‘’Sürücü olur’’ Raporları

1. ‘’Sürücü olur’’ Raporları Dr. Oktay Ekeme

2. ‘’Sürücü olur’’Raporları birinci basamakta verilmeli midir? Evet… Kişiyi muayene etmeden önce hukuki ve tıbbi bilgi, araç-gereç ile hazırlanmışsam evet…

3. Bu rapora neden gerek var? Gelen kişi rahatsızlığının farkında olmayabilir ya da hastalığının araç kullanmak için sakıncalarını bilmeyebilir. Bunu ortaya çıkarıp kişiye anlatmak onu ikna etmek de bizim görevimiz.

4. Hangi yasa/lara dayalı olmalıyım? 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunun 41.md. Birinci fıkrası /C bendi SÜRÜCÜ ADAYLARI VE SÜRÜCÜLERDE ARANACAK SAĞLIK ŞARTLARI İLE MUAYENELERİNE DAİR YÖNETMELİK 26.09.2006/RG.Sayısı:26301 SÜRÜCÜ ADAYLARI VE SÜRÜCÜLERDE ARANACAK SAĞLIK ŞARTLARI İLE MUAYENELERİNE DAİR YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK 17.07.2008/RG.Sayısı:26939

5. Benim vermemem gereken raporsa… Kuşkularımız varsa vermeyelim. Konsültasyon istemek,sağlık kuruluna sevk etmek mesleki hakkımızdır.

6. Raporu vermezsem… • Sosyal, psişik baskı, sözel yada fiziksel saldırı (hekime şiddet) olabilir. • Yasa ve yönetmeliklere göre rapor vermek zorundayız. Ama mutlaka olumlu karar vermek zorunda değiliz… • Rapor vermeyi reddedersek yargılanabiliriz, tazminat rücu edilebilir.

7. Hangi risk faktörleri sorgulanmalı? • Kim uygundur? Kim uygun değildir? • Kişiye ve topluma yönelik hangi tıbbi riskleri aramalıyım? • İletişim ve bilgilendirme • Birinci basamak kişisel sağlık kayıtları • Öykü (Anamnez) • Sistemik muayene • Laboratuvar tetkiki • Kayıt tutma

8. Başvuran kişi hangi gruptan/sınıftan sürücü belgesi istiyor? sorunuz…Ticari araç kullanacaksa: C,D,E,G sınıfındaki gibi muayene yapınızMuayene Yönetmeliğinde, sürücü belgesine, B sınıfı da olsa ticari araç kullanamaz veya şartlı kullanabiliribareleri olduğundan…

9. Muayene, yönetmelikteki kriterlere göre yapılır. İşitmekaybı, denge, vertigo, uykubozukluğu, malign tm, eklem hareketleri, ekstermite noksanlığı; kas, tendon, bağ lezyonları, ağır DM, Kalp-damar hast., organ yetmezliği, SSS hast., Periferik SS hastalıkları, Epilepsi (sürücü belgesi verilmez), Kas hast., Ruh hast., Alkol-madde bağımlılığı, görme dereceleri, görme alanı, Renk körlüğü (sürücü olabilir), gece körlüğü, derinlik duyusu, pitozis, hemiptozis, diplopi, şaşılık, katarakt, afaki, blefarospazm, progresif göz hast., Monoküler görme (şartları var) için genel değerlendirme yapılır

10. Hangi durumlarda konsültasyon isteyelim? Muayene yönetmeliğinde ayrıntılar tanımlanmıştır. Kesin tanı koyamadığımız her bulgu için…

11. Sevk-geri bildirim nasıl olmalı? Bulgularımızı, çekincelerimizi yazmalıyız Neden sevk-konsültasyon istediğimizi (gerekirse yönetmeliğe atfederek) Geri bildirimin yazılı olması gerektiğini Geri bildirimden sonra raporu kimin vereceğini (uzman yada kurul verecekse) yazmalıyız

12. Rapor nasıl yazılmalıdır? Muayenemizi yönetmelikteki kriterlere göre yaptığımızı gerektiğinde konsültasyon cevabına istinaden karar verdiğimizi Kişinin kendi beyanının da esas alındığını Çalıştığımız kurumun olanaklarını Muayene saati ve tarihini Kimlik tespitini yazmalıyız

13. kayıt Poliklinik defterine, bilgisayara muayene bulgularımızı, kişinin beyanını (gerekliyse yazılı beyanını ve imzasın alarak) yazmalıyız. Verilen raporun bir örneğini saklamalıyız.

14. etik Hekim olarak kendimizi hukuken sağlama alalım düşüncesiyle ,hastanın çok özel bilgilerini herkesin göreceği ve anlayacağı üslup ile yazmamalıyız. Gizli kalması gereken bilgiler pol.defteri,bilgisayar,dosya,klasörde saklanmalı

15. Bilgilendirme Olumlu yada olumsuz karar ile düzenlediğimiz raporumuzun gerekçesini hastamıza (yada sağlam kişiye) açıklamalıyız.

16. İŞE GİRİŞ RAPORLARI

17. Bu rapora neden gerek var?İşe girecek olan bir işçiye bir hekim tarafından işe girişteki sağlık durumunu gösteren bir muayene yapılarak belgesinin düzenlenmesi gerektiği için.

18. Bu rapor birinci basamakta verilmeli midir?Evet

19. Hangi yasalara dayalı olmalıyım?4857 no’lu İş yasası Çeşitli YönetmeliklerMADDE 89:Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; a) Ağır ve tehlikeli işlerden başka işler için de işçilerin işe başlamadan hekim muayenesinden geçirilmelerini, b) Bazı işlerde çalışan işçilerin belirli sürelerde genel olarak sağlık muayenesinden geçirilmelerini,    c)…………………………………………………………………………………………………………………………………,d)…………………………………………………………………………………………………………………………………, öngören yönetmelikler hazırlayabilir denmektedir.

20. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığından:İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİResmi Gazete:9 Aralık 2003 - 25311DÖRDÜNCÜ BÖLÜMÇeşitli HükümlerSağlık GözetimiMadde 14 : İşveren, işçilerin işyerinde maruz kalacakları sağlık ve güvenlik risklerine uygun olarak sağlık gözetimine tabi tutmakla yükümlüdür:a) İşçilerin işe girişlerinde sağlık durumlarının yapacakları işe uygun olduğunu belirten sağlık raporu alınır.b) Yapılan işin özelliğine göre, işin devamı süresince sağlık muayeneleri düzenli aralıklarla yapılır.

21. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığından:İŞYERİ HEKİMLERİNİN GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete:27.11.2010 - 27768İşyeri hekimlerinin görevleriMADDE 15 – (1) İşyeri hekimleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetleri kapsamında aşağıdaki görevleri yapmakla yükümlüdür.a)………………………………………………………………………………………………b) Sağlık gözetimi;1)……………………………………………………………………………………………….2) İşçilerin işe giriş ve periyodik sağlık muayenelerini iş sağlığı ve güvenliği mevzuatında belirtilen aralıklarla ve Ek-7’de verilen örneğe uygun olarak düzenlemek ve işyerinde muhafaza etmek,

22. UMUMİ HIFSIHHA KANUNUKANUN NO:1593 Resmi Gazete 6 Mayıs 1930-Sayı:1439MADDE 180 :Devamlı olarak en az elli işçi çalıştıran bütün iş sahipleri, işçilerinin sıhhi ahvaline bakmak üzere, bir veya müteaddit tabibin sıhhi murakabesini temine ve hastalarını tedaviye mecburdur. ………………………………………………………………..İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜYürürlüğe Koyan Bakanlar kurulu Kararnamesi: 7/7583 - 4 Aralık 1973Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 11 Ocak 1974 - Sayı: 14765BİRİNCİ BÖLÜMBULAŞICI HASTALIKLARA KARŞI ALINACAK TEDBİRLERMADDE :57 7) Yeniden işe girecek işçilerden, bulaşıcı bir hastalığı bulunmadığına dair sağlık raporu ile çiçek aşısı kağıdı aranacak, sağlık dosyasında saklanacaktır. çalışanın işe girişte bulaşıcı hastalıktan salim olduğuna dair bir rapor istenmektedir.

23. Bu raporu ben vermeli miyim?Ülkemizdeki iş yerlerinin büyük çoğunluğu 50 den az işçi çalıştıran yerler olduğu için buraların işyeri hekimleri bulundurma zorunluluğu da olmadığı için bu rapor büyük ölçüde ASM/TSM hekimleri tarafından verilmek durumunda kalınmaktadır. I.Basamağa işe giriş raporu adı altında başvuruların büyük çoğunluğu « İşci sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü Madde:57» de istenen bulaşıcı hastalıktan salim olduğuna dair rapordur.Bulaşıcı hastalık raporu Tüberküloz ,Trahom, Sıtma, Frengi, Lepra vb.nin yaygın olduğu yıllardan kalma bir alışkanlık olup günümüzde işlevini tamamlamıştır, kaldırılmalıdır. İlgili kurum ve kuruluşlara böyle bir rapor yerine yönetmelikte belirtilen standart’a uygun bir işe giriş rapor düzenlenmesi önerilmelidir.

24. Benim vermemem gereken raporsa;a)Ben verirsem karşı karşıya kaldığım sorunlar neler? Nasıl baş edebilirim? İşe giriş muayenesinin ilgili mevzuata göre yapılması gerekmektedir. Aksi takdirde sonradan olacak bir etkilenmenin işe giriş öncesi mi sonrası mı? oluştuğu belirlenemeyebilir ve çalışan mağdur olabilir ya da aleyhimize dava açılabilir. Raporda muayene tarihini, kişinin o andaki sağlık durumunu ASM/vb. ortamını ve olanakları ölçüsünde ve kişinin beyanına dayalı olarak belirlediğimizi not etmeliyiz.b)Ben vermezsem karşı karşıya kaldığım sorunlar neler? Nasıl baş edebilirim? Yasal düzenlemeler(aile hekimliği pilot yasa ve yönetmelikleri, iş kanunu karşısında sorumlu duruma düşebiliriz.

25. HANGİ RİSK FAKTÖRLERİ SORGULANMALI ARAŞTIRILMALIDIR?

26. Söz konusu raporda belirtilen durum için kim uygundur? Kim uygun değildir? Kim yapabilir? Kim yapamaz? Çalışacağı iş koluna göre riskler değişir. Muayene ve anamnez sonucunda kişi için böyle bir risk düşünülürse bu raporda belirtilir, kişiye açıklanır. Çalışıp çalışmamasına kendisi veya işyeri doğacak sorumluluğu üstlenerek karar verebilir. Biz raporumuzda çalışır/çalışmaz ifadelerini kullanmak yerine riski ve hangi önlemler alınmak koşuluyla çalışacağını bildirebiliriz.

27. Tıbbi kanaatı oluşturmak için; Bunun için hangi tıbbi riskleri (kişiye ve topluma yönelik) aramalıyım?Vücut bütünlüğünün işe uygunluğunu, aktif bulaşıcı hastalığının bulunup bulunmadığını, gürültü, toz, kimyasal vb. ortamlarda çalışma açısından kişinin bir sağlık sorunu olup olmadığını araştırabiliriz.Bu riskler açısından genel pratisyenlik yaklaşımı ile nelere, nasıl bakmalı ve değerlendirmeliyim? İletişim ve bilgilendirmeMuayene sonuçları ve iş ile kişinin o andaki sağlığının etkilenme durumu arasındaki ilişki ve işte çalışması durumunda kullanması gereken KKD lar hakkında kişi bilgilendirilmeli

28. Birinci basamak kişisel sağlık kayıtlarının değerlendirilmesi ve öykü alma Şahıs ilgili doktorun ASM ne kayıtlı ise geçmiş kayıtlar incelenir ya da ASM den bu bilgiler istenebilir. Ya da şahıs ilgili ASM ne yönlendirilir.Fizik muayene Tam bir sistemik fizik muayene yapılmalıdır.Yardımcı tetkik vbGerekliyse biyokimyasal, işitme testi, SFT, ultrasonik, radyolojik tetkikler vb.Kayıt tutma Kime, ne amaçla, hangi tarihte nasıl bir rapor düzenlediğimizi kaydedelim (pol. defteri ve bilgisayar ortamında), mümkünse bir örneğini arşivimizde saklayalım.

29. 2. BASAMAĞA SEVK – KONSÜLTASYON GEREKTİREN DURUMLAR NELERDİR?

30. Hangi durumlarda konsültasyon yapmalıyım?Ağır ve tehlikeli işlerde çalışacaklar için önce işyeri hekimine yönlendirelim, yoksa meslek hastalıkları hastanesine yada ikinci basamak sağlık kuruluşuna yönlendirelim.Hafif ve orta ağırlıkta iş kollarında çalışacaklar için şüphe duyduğumuz ve ASM ortamında belirlenemeyecek ileri tetkik ve araştırma gereksinimi durumlarında konsültasyon isteyip sonucuna göre raporumuzu düzenleyelim.Sevk – geri bildirim sistemi nasıl olmalı?Kişiyi işe giriş amaçlı rapor düzenlemek üzere gönderdiğimizi ve ilgili hekimin görüşünün yazılı olarak tarafımıza iletilmesini isteyen bir yazı ile gönderelim.

31. RAPORNASIL OLMALIDIR?

32. Nasıl raporlamalıyım?İş sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği ekinde yer alan işe giriş formuna göre gerekli muayenesi yapılarak ………..…….. işinde çalışmasına engel bir hali bulunduğu/bulunmadığına dair tıbbi kanaat raporudur.Raporun içeriğiRaporu nasıl vermeliyim?Kayıt prosedürleriEtik tutumBilgilendirme Karar verme:

34. NOTLAR: İMZA/KAŞE:

35. Sporcu Raporları

36. Bu rapora neden gerek var? Belediye spor salonuna başvuranlar Okullarda spor klübü, spor müsabakasına katılacak öğrenciler Amatör spor klüplerinekatılanlar,müsabakaya katılanlar Profesyonel spor klübüne katılan amatör sporcular Kişisel spor yaparken sağlık durum değerlendirmesi talebi olanlar

37. Kurumlar, spor yapan kişinin ölüm ya da ciddi sağlık sorunu ile karşılaşması durumunda sorumluluğun hekime yüklenmesine yönelik açıklamalarda bulunuyorlar. Oysa “spor yapabilir” raporu için hekime gönderirlerken “formalite” imiş gibi davranıyorlar.

38. İnsanlar spor yapmalı: Kendine uygun sporu, uygun koşullarda yapmalı. Bu nedenle spor yapabilmeye dair rapor taleplerinin olumlu değerlendirilmesi tutumu önemli. Risk görülen durumda kişiye uygun spora (kişiye uygun koşullarda) yönlendirme önemli.

39. BU RAPOR BİRİNCİ BASAMAKTA VERİLMELİ MİDİR? evet

40. Hangi yasa/lara (vb) dayalı olmalıyım? Aile Hekimliği Yönetmeliği (SB Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü) Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Yönetmeliği. 21.5.1986 , Ek-5 Federasyonların mevzuatı

41. EVET Bu raporu ben vermeli miyim? Kişisel spor yapanlara birinci basamakta danışmanlık ve yönlendirme yapabiliriz. Amatör spor yapanlara raporu birinci basamakta verebiliriz Profesyonel spor kulüplerinde sporcu sağlığı ünitesi olmalı, hekim vd sağlık personeli istihdam edilmeli, “spor yapabilir” raporunu/kararını bu birimde görevli hekim vermeli.

42. Benim vermemem gereken raporsa… • Ben verirsem karşı karşıya kaldığım sorunlar neler? Nasıl baş edebilirim? • Profesyonel sporculara verilecek raporlarda da hekim olarak rapor verebiliriz, ancak profesyonellik koşullarını vd. bilmek çok önemli, bütün bunları dikkate alan muayene sonucu verilen raporda tıbbi kanaatı oluşturmak için gerekenlerin tümü yapılmışsa baş etmek mümkün. Aksi takdirde sporcunun sağlığı/hayatı için risk olur. • Ben vermezsem karşı karşıya kaldığım sorunlar neler? Nasıl baş edebilirim? • Neden vermediğimi, kişinin sağlığına zarar vermemek temel amacımı, bu raporun nereden / hangi koşullarda verilebileceğini kişiye açıklarım

43. HANGİ RİSK FAKTÖRLERİ ARAŞTIRILMALIDIR? Söz konusu raporda belirtilen durum için kim uygundur? Kim uygun değildir? Kim yapabilir? Kim yapamaz? Tıbbi kanaatı oluşturmak için; Bunun için hangi tıbbi riskleri (kişiye ve topluma yönelik) aramalıyım? KVS, solunum, kas-iskelet, nörolojik sistem, hemodinamik durum

44. Bu riskler açısından genel pratisyenlik yaklaşımı ile nelere, nasıl bakmalı ve değerlendirmeliyim?İletişim ve bilgilendirme:Yetişkinse kendisinin başvurusu yeterli. Öğrenci ise sadece beden öğretmeni değil, veli ile birlikte gelmesi istenmeli.Sporun yararları, kişiye uygun sporu yapmanın önemi konusunda bilgilendirmeli.

45. Birinci basamak kişisel sağlık kayıtlarının değerlendirilmesi ve öykü alma Mevcut AHBS kayıtları, kişisel sağlık fişi bilgileri gözden geçirilir Özgeçmiş sorgulaması yapılır Soygeçmiş sorgulaması yapılır

46. Fizik muayene Sistemik muayene Mevcut sağlık sorunu tespit edilirse spor yapabilme yönünden tıbbi değerlendirme

47. Yardımcı tetkik vb Hemogram, EKG, akciğer grafisi rutin olarak istenebilir. Sağlık sorunu tespit edilirse sorunu değerlendirebilmek için ek tetkikler istenebilir.

48. Kayıt tutma Anamnez, fizik muayene ve yardımcı tetkik sonuçlarına dair ayrıntılı kayıtlar tutulmalı.

49. 2.BASAMAĞA SEVK- KONSÜLTASYON GEREKTİREN DURUMLAR NELERDİR?

50. Hangi durumlarda konsültasyon yapmalıyım? Konsültasyon sistemi nasıl olmalı? Sağlık sorunu tespit edildiği durumda spor yapabilme açısından yaptığımız değerlendirdiğimizde risk oluşturabilecek bir durum tespit ettiğimizde sorunu ve bulguları belirterek soruna ait sistem açısından değerlendirme istemiyle konsültasyon istenmelidir. Konsültasyon istemi yazılı ve ayrıntılı olmalı, konsültasyon yazılı ve ayrıntılı olmalıdır.