PODSTAWY PRAWOZNAWSTWA

1. PODSTAWY PRAWOZNAWSTWA Szkoły teorii i filozofii prawa

2. Prawo: Od wieków trwa niesłabnący spór o istotę prawa, o to jak jest ono postrzegane i czym jest prawo i jak prawo funkcjonuje.

3. Ogół koncepcji możemy podzielić na dwie grupy: • traktujące prawo jako zbiór norm: • koncepcje praw natury • pozytywizm prawniczy • szkoła historyczna • inne • traktujące prawo jako zespół faktów: • koncepcje realistyczne • psychologizm • inne

4. Koncepcje praw natury • najstarsze koncepcje • normy istnieją niezależnie od ich ustanowienia przez człowieka • człowiek podlega prawu ale go nie tworzy (ewentualnie uzupełnia, uszczegóławia) • prawo natury jest nadrzędne nad prawem tworzonym przez człowieka • różne podstawy obowiązywania prawa

5. Koncepcje praw natury główne nurty kosmologiczny religijny świecki prawo natury to prawo kosmosu mające boskie pochodzenie koncepcja św. Tomasza z Akwinu, św. Augustyn źródeł prawa natury jest istota ludzka

6. Koncepcje praw natury -podział zmienność treści statyczne koncepcje praw o dynamiczne zmiennej treści prawo natury jest niezmienne prawo natury zmienia się i jest zrelatywizowane do określonych warunków prawa natury są niezmienne ale odpowiednio do czasu znajdują zastosowanie do zmieniającego się świata

7. Koncepcje praw natury -podział koncepcje religijne świeckie prawo pochodzi w takim czy innym sensie od Boga prawo natury ma swe źródło w istocie człowieka, jego godności, rozumie, naturze społeczeństwa lub jednostki

8. Koncepcje praw natury -podział koncepcje charakter materialny charakter formalny (proceduralny) formułują bezpośrednio treść norm jakie powinny znaleźć się w prawie pozytywnym wyznaczają pewne formy tworzenia prawa pozytywnego

9. Koncepcje praw natury Koncepcja tomistyczna • zapoczątkowana przez Tomasza z Akwinu • Bóg stworzył świat według określonego porządku lexaeterna lexnaturalis lexhumana - współcześnie: K. Wojtuła, M. A. Krąpiec, A. Szostek

10. Koncepcje praw natury Koncepcja „wewnętrznej moralności prawa” • twórcą L.L. Fuller • formułuje warunki jak powinien być skonstruowany system norm • na wewnętrzną moralność składają się postulaty: ogólności prawa, jasności i niesprzeczności systemu prawnego, zakazu wstecznego działania, zakazu wyznaczania obowiązków niemożliwych do spełnienia, publikacji prawa a także praworządności

11. Pozytywistyczne koncepcje prawa pozytywizm prawniczy nurt anglosaski nurt kontynentalny

12. Pozytywistyczne koncepcje prawa • jedynym źródłem prawa jest „ustawa” opisana jako wyraz woli suwerena • suweren nie jest ograniczony w sferze tworzenia prawa przez zewnętrzny podmiot • prawo to norm tworzonych przez państwo ukształtowanych w kreślonym układzie społecznym • uzasadnienie tetyczne obowiązywania norm • rozdział między prawem a moralnością

13. Szkoła historyczna w prawie • przedstawiciele: von Hugo, von Savigny, Puchta • prawo tworzone jest przede wszystkim przez historię danego społeczeństwa • prawo wynika z tzw. „ducha narodu” • von Savigny wyróżniał prawo zwyczajowe (dawniejsze, ważniejsze) oraz prawo wtórne (prawnicze)

14. Koncepcje realistyczne • traktują prawo jako ZESPÓŁ FAKTÓW społecznych czy psychicznych związanych z normami prawnymi • o obowiązywaniu normy prawnej możemy mówić dopiero gdy będzie ona dostatecznie często realizowana przez jej adresatów • realizm amerykański - prawo funkcjonuje w określonych realiach, a nie w oderwaniu od nich • prawo niebędące w użyciu przestaje być prawem • sens normie prawnej nadaje dopiero jej realizacja

15. Psychologiczna teoria prawa • twórca- Leon Petrażycki • prawo to odzwierciedlenie emocji etycznych, które dzielą się na: • przeżycia moralne • przeżycia prawne - norma prawne jest rezultatem przeżycia prawnego