STRATEGIE OCENIANIA KSZTAŁTUJACEGO Danuta Sterna

1. STRATEGIE OCENIANIA KSZTAŁTUJACEGO Danuta Sterna

2. Pytanie kluczowe Co zrobić, aby uczniowie w szkole uczyli się skutecznie, pożytecznie i z przyjemnością?

3. Zasady Podczas prezentacji będziemy używać różnych technik proponowanych w ocenianiu kształtującym (OK): • Patyczki • Światła • Niepodnoszenie rąk • Białe tablice-kartki • Karty ABCD • Zeszyty Na koniec prezentacji podsumujemy korzyści płynące ze stosowania użytych technik OK.

4. Cele prezentacji Zapoznanie uczestników ze strategiami OK. Zademonstrowanie technik OK. Zachęcenie uczestników do stosowania OK w ich pracy z uczniami. Zeszyt 1/str.2 4

5. Strategie oceniania kształtującego • Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu. • Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań, dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą. • Udzielanie uczniom takich informacji zwrotnych, które umożliwiają ich widoczny postęp. • Umożliwianie uczniom, by korzystali wzajemnie ze swojej wiedzy i umiejętności. • Wspomaganie uczniów, by stali się autorami, podmiotami, „właścicielami” procesu własnego uczenia się. Zeszyt 2/str. 2

6. Światła Na ile wymienione strategie są dla Ciebie zrozumiałe? Zielone – wiem co się kryje za tymi hasłami Żółte – chciałabym/chciałbym przedyskutować ich znaczenie Czerwone – nie wiem, co kryje się pod tymi hasłami

7. Ocenianie kształtujące Ocenianie kształtujące polega na pozyskiwaniu przez nauczyciela i ucznia w trakcie nauczania informacji, które pozwolą rozpoznać, jak przebiega proces uczenia się, aby: • Nauczyciel modyfikował dalsze nauczanie, • Uczeń otrzymywał informację zwrotną pomagającą mu się uczyć. Zeszyt 3/str. 3

8. Pierwsza strategia OK Określanie i wyjaśnianie uczniom celów uczenia się i kryteriów sukcesu.

9. Cele • Zastanowić się, po co tego uczę? Co moi uczniowie już na ten temat wiedzą? • Zaplanować,dokąd się zmierza i co się chce osiągnąć. • Podzielić się „tajemnicą” celów z uczniami. • Sprawdzić, czy cele zostały osiągnięte.

10. Rozmowa w parach (2 min) Która z trudności zgłaszanych przez nauczycieli, wydaje się być najtrudniejsza do pokonania? • Pokusa ustalania za dużo celów na jedną lekcję • Brak planowania przed lekcją celów • Formułowaniu zrozumiałego dla ucznia celu • Brak czasu na podawanie uczniom celu podczas lekcji • Niesprawdzanie, czy cel został osiągnięty • Dopilnowanie zapisania przez uczniów celu lekcji • Formułowanie celów w postaci efektu, a nie czynności • Nie odwoływanie się do celów lekcji podczas jej trwania Patyczki

11. Kryteria sukcesu Ustalenie, na cobędziemy zwracać uwagę przyocenianiu. Określenie - faktów, dowodów, które pokażą nauczycielowi i uczniowi, czy cel lekcji został osiągnięty.

12. Technika pierwszej strategii Praca wzorcowa Nauczyciel pokazuje uczniom dobrze wykonaną pracę i pyta ich: Dlaczego ta praca jest dobra? Uczniowie wraz z nauczycielem tworzą kryteria sukcesu dobrej pracy.

13. Korzyści po stronie ucznia • Uczeń wie, czego ma się nauczyć. • Uczeń zna kryteria dobrze wykonanej pracy. • Uczeń może brać udział w tworzeniu kryteriów. • Uczeń wie, czego ma się nauczyć, aby osiągnął wysokie wyniki. • Uczeń sam może sprawdzić, czy prawidłowo wykonał pracę. • Wzrasta odpowiedzialność ucznia za jego proces uczenia się.

14. Strategia I Strategia I w języku ucznia: Lepiej się uczę, jeśli wiem, po co i czego mam się nauczyć Zeszyt 4/str. 3 – Zapisz, co chciałabyś/chciałbyś zapamiętać z pierwszej strategii

15. Druga strategia OK Organizowanie w klasie dyskusji, zadawanie pytań i zadań, dających informacje, czy i jak uczniowie się uczą.

16. Techniki pozyskiwania informacji druga strategia • karty ABCD • światła • zdania podsumowujące • pytania uczniów

17. Techniki zadawania pytań a. czas oczekiwania na odpowiedź ucznia (klepsydra) b. ustalanie odpowiedzi w parach c. niepodnoszenie rąk d. uczenie się na błędach e. zadawanie pytań otwartych >5 sek

18. Zadanie Dopasuj w zeszycie 5/str. 4 obrazki do technik: • czas oczekiwania na odpowiedź ucznia (klepsydra) • ustalanie odpowiedzi w parach • niepodnoszenie rąk • uczenie się na błędach • zadawanie pytań otwartych Ocena koleżeńska: sprawdźcie w parach, czy macie te same przyporządkowania?

19. Pytania na myślenie Taksonomia Blooma I. Wiedza: przypomnij, wymień II. Rozumienie: wytłumacz, opisz, zilustruj III. Stosowanie: wybierz, rozwiąż, zastosuj IV. Analiza: opisz strukturę i znajdź wzory V. Synteza: uogólnij, podsumuj, zaprojektuj VI. Ewaluacja: sformułuj opinie na podstawie uzasadnionych argumentów

20. Pytania kluczowe Pytania ukazujące uczniom szerszy kontekst,zachęcające ich do poszukiwania odpowiedzi,angażujące w naukę

21. Wyrażenia algebraiczne • Każdy (w myślach) ustala swoją kostkę domina i wykonuje obliczenia na swojej karcie. • To, co jest po lewej stronie mnożymy przez 5 • Dodajemy 1 • Mnożymy przez 2 • Dodajemy to co jest prawej stronie • Odejmujemy dwa • Zeszyt 6/str. 5 • losujemy

22. x y 2(5x +1) + y - 2 = 10x + y Czy wszystkim się zgodziło? światła Zeszyt 7/str 5: Jaki przykład pytania kluczowego przychodzi mi do głowy? Skarbiec OK - www.ceo.org.pl/ok

23. Dialog i dyskusja Nauczyciel: • wie na jakim etapie nauki są jego uczniowie i do tej wiedzy dostosowuje nauczanie, • prowadzi z uczniami dialog na temat tego, co już zrozumieli, a na co należy jeszcze poświęcić czas. W ocenianiu kształtującym nauczyciel w sposób ciągły kontroluje stan wiedzy i umiejętności uczniów i nie przechodzi dalej, jeśli jego uczniowie nie są na to gotowi.

24. Jak rozpoznać drugą strategię? Rozmowa w parach (1 min): Po czym można poznać, że nauczyciel stosuje drugą strategię w swojej pracy? Proszę podać, co byś obserwował/a w czasie wizyty w klasie? Zeszyt 8/str. 5 patyczki

25. Trzecia strategia OK Udzielanie uczniom takich informacji zwrotnych, które umożliwiają ich widoczny postęp.

26. Informacja zwrotna Cztery elementy:   • wyszczególnienie i docenienie dobrych elementów pracy ucznia [++] • odnotowanie tego, co wymaga poprawienia lub dodatkowej pracy ze strony ucznia[-] • wskazówki – w jaki sposób uczeń powinien poprawić pracę [D] • wskazówki – w jakim kierunku uczeń powinien pracować dalej[f] Zeszyt 8/str. 6

27. Ocenianie kształtujące a ocenianie sumujące

28. Pytanie Przedyskutuj z partnerem, dlaczego nie jest korzystne wystawianie przy komentarzu również stopnia? Dwa razy po minucie klepsydra Zeszyt 9/str. 6

29. Informacja zwrotna powinna Dotyczyć ustalonych wcześniej kryteriów Trafiać w sferę najbliższego rozwoju Pomagać uczniowi się uczyć Stanowić dialog pomiędzy nauczycielem i uczniem

30. Trudności związane z informacją zwrotną Czasochłonność i pracochłonność Rozdzielenie oceny kształtującej od sumującej Niemożność podania pełnej informacji zwrotnej do bardzo słabej pracy ucznia Uczniowie z niej nie korzystają Przyzwyczajenie rodziców i uczniów do ocen Niechęć uczniów do poprawy pracy Uczniowie „dobrzy” pozbawiani są nagrody Trzymanie się kryteriów sukcesu Przyjęty przez szkołę system oceniania Nie widać szybkich efektów światła

31. Rozmowa w parach (2 min) Każda z par wybiera jedną z trudności i stara się znaleźć argumenty pomagające nauczycielowi w jej przezwyciężeniu. Patyczki Zeszyt 10/str.7 – Co chciałabyś/byś zapamiętać z trzeciej strategii?

32. Czwarta strategia Umożliwianie uczniom, by korzystali wzajemnie ze swojej wiedzy i umiejętności. Dla ucznia: Lepiej się uczę, jeśli korzystam z wiedzy i umiejętności moich koleżanek i kolegów.

33. Czwarta strategia Na lekcji u nauczyciela stosującego IV strategię możemy zaobserwować: • Pracę w grupach i parach • Wzajemne nauczanie • Ocenę koleżeńską • ………… Zeszyt 11/str. 7

34. Piąta strategia OK Wspomaganie uczniów, by stali się autorami, podmiotami, „właścicielami” procesu własnego uczenia się. Dla ucznia: Lepiej się uczę, jeśli jestem świadomy i odpowiedzialny za swój proces uczenia się.

35. V strategia Pytania kluczowe Rodzice samoocena Powiązanie z rzeczywistością samodzielność Stawianie wyzwań Wybór Wiara w swoje możliwości Zainteresowanie Odpowiedzialność Motywacja

36. Pytanie Proszę przedyskutować z partnerem, a potem napisać na białej kartce, jakie narzędzia oceniania kształtującego wspomagają V strategię? • Cele lekcji • Nacobezu • Pytania kluczowe • Techniki zadawania pytań • Informacja zwrotna • Samoocena • Ocena koleżeńska • Praca z rodzicami Zeszyt 12/str. 7 Zapisz, jakie narzędzia wspierają V strategię?

37. Ważne narzędzie V strategii - samoocena Uczeń, który potrafi ocenić, ile się nauczył, co najbardziej sprzyja jego uczeniu się i ile jeszcze pracy przed nim, będzie pracował aktywniej i bardziej efektywnie. Zeszyt 13/str. 8 – Co chciałabyś/byś zapamiętać z piątej strategii?

38. Jak wprowadzać ocenianie kształtujące w szkole? • Udział rady pedagogicznej w szkoleniach z OK. • Udział przedstawicieli rady pedagogicznej w rocznym kursie internetowym. • Decyzja w sprawie zakresu stosowania OK w szkole. • Wspólna praca i dyskusja. • Przystąpienie do programu zawansowanego – RUN

39. OK - plan dla całej szkoły OK ma szanse jedynie, gdy jest przedsięwzięciem całej szkoły.

40. Korzyści z OK wprowadzanego „minuta po minucie” Interwencja Pozyskane Koszt roczny dodatkowe miesiące ………………………………………………………………………. Redukcja liczebności 4 miesiące € 20 000 klas o 30% ………………………………………………………………………. Podniesienie 2 miesiące € 6 000 kwalifikacji przedmiotowej nauczyciela ………………………………………………………………………. Ocenianie 8 miesięcy € 2 000 Kształtujące

41. Pytanie kluczowe Czy można stworzyć szkołę, w której uczniowie uczą się skutecznie, pożytecznie i z przyjemnością ?

42. Na stronie: www.ceo.org.pl./ok • Pytanie do eksperta • Skarbiec OK • Materiały dla nauczycieli • W publikacjach Akademii SUS: • Jak oceniać, aby uczyć • P. Black i inni • Ocenianie kształtujące w praktyce • D. Sterna Więcej o ocenianiu kształtującym:

43. Podsumowanie 1 • Proszę przedyskutować odpowiedzi w parach. • Dlaczego stosowałam: • Patyczki • Światła • Niepodnoszenie rąk • Białe tablice-kartki • Karty ABCD • Zeszyty • 2 minuty • losowanie 43

44. Podsumowanie 2 • Przypomnijmy sobie cele prezentacji: • Zapoznanie uczestników ze strategiami OK. • Zademonstrowanie technik OK. • Zachęcenie uczestników do stosowania OK • w ich pracy z uczniami. • Światła 44

45. Ewaluacja Proszę dokończyć zdanie na białej kartce, którą proszę oddać mi po zakończeniu prezentacji. Z prezentacji chciałabym/bym zapamiętać …….. www.ceo.org.pl www.ceo.org.pl/ok www.ceo.org.pl/run 45

46. Dziękuję za uczestnictwo w prezentacji danuta.sterna@ceo.org.pl