arkuszy maturalnych

19. 2012 pr Pęcherzyk żółciowy – magazynuje żółć wytwarzaną w wątrobie i dostarcza ją do dwunastnicy z chwilą rozpoczęcia trawienia; zagęszcza żółć wytwarzaną w wątrobie i uwalnia ją do jelita cienkiego z chwilą rozpoczęcia trawienia. struktura: C -trzustka

20. 2012 pr Mięśnie przełyku wykonują ruchy perystaltyczne (robaczkowe), które przesuwają pokarm w kierunku od gardła aż do żołądka. W przełyku pokarm przesuwany jest w kierunku żołądka, dzięki skurczom mięśni podłużnych i okrężnych, które jednocześnie uniemożliwiają jego cofanie się.

22. 2012 pr Insulina powoduje spadek stężenia glukozy we krwi, natomiast glukagon powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi.

23. 2012 pr 1. / opływowy kształt ciała 3. / wydzielanie śluzu przez gruczoły śluzowe 6. / obecność pęcherza pławnego

24. 2012 pr Grzebień na mostku zachowały: pingwin – grzebień służy jako miejsce przyczepu mięśni skrzydeł, których pingwiny używają do pływania w wodzie myszołów – grzebień służy jako miejsce przyczepu mięśni skrzydeł, których myszołowy używają do latania.

25. maj 2012 pr Australia jajorodność obecność steku obecność kości kruczej

26. czerwiec 2012 pr D B A

27. czerwiec 2012 pr Poprawna odpowiedź: B. / Produktem oddychania beztlenowego (fermentacji) w wątrobie może być kwas mlekowy. E. / Kierunek transportu glukozy oraz kwasu mlekowego we krwi jest taki sam.

28. czerwiec 2012 pr Przykład poprawnej odpowiedzi: Zobojętnienie środowiska wokół bakterii powoduje, że nie dochodzi do trawienia bakterii / nie dochodzi do niszczenia bakterii przez niskie pH soku żołądkowego.

29. czerwiec 2012 pr grupa II Niskotłuszczowa dieta roślinna jest skuteczniejsza w leczeniu miażdżycy od diety standardowej, zalecanej przez lekarzy. Dieta roślinna o niższej, niż dieta standardowa, zawartości tłuszczu powinna być polecana przez lekarzy jako forma terapii miażdżycy.

30. czerwiec 2012 pr Przykłady poprawnych odpowiedzi: 1. Tkanka brunatna jest obficie unaczyniona, dzięki czemu w dużej ilości dostarczany jest tlen do mitochondriów i może być wytwarzana duża ilość energii cieplnej, niezbędnej do szybkiego podniesienia temperatury, obniżonej na czas odrętwienia. 2. Tkanka tłuszczowa posiada dużą ilość mitochondriów, w których zachodzi oddychanie tlenowe i może powstać duża ilość energii cieplnej, niezbędnej do szybkiego podniesienia temperatury, obniżonej na czas odrętwienia.

31. czerwiec 2012 pr B, E, G A, C, H Uwaga! Niektóre gady również nie mają pęcherza moczowego. Jaja gadów mają osłonkę skórzastą lub wapienną.

32. maj 2012 pp pepsyna – białko lipaza żołądkowa – tłuszcz (zemulgowany) Pęcherzyk żółciowy – magazynuje (gromadzi) żółć wytwarzaną w wątrobie i uwalnia ją do dwunastnicy z chwilą rozpoczęcia trawienia. Pęcherzyk żółciowy – zagęszcza żółć wytwarzaną w wątrobie i uwalnia ją do jelita cienkiego. D

33. maj 2012 pp dwunastnica lub jelito cienkie Emulgowanie tłuszczów zachodzi pod wpływem żółci wytwarzanej w wątrobie i wydzielanej do dwunastnicy.

34. maj 2012 pp C. i E.

35. maj 2012 pp Przykłady poprawnych odpowiedzi: esowato wygięty kręgosłup / lordozy i kifozy kręgosłupa otwór potyliczny przesunięty ku środkowi czaszki wysklepiona stopa wydłużenie szkieletu kości kończyn dolnych / duże kości stępu

36. maj 2012 pp Przykłady poprawnych odpowiedzi: 1. oddechowy - umożliwia usunięcie zanieczyszczeń z dróg oddechowych 2. rozrodczy (kobiety) - umożliwia przemieszczenie komórki jajowej do macicy

37. maj 2012 pp Przykład poprawnej odpowiedzi: zdolność do podziałów komórkowych / dzielenia się na drodze mitozy • utrudnia wnikanie w głąb skóry drobnoustrojów, wirusów, toksycznych substancji • chroni organizm przed utratą wody • chroni przed urazami mechanicznymi

38. 2011 pr • Karasie są zmiennocieplne, dlatego wraz ze spadkiem temperatury wody zmniejsza się tempo ich metabolizmu, co jest powodem mniejszego zapotrzebowania na pokarm. • • Wraz ze spadkiem temperatury wody spada intensywność przemiany materii i dlatego karasie mają mniejsze zapotrzebowanie na pokarm.

39. acetylocholina: - pobudza skurcze mięśni poprzecznie prążkowanych - hamuje skurcz mięśnia sercowego (zmniejsza częstość pracy serca) acetylocholina – powoduje skurcze mięśni gładkich jelit- nasila ruchy jelit; noradrenalina – hamuje ruchy jelit, wzmacnia napięcie zwieraczy

40. 2010 pr posiłek grupa I – osoby zdrowe

41. 2010 pr witamina C; objawy niedoboru: spadek odporności, krwawienie z dziąseł, wypadanie zębów

42. 2009 pr próbna A

43. 2009 probna lipaza trzustkowa hydrolizuje/rozrywa/niszczy / (kolejne) wiązania (estrowe) między glicerolem i kwasami tłuszczowymi / resztami kwasów tłuszczowych − stopniowo rozkłada tłuszcze na glicerol i kwasy tłuszczowe / odrywa/ odłącza od glicerolu reszty kwasów tłuszczowych. diglicerydy (dwuglicerydy), monoglicerydy, glicerol, kwasy tluszczowe

44. 2009 probna − wysiłek fizyczny prowadzi do wzrostu wskaźnika przepływu krwi / ukrwienia (w wymienionych strukturach), − wskaźnik wzrostu przepływu krwi / wzrost przepływu krwi zależy od rodzaju struktury /aktywności struktury / jest różny dla różnych struktur, − większy wzrost przepływu krwi / ukrwienia ma miejsce w strukturach aktywnych (w czasie wysiłku fizycznego) / zużywających dużo energii / mniejszy wzrost przepływu krwi ma miejsce w strukturach mało aktywnych (w czasie wysiłku fizycznego), zużywających mało energii − większy wzrost przepływu krwi / ukrwienia ma miejsce w strukturach aktywnych / zużywających dużo energii, np. mięśniach szkieletowych / mniejszy wzrost przepływu krwi /ukrwienia ma miejsce w strukturach mało aktywnych / zużywających mało energii, np. układzie pokarmowym,

45. 2006 pr

46. 2006 pr

47. Operon 2010 pr Zadanie 18. (2 pkt) Strusie, emu i kiwi należą do ptaków, które nie potrafią latać. Podaj element budowy szkieletu osiowego, którego redukcja uniemożliwia lot tym ptakom. Wyjaśnij funkcję tego elementu budowy. grzebień na mostku Grzebień na mostku jest miejscem przyczepu mięśni piersiowych wprawiających w ruch skrzydła.

48. Operon 2011 pr Zadanie 18. (2 pkt) Hormony ze względu na strukturę chemiczną dzielimy na dwie grupy: sterydowe i peptydowe. Hormony sterydowe mają receptory cytoplazmatyczne i działają przez uruchomienie syntezy enzymów de novo. Hormony peptydowe mają receptory błonowe, działają za pośrednictwem cAMP i aktywują już istniejące enzymy w komórce. Odmienny sposób działania hormonów sterydowych i peptydowych jest przyczyną różnic w szybkości występowania biologicznych efektów tych hormonów. Niektóre leki, na przykład papaweryna lub teofilina, powodują wzrost stężenia cAMP w komórkach. a) Podaj nazwę grupy hormonów charakteryzujących się znacznie dłuższym czasem występowania biologicznych efektów jej działania. ................………………………………………………………………………………………… b) Podaj nazwę grupy hormonów, które będą wykazywały nasilone działanie pod wpływem papaweryny i teofiliny. ................………………………………………………………………… • hormony sterydowe b. hormony peptydowe

49. Operon XI 2012 pr żyła wrotna żyła wątrobowa

50. Zadanie 14 (3 pkt) Podpisz przewody oznaczone A, B i C za pomocą których wątroba komunikuje się z układem pokarmowym i krwionośnym. tętnica wątrobowa A …………………………………… B ……………………………………. C …………………………………… żyła wrotna przewód żółciowy