Nationaal Landschap Laag Holland in ontwikkeling

1. Nationaal Landschap Laag Holland in ontwikkeling Peter Hoogervorst 15 februari 2011

3. Kernkwaliteiten • Openheid van het landschap • Rijkdom aan weide- en moerasvogels • Oude geometrische inrichtingspatroon in de droogmakerijen • (Dikke) veenpakketten • Middeleeuwse strokenverkaveling en historische watergangen in het veenweidegebied • Groot aantal archeologische locaties • Karakteristieke dijk- en lintdorpen

4. Behoud kernkwaliteitenvraagtdynamiek Behoud en ontwikkeling rendabele landbouw Veiligstellen gebieden met bijzondere waarden (Natura 2000) Het verkrijgen van een robuust watersysteem met een goede waterkwaliteit Bevorderen toegankelijkheid voor recreatie en toerisme Communicatie / vergroten naamsbekendheid

6. Spanning op doelen Openheid, weidevogels, agrarische activiteit Tegengaan bodemdaling, klimaat, moeras € 10 - € 15 miljoen jaarlijks tekort voor het beheer Trits functie – inrichting – beheer niet op orde

7. Spanning in het landschap • Pitrusterreinen, groei van jonge bomen, suboptimaal bemesten en maaien, geen afvoer van riet, achterstand in baggeren, afkalvende kaden • Particulier grondgebruik – geen onderhoud • Vergrijzing boerenstand – 73 % geen opvolger • Paarden in plaats van koeien Openheid en weidevogels onder druk

8. Spanning op geld • Overheid investeert jaarlijks ten minste € 25 miljoen in Laag Holland • Nodig: tenminste € 34 miljoen • Vergelijk: Omzet veehouderij € 75 miljoen • Overheid heel dominant, maar… geen structureel geld schatkist is leeg beheersvraagstuk wordt steeds groter • Hoe verder?

9. Geld Jaarlijks: €10 miljoen landbouw (GLB) € 3,2 miljoen agrarisch en particulier natuurbeheer € 8,8 miljoen investeringen en aanjaaggeld € 3 miljoen via recreatieschappen Totaal: € 25 miljoen per jaar Vergelijk omzet landbouw: € 105 miljoen, waarvan € 75 miljoen veehouderij

12. Kansen Gemeenschappelijk landbouwbeleid omvormen Betaling voor natuurlijke/bestuurlijke handicaps in maatschappelijk waardevolle (landbouw)gebieden Collectief: Landschapspremie Nationaal Landschap/Natura 2000 Individueel: Groenblauwe diensten

13. Scenario 1 Een mix van: Laat duizend bloemen bloeien We doen wat we kunnen, maar kunnen niet alles Pappen en nathouden, weinig regie op het totaal

14. Scenario’s Scenario 2: meer geld uit GLB Behoud kernkwaliteiten optimaal geborgd Financiën beheer toereikend Veehouderij krijgt betaald voor diensten en is vitaal Beperkte inzet op klimaat en bodemdaling Huidig landschap heeft continuïteit tot het veen verdwenen is. Duurzaamheid niet geborgd Geleidelijk andere landschapstypen door verdwijning veenpakket

15. Scenario’s Scenario 3: Terugtredende overheid, geen geld Alleen met particulier geld wordt nog geïnvesteerd in kernkwaliteiten Veehouderij kiest scherp voor schaalvergroting of verbreding. Landschapsdoelen hebben lage prioriteit Behoud openheid en weidevogels niet geborgd Beperkte inzet op klimaat en bodemdaling Geen continuïteit en duurzaamheid huidig landschap Er ontstaan snel andere landschapstypen

16. Scenario’s Scenario 4: Regie op lange termijndoelen Transformatie naar rietland en moerasbos Overheid financiert en faciliteert transitie; Geen inzet van geld meer op huidige kernkwaliteiten Veehouderij wordt uitgekocht of verplaatst naar hogere gebieden of gebieden waar het veen al op is Overheid dominant Er ontstaan versneld andere landschapstypen

17. Keuzes maken • Bestuurders…..moeten keuzes gaan maken • Allereerst MKBA en beelkwaliteitsplan opstellen • Een daarna per deelgebied……… de knoop doorhakken

18. Wat gaat het worden ?? Met of zonder beleid: autonome ontwikkeling gaat gewoon door Natte gebieden worden natuurgebieden Landbouwgebieden worden grootschaliger GLB mooie kans nu, op lange termijn financieel onhoudbaar Misschien reëel zijn– versnelde transformatie met minder overheidsgeld