Download
1 / 23
240 likes | 423 Vues
با نام خدا. محتوای کنونی حرفه ی حسابداری شیرعلی جلیلیان. مقدمه :. بروز شرایط جدید محیطی باعث می شود، تدوین استانداردها، شیوه ی اجرای حسابداری و حسابرسی و تحقیقات حسابداری در محیطی پر تحول و با دیدگاه های ضد و نقیض به اجرا درآید. ویژگی این تغییرات محیطی عبارتند از :.
E N D
محتوای کنونی حرفه ی حسابداری شیرعلی جلیلیان
مقدمه : بروز شرایط جدید محیطی باعث می شود، تدوین استانداردها، شیوه ی اجرای حسابداری و حسابرسی و تحقیقات حسابداری در محیطی پر تحول و با دیدگاه های ضد و نقیض به اجرا درآید. ویژگی این تغییرات محیطی عبارتند از : • کثرت حسابداران از دیدگاه فنی و ایدئولوژیک، از نظر شیوه های عمل در بخش خصوصی و عمومی. • نهادینه شدن سرمایه داری طبقه ی جدید حاکم. • شبیه سازی حسابداران دانشگاهی به یک طبقه ی جهانی معیوب. • ایجاد آگاهی در استفاده کنندگان. این زمینه، یک نظم نوین اجتماعی را تعریف می کند که در آن گروهی از صاحب نظران متعلق به طبقه های مختلف و در تعارض با یگدیگر به وجود می آیند که هر یک تعریف جدیدی از این رشته علمی ارائه می دهند. در این مقاله ارکان تشکیل دهنده نظم نوین را شرح می دهیم.
علت اصلی پیدایش تغییرات ساختاری اکثر کشورها چه توسعه یافته چه توسعه نیافته، با بحران های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی مواجه هستند. این بحران ها توانسته است دیدگاه مبتنی بر ثبوت سیستم سرمایه داری انحصاری ناشی از سازمان تولیدی در سطح جهان را به چالش بکشد. دولت های که درگیر مسائل تورم، بیکاری، نابرابری، عدم توازن در تجارت بین الملل و وام های کشورهای جهان سوم هستند، به سیاست های با دوره های زمانی کوتاه مدت رو آورده اند وتوجهی به چشم انداز سیر تکاملی مطلوب درباره ی جوامع و سیاست های اقتصادی نداشته اند. این بحران ها علت شکست های پیاپی فرایند بازآفرینی سیستم سرمایه داری از نظر روابط سیاسی و اقتصادی است. دیدگاه مارکسیست درباره ی این بحران ها ریشه در این موضع دارد که«اگر چه سیستم سرمایه داری دارای این توانایی است که پیوسته خود را گسترش دهد، ولی فرآیند مزبور باعث می شود تضاد درونی که اساس این سیستم است ژرف تر شود و به بحران بینجامد: مرزها و محدوده های سرمایه داری از اجزای درونی این سیستم هستند».
ادامه... در هر سطحی از اجتماع گروه هایی با یکدیگر روبرو می شوند که دیدگاه های متضادشان آن ها را از یکدیگر تفکیک می سازد. برای مثال، در مورد خریدهای استقراضی (خرید شرکت و سپس به رهن گذاردن دارایی ها جهت تامین مالی برای بازپرداخت بدهی های مربوطه) مدیران با سهام داران توافق نظر ندارند؛ و در مورد ادعا نسبت به وجوه بازنشستگی بین مدیریت و کارکنان مشاجره وجود دارد.حسابداری از ضربه های ناشی از این تضادها در امان نیست. مدیریت سازمان های رسمی حسابداری خود را با مدیران سیستم سرمایه داری نهادینه شده متعهد و هم خانواده می داند، در حالی که کارکنان این سازمان ها پرولتاریایی هستند. به خاطر این تضاد منافع در حرفه حسابداری، مدیریت تلاش می کند از راه تسلط بر اطلاعات نوعی“آگاهی یا شعور تصنعی“ برای استفاده کنندگان خلق کند.اساتید حسابداری دانشگاه ها باید بر این آگاهی بیفزایند و به حسابداران کمک کنند و در یک طبقه جهانی [پرولتاریایی]وظیفه خود را انجام دهند.اما آن ها یک طبقه جهانی معیوب خلق می کنند که منافع شخصی موجب انگیزه در آن می شود و احساس نیاز می کنند که باید علامت تجاری خاص متعلق به سرمایه ی“فرهنگی“را به صورت انحصاری درآورند. تغییرات تازه ای که از نظر ساختاری در محیط حسابداری رخ می دهد اختلاف نظر بین حرفه و حسابداران دانشگاهی است.
پرولتاریایی شدن حسابداران، از نظر فنی و ایدئولوژیک بروز اختلاف طبقاتی بین حسابداران، نخستین عاملی است که در عرصه نوین پرتعارض پدیدار شده است. حسابداران به عنوان کارکنان حرفه ای یا تخصصی، در موسسات حسابداری یا غیرحسابداری، به عنوان اعضای طبقه جدید از متخصصان حقوق بگیر به حساب می آیند. نظریه پردازان مارکسیست حسابداران را یک طبقه جدید و فعال می شناسند که درصحنه کنونی سرمایه داری ایفای نقش می کنند. تعداد حسابداران در نیروی کار رشد زیادی داشته است که ایجاب می کند فناوری پیشرفته حسابداری ارائه شود تا حسابداران بتوانند خود را با شرایط ناشی از به کار گیری ماشین آلات پیشرفته سازگار کنند. استفاده از این فناوری پیشرفته ایجاب می کند حسابداران تلاش خود را در موسسات کوچک و بزرگ رسمی حسابداری متمرکز کنند، که در نتیجه آن خوداشتغالی در این رشته کاهش می یابد و وابستگی افراد به منابع مالی و سازمانی شرکت های بزرگ و دولت بیشتر می شود.
ادامه... حسابداران نمی خواستند موضع اقتصادی مستقل خود را از دست دهند، ولی به صورت فزاینده به موسسات حسابداری و غیرحسابداری، کوچک و بزرگ، خصوصی و دولتی پیوستند و ناچار شدند اقتدار و کنترل مدیریت ناهمگون را بپذیرند و به تدریج مزایا و مقام خود را از دست دهند. نتیجه این شد که حسابداران پرولتاریایی بوجود می آمدند که با توجه به تقسیم کار، تحت نظر و کنترل مدیریت کار می کردند و تابع قوانین تدوین شده ی مدیریت بودند یا مقررات الزامی کار بر آنها حاکم بود. پرولتاریایی شدن حسابداران باعث شد که کنترل ها به کارفرمایان یا مدیریت منتقل شود و حسابداران از آزادی که در شرایط خود اشتغالی وجود داشت، محروم شوند.
ادامه... با افزایش تخصص و تخصصی شدن هر بخش از کارهای حسابداری، این فرایند سرعت بیشتری به خود گرفت و به صورت پدیده ای با نام ”مهارت زدایی“درآمد.یعنی تفکیک کارهای تخصصی به تعداد زیادی وظیفه عادی و تکراری که نیاز به آموزش ندارد. در یکی از کمیته های انجمن حسابداری آمریکا 41 نوع فعالیت را نام برده اند که در شش گروه کلی قرار می گیرند و حسابداران رسمی در شرکت ها انجام می دهند: امور مدیریت اداری، حسابرسی، امور مالیاتی، خدمات مشاوره مدیریت، سایر خدمات حرفه ای و مدیریت دفتر و سازمان.[انجمن حسابداران رسمی آمریکا 1983] در دهه ی آینده رشته حسابداری با این چالش روبرو خواهد بود که باید در زمینه حسابرسی، مالیات و مشاوره تخصصی تر شود.
ادامه... پرولتاریایی ایدئولوژیک می تواند در حسابداری صدایی رساتر داشته باشد زیرا حسابداران از اعمال کنترل برسیاست سازمان و هدف های خاص و مقاصد کار عاجزند.حسابدار که در محدوده کار تخصصی قرار گرفته نمی تواند بر ماهیت کل تولید اعمال کنترل کند. نداشتن کنترل بر کل محصول، کاربرد و عدم کاربرد آن باعث می شود بر حسابدار، مدیریت مستقیم اعمال شود. این پدیده نوین، پرولتاریا، باعث می شود حسابداران به صورت افراد متخصص در واحدهای وظیفه ای، در آینده از مسائل فنی، اخلاقی و اجتماعی عمده مربوط به حرفه خود فاصله بگیرند. از دیدگاه سازمانی یا نهادی، هدف نهایی و کاربرد اجتماعی کار حسابدار در دست دیگران است و از دیدگاه منافع و تخصص ارباب رجوع ، مقرراتی وضع نشده است که از نظر وی اعمال شود. این تغییرها باعث شد تعداد و کیفیت کسانی که به حرفه ی حسابداری رو می آورند کاهش یابد و حرفه حسابداری فاقد جذابیت شود.
ادامه... • در زمان کنونی برای اینکه به این طبقه کارگر ایدئولوژیک و فنی، یعنی حسابدار و سایر اعضای این ”طبقه جدید کارگر“ پاسخ دهیم به یکی از دو پاسخ زیر اکتفا می کنیم : • ایدئولوژیک بدون احساس، یعنی کسی که خود را از کنترل ایدئولوژیک متعلق به کار جدا می کند یا این کنترل را نفی می کند و مدعی است که برای مسائل اجتماعی که در کار وجود دارد مسئولیت و علاقه ای ندارد. • تعاون ایدئولوژیک، یعنی تجدید نظر در تعریف هدف های شخصی تا بتوان آن ها را با هدف های الزام آور سازمان سازگار کرد. • در هر دو صورت احتمال دارد حسابدار نسبت به کار خود احساس بیگانگی کند و در نتیجه نرخ جابجایی افراد بسیار بالا رود. حدود 85 درصد فارغ التحصیلان رشته حسابداری که به موسسات حسابداری می پیوندند درمدت ده سال از این موسسات بیرون می روند تا به موسسات کوچک تر، آموزشی، صنعتی یا دولتی ملحق شوند.
ادامه... • عواملی که باعث افزایش این نرخ جابجایی شدند،به شرح زیرند: • محیط کار در واحد حسابرسی. • همکاران و اضافه کاری های بدون حقوق(در واحد مالیات). • چالش ها ی حرفه ای در واحد خدمات مدیریت. پدیده از خود بیگانگی در حوزه ی کاری : انسان از چیزی که تولید می کند بیزار است، از فرایند تولید بیزار است، یا از خود و از جامعه ای که همتایان در آن وجود دارند بیگانه است در هر یک از این شرایط از خود بیگانگی شیوه اندیشه و آگاهی حسابداران تا حد زیادی بازتابی از شرایطی است که خود را در آن می بینند و موقعیتی است که در فرایند تولید در آن قرار می گیرند. برای خانم های حسابدار این وضع وخیم تر است و احساس می کنند برای ارتقاء فرصت های همانند مردان ندارند و درآمدشان نیز کمتر است.
سرمایه داری نهادینه شده و منطق حاکم بر این طبقه اجتماعی در نظم نوین پر تضاد، در شرکت ها و موسسات حسابداری ”ماهیت طبقه حاکم“به عنوان دومین عامل به حساب می آید.جامعه سازمانی از نظر اجتماعی متحد، از نظر سیاسی فعال و درصدد تامین منافع کل طبقه مربوطه است.ویژگی جامعه مزبور این است که بین اعضا که متعلق به طبقه بالای جامعه[آمریکا]هستند، از نظر اجتماعی، نوعی انسجام وجود دارد، این اعضا به طور عمده از مدیران اجرایی شرکت ها و بیشتر آن ها مالک هستند و فرزندان خلف آن ها ”طبقه حاکم برآن ها“راتشکیل می دهند. این طبقه حاکم از کسانی تشکیل می شود که مالک سرمایه هستند و در مقیاس وسیعی بر آن اعمال کنترل می کنند.این افراد مدیر اجرایی شرکت ها باشند یا بازنشسته، فرقی ندارد. تضاد منافع هر چه باشد چه پنهان چه آشکار، از این دیدگاه که قوانین کار حاکم برجامعه ریشه در سیستم سرمایه داری دارد،دارای هدف مشترک هستند؛ هدفی که همه ی اختلاف های جزیی را تحت الشعاع قرار می دهد این هدف مشترک باعث شد زمینه های مشترک و الگوهایی از جامعه پذیری به وجود آید که در فضای طبقه جدید طنین انداز می شود. این طبقه جدید وارد صحنه سیاسی شده، دارای نیروی غیرعادی و انسجامی قوی است.
ادامه... این وضع باعث شد که حرکت از”سرمایه داری مدیریت“ به سوی ”سرمایه داری سازمانی یا نهادی“ سرعت زیادی به خود بگیرد. درحالی که سرمایه داری مدیریت جایگزین سرمایه داری خانوادگی می شد، مدیران و مدیریت حرفه ای خود را در وضعی مشاهده نمودند که باید مسئولیت ها را می پذیرفتند. سرمایه داری سازمانی که طبقه جدید حاکم برسرعت آن افزود بدین سبب به وجود آمد که به شرکت ها قدرتی جدید و بینش یا گرایش طبقاتی بدهد. اصل مبتنی بر شرکت ها ابراز می کند عضویت نخبگان در شرکت ها که به وسیله یک شبکه کاری به هم مرتبط تعیین می شود، موجب تعالی همه ی شرکت ها می شود و چنین پدیده ای در موسسات حسابداری یا حسابرسی هم وجود دارد. ”اصل مبتنی بر کل طبقه “که موردحمایت نخبگان مدیریت موسسات حسابرسی رسمی قرار می گیرد، باعث می شود که این سازمان ها از نیاز های شرکت های بزرگ حمایت کنند و در برابر مقررات عمومی مربوط به تجارت خود به مخالفت برخیزند.
ادامه... چالش های که رویاروی موسسات بزرگ حسابداری قرار می گیرد، چه از طرف مجلس قانون گذاری آمریکا و چه از طرف کمیسیون بورس اوراق بهادار،توانسته است توانایی های سیاسی این مراجع(سازمان های)نخبه و نوین را تقویت کند. به گونه ای که آن ها بتوانند در برابر طوفان های سهمگین ناشی از تحقیقات قانون گذاری، دستاوردهای گروه های ضربت خاص و دخالت های کمیسیون بورس اوراق بهادار جان سالم به در برند. خردگرایی کل طبقه واحدهای بالای موسسات حسابدار رسمی، انسجام اجتماعی اعضا و تعهد آن ها به منافع خاص باعث شده است که به اسلحه ی بسیار قوی مسلح شوند و در برابر هر نوع اقدامی که در جهت تدوین مقررات(خلاف نظر آنان)به عمل آید، مقاومت نمایند. حسابداران و سایر متخصصان مالی، به سبب نقشی که در این حرفه ایفا می کنند، در سازمان ها و سلسله مراتب مدیریت شرکت های بزرگ دارای پست و مقام های عالی می باشند. در انگلستان، رئیسان شرکت ها، که دارای تحصیلاتی در زمینه بانکداری یا حسابداری هستند به مراتب بیش از کسانی می باشند که تحصیلات آن ها در رشته های فنی است.
اساتید رشته ی حسابداری، یک طبقه جهانی معیوب در نظم جدید پر تعارض، سومین عامل، طبقه ی جدیدی از استادان حسابداری است که در دانشگاه ها مشغول کارند. طبقه جدیدی از فرهیختگان پا به عرصه وجود گذاشته اند و همانند همان طبقه ی جهانی هستند.اما نتوانستد یک طبقه جهانی تشکیل دهند، از این رو این طبقه جدید یک طبقه جهانی معیوب نامیده می شود. این طبقه جدید معیوب است زیرا خود را نخبه می داند و در جستجوی خویش و استفاده از دانش خاص مربوط به خود است تا بر منافع و قدرت خود بیفزاید. این طبقه نماینده و تامین کننده ی منافع جهانی(عمومی)نیست. و به سبب اینکه به صورت انحصاری به سرمایه فرهنگی دسترسی دارد، سلطه خود را اعمال می کند. این طبقه جدید با استفاده از پدیده می کوشد قدرت خود راحفظ نماید. از این رو اعضا آن فرایندی از ”انباشت سرمایه ی فرهنگی“ به وجود می آورند تا منافع خاص خود و کسانی که در فرهنگ گفتمان سرنوشت ساز وجه مشترک دارند، تقویت نمایند. این طبقه جدید براعتبارنامه های خود تکیه می کنند تا فرهنگ خود را تقویت کنند و بر فرایند عرصه ی نیروی کار که آموزش ویژه دیده است، نظارت کند.
ادامه... سوال : آیا عرصه تحقیقات حسابداری به وسیله اساتید رشته حسابداری واکنشی است در برابر تقاضا برای دانش مجانی و یا واکنشی است در برابر تقاضای بازار یا بهانه ای است برای ابراز وجود؟ پاسخ : اساتید این رشته دارای این احساس هستند که باید مطلبی را انتشار دهند. آن ها توانسته اند قدرت انحصاری بر سرمایه حسابداری فرهنگی به دست آورند. دستاوردهای تحقیقات به آن ها قدرت مشاوره و سیاست گذاری داده است و آن ها توانسته اند بدین وسیله منافع خود را از منافع جهانی (عمومی)برتر شمارند. اساتید رشته حسابداری، به عنوان یک طبقه جدید برای پیوستن به جامعه ی حسابدار از اعتبار نامه های خود به عنوان یک عامل عمده استفاده می کنند و اعتبار نامه های آن ها عبارت است از مدرک دکتری و انتشار مقاله در مجله های معتبر. تخصص یا حرفه گرایی ادعایی آشکار از این طبقه ی جدید است مبنی بر اینکه، از نظر داشتن فنون و رعایت اصول اخلاقی برطبقه ی قدیمی برتری دارند...تخصص یا حرفه گرایی به صورتی آشکار اقتدار را از دست طبقه ی قدیمی گرفته است.
ادامه... فرهنگ از طریق تحصیلات و فرایند جامعه پذیری منتقل می شود. کسانی که تحصیلات رسمی دارند در طول زندگی خود از کسانی که تحصیلات کمتری دارند درآمد بیشتری کسب می کنند. این افزایش درآمد منعکس کننده ارزش سرمایه ی حاصل از تحصیلات بیشتر است. این ویژگی در بازار کار به آن ها یک جایگاه برتر می دهد وآن ها به این وسیله دارای نوعی توانایی بالقوه می شوند که در طبقه جدید حاکم دارای جایگاه والایی شوند. در این روند آغاز شده، طبقه جدید مقام و سطح بالایی از آگاهی به دست می آورد و می کوشد از امتیازهای حاصل دفاع نماید(امتیازهای از قبیل:آزادی عمل در نشر عقیده، نقد گفته های دیگران و حتی گزینش و استخدام افراد).
ادامه... فرهیختگانی که تمایل داشته باشند رفتار درخور متخصصان در پیش گیرند، می توانند یک قشر نسبتاً مستقل و دارای آزادی عمل لازم تشکیل دهند و درصدد منافع خود برآیند. آن ها می توانند از ساز و کارهایی مانند دادن جواز و تشکیل انجمن های حرفه ای استفاده کنند و بدین وسیله انحصار خود را در بازارهای مربوط تحکیم بخشند. وجود شعبه های متعددی از انجمن حسابداران آمریکا با بخش های جداگانه ی فرهنگی دلیلی بر این ادعا یا وجود این پدیده است. رابطه نزدیک با سیاست گذاری که به وسیله هیئت استانداردهای حسابداری مالی، کمیسیون بورس اوراق بهادار، انجمن حسابداران آمریکا یا هر نهاد دیگری باشد باعث می شود که اندیشمند “دیوان سالار“ در فضای دیوان سالاری خود نقش مشاور یا متخصص فنی ایفا نماید و این مغایر با نقشی است که سایر اندیشمندانی که خود را از یک سازمان دیوان سالار به دور نگه می دارند، ایفا می نماید. اندیشمندان حسابداری می کوشند دلایل قانع کننده ارائه دهند و طبقه جهانی، ولی معیوب خلق کنند، خود را با صحنه این نمایش یا سناریو تطبیق می دهند و نقشی شایسته به عهده می گیرند.
ایجاد آگاهی تصنعی در استفاده کنندگان چرا سهام داران و استفاده کنندگان(از صورت های مالی)درخواست اطلاعات بهتر و بیشتر نمی کنند؟ یک دلیل این است که اندیشه ایدئولوژیک حاکم دارای این دیدگاه است که سلسله مراتب اقتصادی و اجتماعی (به صورت نسبی) در برابر اطلاعاتی که در مجامع عمومی یا سایر مجامع ارائه می شود، نفوذ ناپذیرند. همانند سایر کالاها، می توان سلطه سرمایه دار بر اطلاعات را در قالب سه قضیه بیان کرد: • 1.طبقه حاکم شیوه ی مدیریت بر مقدار مناسب اطلاعاتی که ارائه می نماید، تعیین می کند. • 2.از طریق اعمال قراردادها و مفاد اسناد دولتی، حمایت از حق مالکیت و حفظ نظم عمومی سلطه ی لازم اعمال و حفظ می شود. • 3.ابزار اطلاعاتی در اختیار مدیریت است، مانند گزارش سالانه و انتشار خبر نامه؛ این ابزار به مدیریت چنین امکاناتی را می دهد تا اطلاعاتی که حفظ منافع وی را به خطرنمی اندازد، منتشر نماید.
ادامه... این سه قضیه منجر به سه نوع سلطه می شود: استثمار بازار، اعمال مقررات قانونی و سلطه ایدئولوژیک. این سه شکل از سلطه، اگر چه از دیدگاه تحلیلی جدا از هم هستند، از نظر تجربی به یکدیگر وابسته اند. آن ها به مدیریت این امکان را می دهند تا باورها و اعتقادات خود را به استفاده کنندگان از اطلاعات برساند و به نوع آگاهی آن ها درباره سازمان شکل بدهد.آنچه استفاده کننده از اطلاعات به دست می آورد، چیزی نیست جز ”آگاهی تصنعی یا ساختگی“ که با انتظارات و مدیریت سازگار است. گاهی، در فرایندی که به ”آگاهی ساختگی“منجر می شود، مدیریت می تواند از طریق فرایندهایی که دارای سطوح مختلف و متعدد هستند از هموارسازی سود تا گزارشگری مالی مبتنی بر کلاه برداری یک ”آگاهی غلط یا نادرست“ را جایگزین آگاهی ساختگی نمایند. در فرایند ایجاد آگاهی در استفاده کنندگان که از طریق پخش اطلاعات گزینشی میسر می گردد، مدیریت در صحنه ی شست و شوی مغزی، هیپنوتیزم کردن جمعی افراد، یا شرطی سازی اجتماعی نقش مهم ایفا نماید.
ادامه... منطق عمومی این است که گزارش های حسابداری پس از انتشار می توانند خواننده های زیادی داشته باشند. یک استراتژی بهتر(در راستای اطلاع رسانی بیشتر به استفاده کننده) که این است که او را در معرض گزارش های گوناگون حسابداری قرار داد،گزارش هایی که از منابع مختلف ارائه می شوند. یعنی، نه تنها یک گزارش حسابداری می تواند استفاده کنندگان متعدد داشته باشد، بلکه هر یک از خوانندگان دارای دیدگاهی ویژه است و از زاویه ای خاص به آن نگاه می کند،یکی همانند کسی که یک متن مذهبی می خواند به آن نگاه می کند و دیگری درصدد برمی آید گزارش ها را با هم مقایسه کند، آن ها را با هم تطبیق دهد، در هم ادغام نماید و از میان اطلاعات داده شده، اقلام خاصی را انتخاب نماید. آن گاه استفاده کننده از اطلاعات نقشی فعال تر از نقش یک خواننده غیرفعال که یک گزارش منحصر به فرد(مانند گزارش سالانه)را می خواند، بر عهده گیرد.نتیجه کار حرکتی است به سوی بالا بردن تخصص استفاده کنندگان.
ادامه... مسئله این است که استفاده کننده از اطلاعات را باید بهتر آگاه کرد. از این رو باید یک هنجار مردم سالار وجود داشته باشد و رعایت گردد. افزایش آگاهی مانعی است بر سر راه گسترش یافتن داده هایی که برای استفاده کنندگان ”مربوط“ است. کار اصلی یا مناسب این است که واقعیت ها ابراز شود، در برابر دروغ ایستادگی شود و تمام محدودیت هایی که می تواند مانع از جستجوی فراگیر و اقدام کارآمد شود، شناسایی گردد. روشی مشابه که آن را رعایت اصول اخلاقی در حسابداری مالی می دانند و بر پایه مفاهیم، عدل، برابری و حقیقت قرار دارد. رعایت انصاف، یعنی اینکه تهیه کنندگان اطلاعات حسابداری باید صورت های مالی که منصفانه، بدون سوگیری و بی غرضی باشد، ارائه نمایند و در فرایند ارائه دارای حسن نیت باشند، آیین رفتار حرفه ای را رعایت کنند و از قضاوت سالم حسابداری برخوردار باشند.
ادامه... نتیجه ی عمده ی حاصل از وجود استفاده کننده ای که از آگاهی بیشتری برخوردار باشد این است که خواننده می تواند تهیه کنندگان این اطلاعات را مورد پرسش قرار دهد. سطح آگاهی حسابداری الزاماً به تفکیک ”طبیعی“ توانایی شناختی محدود نمی شود بلکه کسب این آگاهی علت و معلول اقدام اثر بخشی ناشی از اعمال قدرت سیاسی است؛ مهارت های حاصل از اطلاعات یکی از اجزای لازم اسلحه یا آتش سیاسی است که استفاده کنندگان تهاجمی می توانند هدف های ساده مدیران را در هم کوبند و امور را در جهتی هدایت کنند که ثروت خود را حداکثر برسانند(که در نتیجه مسیر هدف اصلی، یعنی به حداکثر رسیدن رفاه اجتماعی تغییر خواهد کرد).
