1 / 68

Biologiczne podstawy zachowania

Biologiczne podstawy zachowania. Michał Białek. Jądro - "centrum obliczeniowe" neuronu. To tutaj zachodzą procesy kluczowe dla funkcjonowania neuronu.

hung
Télécharger la présentation

Biologiczne podstawy zachowania

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Biologiczne podstawy zachowania Michał Białek

  2. Jądro - "centrum obliczeniowe" neuronu. To tutaj zachodzą procesy kluczowe dla funkcjonowania neuronu. • Akson - "wyjście" neuronu. Za jego pośrednictwem neuron powiadamia świat zewnętrzny o swojej reakcji na dane wejściowe. Neuron ma tylko jeden akson.

  3. Wzgórek aksonu - stąd wysyłany jest sygnał wyjściowy, który wędruje dalej poprzez akson. • Dendryt - "wejście" neuronu. Tędy trafiają do jądra sygnały mające być w nim później poddane obróbce. Dendrytów może być wiele - biologiczne neurony mają ich tysiące. • Synapsa - jeśli dendryt jest wejściem neuronu, to synapsa jest jego furtką. Może ona zmienić moc sygnału napływającego poprzez dendryt.

  4. Rodzaje neuronów: • Czuciowe – odbierają bodźce • Ruchowe – wykonują polecenia • Kojarzące – pośredniczą między czuciowymi a ruchowymi

  5. Poza neuronami (100mlrd) występują tez komórki glejowe (klejące). • Funkcje: • Decydujące znaczenie o tworzeniu połączeń miedzy neuronami • Ułatwiają komunikacje między N • Usuwają resztki obumarłych N • Biorą udział w odzywaniu N

  6. Aktywacja neuronów:

  7. Aktywacja neuronów: • Wejście = sygnały przychodzące przez dendryty • Wagi = odpowiedniki modyfikacji dokonywanych przez synapsy • Blok sumujący = jądro • Blok aktywacji = wzgórek aksonu • Wyjście = akson

  8. Impulsy nerwowe • Neuron w spoczynku posiada ładunek ujemny = potencjał spoczynkowy • Przy przekroczeniu progu pobudzenia otwierają się kanaliki w błonie komórkowej, umożliwiając wymianę jonów. • Zmieniający się wzdłuż aksonów ładunek to potencjał czynnościowy. Działa on na zasadzie wszystko albo nic.

  9. Neuroprzekaźniki i neuromodulatory:

  10. Porównanie synapsy elektrycznej (A) i chemicznej (B); • A) pobudzenie (1) jest przekazywane między komórkami za pomocą transportu jonów (2) przez bezpośrednie kanały; • B) pobudzenie (1) skutkuje egzocytozą pęcherzyków (2) zawierających substancją przekaźnikową (3) wchłanianą (4) przez komórkę - odbiornik.

  11. Neuroprzekaźnik: sygnały przechodzące z neuronu do drugiego • Neuromodulatory: modyfikują lub zmieniają skutki działania neuroprzekaźników.

  12. Receptory: Wyspecjalizowane miejsca w dendrytach lub ciele komórki, które reagują na określone neuroprzekaźniki lub neuromodulatory. Możliwe są dwie reakcje: • Pobudzająca • Hamująca Neuron może otrzymywać tysiące sygnałówrównocześnie. Ich wartości się sumują lub znoszą.

  13. Ten sam neuroprzekaźnik może wywoływać różne reakcje, w zależności od receptorów. Np. acetylocholina może działać jako: • Przekaźnik (spowalnia prace serca) • Modulator (wspomaga przechowywanie świeżych wspomnień).

  14. Kontakt mózgu z otoczeniem: • Nerwy czaszkowe – zawiaduję określonymi mięśniami, pobierają sygnały ze zmysłów

  15. Ośrodkowy układ nerwowy (OUN) • Rdzeń kręgowy poprzez 31 par nerwów rdzeniowych przesyła komendy mózgu do ciała. OUN nie tylko przekazuje impulsy, może także sam inicjować odruchy: automatyczne reakcje na zdarzenie. • Neurony kojarzące w rdzeniu pośredniczą między neuronami czuciowymi a ruchowymi, ale mogą także zablokować lub osłabić reakcję. Mózg może stymulować neurony kojarzeniowe w rdzeniu do zaniechania przekazania pobudzenia.

  16. Łuk odruchowy

  17. Obwodowy układ nerwowy Składa się z (AUN) oraz szkieletowego układu nerwowego. AUN dzieli się na • Sympatyczny - uruchamiany w odpowiedzi na zagrożenie, także w dużym stresie. Kontroluje wszystkie narządy. • Parasympatyczny – uspokaja i obniża pobudzenie. Kontroluje jeden lub kilka narządów.

  18. Funkcje poszczególnych obszarów mózgu:

  19. Kora mózgowa:

  20. Płat potyliczny: • Płaty potyliczne: widzenie. Nerwy wzrokowe biegną na krzyż, uszkodzenie prawego płatu potylicznego powoduje zaburzenie widzenia z lewej strony. • widzenie; analiza koloru, ruchu, kształtu, głębi; • skojarzenia wzrokowe, ocena, decyduje czy wrażenie jest analizowane i jaki jest jego priorytet.

  21. Wyniki uszkodzeń płata potylicznego: • dziury w polach wzrokowych (skotoma); • trudności w umiejscowieniu widzianych obiektów; • halucynacje wzrokowe; niedokładne widzenie obiektów, widzenie aureoli; • trudności w rozpoznawaniu kolorów; • trudności w rozpoznawaniu znaków, symboli, słów pisanych; • trudności w rozpoznawaniu rysunków; • trudności w rozpoznawaniu ruchu obiektu; • trudności z czytaniem i/lub pisaniem.

  22. Płat skroniowy: • zakręt górny i wieczko: słuch muzyczny, fonematyczny i wrażenia dźwiękowe; • obszar Wernickego - rozumienie mowy, gramatyka, prozodia; • zakręt dolny: rozpoznawanie obiektów; • kategoryzacja obiektów; pamięć werbalna, zapamiętywanie; • część podstawna: analiza zapachów

  23. Uszkodzenia płatów skroniowych: • zaburzenia słuchu, rozumienia mowy i percepcji dźwięków; • zaburzenia wybiórczej uwagi na bodźce słuchowe i wzrokowe; • problemy w rozpoznawaniu widzianych obiektów; trudności w rozpoznawaniu twarzy (prozopagnozja); • upośledzenie porządkowania i kategoryzacji informacji werbalnych; • lewa półkula - trudności w rozumieniu mowy (afazja Wernickego); • uszkodzenia prawej półkuli moga spowodować słowotok; • trudności w opisywaniu widzianych obiektów; • zaburzenia pamięci - amnezja następcza, problemy z przypominaniem; • zaburzenia zachowań seksualnych; • zaburzenia kontroli zachowań agresywnych.

  24. Płat ciemieniowy: • część górna: czucie dotyku, temperatury, bólu; • umiejscowienie wrażeń czuciowych; • prawa część dolna: orientacja przestrzenna, układ odniesienia względem swojego ciała konstruowany na podstawie wrażeń wzrokowych; • lewa częśćdolna: modelowanie relacji przestrzennych ruchów palców. • pomiędzy i część przyśrodkowa: celowe ruchy; • integracja ruchu i wzroku; • integracja czucia i wzroku w jeden percept; • manipulacja obiektami wymagająca koordynacji i wyobraźni przestrzenno/ruchowej. • rozumienie języka symbolicznego, pojęć abstrakcyjnych, geometrycznych.

  25. Uszkodzenia płata ciemieniowego: • całkowita niepodzielność uwagi; • niezdolność do skupiania wzroku na określonym miejscu (apraksja wzrokowa); • trudności w orientacji przestrzennej; • trudności w integracji wrażeń wzrokowych w jedną całość (symultagnozja); • trudności w koordynacji ruchu oczu i rąk; • niezdolność do celowego działania wymagającego ruchu (apraksja), problemy w troszczeniu się o siebie;

  26. Uszkodzenia płata ciemieniowego • lewy - niezdolność do odróżnienia kierunków, lewa-prawa • trudności w liczeniu (dyskalkulia) i matematyce, zarówno algebrze jak i geometrii; • niezdolność do nazwania obiektu (anomia); • okolice lewego zakrętu kątowego - niezdolność do umiejscowanienia słów pisanych (agrafia); • problemy z czytaniem; • prawy - brak świadomości niektórych obszarów przestrzenii i części ciała (jednostronne zaniedbanie); • anozagnozja, zaprzeczanie niesprawności; • trudności w rysowaniu; • trudności w konstruowaniu obiektów; • zaburzenia osobowości (zwykle lezje ciemieniowo-skroniowe).

  27. Płat czołowy: działanie • część górna - funkcje ruchowe, pierwotna kora ruchowa, kora przedruchowa, dodatkowa kora ruchowa; • pamięć wyuczonych działań ruchowych, np. taniec, nawyki, specyficzne schematy zachowań, wyrazy twarzy; • lewy płat - obszar Brocka (mowa – rozumie ale nie mówi); • pola czołowe oczu (ruch gałek ocznych zależny od woli); • część przedczołowa: "zdawanie sobie sprawy"; • planowanie i inicjacja działania w odpowiedzi na zdarzenia zewnętrzne; • oceny sytuacji;

  28. Płat czołowy: działanie • przewidywanie konsekwencji działań - symulacje w modelu świata; • konfromizm społeczny, takt, wyczucie sytuacji; • analiza i kontrola stanów emocjonalnych, ekspresji językowej; • uczucia błogostanu (układ nagrody), frustracji, lęku i napięcia; • lewy płat - kojarzenie znaczenia i symbolu (słowa), kojarzenie sytuacyjne; • pamięć robocza; • wola działania, podejmowanie decyzji; • relacje czasowe, kontrola sekwencji zdarzeń. • część podstawna, kora okołooczodołowa -

  29. Efekty uszkodzeń płata czołowego: • utrata możliwości poruszania częściami ciała; • afazja Brocka – mówi, ale nie rozumie mowy innych; • niezdolność do planowania wykonania sekwencji ruchów przy wykonywaniu czynności; • niezdolność do działań spontanicznych; • schematyczność myślenia; • "zapętlenie", uporczywe nawracanie do jednej myśli; • trudności w koncentracji na danym zadaniu; trudności w rozwiązywaniu problemów; • niestabilność emocjonalna; zmiany nastroju; • nieakceptowalne zachowania społeczne; zachowania agresywne; • lewy płat - depresja, prawy - zadowolenie; • prawy tylny - trudności w zrozumieniu kawałów i śmiesznych rysunków, preferencje dla niewybrednego humoru; • zmiany osobowości.

  30. Leukotomia: • zabieg neurochirurgiczny polegający na przecięciu włókien nerwowych łączących czołowe płaty mózgowe ze strukturami międzymózgowia (najczęściej podwzgórzem lub wzgórzem). Freeman wprowadził w 1945 roku uproszczoną metodę polegającą na wprowadzeniu przez oczodół do płata czołowego mózgu noża do kruszenia lodu. W latach 1939–1951 w USA wykonano około 18 000 leukotomii i obecnie uważa się, że w większości przypadków wskazania do niej były mocno naciągane.

  31. Paradoksalnie, dodatkowym utrudnieniem dla „niewinnie operowanych” była Nagroda Nobla, którą Antonio Egas Moniz otrzymał w 1949 roku. Trudno było podważać metodę leczenia, u podstaw, której leżały odkrycia nagrodzone w taki sposób.

  32. Rosemary Kennedy • siostra prezydenta USA Johna Kennedy’ego, od swoich urodzin w roku 1918 była w lekkim stopniu upośledzona. Nie uczyła się z innymi dziećmi w zwykłej szkole, lecz musiała mieć prywatnych nauczycieli, na których stać było jej zamożnego ojca.  

  33. Z czasem rodzinie coraz trudniej było radzić sobie z wybuchową i agresywną dziewczyną, której nastrój potrafił się w każdej chwili niespodziewanie zmieniać. Nie mówiąc pozostałym członkom rodziny, ojciec Rosemary skontaktował się z jednym z neurochirurgów, aby poprosić o operację, która wtedy uważana była za cudownie uzdrawiającą i mogącą pomóc w większości zaburzeń psychicznych. Operacja została wykonana w 1941 roku, a w jej następstwie Rosemary stała się całkowicie niezdolną do samodzielnego życia. Rodzina umieściła chorą w klasztorze St. Collet w Wisconsin, gdzie spędziła resztę swojego życia.

  34. Innym przykładem jest znana w latach 40. XX w. Hollywoodzka aktorka Frances Farmer, która na swoje nieszczęście była polityczną aktywistką głośno wyrażającą swoje komunistyczne i rewolucyjne poglądy. W 1942 roku została uznana za niepoczytalną.

  35. Kilka następnych lat spędziła w przytułkach dla psychicznie chorych, a w październiku 1948 roku sam Walter Freeman wykonał u niej swoją słynną leukotomię przy pomocy noża do rozbijania lodu. Zwolniona ze szpitala w 1953 roku nigdy nie odnalazła się w społeczeństwie mimo powrotu do showbiznesu. Jej historię przedstawia film „Frances”, w którym w rolę głównej bohaterki wcieliła się Jessica Lange.

  36. Funkcje półkul:

  37. Efekt rozdzielenia półkul, np. w terapii epilepsji.

  38. Efekty rozdzielenia półkul • „widziałem kurzą łapę, więc wybrałem kurczaka” (lewa = kura + lewa= mowa). • „Kurnik trzeba posprzątać szuflą” (prawa śnieg, brak kontaktu z lewą, wiec lewa stworzyła historię).

  39. Struktury podkorowe: • Wzgórze: odbiera informacje od układu czuciowego i ruchowego, odpowiada za uwagę. Odczucia czy bóle fantomowe. • .

  40. Struktury podkorowe: • Podwzgórze: głód, pragnienie, temperatura ciała, ciśnienie krwi i tempo akcji serca. Ośrodek przyjemności – szczury wolały jego stymulacje niż jedzenie

  41. Struktury podkorowe: • Hipokamp: umożliwienie przechowywania nowych informacji. H.M. – zawsze nowy dzień, nie nabywał nowych doświadczeń.

  42. Struktury podkorowe: • Ciało migdałowate: emocje, strach czy lęk, gniew. Rozpoznawanie ekspresji emocji. • Zwoje podstawy; planowanie i tworzenie ruchu. Odpowiedzialne za tworzenie nawyku

  43. Pień mózgu: • Rdzeń przedłużony: kontrolowanie oddychania, przełykania i krążenia krwi • Twory siatkowate rdzenia: czuwanie, gotowość do działania. Zawiaduje produkcja neuromodulatorów. Część zstępująca reakcje AUN, integracja impulsów od nieświadomie kontrolowanych mięśni.

  44. Pień mózgu: • Most – wiele funkcji, od snu po kontroli mięśni twarzy. • Móżdżek: koordynacja fizyczna, orientacja w czasie, koncentracja uwagi.

  45. Encefalopatia bokserska

  46. Encefalopatia bokserska: • Przewlekła encefalopatia pourazowa charakteryzuje się zaburzeniami świadomości, układu ruchowego oraz zaburzeniami psychicznymi. Pierwszymi objawami choroby są problemy z mową, często mowa jest bełkotliwa trudna do zrozumienia, występują drżenia. Innymi objawami mogą być zaburzenia koordynacji kończyn górnych. Bardzo rzadko zdarza się, że we wczesnej encefalopatii występują objawy parkinsonizmu. Bokserzy często są drażliwi, maja zachwiana równowagę emocjonalną, popadają w stany euforii, a następnie przygnębienia, depresji i apatii. Napady agresji oraz słowotok są częstym zachowaniem bokserów.

  47. Encefalopatia bokserska: • Kolejnym etapem są objawy z zakresu motoryki pięściarzy, często obserwuje się sztywność i bradykinezję (spowolnienie ruchowe). Stan psychiczny wykazuje zwolnienie procesów myślowych i kłopoty z pamięcią. Brak uwagi, roztargnienie oraz częste zespoły paranoiczne to tylko niektóre zachowania pięściarzy, jakie można zaobserwować.

More Related