نشست مشترک روسای نمایندگی های جمهور ی اسلامی ایران ) در کشورهای آفریقایی ( دی ماه90

1. نشست مشترک روسای نمایندگی های جمهور یاسلامی ایران )در کشورهای آفریقایی ( دی ماه90 جمهوري اسلامي ايران سازمان توسعه تجارت ايران وزارت صنعت، معدن و تجارت Persian Gulf خليج فارس

3. جمهوري اسلامي ايران سازمان توسعه تجارت ايران وزارت صنعت، معدن و تجارت حميد صافدل معاون وزير صنعت، معدن و تجارت در توسعه روابط اقتصادي و رييس كل سازمان توسعه تجارت ايران

4. اصول و اهداف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در ایجاد و بسط روابط با کشورهای آفریقایی را اجمالاً می توان بر سه محور استوار نمود . • اول ) تحکیم ، تعمیق و بسط روابط سیاسی با کشورهای آفریقایی و تقویت اعتبار و اعتماد موجود بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای آفریقایی • دوم ) همکاری با کشورهای آفریقایی در سازمانها و مجامع بین المللی و منطقه ای • سوم) گسترش همکاری های اقتصادی بازرگانی و سرمایه گذاری با کشورهای آفریقایی در جهت حصول منافع و اهداف دو طرف و ایجاد توسعه برای کشورها و ملل آفریقایی

5. خصوصیات قاره آفريقا اهميت بازار آفريقا به عنوان يك شريك تجاري بالقوه نقش رو به تزايد قاره در تعاملات سياسي و اقتصادي ظرفيت هافرصت ها و پتانسيل هاي صادراتي ايران به آفريقا

6. 1) اهمیت قاره آفریقا برای توسعه روابط سیاسی اقتصادی و تجاری با ایران : • دیدگاه کلان نظام جمهوری اسلامی ایران به توسعه مناسبات همه جانبه با آفریقا • داشتن حسن روابط فیمابین جمهوری اسلامی ایران با اکثر کشورهای آفریقایی • داشتن بازار کالایی (وارداتی ) 400 میلیارد دلاری قاره آفریقا • داشتن پتانسیل و ظرفیتهای فراوان صدور خدمات فنی و مهندسی ایران به قاره آفریقا • امکان تأمین نیازهای کالایی کشور ( مواد اولیه ) از آفریقا • ارزش صادرات قاره آفریقا به جهان : 360 میلیارد دلار( سال 2009) • سهم قاره آفریقا از صادرات جهان : 3/5 درصد • ارزش واردات قاره آفریقا از جهان : 400 میلیارد دلار( سال 2009) • سهم قاره آفریقا از واردات جهان : 2/8 درصد • ارزش واردات خدمات تجاری از جهان : 102 میلیارد دلار • سهم تجارت داخلی قاره آفریقا (intra- trade) : 10 درصد • سهم تجارت خارجی قاره آفریقا (Extra – trade): 90% • نرخ بالاتر رشد اقتصادی قاره آفریقا در مقایسه با میانگین جهانی

7. دومین قاره جهان از لحاظ جمعیت (922 میلیون نفر) دومین قاره جهان از لحاظ وسعت (2/30 میلیون کیلومتر مربع) منابع زیرزمینی و معدنی: نفت، طلا، الماس، اورانیوم، مس، فسفات قهوه، چای، کاکائو، شکر، کائوچو، چوب محصولات کشاورزی: دارای سهم 30% از اعضای سازمان ملل متحد دارای سهم 50% اعضای سازمان کنفرانس اسلامی دارای سهم 40% کشورهای عضو جنبش غیرمتعهدها میانگین نرخ تورم: معادل 10% (به استثنای کشور زیمبابوه)

8. بلوک بندی های اقتصادی، منطقه ای قاره آفریقا : • بازار مشترک آفریقا ی شرقی و جنوبی (COMESA) • جامعه اقتصادی وسعه جنوب آفریقا (SADC) • جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا (ECOWAS) • اتحادیه اقتصادی و پولی غرب آفریقا(WAEMU) • اتحادیه گمرکی شرق آفریقا (EAC) • جامعه اقتصادی کشورهای مرکز آفریقا(ECCAS)

9. بلوک های اقتصادی منطقه ای قاره آفریقا

10. جایگاه قاره آفریقا در مبادلات تجاری غیر نفتی جمهوری اسلامی ایران طی دوره سال های 1382-1389 ارزش : میلیون دلار مأخذ:گمرک ایران و سازمان توسعه تجارت ایران

11. نمودار مبادلات تجاری غیر نفتی ایران و قاره آفریقا طی سال های 1389-1382 ارزش : میلیون دلار

12. نمودار مقايسه اي صادرات غيرنفتي به كشورهاي مهم قاره آفريقا طي دوره زماني 1388 - 1389 1388 ارزش: ميليون دلار 1389

13. جايگاه قاره آفريقا در صادرات غيرنفتي ايران طي دوره زماني 1388-1389 ماخذ: گمرك جمهوري اسلامي ايران

14. جدول مقايسه اي اقلام عمده صادراتي غيرنفتي ايران به قاره آفریقا طي سال هاي 89-1388 واحد ارزش : هزار دلار

15. جدول مقايسه اي اقلام عمده صادراتي غيرنفتي ايران به قاره آفریقا طي سال هاي 89-1388 واحد ارزش : هزار دلار

16. عوامل مؤثر در انتخاب و رتبه بندی کشورهای آفریقایی جهت تقویت همکاریهای دو جانبه : • مزیت ها و پتانسیل های اقتصادی و تجاری • مزیت جغرافیایی / موقعیت استراتژیکی • مناسبات و روابط سیاسی ، فرهنگی و .... • وجود زیرساختهای حقوقی و فیزیکی ( بانکی ، حمل و نقل ، بیمه و ...) • حجم مبادلات تجاری فیمابین • *تغییرات و تحولات سیاسی منطقه شمال آفریقا از جمله مصر ،تونس ولیبی در ویرایش های تکمیلی این گزارش مورد توجه بیشتری قرار خواهد گرفت.

17. جدول کشورهای هدف ( اولویت دارشمال آفریقا ) برای توسعه روابط تجاری با ایران

18. جدول کشورهای هدف ( اولویت دار غرب آفریقا ) برای توسعه روابط تجاری با ایران

19. جدول کشورهای هدف ( اولویت دارشرق آفریقا )برای توسعه روابط تجاری با ایران

20. جدول کشورهای هدف ( اولویت دارشرق آفریقا ) برای توسعه روابط تجاری با ایران

21. جدول کشورهای هدف ( اولویت دارجنوب آفر یقا )برای توسعه روابط تجاری با ایران

22. جدول کشورهای هدف ( اولویت دارمرکز آفریقا ) برای توسعه روابط تجاری با ایران

23. چکیده جدول زیر ساختهای حقوقی موجود(بارویکرد اقتصادی)ایران با کشور های هدف آفریقایی

24. ادامه جدول چکیده زیر ساختهای حقوقی موجود(بارویکرد اقتصادی)ایران با کشور های هدف آفریقایی مأخذ:سازمانهای مختلف دولتی

25. عضویت کشورهای هدف قاره آفریقا در ترتیبات و بلوکهای اقتصادی منطقه ای و بین المللی

26. عضویت کشورهای هدف قاره آفریقا در ترتیبات و بلوکهای اقتصادی منطقه ای و بین المللی

27. 2)جایگاه قاره آفریقا در مبادلات تجاری غیر نفتی جمهوری اسلامی ایران طی دوره سالهای 87- 1382 ارزش : میلیون دلار مأخذ:گمرک ایران و سازمان توسعه تجارت ایران

28. اقلام مهم صادرات غیرنفتی جمهوری اسلامی ایران به تفکیک کشورهای هدف قاره آفریقا

29. اقلام مهم صادرات غیرنفتی جمهوری اسلامی ایران به تفکیک کشورهای هدف قاره آفریقا مأخذ: گمرک ایران

30. جدول میزان تعرفه گروه های کالایی کشورهای هدف آفریقایی

31. جدول میزان تعرفه گروه های کالایی کشورهای هدف آفریقایی

32. جدول شاخصهای فضای کسب و کار تجاری وتجارت فرامرزی کشورهای هدف قاره آفریقا درسال 2010

33. جدول شاخصهای فضای کسب و کار تجاری وتجارت فرامرزی کشورهای هدف قاره آفریقا درسال 2010

34. مناطق HUB آفریقا برای توسعه روابط تجاری جمهوری اسلامی ایران توسعه و تکمیل زیرساختهای فیزیکی و حقوقی روابط اقتصادی و تجاری ایران با 4 کشور مذکور

35. را هکار ها و محدودیتهای اجرایی و عملیاتی توسعه روابط اقتصادی وتجاری با کشورهای قاره آفریقا

36. تأمین منابع مالی و تشکیل صندوق مشترک تکمیل زیرساختهای حقوقی و فیزیکی صدور خدمات فنی و مهندسی تجارت کالایی

37. راهکارهای مرتبط با تامین مالی : الف) ايجاد صندوق سرمايه گذاري مشترك. ب) افزايش سرمايه صندوق ضمانت صادرات. پ) هدايت كمك هاي توسعه اي به آفريقا در راستاي بهبود زيرساخت هاي همكاري. ت) اعطاي یارانه های جبرانی براي تعريف درجه ریسک کشورهای آفریقایی در گروه 2. 37

38. راهکارهای مرتبط با صدور خدمات فنی و مهندسی : الف)معرفی پروژه های فنی و مهندسی از سوی طرفهای آفریقایی ب)منابع مالی و بانکی طرفهای آفریقایی ( آورده طرفهای آفریقایی از طریق اختصاص منابع مالی ، بهره گیری از کمک های مالی صندوق ها و نهادهای پولی و بانکی بین المللی ) پ) تشکیل شرکت های سرمایه گذاری مشترک 38

39. راهکارهای گسترش همکاری های بانکی ، مالی و بیمه ای : الف) ایجادشعب بانکی یا تأسیس بانک مشترک در کشورهای هدف آفریقایی توسط بانک های ايراني. ب) خرید سهام بانکهای معتبر کشورهای آفریقایی توسط بانک های ایرانی. پ) کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی برای پروژه های خدمات فنی و مهندسی شرکتهای ایرانی در کشورهای آفریقایی. ت) افزایش خطوط اعتباری برای کشورهای هدف آفریقایی و تسهيل شرايط اعطاي آن. ث) ایجاد شرکت های بیمه مشترک.

40. راهکارهای مربوط به تقویت زیرساختهای حمل ونقل: الف) تقويت شركت كشتيراني ايران و مصر و احياي خطوط كشتيراني به درياي مديترانه براي دسترسي با بنادر كشورهاي شرق و شمال آفريقا. ب) تخصيص يارانه حمل و نقل براي پوشش بنادر مختلف آفريقا توسط شركت هاي كشتيراني داخلي. پ) ايجاد زمينه حمل و نقل تركيبي و ايجاد شركت هاي حمل و نقل زميني مشترك با آفريقا خصوصا در كشورهاي حائز اولويت (مانند اوگاندا). ت) ايجاد خطوط حمل و نقل هوايي كارگو براي انتقال محموله هاي خاص از قبيل دارو به كشورهاي آفريقايي.

41. راهکارهای مربوط به تقویت زیرساختهای حقوقی: الف) تکمیل زیرساخت های حقوقی و امضای موافقتنامه های همکاری با کشورهای هدف آفریقا. ب) بررسي و بازتوزيع مجدد توليت اجلاس هاي كميسيون مشترك با كشورهاي آفريقايي. پ) ايجاد اتاق هاي مشترك بازرگاني با كشورهاي حائز اولويت آفريقا.

42. راهکارهای مربوط به ايجاد زير ساخت ها ی تجارت کالایی و اعطاي مشوق هاي تجاري: الف) پرداخت بخشي از اجاره محل نمايندگي يا دفاتر شركت هاي صاحب برند ايراني توسط دولت. ب) ایجاد شعب سازمان توسعه تجارت ایران در کشورهای HUB و اولویت دار آفریقا و ايجاد مراكز تجاري در اين كشورها. ج) پرداخت هزينه شركت در رويدادهاي تجاري در كشورهاي آفريقايي. د) پرداخت هزينه خريد مناقصات توسط دولت و قراردادن اين اسناد در اختيار شركت هاي داوطلب ايراني. ه) پرداخت هزينه ثبت دارو در كشورهاي آفريقايي از سوي دولت. و)حمایت از ایجاد صنایع و کارگاههای کوچک در زمینه صنایع تبدیلی و بسته بندی با توجه به محصولات تولیدی در آفریقا ز)تولید قسمتی از نیاز کشور به محصولات کشاورزی در زمین های کشاورزی واگذار شده به ایران و ایجاد مجتمع های کشت و صنعت جهت تامین نیاز کشور ، ایجاد امنیت غذایی و صادرات به کشورهای ثالث

43. محدودیت های آزادسازی تجاری با کشورهای آفریقایی • برقراری تجارت آزاد یا تعرفه های ترجیحی با کشورهای آفریقایی توجه به اینکه عمده محصولات تولیدی کشورهای آفریقایی از تعرفه پایین برخوردار بوده و در زمره مواد اولیه قرار دارند در عمل امتیازی برای کشورهای آفریقایی ندارد و تنها سطح انتظارات کشورهای جهان را در فرآیند الحاق به سازمان جهانی تجارت از ایران بالا خواهد برد. • اعطای ترجیحات یکجانبه تجاری خاص کشورهای توسعه یافته و پیشرفته صنعتی بوده که به ابتکار کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد (آنکتاد) از سال 1968 و در قالب نظام عمومی ترجیات (GSP) به کشورهای در حال توسعه اعطا می شود.

44. محدودیت های آزادسازی تجاری با کشورهای آفریقایی • شرط غیر تبعیض آمیز بودن اعطای ترجیحات یکجانبه در قالب نظام عمومی ترجیحات امکان محدودساختن آن را برای گروهی از کشورهای خاص (مثلاًکشورهای آفریقایی زیرصحرا) نمی دهد و چنین ترجیحاتی را بایستی به تمامی کشورهای در حال توسعه اعطا نمود. • اعطای ترجیحات تجاری یکجانبه در قالب ترتیبات دیگری به غیر از نظام عمومی ترجیحات (GSP) اگرچه امکان پذیر است، اما با روندهای فعلی حاکم بر جهان همخوانی و سازگاری ندارد. در این زمینه حتی اتحادیه اروپا که یکی از قدیمی ترین و فعال ترین بلوک های تجاری در اعطای چنین ترجیحات تاریخی نظیر کنوانسیون لومه بشمار می رود، در حال تجدید نظر در آنها و تبدیل این ترتیبات یکجانبه به ترتیبات دوجانبه متقابل است

45. محدودیت های آزادسازی تجاری با کشورهای آفریقایی • اعطای ترجیحات تجاری یکجانبه توسط ایران به کشورهای آفریقایی زیرصحرا با تعداد زیادی از ترتیبات تجاری ترجیحی دیگر که کشورمان در دست مذاکره داشته و یا از قبل به تصویب رسانده است هم پوشی داشته و این قبیل موافقت نامه ها را برای کشورهای مذکور بلااستفاده خواهد ساخت. از جمله مهمترین این موافقت نامه ها و ترتیبات تجاری ترجیحی می توان به نظام جهانی ترجیحات تجاری خاص کشورهای در حال توسعه (GSTP) ، موافقت نامه ترجیحات تجاری سازمان کنفرانس اسلامی (PRETAS)، موافقت نامه ترجیحات تجاری میان هشت کشور مسلمان در حال توسعه (D-8) و موافقت نامه ترجیحات تجاری میان کشورهای حاشیه اقیانوس هند (IOR) اشاره کرد

46. محدودیت های آزادسازی تجاری با کشورهای آفریقایی • کشورهای اعطا کننده ترجیحات یکجانبه تجاری عموماً دارای قواعد و ضوابط فنی گسترده و پیچیده ای برای نظارت بر اجرای این ترتیبات بوده و وضعیت رقابتی هر یک از محصولات را در کشورهای تحت شمول این ترجیحات مداوماً زیرنظر داشته و نظارت موثری بر قبض و بسط فهرست محصولات و کشورهای تحت شمول دارند که انجام چنین کاری خارج از توان کارشناسی دستگاههای ذیربط در کشور می باشد. • معمولاً کشورهای اعطا کننده ترجیحات تجاری یکجانبه از قوت و نفوذ اقتصادی گسترده ای در کشورهای دریافت کننده این ترجیحات برخوردارند که می توان اعطای ترجیحات یکجانبه را بهای اندکی برای چنین موقعیتی دانست در حالیکه این موضوع در مورد کشورمان صادق نمی باشد.

47. محدودیت های سرمایه گذاری • اصولاً جمهوری اسلامی ایران یک کشور سرمایه پذیر است و جذب سرمایه از اولویت بیشتری برخوردار است • روند توسعه مناسبات با کشورهای و مناطق از منطق خاصی برخوردار است که با تجارت شروع و در ادامه صدور خدمات فنی و مهندسی و آخر موضوع سرمایه گذاری در دستورکار قرار می گیرد • زیرساخت ها در قاره آفریقا (بندر مناسب- جاده – برق و ....) کار سرمایه گذاری در آفریقا را پرهزینه می کند

48. محدودیت های سرمایه گذاری • بدلیل جذابیت های بازارهای داخلی و پیرامونی بخش خصوصی تمایل کمتری برای حضور در آفریقا دارد. • شرکت سرمایه گذاری خارجی بعنوان بازوی اجرایی بخش دولتی برای سرمایه گذاری در خارج بدلیل جذابیت سایر بازارها رغبت کمتری برای حضور در آفریقا دارد. • توجه به شاخصهای معرفی شده نظیر بالابودن ریسک سیاسی و اقتصادی، میزان بدهی خارجی به تولید ناخالص داخلی، نوسانات ارزش پول های ملی آفریقایی و ... بازگشت سود سرمایه گذاری در آفریقا را با مخاطره مواجه می کند

49. محدودیت های حمل ونقل دریایی باقاره آفریقا • محدوديت هاي كالاهاي صادراتي به آفريقا از حيث تناژ، و پراكندگي زمان در صادرات • ظرفيت و اندازه كشتي هاي شركت جم هوري اسلامي ايران كه با محموله هاي صادراتي همخواني ندارد • عدم وجود بنادر هاب در آفريقا براي امكتن توزيع محموله ها در بازارهاي پيراموني • امكانات محدود بنادر آفريقا و آبخور نامناسب بنادر • انتظار صادركنندگان براي حمل محموله هاي محدود به بنادر خاص و غيرهدف در آفريقا • غيررقابتي شدن محصولات صادراتي كه به مقصد ساير بنادر در آفريقا حمل مي شود • هزينه گران حمل و نقل زميني در قلمرو آفريقا • فقدان ناوگان منظم زميني براي جابجايي بار در آفريقا

50. محدودیت های حمل ونقل دریایی باقاره آفریقا • محدوديت هاي كالاهاي صادراتي به آفريقا از حيث تناژ، و پراكندگي زمان در صادرات • ظرفيت و اندازه كشتي هاي شركت جم هوري اسلامي ايران كه با محموله هاي صادراتي همخواني ندارد • عدم وجود بنادر هاب در آفريقا براي امكتن توزيع محموله ها در بازارهاي پيراموني • امكانات محدود بنادر آفريقا و آبخور نامناسب بنادر • انتظار صادركنندگان براي حمل محموله هاي محدود به بنادر خاص و غيرهدف در آفريقا • غيررقابتي شدن محصولات صادراتي كه به مقصد ساير بنادر در آفريقا حمل مي شود • هزينه گران حمل و نقل زميني در قلمرو آفريقا • فقدان ناوگان منظم زميني براي جابجايي بار در آفريقا