400 likes | 890 Vues
Teknikkar: Blodtypeserologiske metodar. Guro Kristin Melve 18.12.08/Tor Hervig 17.03.11 AIT Haukeland Universitetssjukehus. Case 1.
E N D
Teknikkar: Blodtypeserologiske metodar Guro Kristin Melve 18.12.08/Tor Hervig 17.03.11 AIT Haukeland Universitetssjukehus
Case 1 • Ved nasjonal kvalitetskontroll ble det sendt ut et serum som inneholdt anti-D – og det ble forventet at det skulle bli en ++ (2+) agglutinasjon av Rh(D) positive erytrocytter det skulle utføres forlik mot. • Alle deltakende blodbanker unntatt en (1) påviste uforlikelighet
Case 2 • En 61 år gammel kvinne ble dårlig med blodtrykksfall, pulsstigning og pusteproblemer 1 time etter avsluttet transfusjon. Tross intensivmedisinsk behandling døde hun 8 timer senere. • Det var utført forlik med indirekte antiglobulinteknikk før transfusjon: Negativt • Ved utredning av transfusjonsreaksjonen ble konklusjonen hemolytisk transfusjonsreaksjon pga anti-K
Case 3 • På mandag ble det forlikt 20 enheter erytrocyttkonsentrat til en kirurgisk pasient. 12 enheter ble transfundert, 8 enheter ble oppbevart i blodskap, reservert til pasienten • Påfølgende fredag ny operasjon; de 8 reserverte enhetene blir brukt. Pasienten utvikler alvorlig hemolyse, som medvirker til at pasienten dør.
Case 4 Screeningfunn IAT PEG-IAT Celler I - - Celler II (+) ++ Celler III - - Identifisering Uident. anti-K
Grunnprinsipp: Agglutinasjon • Definisjon: Minimum tre erytrocyttar bundne saman av antistoff i eit nettverk • Totrinnsprosess: 1.Antigen-antistoffbinding 2.Nettverksdanning
Kva påverkar antigen-antistoffbinding (trinn 1)? • Struktur • Ladning • Temperatur • pH • Inkubasjonstid • Ionestyrke • Antigen-antistoffmengde
Ionestyrke NISS LISS Kva påverkar antigen-antistoffbinding (trinn 1)?
Kva påverkar nettverksdanning (trinn 2)? • Antistoffa sine eigenskapar • Antigena sine eigenskapar • Serum/celleratio • Avstanden mellom erytrocyttane/ zetapotensialet
Antistoffa sine eigenskapar IgM- fleire antigenbindande sete – større diameter (35nm)- gir agglutinasjon ved saltvannsteknikk IgG- berre to antigenbindande sete – mindre diameter (14 nm)- gir sjeldan agglutinasjon ved saltvannsteknikk
Antigena sine eigenskapar • Lokalisasjon • Doseeffekt
Serum/celleratio og agglutinasjon Antistoffoverskot: Agglutinasjon kan oppnåast ved serumfortynning Likevekt: Forholdet mellom Serum og celler er ideelt Antistoffunderskot: Agglutinasjon kan oppnåast ved å auke serum/celleratio Agglutinasjon Antigenkonsentrasjon
Avstanden mellom erytrocyttane/zetapotensialet • Negativt ladde erytrocyttar omgir seg med positivt ladde ioneskyer ↓ Fråstøytande krefter verkar mellom erytrocyttane Zeta potensial
Metodar som effektiviserer agglutinasjonsreaksjonen • Auka serum/celleratio • LISS • Indirekte antiglobulinteknikk • Enzymmetodar • Polyetylene glykol • Polybrenemetodar • Albuminmetodar
IAT - prinsipp • Antistoff med spesifisitet mot Fc-delen av immunglobulin lagar bruer mellom antistoffsensibiliserte erytrocyttar→ agglutinasjon
IAT - prinsipp • Ein del antistoff gir binding av C3 til erytrocyttane → polyspesifikt AHG inneheld også anti-C3 → agglutinasjon av C3-dekka celler
IAT • Negativ IAT
Kva slags AHG-reagens? • Anti-komplement aktivitet viktig ved direkte antiglobulintest (DAT), særleg ved diagnostikk av autoimmun hemolytisk anemi • Ved forlikstesting og antistoffidentifisering er rein anti-IgG aktivitet å føretrekkje. Unngår ”støy” av klinisk irrelevante (kulde-)antistoff.
1. Inkubasjon erytrocyttar-serum 2. Avlesing 3. Vask 4. Anti-IgG 5. Avlesing 6. Kontroll med sensibiliserte celler Inkubasjon IAT
IAT- kvalitetskontroll • Tilsetjing av sensibiliserte celler • AHG tilsett? • Adekvat vask? • Positiv kontroll • Adekvat anti-IgG-reaktivitet? • Negativ kontroll • Adekvat AHG-spesifisitet?
Feilkjelder IAT – falskt negative reaksjonar • Nøytralisering av AHG-reagens • For dårleg vasking • Obs ved auka serummengde • Kontaminasjon av AHG-reagens • Unøyaktige volum- pipettering • For kort inkubasjonstid • Ujevn lagringstemperatur AHG-reagens • Enkelte anti-Jka/Jkb berre oppdaga med polyspesifikt reagens • Kontroll med sensibiliserte erytrocyttar viktig
Feilkjelder IAT – falskt positive reaksjonar • Agglutinasjon av celler før vask • Celler med positiv DAT: falsk positiv reaksjon • ”Uspesifikk” binding av komplement
Enzymmetodar • Papain (papaya) • Ficin (fiken) • Bromelin (ananas) • Trypsin ( svine-ventrikkel )
Enzymmetodar (papain)- mekanismer og fordeler • Proteolytisk • Beste metode for påvising av Rh-antistoff • Sensitiv for påvising av Kidd-antistoff • Rask metode
Enzymmetodar- feilkjelder: • M,N,S,s,Fya,Fyb,Yta,Xga,Ge, Ch,Rg,JMH, Inb,Knops,Cromer, Tn, Pr blir denaturert • Forsterkar ein del klinisk lite viktige kuldeantistoff: anti-Lea,anti-Leb,anti-I, anti-P1 • Falsk positive og negative reaksjonar
Polyetylene glykol • PEG • Fjernar vassmolekyl? • Sensitiv • Falsk positive/(negative)
Polybrene- og albuminmetodar Polybrene Albumin
Problemstilling Hastegrad Teknisk og medisinsk ekspertise Økonomi Konvensjonar Kombinasjon av ulike teknikkar Skreddarsydd utgreiing Rasjonelt Tidsbesparande Økonomisk Kompetanseavhengig Gjenkjenning av mønster; ”laboratorielegekunst”? Val av teknikk
The United Kingdom National External Quality Assessment Scheme (Blood Transfusion Laboratory Practice): trends in proficiency and practice between 1985 and 2000 S. M. Knowles*, C. E. Milkins*, J. F. Chapman† and M. Scott‡Transfusion MedicineVolume 12 Page 11 - February 2002
The United Kingdom National External Quality Assessment Scheme (Blood Transfusion Laboratory Practice): trends in proficiency and practice between 1985 and 2000 S. M. Knowles*, C. E. Milkins*, J. F. Chapman† and M. Scott‡Transfusion MedicineVolume 12 Page 11 - February 2002
velprøvd, innarbeida stor teknisk og medisinsk kompetanse opparbeidd klinisk intuitive metodar verifiserande forlik enkelt utstyr, kan utførast ”kvar som helst” ”low tech”, relativt manuelle metodar subjektive, operatøravhengige fleirtrinnsprosess, indirekte testresultat semikvantitative automatiserte einingar ueigna for andre transfusjonsmedisinske testar ressurskrevjande levande celler testcellegivarar tidkrevjande kostbart Agglutinasjonsteknikkar – fordeler og ulemper
Flowcytometrisk blodtyping TransfusionVolume 43 Page 918 - July 2003
Molekylær basis for blodtypeantigen/ fenotypar SNP Exonduplikasjon Delesjon av gen, exon, nukleotid Innsetjing av nukleotid(er) Metodikk Konvensjonell/real-time PCR RFLP Allelspesifikk/ sekvensspesifikk PCR Enkel/multiplex PCR DNA microarrays Molekylærbiologiske teknikkar
”Goodbye to agglutination and all that?” David J. AnsteeTransfusionVolume 45 Page 652 - May 2005