Gebruik Leerlingvolgsysteem bij leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

1. Gebruik Leerlingvolgsysteem bij leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften André de Jong Manager toetsontwikkeling speciale leerlingen Cito

2. Aanleiding Volgsystemen Verbetering taal- en rekenprestaties leerlingen door onderwijs beter af te stemmen op leerlingen, waarbij een leerlingvolgsysteem een belangrijk hulpmiddel is. Opbrengst- en resultaatgericht werken Passend onderwijs Kwaliteitswetgeving Referentieniveaus Meijerink

3. Wat heb ik eraan?

4. Leerling • Ik kan laten zien wat ik kan in Taal en Rekenen. • Ik zorg dat ik blijf oefenen, precies op mijn niveau en wat past bij mij. • Ik ervaar succes bij het maken van toetsen • Geeft mij informatie bij het maken van keuzen Doel: • In mijn werk weten wat/hoe ik iets kan uitrekenen/uitzoeken/opschrijven • Zelfredzaam zijn

5. Wat heb ik eraan?

6. Leerkracht/docent • Is wat ik denk over de taal/reken kwaliteit van mijn leerling juist? • Geeft mij een objectief gegeven over wat mijn leerling kan. • Geeft mij inzicht in wat de leerbehoefte is van een leerling. Doel: • Informatiebron voor gesprek met leerling bij het maken van keuzen • Reflectie • Afstemming onderwijs

7. Wat heb ik eraan?

8. School • Geeft ons informatie voor het samenstellen van klassen met identieke leerbehoefte • Geeft ons inzicht in wat we bereiken met onze leerlingen • Geeft ons een handvat om onderwijs af te stemmen op onze leerlingen Doel • Efficiënter/effectiever onderwijs • Verantwoording naar leerling/ouders/inspectie

9. Belangrijk: Passende toetsen Optimale meting door aanpassing: • Kenmerken van leerlingen • Niveau van leerlingen • Toetsomstandighedenoptimalisen Toetsselectie Niveaukeuze Mogelijke aanpassingen

10. Toetsselectie

11. Keuze • Standaard toetsen Cito Volgsysteem PO of VO • Toetsen Speciale Leerlingen • Toetsen slechtziende en braille leerlingen • Toetsactiviteiten ZML VSO in ontwikkeling voor: • Dagbesteding • Arbeidsmarktgericht • Diplomagericht

12. Standaard LVS/VAS-toetsen Voorkeur voor iedere leerling! Bij regulier aanbod, niveau en groei vergelijkbaar met leeftijdgenoten. Geeft meest optimale, efficiënte en vergelijkbare score voor leerlingen!

13. Toetsen voor speciale leerlingen

14. Toetsen speciale leerlingen Opbouw Opgaventypen geclusterd Instructie steeds vooraf aan opgavetype Samenstelling Minder opgaven in één taak Bepaalde opgavetypen niet of pas later Rapportagewijze -Functioneringsniveaus staan centraal Tussentoetsen

15. Visusproblemen 1 Slechtziende leerlingen: Begrijpend lezen, Rekenen-Wiskunde, Spelling, Woordenschat (3 t/m7) • Opgaven en teksten groter afgedrukt • Meer contrast in tekst en afbeeldingen • Verwijzingen in teksten • Dikker papier • Opgaven selectie

16. Visusproblemen 2 Brailleleerlingen: Begrijpend lezen, Rekenen-Wiskunde, Spelling, Woordenschat • Opgaven en teksten gebrailleerd • Omschrijvingen afbeeldingen • Opgavenselectie

17. Toetsactiviteiten ZML

18. Zeer Moeilijk Lerend Doel: bepalen vaardigheid van leerlingen met vertraagde ontwikkeling, IQ tot 70 • Voor wie ‘pen en papier’ toetsing niet mogelijk is. • Taal en rekenvaardigheden

19. Kenmerken • Concrete natuurlijke activiteiten waarmee taal- en rekenvaardigheden in kaart worden gebracht. • ‘Uitlokken’ verschillende toetsdoelen. • Koppeling ZML-leerlijnen. • Zelfredzaamheid

20. ZML-toetsen TaalConcrete materialen en afbeeldingen “Zet alle dieren in de wei, behalve de kip.”

21. Hulpmiddel toetskeuze: stroomschema

22. VSO: In ontwikkeling Samen met scholen!

23. Dagbesteding

24. Concept Volgsysteem Toetsactiviteiten taal en rekenen VSO: Met concrete activiteiten de taal- en rekenvaardigheden volgen. • Zelfredzaamheid centraal m.n. in leefcontexten wonen en vrije tijd • Voortzetting ZML • Toetsactiviteiten • Functionele theorietoetsen vlg peuter/kleuter opzet • Gekoppeld aan leerlijnen (Criterium georiënteerd)

25. Arbeidsmarktgericht

26. Concept Volgsysteem Twee toetstypen • Adaptieve theorietoetsen -‘functioneel’- • Praktijktoetsen: taal/rekenen Leergebieden: • Begrijpend lezen, • Rekenen-Wiskunde, • Taalverzorging

27. Diplomagericht

28. Concept Volgsysteem VAS-aanvulling • Adaptieve toetsen (‘entree’) • Niveau-inschatting • Snelle rapportage • Richtlijnen speciale leerlingen

29. Samenhang volgsystemen • Aansluiting Cito volgsystemen, inclusief opbouw schalen; • Mogelijkheid overgang aangeven; • ‘Naast’ elkaar op school bruikbaar. VAS vaardigheid 1F LVS ZML dagbesteding arbeid diploma

30. Alleen samen met scholen! • Aangeven van wensen • Commentaar op bestaande toetsen • Bepalen toetsvorm • Construeren van opgaven • Bepalen rapportages • Deelname aan proeftoetsingen Feedback

31. Niveaukeuze

32. Van toetsscores naar vaardigheidsscores 124 122 120 118 116 114 112 Toets 2 110 108 Toets 1 106 104 102 100 98 49 45 36 44 17 32 18 7

33. Doel: Zo optimaal mogelijk vaardigheid leerling meten, passend bij de leerling. • Uitslag toets meest nauwkeurig en betrouwbaar • Zelfvertrouwen leerling

34. Keuze passend niveau toets • Uitslag vorige toetsafname • Onderwijsaanbod • Competentiegevoel leerling • Samenstelling van de groep

35. Toetsomstandigheden optimaliseren

36. Afname omstandigheden • Aantal opgaven, soort opgaven, afnamecondities beïnvloeden wat een toets meet en hoe nauwkeurig een toets meet. • Reden: vaststellen wat de vaardigheid van leerlingen is, zonder hulpmiddelen om ondersteuningsbehoefte te bepalen. Doel van de toets is bepalend voor toestaan hulpmiddelen en aanpassingen!

37. Uitgangspunten • Gewoon waar mogelijk, speciaal waar nodig. • Alleen relevante aanpassingen meten. • Meten wat je wilt meten. Aanpassingen zijn leergebied afhankelijk!

38. Mogelijke beperkingen en oplossingen • Motorische beperking • Oplossing: omschrijven, aanwijzen, • Korte concentratieboog • Extra pauze, opsplitsen taak. • Beperkte leesvaardigheid • Extra tijd, voorlezen (niet bij begrijpend lezen!) Inzet computer en digitale toetsen

39. Wegwijzer toetsgebruik Gratis downloaden: www.cito.nl zoek: wegwijzer Volgen toetsontwikkeling: Nieuwsbrief Speciale leerlingen

40. Vragen/opmerkingen?