Java 13

1. Java 13 Teoripersonaliteti

2. Psikologjia e Vetes • Vetjamundtëpërfaqësojënjëpikëtakimimestraditavetëndryshmekërkimore, nëtëgjithadegët e saj. • Psikologjiae Vetesështënjëshkollëteorikepsikanalitiketerapike e krijuarnga Heinz Kohutdhe e zhvilluarkryesishtnëAmerikë. Psikologjia e Vetesshpjegonpsikopatologjinësirezultat i ndërprerjesdhemosplotësimittëzhvillimittënevojave. Përtëkuptuarkonceptin e psikologjisësëVetessëpariduhettëkuptojmëkonceptin e empatisë, veteobjektit, pasqyrimit, idealizimit, alter-egos/binjakëzimitdhevetestripolare

3. Kohut • Vetjaeshteobjekti I studimit • Bërthamafillestaredheqëndrore e personalitetit • Narcizizmi • Raporti diadik me nënën (empatia)

4. Kohut • Elementi bazë i formimit të Vetes së Madh qëndron në mundësinë që ka fëmija për të gjetur tek figura amësore konfirmimin e unicitetit të vet, dmth., atë sensacion plotfuqishmërie që është esencial për zhvillimin.

5. Kohut • Elementi bazë i formimit të Imazhit Prindëror të Idealizuar ndërkohë, qëndron në aftësinë e çiftit prindëror t’i përgjigjet empatikisht nevojave të fëmijës. • Sipas Kohut patologjitë psikotike dhe narçiziste rrjedhin nga çrregullime në proçeset e formimit dhe integrimit të Vetes së Madh dhe të Imazhit Prindëror të Idealizuar.

6. Kohut • Heinz Kohut është i mirënjohur për zhvillimin e teorisë së tij të psikologjisë së Vetes, një shkollë influente mendimi në psikodinamikë që ndihmoi në transformimin e praktikës moderne në orientimet analitike dhe dinamike të trajtimit.

7. Psikologjia e Kohut, duke i vendosur në qendër të teorisë së tij, u jep një rëndësi të jashtëzakonshme dinamikave të marrëdhënieve shoqërore.

8. Psikologjia e Vetes solli një këndvështrim të ri duke u fokusuar tek marrëdhëniet empatike, gjë që i dha një hov të ri zhvillimi, i dha frymëmarrje teorisë klasike psikodinamike e cila po kalonte momente të vështira në sajë të konkurrencës së ideve të psikologjisë konjitive, bihejvioriste e humaniste.

9. Psikologjia e Vetes • Terapisti bëhet prindi i idealizuar dhe me anë të transfertit pacienti ndihmohet që të ketë gjërat që i kanë munguar. Pacienti ka mundësinë të mendojë për problemet e hershme që kanë shqetësuar personalitetin e tij. Narçizizmi shkaktohet nga një vartësi e pakët që pacienti kur ishte fëmijë ka eksperimentuar tek figura kujdestare, në shumë raste nëna.

10. Fillimisht Kohut teorizoi një sistem bipolar të perfeksionit narçizist duke vendosur në njërën anë sistemin e ambicioneve dhe nga ana e tjetër sistemin e idealeve. Ekstremin e ambicieve ai e quajti Vetja e Madhe, ose Vetja narçiziste. Në ekstremin tjetër u vendosën idealet dhe ai i përkufizoi Imazhi Prindëror i Idealizuar,

11. Transfertat e pasqyres • Në këtë transfert përpjekjet e Vetes së Madhe janë të mobilizuara dhe pacienti pret që të përdorë terapistin për të realizuar këto përpjekje. • Bllokimi në polin e idealeve ndodh kur fëmija ka pësuar zhgënjime kronike dhe të tepruara mbi dështimet e figurave të hershme të idealizuara.

12. Vetja • Vetja nukleare • Vetja kohezive • Vetja virtuale • Vetja e madhe

13. Vetëobjekti Termi vetëobjekt tregon rolin që kryhet nga një objekt i lidhjes me qëllim për të fuqizuar nevojat narçiziste të Vetes, binjakëzimin, spekularitetin dhe idealizimin. • Vetëbjekti është përfaqësuesi i funksionit që objekti zhvillon në favor të Vetes • Këto janë objektet që nuk janë të jetuara si të ndara dhe autonome nga Vetja. Këto objekte mund të jenë persona, objekte ose aktivitete që plotësojnë Veten dhe që janë të nevojshme për funksionimin normal.

14. Frustrimi optimal • Kur nevojitet një vetëobjekt dhe është i vështirë për t’u arritur kjo mund të shkaktojë një rrezik real për Veten, duke e konsideruar këtë rast si një frustrim. Për Kohut frustrimi optimal është një nga aspektet më të rëndësishme të lidhjes mes nënës dhe fëmijës. Mosmarrëveshjet e tolerueshme që janë pjesë e frustrimit optimal udhëheqin në vendosjen e bazave të brendshme për vetërelaksimin.

15. I idealizuari • Kohut e konceptoi të Idealizuarin si një aspekt qëndror të narçizizmit të hershëm. Aktivizimi terapeutik i objektit të plotfuqishëm (Imazhi Prindëror i Idealizuar), i referuar si transferti i idealizuar, është ringjallur gjatë psikanalizës nga një nevojë e hershme primitive për të vendosur një lidhje të vetëobjektit, të dyanshme, me një objekt të të idealizuarit.

16. Alter ego /nevojat e binjakëzimit • Ky koncept i referohet dëshirës së zhvillimit të hershëm që të ngjajë si njerëzit e tjerë. • Çfarëdo lloj gjëje që një fëmije ia bën një tjetri ose dhe që një tjetër bën, ai vetë e imiton si të ishte përballë një pasqyre. Ky është koncepti i binjakëzimit, i alteregos. Sipas Kohut fantazitë e një marrëdhënieje me një alterego ose një binjakëzim janë frekuente në analizën e personaliteteve narçiziste.

17. Vetjatripolare • nevojat ekzibicioniste-madhështore • nevojat për një figurë ideale të plotfuqishme • nevojat e alter egos

18. Vetjamadheshtore • - bashkimi primitiv me zgjerimin e Vetes madhështore • - njëformëmëpakarkaikeqëquhettransferti alter egoosebinjakëri • - një formë akoma më pak arkaike e quajtur transferti i pasqyrës

19. Forma tripolare • - ata në të cilët poli i dëmtuar i ambicioneve përpiqet të nxjerrë përgjigjen konfirmuese të vetëobjektit (transferti i pasqyrës) • - ata në të cilët poli i dëmtuar i idealeve është në kërkim të një vetëobjekti që mund të pranojë idealizimin e tij (transferti i idealizuar) • - ata në të cilët poli i dëmtuar i talenteve dhe aftësive kërkon transfertin e alter egos.

20. Terapia • Në psikologjinë e Vetes, terapisti përdor empatinë për të patur besimin e pacientit. • Në momentin që pacienti arrin të ketë besim tek terapisti, ai ose ajo do të flasë më shumë, gjë që ndihmon terapistin për të mbledhur sa më shumë material të nevojshëm për një interpretim më të saktë e më të detajuar.

21. Nevojat e Vetes • Nevojat e alter egos - Fëmijët kanë nevojë të bashkëveprojnë, të hyjnë në kontakt më njerëz të ndryshëm, të moshës së tyre • Nevoja idealizuese – Fëmijët kanë nevojë të lidhen në mënyrë fikse nga ana emocionale me një figurë adulti që mund të kujdeset dhe t’i qetësojë ata • Nevoja të pasqyrës - Fëmijët kanë nevojë të ndihen të kuptuar dhe të vlerësuar, që ndjenjat e tyre kanë një kuptim në mënyrë që të tjerët t’i marrin në konsideratë.

22. Kernberg • Manifestimet e veçanta të transfertit patologjik që përshkon jetën psikike janë fillimisht jo të metabolizuara nga Egoja

23. Pervetesimi • Është forma më primitive e organizimit të proçeseve të brendësuara. Përvetësimet përfshijnë imazhet jo shumë të diferencuara të Vetes dhe të objektit dhe janë të përshkuara nga derivate instiktive ose pulsionale, dmth., nga instikte të organizuara nga eksperienca, me natyrë libidike ose agresive.

24. Identifikimi • – përkufizon një nivel organizimi më të evoluar dhe verifikohet kur aftësitë konjitive dhe perceptive të fëmijës janë kaq të konsoliduara sa mund të dallohen në një grup njerëzish, me fjalë të tjera të vlerësojë rolin e vet në marrëdhëniet me të tjerët.

25. Identiteti i Egos • – përfaqëson nivelin më të maturuar të proçesit të brendësimit dhe përkufizon organizimin gjithëpërfshirës të identifikimeve dhe përvetësimeve nën udhëheqjen e Egos. Kjo organizatë karakterizohet për konsolidimin e strukturave të Egos, të nënkuptuara si vazhdimësi e Vetes, për të bërë të mundur një konceptim më koherent të botës së objekteve, dhe për një njohje të kësaj koherence nga ana e fëmijës dhe nga ambienti i tij ndërpersonal.

26. Kernberg • ka një vizion pak a shumë të ndryshëm të Super-Egos nga fokusi tradicional i psikanalizës; mund të themi që i përqaset pak këndvështrimit të psikologëve të Egos

27. Kernberg • Sipas tij formimi i Super-Egos ndodh rreth moshës 2 deri në 5 vjeç dhe lidhet në këtë kohë me struktura të Egos të nivelit superior, me objektin ideal dhe me Veten ideale. • Idi sipas Kernberg zhvillohet me proçeset e rimocionit fillimisht dhe më vonë me strukturimet e Egos që ka në proçeset e introjeksionit mbrojtës zanafillën primitive të organizimit.

28. Kernberg • Instiktet i konfiguron si organizime shumë komplekse në të cilat ajo që është e parëlindur dhe instiktive, si skemat e sjelljes, e vartësisë dhe të faktorëve biologjikë, kombinohet me çfarë është e rëndësishme kryesisht në sistemin psikik: eksperienca ndërpersonale.

29. Stolorowdhe Atwood • PerspektivaNdërsubjektive • Teknikae tyrekërkontëshpjegojëfenomenetpsikikesiprodhim i mekanizmavetëbashkëveprimitndërmjetsubjektiviteteve. • Sipastyresensi i realestekfëmijanukzhvillohetsirrjedhojë e zhgënjimitdhefrustrimit, porsipasojë e sintonizimit me ambientinrrethuesqëkujdesetpërtë.

30. pandërgjegjaprereflektive • E para i referohetatyreprincipeveorganizatoretëeksperiencës, qëveprojnëjashtëndërgjegjessëindividitdheqëidentifikohennëbashkëveprimet e shumtamesbotëvesubjektivetëfëmijësdhetëfiguravenjerëzoretërëndësishmepërtë.

31. pandërgjegjadinamike • formohetnganjëtërësikonfigurimeshqënukarrijnënëniveltëvetëdijessepsejanëtëlidhura me konflikteemocionaledhetërrezikshmepërpersonin.

32. pandërgjegje e pakonvaliduar. • Mungesae kontekstitndërsubjektivkundrejtkërkesavedhenevojavetëfëmijës • Shumëaspektetëtjeratëeksperiencëssëfëmijësmundtëmbetentëpandërgjegjshme, josepsenukjanëeliminuarplotësisht, porthjeshtsepsenëmungesëtënjëkontekstindërsubjektivkonvaliduesosepohues, nukkamundurqëtëshprehet

33. Stolorow dhe Atwood • Kundërshtonhapurpozicionintradicionaltëpsikanalizësqënëmënyrëtëprerëthekson se përmbajtja e ndërgjegjshmeështë e distancuarngapërmbajtjet e pandërgjegjshme.

34. Wilfred Bion • Nëgrupaktivizohenmekanizma primitive tëvarësisë (atashimit), të “sulmim-arratisjes”, të “çiftëzimit” qënëmënyrëkonstantebashkëveprojnë me sensin e realitetit. • Identifikimiprojektivpërfshinnëlidhjennënë-fëmijë, aftësinëmarrësedhembajtësetënënësdhemundësinëqërrjedhngakjollojsjelljepërtëinduktuarndryshimepozitivetekfëmija

35. identifikimiprojektivkonsiderohetngaBionjosinjësulmndajobjektit-gjitënënës, porsisulmndajmarrëdhënies, me rezultatetëdëmshmeedhepërvetëfëmijën. Kysulm, kyagresivitetçonjovetëmnë “evakuimin” e emocionevetëfëmijës, porkonkludonnëfragmentimin e aparatittëmendimitdhenëevakuimin e vetëkëtijaparati.

36. Koncepteorigjinale • “funksionialfa”, • “elementet beta”, • “pengesa e kontaktit”, • “fusha beta”.

37. tre grupe transformimi • Transformimet me mënyrë të ngurtë • Transformimet projektive • Transformimet në halucinozë

38. Joseph D. Lichtenberg Lichtenberg iu dedikua studimit të natyrës dhe kushteve të zhvillimit njerëzor, duke nxjerrë një teori psikanalitike të motivacionit që e ka zanafillën nga të jetuarit e ndërgjegjshëm dhe të pandërgjegjshëm, që zhvillohet nëpërmjet plotësimit të nevojave dhe dëshirave, dhe që konsolidohet në arritjet, realizimet afektive. Ai i kushton rëndësi shkëmbimeve ndërpersonale që nga fazat e para të zhvillimit

39. Lichtenberg sugjeron një model të motivacioneve njerëzore jashtëzakonisht të organizuara në mënyrë dinamike rreth një veteje që zhvillohet vetëm në gjallërinë e afekteve.

40. Sistemet motivacionale • Nevojën e rregullimit psikik të kërkesave fiziologjike • Nevojën e atashim-përkatësisë • Nevojën eksploruese-pohuese • Nevoja për të kundërshtuar me anë të antagonizmit dhe dorëzimit • Nevoja për kënaqësi sensuale dhe eksitim seksual

41. Wilhelm Reich • është pikërisht energjia seksuale e bllokuar, pjesë e një neuroze aktuale që ushqen psikoneurozën e cila nga ana e saj vë në lëvizje dyshimet psikologjike të situatës së momentit • “fuqi orgastike”, me të cilën zëvendësohen kriteret tradicionale të seksualitetit dhe vë bazat për konsolidimin e lidhjes së hipotizuar mes çrregullimeve të gjenitalitetit dhe neurozave.

42. Fuqiaorgastike • aftësinë për të braktisur pa asnjë frenim veten, në fluksin e energjisë biologjike, aftësia për të shkarkuar eksitimin seksual të akumuluar. • terapia duhet të ketë si objektiv realizimin e fuqisë orgastike nëpërmjet eliminimit të bllokimit që i bëhet zhvillimit seksual.

43. armatura karakteriale • Kur armatura karakteriale frenon gjithë realizimin seksual, ravijëzohen kushtet për formimin e karakterit neurotik • profili ekonomik • profili evolutiv • profili struktural • qëllimi final i analizës, është zbehja e rezistencave, ose me fjalë të tjera një operacion shkrirjeje të ekuilibrit neurotik.

44. Familja patriarkale, autoritare, represive është një nga shkaktarët primarë të shfaqjes së karakterit neurotik. Nga mohimi dhe bllokimi i një zhvillimi të shëndetshëm ose normal të seksualitetit, rrjedhin frenimi, pasiviteti, inferioriteti ndaj autoritetit dhe tërësia e atyre sjelljeve që limitojnë realizimin e plotë të individit si dhe që garantojnë zhvillimin e një rregulli social autoritar-represiv.

45. Është thjesht një dëshirë e papranueshme dashurie, e përjetuar si dënuese, ajo që çon në mazokizëm, pra që çon individin në vetëshkatërrim dhe në kërkimin e dënimit. Agresiviteti dhe ankthi pengojnë mundësinë e të paturit një jetë seksuale të rregullt.

46. Alexander Lowen • Kontributi i Lowen shtrihet nga analiza e strukturave karakteriale, tek narçizizmi, tek depresioni, tek problematikat e lidhura me kënaqësinë dhe kreativitetin, dhe gjen tek bioenergjitika pikën e takimit midis këtyre fushave duke u konsideruar prej tij si qendra kryesore klinike-teorike.

47. Bioenergjitika ka si bazë idenë se trupi është një tërësi e padiskutueshme e endjes dhe ka si objektiv të ndihmojë njerëzit të rifitojnë natyrën e tyre primare, gjendjen e lirisë, e të qënit në paqe, si dhe cilësinë e bukurisë

48. Lowen • karakteri është ai që vihet në qendër të hulumtimit psikologjik duke qenë përmbledhës dhe rrezatues i ekuilibrit dhe i shëndetit të individit.

49. Karakteri oral • Karakteri mazokist • Karakteri histerik • Karakteri fallik-narçizist • Karakteri pasiv-femëror • Në strukturën karakteriale skizofrenike • Karakteri skizoid

50. Lowen • Personaliteti borderline • Personaliteti psikopatik • Personaliteti paranoik