تربیت کودک از نگاه قرآن وعترت

1. تربیت کودک از نگاه قرآن وعترت نقش های تربیتی پدر ومادر

2. يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْليكُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ • اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد خود و خانواده خويش را از آتشى كه هيزم آن انسانها و سنگهاست نگه داريد (التحريم : 6 )

3. نقش های پدر ومادر ، در قرآن وسنت 1ـ تسهیل و زمینه وبستر سازی دربروز فطرت 2ـ الگویی واسوه بودن 3ـ مربی بودن (نخستین ونزدیک ترین مربی فرزند )

4. تسهیل و زمینه سازی والدین دربروز فطرت فرزند قالَ رَبُّنَا الَّذي أَعْطى‏ كُلَّ شَيْ‏ءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى‏ «گفت: «پروردگار ما همان كسى است كه به هر موجودى، آنچه را لازمه آفرينش او بوده داده سپس هدايت كرده است!» (طه : 50 ) وَ خَلَقَ كُلَّ شَيْ‏ءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْديراً «و همه چيز را آفريد، و به دقّت اندازه‏گيرى نمود»( الفرقان : 2 ) پیامبر (ص) فرمودند :هر کودکی بر فطرت الهی به دنیا می آید ، تا این که پدر ومادرش او را یهودی ونصرانی می گردانند(مجلسی ،ج3، ص281).

5. پیامبر(ص)فرمودند:هر کودکی بر فطرت بدنیا می آید،یعنی بر شناخت ومعرفت این که خدای عزوجل خالق اوست؛ وگفتۀ خداست « اگر از آنها بپرسید چه کسی آسمانها وزمین را خلق کرده است ؟ می گویند الله »( بحارالأنوار ج : 64 ص : 136). سنان از امام صادق (ع) از کلام خدای عزوجل « فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْها»پرسید که این فطرت چیست ؟امام (ع) فرمودند آن اسلام است که خدا آنها را برآن خلق کرده است ، آن عهد وپیمانی که بر توحید از آنها گرفته است (بحارالأنوار ج : 64 ص : 135).

6. امام حسین (ع) واکمال « فطرت » حَتَّى إِذَا اسْتَهْلَلْتُ نَاطِقاً بِالْكَلَامِ وَ أَتْمَمْتَ عَلَيَّ سَوَابِغَ الْإِنْعَامِ وَ رَبَّيْتَنِي زَائِداً فِي كُلِّ عَامٍ حَتَّى إِذَا اكْتَمَلَتْ‏ فِطْرَتِي وَ اعْتَدَلَتْ سَرِيرَتِي أَوْجَبْتَ عَلَيَّ حُجَّتَكَ بِأَنْ أَلْهَمْتَنِي مَعْرِفَتَكَ‏ یا رحیم یا رحمن ، تا آن که نطق من با سخن گفتن ، آشکار شد و اتمام نمودی نعمت خودت رابر من ، و هرسال به فزونی، پرورشم دادی ؛تا این که « فطرت » من را کامل نمودی ودرون من را اعتدال بخشیدی ، با الهام « معرفت » خودت ، حجتت را برمن واجب نمودی ....( دعای عرفه )

7. چگونه شکوفایی «فطرت» را فراهم کنیم ؟ ــ انتخاب همسر مناسب،بهره گیری از وراثت سالم. ــ حلیت غذا ، فراهم آوردن مواد رشد سالم ــ روابط عاشقانه والدین ،فراهم نمودن فضای آرام و سالم. ــ دعا کردن برای فرزند ، کسب رحمت والطاف خالق فرزندشان در تربیت سالم.

8. قال رسول الله (ص) :أُنظُر في أَيِّ نِصابِ تَضَعُ وَلَدَ كَ فَإِنَّ العِرقَ دَسّاسٌ‏. «بنگر فرزند خود را در کجا قرار می دهی ، زیرا که وراثت (عرق) پنهانی عمل می کند (دسّاس)!! ( نهج الفصاحة ،ص 266 ) اَلنّاسُ مَعادِنُ وَ العِرقُ دَسّاسٌ‏ وَ أَدَبُ السّوءِ كَعِرقِ السّوءِ «.مردم چون معادن گونه گونه اند؛ وراثت بسیار مؤثر است ، ادب بد ، مانند وراثت بد است ( مؤثر می باشد )» ( نهج الفصاحة ، ص 788 ) قال رسول الله(ص) :اسْتَجِيدوا الخالَ فإِن العِرْقَ‏ دَسَّاسٌ«درانتخاب دایی فرزندتان دقت نمایید،زیرا عرق (وراثت) تأثیر فراوانی دارد( لسان العرب ج‏6 ، ص : 82)

9. وَ قَالَ نُوحٌ رَّبّ‏ِ لَا تَذَرْ عَلىَ الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا، إِنَّكَ إِن تَذَرْهُمْ يُضِلُّواْ عِبَادَكَ وَ لَا يَلِدُواْ إِلَّا فَاجِرًا كَفَّارًا نوح گفت: «پروردگارا! هيچ يك از كافران را بر روى زمين باقى مگذار! چرا كه اگر آنها را باقى بگذارى، بندگانت را گمراه مى‏كنند و جز نسلى فاجر و كافر به وجود نمى‏آورند! (نوح ،26ـ27).

10. والدین در توارث ،دو نقش ندارد : ـ سازندگی خودشان ـ انتخاب اصلح

11. حلیت غذا ، فراهم آوردن مواد رشد سالم . قال صادق (ع) .....وَ الْهَوَى عَدُوُّ الْعَقْلِ وَ مُخَالِفُ الْحَقِّ وَ قَرِينُ الْبَاطِلِ وَ قُوَّةُ الْهَوَى مِنَ الشَّهْوَةِ وَ أَصْلُ عَلَامَاتِ الشَّهْوَةِ أَكْلُ الْحَرَامِ وَ الْغَفْلَةُ عَنِ الْفَرَائِضِ وَ الِاسْتِهَانَةُ بِالسُّنَنِ وَ الْخَوْضُ فِي الْمَلَاهِي امام صادق (ع) می فرمایند : ...هوای نفس دشمن عقل ومخالف حق وهمنشین باطل می باشد ،نیروی هوای نفس از شهوت است وریشۀ نشانۀ شهوت مال حرام خوردن وغفلت از واجبات وسستی در مورد مستحبات وغرق شدن در لهو بی فایده می باشد (بحارالانوار ،ج1،ص130).

12. شکوفایی « فطرت » در فضای آرام و سالم. ـ روابط عاشقانه والدین ـ مدیریت سالم والدین

13. خلقت زوج (همسر )، برای آرامش وعشق وَ مِنْ ءَايَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكمُ مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْكُنُواْ إِلَيْهَا وَ جَعَلَ بَيْنَكُم مَّوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فىِ ذَالِكَ لاََيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ و از نشانه‏هاى او اينكه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفريد تا در كنار آنان آرامش يابيد، و در ميانتان مودّت و رحمت قرار داد در اين نشانه‏هايى است براى گروهى كه تفكّر مى‏كنند! (روم ،21)

14. نگاه عاشقانه زن وشوهر و رحمت الهی إِنَّ الرَّجُلَ إِذا نَظَرَ إِلى اِمرَأَتَهُ وَ نَظَرَت إِلَيهِ نَظَرَ اللَّهُ تَعالى إِلَيهُما نَظَرَ الرَّحمَةً. وقتى مرد به زن خود نگرد و زنش به او نگرد، خداوند بديده رحمت بر آنها مى‏نگرد.(نهج الفصاحه ،ص ،378،ح 621)

15. مرد ورفتار عاشقانه وَ عَاشرُِوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ 1ـ مداراونرمی با همسر 2 ـ تکریم همسر 3 ـ گفتگوی احسن با همسر 4 ـ همکاری در منزل 5 ـ عفووگذشت 6 ـ صداقت در گفتار 7 ـ تغافل کردن 8 ـ لباس برای همسر بودن

16. مداراونرمی با همسر • فَدارِها عَلی کُل حالٍ وَأحسِنِ المُصاحَبةََََََََََ َ لَها لِیَصفُوَ عَیشُکَ • «در همه حال با همسرت مدارا کن وبا او به نیکی معاشرت نما ،تا زندگیت با صفا شود »(وافی ،ج3ص119 )

17. تکریم همسر • امام باقر (ع) پیرامو ن احترام به همسر می فرمایند : • مَنِ اتَّخَذَ امرَأَةً فَلیُکرِمها فَإِنَما امرأَةُ أَحَدِکُم لُعبَةٌ فَمَنِ اتَّخَذَها فَلا یُضَیَّعها • «هر کس بگیرد، باید احترامش کند.زن لعبت ودلبر است ،هرکس لعبتی به دست آورد ،نباید آن را ضایع سازد» (بحار،ج103،ص 224).

18. گفتگوی احسن با همسر • وَأَحسَنوالَهُنَّ المَقالَ لَعَلَّهُنَّ یُحسِنُ الفِعالَ«بازنان خوش گفتار ونیکو سخن باشید ،تا ایشان هم خوش کردار ونیکو رفتار شوند »(مجلسی ج 103 ص223).

19. همکاری در منزل • .یا علی کمک به خانواده کفارۀ گناهان کبایر است وغضب پروردگار را خاموش می کند ومهریۀ حورالعین است وحسنات ودرجات را می افزاید .یا علی خدمت نمی کند به خانواده اش مگر آن که اوشهید یا صدیق است یا آن که خداخیر دنیا وآخرت را برای اومی خواهد (مستدرك‏الوسائل ج 13،ص 49).

20. عفووگذشت • أَشبَع بَطنَها ، وَاکسُ جُنََّتَها ،واغفِر ذَنبَها • «اورا سیر کن وبدنش را بپوشان وگناهان را مورد عفو وبخشش قرارده »(کافی ج5 ص511). • حَقِّ المَرأَة عَلی زَوجَها أَ ن یَسُدُّ جوعَتها وَیَستُرُعورَتَها وَلا یُقَبَّحُ لَها وَجهاً • «حق زن بر شوهرش این است که اورا گرسنه نگذارد ،بدنش را بپوشاند وبا ترش روئی نکند »(بحارالانوار ج100ص254).

21. صداقت درگفتار • یَکتَسَبُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ثَلاثاً حُسنُاالثَّقَةِ بِهِ المُحَبَّةَلَهُ والمَهابة ُمَِنهُ • «آدم راستگوبه وسیلة صدقش به سه چیز بدست می آورد :حسن اعتماد به او ،محبت وعلاقه برای او وهیبت وعظمت نزد مردم »(غررالحکم ح 11038).

22. تغافل کردن • عَظِّمِوا أَقدارَکُم بِالتَّغافُلِ عِنِ الدَّنیِّ مِنَ الاُمورِ «باتغافل کردن از چیزها ی کوچک خود را بزرگ کنید وبر قدر ومنزلت خویش بیفزایید » (غررالحکم،ص224).

23. لباس برای همسر بودن هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَ أَنتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ زنان لباس شما هستند؛ و شما لباس آنها! (بقره 187).

24. مادر ورابطه عاشقانه • فَالصَّلِحَتُ قَنِتَاتٌ حَفِظَتٌ لِّلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ • و زنان صالح، زنانى هستند كه متواضعند، و در غياب (همسر خود،) اسرار و حقوق او را، در مقابل حقوقى كه خدا براى آنان قرار داده، حفظ مى‏كنند (نساء ،34) • 1ـ تأیید ومقبولیت همسر • 2ـ تکریم کردن شوهر

25. بهترین زنان امت پیامبر (ص) • پیامبر (ص) فرمودند : آیا بهترین زنان شما را معرفی کنم ؟ گفتیم بله یا رسول الله ، فرمود : به درستی که بهترین زن شما زنی است که بچه زا ، خیلی با محبت با حجاب وعفیف ،غیر قابل نفوذ در بین اقوام ولی نرم ومتواضع دربرابر شوهرش می باشد؛ از دیگران خودش را حفظ می نماید ؛زنی که حرف شوهرش را می شنود واورا اطاعت می کند ودر خلوت خودرا در اختیار او قرار می دهد.( محدث نوری 14 ص 161). • پیامبر (ص) فرمودند :حق مرد بر زنش این است که پایبند خانه اش باشد ، با او مهربانی کند ودوستش بدارد ودلسوزش باشد، واورا ناراحت نکند ، ودر پی رضایت اوباشد، وبه عهد اووفا کند ( مستدرك‏الوسائل ج 14 ،ص 244).

26. چگونه شوهرم را عاشق خودم کنم ؟ • ـ از همسرش در تمام موارد به غیر از انجام کار حرام ویا ترک کار واجب اطاعت می کند. • 2ـ پیشنهادات خود را با حفظ احترام به او ارائه می دهد ،وپا فشاری بر پذیرش آن ندارد . • 3ـ به او دستور نمی دهد،اگر نظر اصلاحی دارد به این گونه آن را می گوید :من فکر می کنم در مورد فلان موضوع اگر این گونه عمل کنیم بهتر است ،نمی دانم نظر شما چیست ؟ خوب است پیرامون پیشنهاد من هم فکر کنید اگر مناسب می دانید عمل نمایید ،نظر شما چیست ؟

27. 4ـ در مواقعی که همسرش در تصمیم گیری اشتباه کرده است ،با احترام ،اشکالات تصمیم اورا ملایم (بدون سرزنش وتحقیر ) بیان می کند واز او می خواهد که پیرامون آن فکر کند ، وبه همین گونه ارئۀطریق درست ومناسب نماید . • 5ـ هیچ گاه اشتباهاتش را به رخ اونمی کشد ویا با قیاس به آن ،تصمیم گیری های درست او را تخطئه نمی کند . • 6 ـ مهمتر از همه ،همیشه اورا بعنوان رئیس وآقا وسرور خانه بپذیرد .

28. مدیریت سالم والدین • فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَليظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ • فَاعْفُ عَنْهُمْپس آنها را ببخش • وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ« براى آنها آمرزش بطلب» • وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ« با آنان مشورت كن!» • فَإِذا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلينَ« اما هنگامى كه تصميم گرفتى، و بر خدا توكل كن! زيرا خداوند متوكلان را دوست دارد»(.159 سورۀ آل عمران)

29. مدیریت افراطی (سخت گیرانه) تحقیقات هافمن در باره فرزندانی که والدین سخت گیر داشتند : « کودکانی که در خانوادۀ سخت گیر بزرگ می شوند ، معمولاً مطیع وفرمان بردارند ؛ ولی در اکثر موارد رفتار آنها توأم با پرخاش گری است . آنها در بین هم بازی های خود محبوبیت زیادی به دست نمی آورند ؛ زیرا برای حقوق دیگران احترام قائل نمی شود . این کودکان در برابر انتقاد بزرگ ترها بی تفاوت واز ثبات عاطفی کمی برخوردارند و سرانجام این که گرایش بیش تری به انحرافات اخلاقی از خود نشان می دهند (صفورایی 1388،ص380).

30. بروز لجاجت ، عاق شدن ، خالی از امینت • علی (ع) : افراط در ملامت وشماتت ، آتش لجبازی را شعله ور ی کند (مجلسی، ج 74 ،ص 212). • ِ«پیامبر(ص)فرمودند :،کسانی که می خواهند تافرزندان خودرا از عاق والدین نجات دهند می بایست؛ با احسان ، فرزندان خودتان را در کارهای نیک یاری کنند، و سخت نگرفتن ورعایت مساوات در دادن هدیه ، »(حسینی زاده 1389،ص142). • پیامبر(ص)فرمودند خانه ای که از برنامۀ صحیح حکیمانه بی بهره باشد ، ویرانه ای بیش نیست (به نقل ازفلسفی ج 1،ص 490).

31. ب ـ مدیریت تفریطی (سهل گیرانه) • بَلْ يُرِيدُ الْانسَانُ لِيَفْجُرَ أَمَامَهُ • بلكه انسان می خواهد جلو وروبروی او باز باشد (آزاد باشد هر کاری انجا م دهد ) ! (قیامت ،5) • امام باقر (ع) فرمودند: بدترین پدران کسانی هستند که در نیکی ومحبت نسبت به فرزندان ، از حد تجاوز کنند (تاریخ یعقوبی ، ج3 ، 53، به نقل از فلسفی1353،ص347). • خواسته های نفس را از هم بپاشید (نابود کنید ) زیرا آنها دیدبان هستند ، اگر نفس را اطاعت کنید شما را از جا برکنند وبه بدترین سرانجا م رساند (غررالحکم ص180،ح2558)

32. چراوالدین سهل گیر می شوند ؟ فرزند قبلی خود را از دست داده اند ودر نتیجه بیش از اندازه از فرزند فعلی خود مراقبت می نمایند. برای مدت ها بچه دار نشده ، فرزند جدید الولادۀ خود را زیاد تحت مراقبت قرار می دهند. پدر ومادر نمی توانند پاسخگوی نیاز های عاطفی یکدیگر باشند وروی این اصل، کودک را مرکز عواطف واحساسات خود قرار می دهند. دلیل بر تنفر اواز کودک است . این مادر برای این که تنفر خود را از کودک پنهان دارد واز ترس این که مبادا دیگران متوجه این تنفر شوند بیشتر بچه را مورد محبت قرار می دهد (شرفی ،ص65).

33. شخصیت فرزندو والدین سهل گیر 1ـ فرزندانی ، بی بند بار ، لاابالی ، سهل انگار ، خود خواه وبی هدف هستند ، میزانی بر اعمال ورفتار آنها حاکم نیست ودر مقابل دیگران احساس مسؤلیت نمی کنند ؛از این رو قادر به ارتباط مطلوب وسازنده با دیگران نیستند واغلب در زندگی با شکست مواجه می شوند (شریعتمداری ،1377،ص 213). 2ـ این فرزندان به دلیل عادت کردن به آزادی تقریباً مطلق و بی بند باری،نمی توانند خودرا کنترل کنند ودر نتیجه به ورشکستگی تربیتی واخلاقیدچار می شوند .ضعف های تربیتی واخلاقی نیز به نوبۀ خود ، زمینه بزه کاری در عرصه حیات اجتماعی کودکان را فراهم می کند .

34. 3ـ از آن جا که در این شیوه تربیتی باید خواسته های فرزند تأمین شود ، روحیه اطاعت از قانون ، احترام به مقرارت اجتماعی ورعایت آداب اخلاقی به حداقل می شود. در واقع فرزندان این خانواده ها به هنجارهای اجتماعی ـ فرهنگی واصول وارزش های اخلاقی چندان توجهی ندارند . 4ـ از آن جا که والدین در این نوع شیوه تربیتی ، همیشه در صدد تأمین تمام خواسته های فرزندان هستند ، فرزندان تلاش وسختی کار را احساس نمی کنند ؛ در نتیجه خود را در کارها ی شخصی ناتوان می بیند . این کودکان در زندگی آیندۀ خود ، برای برآورده کردن نیازها ی شان وتعامل با اجتماع از توانایی لازم وکافی برخوردار نیستند (صفورایی 1388،ص387).

35. ج ـ مدیریت متعادل (عاقلانه) فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ . پس آنها را ببخش و براى آنها آمرزش بطلب! و در كارها، با آنان مشورت كن!. (آل عمران ،159)

36. منظور از خانوادۀ مقتدر ، خانواده ای است که کودک را به شیوه ای که در نظر اواطمینان بخش وقاطع است ، آزاد می گذارند . در چنین خانواده ای فرزند به اسقلال و آزادی فکری تشویق می شود ، در حالی که نوعی محدودیت وکنترل از سوی والدین نیز بر اواعمال می گردد . در این خانواده اظهار نظر ، صحبت با کودک وارتباط کلامی وسیعی در تبادل کودک ـ والدین وجود دارد . گرمی وصمیمیت ، اساس برقرای ارتباط است وبه شیوه ای منطقی وعقلانی اظهار می شود(دادستان ،، ج 1،ص 97).

37. ویژگی های مدیریت عاقلانه (مقتدرانه) • 1ــ احترام متقابل 2ــ اعتماد متقابل 3ـ تغافل وعفو 4ـ ابراز محبت متعادل 5ـ مشورت کردن 6 ــ نظارت مسؤلانه 7ـ وعظ مناسب وبجا

38. شخصیت فرزندان در خانواده مقتدر (عاقلانه) 1ـ به دلیل احترامی که والدین مقتدر به کودک خود می گذارند ، روحیه استقلال واعتماد به نفس را در او تقویت وبه رشد سالم شخصیت وی کمک می کنند ، این امر محبوبیت کودک را در میان هم سالان خود به دنبال دارد وبه تدریج ، استعداد اورا در پذیرش وایفای نقش رهبری ومدیریت شکوفا خواهد ساخت .

39. 2ـ بر اساس بررسی های روانشناسان اجتماعی ، افرادی که در دوران کودکی از آزادی معتدلی برخوردار بوده وبه آنها احترام گذاشته شده است ، در بزرگ سالی دشمن ظلم وظالم ومخالف ناروایی ها بوده اند وبه اصلاحات بزرگ اجتماعی توفیق یافته اند ؛ جنبه های اشراق وآفرینندگی در آنان نیرومند بوده واز دنیا وعمر خود لذت بیش تری برده اند .

40. 3ـ وقتی فرزندان بتوانند با والدین ودیگر اعضای خانواده خود، در یک فضای عاطفی متعادل زندگی کنند ، در مدرسه ودیگر مکان های آموزشی وغیر آموزشی نیز خواهند توانست با معلم ومسؤلان مدرسه ، هم کلاسی ها ودیگر افراد ، ارتباط عاطفی و اجتماعی صحیحی برقرار کنند . آنان می توانند با دوستان و هم سالان خود هم کاری وهم فکری داشته باشند به آنها احترام بگذارند واختلاف عقایدشان را به راحتی پذیرا شوند وبه هیچ وجه در صدد تجاوز وحمله به حریم دیگران نباشند(صفورایی 1388،ص389).

41. 4ـ فرزندانی را که والدین مقتدر پرورش می دهند ، از نظر عاطفی نیز متعادل وبدون افراط وتفریط هستند وبه موقع از محبت والدین بهره می جویند . به شخصیت آنها در خانه توجه شده وبه آنان احترام می گذارند وجایگاه شان در جمع خانواده مشخص ومحفوظ است . این فرزند با نظارت وراه نمایی مدیر خانه،از قوانین ومقررات اجتماعی وخانوادگی اطاعت می کنند وپیروی از قوانین ، جزو ساخت های شناختی آنها شده وبه تبع همین ساخت ها رفتار می کنند . این کودکان به هنگام اشتباه ، دچار نا امنی روانی نمی شوند ؛ زیرا مطمئن هستند که راه نمایی وهدایت والدین مقتدر به یاری شان می شتابد وبرای رفع اشتباه به آنها کمک میکند که بار دیگر مرتکب این خطاهانشوند(شریعتمداری،1377،ص214).

42. 5ـ کودکانی که پرورش یافتۀ والدین مقتدر هستند ، بین رشد اخلاقی ، اجتماعی ، روانی ، وشخصیتی آنها هم آهنگی کامل وجود دارد واین هم آهنگی سبب شکل گیری منش وخلقیات مثبت در آنان می شود هم چنین از خود محوری به قانون محوری میرسند (نوابی نژاد، 1375،ص25).

43. دعاکردن برای کسب رحمت والطاف خالق ،در تربیت سالم. رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَ ذُرِّيَّتِنَا قُرَّةَ أَعْينُ‏ٍ وَ اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا «پروردگارا! از همسران و فرزندانمان مايه روشنى چشم ما قرار ده، و ما را براى پرهيزگاران پيشوا گردان!» (فرقان،74)

44. دعا قضا وتقدیر را تغییر می دهد امام صادق (ع) :دعاء، قضائى كه سخت مبرم شده برمى‏گرداند ، بسيار دعا كن كه كليد هر رحمت و كاميابى است براى هر حاجت، و بدان چه نزد خدا عز و جل است نتوان رسيد جز به دعاء و راستش اين است كه هيچ درى را فراوان نكوبند جز اينكه زمينه فراهم شود تا به روى كوبنده‏اش باز گردد( الكافي ج : 2 ص : 470).

45. دعای پدر ، اجابت می شود النَّبِيِّ ص قَالَ يَا عَلِيُّ أَرْبَعَةٌ لَا تُرَدُّ لَهُمْ دَعْوَةٌ إِمَامٌ عَادِلٌ وَ الْوَالِدُ لِوَلَدِهِ وَ الرَّجُلُ يَدْعُو لِأَخِيهِ بِظَهْرِ الْغَيْبِ وَ الْمَظْلُومُ پیامبر (ص) فرمودند : یا علی دعای چهار نفر رد نمی شود ؛دعای امام عادل ، دعای پدر بر فرزندش ، دعایی مؤمن پشت سر برادر دینی اش ودعای مظلوم، ( وسائل‏الشيعة ج : 7 ص : 108).