การแปรสัณฐานของแผ่นธรณี

1. การแปรสัณฐานของแผ่นธรณีการแปรสัณฐานของแผ่นธรณี

2. ธรณีแปรสัณฐาน ( Geotectonic) เป็นการศึกษาด้านธรณีเพื่อใช้อธิบายการเปลี่ยนแปลงและการเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลก โดยกระบวนการเปลี่ยนแปลงเคลื่อนไหวของเปลือกโลกเกิดจากการพาความร้อนของเปลือกโลกในชั้นหลอมเหลว (Mantle Convection)เนื่องจากพลังงานความร้อนของโลกทำให้เกิดกลไกของการพาความร้อน เป็นสาเหตุทำให้แผ่นทวีป (Plate) มีการเคลื่อนที่ไปตามการพาความร้อนของชั้นเปลือกโลกชั้นหลอมเหลวในช่วงปี ค.ศ.1960 - 1970 ได้มีการสรุปแนวความคิด ทฤษฎีที่สำคัญได้แก่ ทฤษฎีทวีปเลื่อน (Continental Drift Theory) ทฤษฎีธรณีแปรสัณฐาน  (Plate Tectonic Theory)

3. ทฤษฎีธรณีแปรสัณฐาน (Plate Tectonic Theory) เป็นการอธิบายถึงลักษณะของผิวโลกที่มีความแตกต่างกัน เช่นความสูงต่ำแตกต่างกัน บางแห่งเกิดเป็นเทือกเขาสูงกลางทวีป บางแห่งจะเป็นที่ราบ ที่พื้นมหาสมุทรเองก็มีทั้งเกาะแก่ง เทือกเขา และร่องลึก ทฤษฎีว่าด้วยกลไกของการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก โดยมีหลักฐานประกอบบ่งชี้ชัดเจน  จึงทำให้เป็นทฤษฎีที่ได้รับความนิยมอยู่ในปัจจุบันนี้

4. ทฤษฎีทวีปเลื่อนไหล หรือ ทฤษฎีการเลื่อนไหลของทวีป ดร. อัลเฟรดเวเกเนอร์ (Dr.Alfred  Wegener) ได้ตั้งสมมติฐานว่าผืนแผ่นดินทั้งหมดบนโลกแต่เดิมเป็นแผ่นดินผืนเดียวกัน  เรียกว่า  พันเจีย(Pangaea) และมหาสมุทรที่อยู่รอบๆ เรียกว่า พันทาลัสซา (Panthalassa) ต่อมาเมื่อประมาณ  200  ล้านปีที่แล้ว  พันเจียเริ่มแยกออกเป็นทวีปใหญ่   2 ทวีป  คือ1. ลอเรเซียทางตอนเหนือ 2. กอนด์วานาทางตอนใต้  อัลเฟรดเวเจเนอร์ (Alfred Wegener)

5. ต่อมาในยุคไตรแอสสิก ประมาณ  200  ล้านปีที่แล้ว  พันเจียเริ่มแยกออกเป็นทวีปใหญ่  2 ทวีป  คือ ลอเรเซียทางตอนเหนือและกอนด์วานาทางตอนใต้ ลอเรเซีย (Laurasia) ประกอบด้วยทวีปอเมริกาเหนือ กรีนแลนด์ยูเรเซีย (ยกเว้นอินเดีย) และดินแดนทางซีกโลกใต้ เรียกว่า กอนด์วานา (Gondwana)ประกอบด้วยทวีปอเมริกาใต้ ทวีปแอฟริกา ทวีปแอนตาร์กติกา ทวีปออสเตรเลีย อนุทวีปอินเดีย เกาะมาดากัสการ์ จนเมื่อประมาณ 210-140 ล้านปีที่ผ่านมาออสเตรเลียยังคงเชื่อมอยู่กับแอนตารกติกา  และอเมริกาเหนือกับยุโรปก็ยังคงต่อเนื่องกัน 

6. ประมาณ 140-66.4 ล้านปี มหาสมุทรแอตแลนติกแยกตัวกว้างขึ้น ทำให้แอฟริกาเคลื่อนที่ห่างออกไปจากอเมริกาใต้  และอินเดียได้เคลื่อนไปชนกับเอเชียจนเกิดเป็นภูเขาหิมาลัยซึ่งทำให้เกิดแผ่นดินและมหาสมุทรดังที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน 

7. นักธรณีวิทยา  แบ่งเปลือกโลกออกเป็นแผ่น ๆ  เรียกว่าแผ่นเปลือกโลก(Plate)   หรือแผ่นธรณีภาค(Lithosphere Plate) แผ่นธรณีภาคขนาดใหญ่ มีทั้งหมด 6 แผ่น      1. แผ่นธรณีภาคยูเรเซีย(Eurasian Plate) รองรับทวีปยุโรป ทวีปเอเชียและพื้นน้ำบริเวณใกล้เคียง      2. แผ่นธรณีภาคอเมริกา(American Plate) รองรับทวีปอเมริกาเหนือ ทวีปอเมริกาใต้และพื้นน้ำ ครึ่งซีกตะวันตกของมหาสมุทรแอตแลนติก      3. แผ่นธรณีภาคแปซิฟิก(Pacific Plate) รองรับมหาสมุทรแปซิฟิก      4. แผ่นธรณีภาคอินเดีย – ออสเตรเลีย (India-Australian Plate) รองรับทวีปออสเตรเลีย ประเทศอินเดีย และพื้นน้ำระหว่างประเทศออสเตรเลียกับประเทศอินเดีย      5. แผ่นธรณีภาคแอนตาร์กติก(Antartic Plate) รองรับทวีปแอนตาร์กติกและพื้นน้ำโดยรอบ      6. แผ่นธรณีภาคอัฟริกา(African Plate) รองรับทวีปอัฟริกาและพื้นน้ำโดยรอบ นอกจากนี้ยังมีแผ่นธรณีภาคขนาดเล็กที่แทรกอยู่ระหว่าง แผ่นธรณีภาคขนาดใหญ่ รวมกันมีจำนวน 13 แผ่น ได้แก่ แผ่นฟิจิ แผ่นฟิลิปปินส์  แผ่นนาสกา  แผ่นคาริบเบียน แผ่นคาริบเบียน  แผ่นคอคอส  แผ่นนาสกา

8. หลักฐานและข้อมูลทางธรณีวิทยาหลักฐานและข้อมูลทางธรณีวิทยา รอยต่อของแผ่นธรณีภาค เมื่อนักเรียนนำแผ่นภาพแต่ละทวีปมาต่อกันจะเห็นว่ามีส่วนที่สามารถต่อกันได้พอดี  เช่น   ขอบตะวันออกของอเมริกาใต้สามารถต่อกับขอบตะวันตกของทวีปแอฟริกาใต้ได้พอดี  

9. การค้นพบซากดึกดำบรรพ์การค้นพบซากดึกดำบรรพ์ นักธรณีวิทยาเชื่อว่าซากดึกดำบรรพ์ของสิ่งมีชีวิต ต่าง ๆ ในแต่ละแผ่นธรณีภาคน่าจะเป็นหลักฐาน อีกอย่างหนึ่งซึ่งใช้ยืนยันเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลง ธรณีภาคของโลกได้ เพราะถ้าเป็นหินที่เคยเกิดอยู่ใน พื้นที่เดียวกันมาก่อน  เมื่อแผ่นธรณีภาคแยกจากกัน ไปแล้ว  ลักษณะของซากดึกดำบรรพ์และหินก็ควร จะเหมือนกันจากการสำรวจค้นพบพืชตระกูลเฟิร์น กลอซซอพเทอริสและสัตว์เลื้อยคลานมีโซซอรัส กระจายไปอยู่ในทวีปต่างๆที่ห่างไกลกัน กลอซซอพเทอริส มีโซซอรัส

10. หลักฐานอื่น ๆ ยังมีหลักฐานการเปลี่ยนแปลงของอากาศที่ทำให้เกิดการสะสมตัวของตะกอนในบริเวณต่าง ๆ ของโลก  เช่น  หินที่เกิดจากตะกอนธารน้ำแข็งซึ่งควรจะเกิดขึ้นบริเวณขั้วโลก  แต่ปัจจุบันพบหินลักษณะนี้ในบริเวณชายทะเลทางตอนใต้ของอัฟริกาและอินเดียว เป็นต้น  แสดงว่า แผ่นทวีปมีการเคลื่อนที่หลังจากที่มีการ สะสมตะกอนจากธารน้ำแข็งแล้ว

11. ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ • วีดีโอเพิ่มเติม http://www.youtube.com/watch?v=ZkE0YFgubgQ http://www.youtube.com/watch?v=eeWugS6ClhU • ความรู้เพิ่มเติม http://www.thaigoodview.com/library/contest2552/type2/science04/34/index.html http://geothai.net/gneiss/?p=120 https://sites.google.com/site/geology2555/1-lok/1-3-thvsdi-thrni-paer-san-das • สื่อการเรียนรู้เพิ่มเติม ครูติ๊ก http://www.learnbytechno.com/