BÖLGE

1. BÖLGE • Bölge gerek ulusal gerekse de dünya ölçeğinde üzerinde uzlaşmaya varılmış ve açıklığa kavuşturulmuş bir kavram olamamıştır. • Bölge kavramı en genel anlamıyla, ülke içinde, bir yerelden büyük ama ülkenin bütününden de küçük olarak tanımlanmaktadır. • Bölgelerarası rekabet ya da işbirliği unsurları bölge kavramına giderek eklemlenmektedir. • Bölge tanımındaki “ulusaldan ya da ülkeden küçük” olma zorunluluğu ortadan kalkmış gibi görünmektedir.

2. BÖLGELERARASI DENGESİZLİK • Bölgelerarası dengesizliğin şiddeti gelişmiş ülkelerde, gelişmekte olan ülkelerdekilere oranla daha azdır. • Bölgelerarası dengesizliklerin giderilmesinde gelişmiş bölgelerin gelişme hızını düşürmeyecek, geri kalmış bölgelerin hayat düzeyini yükseltecek ve çeşitli bölgelerin gelişme hızları arasında bir uyum sağlayacak nitelikte politikalar izlenmelidir

3. BÖLGESEL PLANLAMA • Ulusal ve bölgesel planların birbirini tamamlamadır. • Planın hazırlanmasına daha aktif bir katılım halkın bilgilendirilmesi toplantıları, bölgesel yayın organları tarafından bilgilendirmesi gibi faaliyetlere ağırlık verilerek sağlanmaya çalışılmalıdır. • Merkezden yönlendirilen/yukarıdan aşağıya planlama anlayışından aşağıdan yukarıya/halktan başlayan planlama anlayışına geçilmektedir. • GAP, DOKAP, DAP vb. • Ajansların getireceği sistemle Kalkınma ajanslarıyla sadece geri kalmış bölgelerde değil gelişmiş bölgelerde de bölgesel planlama yapılacaktır.

4. KALKINMA ANLAYIŞINDAKİ DEĞİŞİMLER • Kalkınmanın merkezinde insanın yer aldığı, insanın potansiyelini geliştirebileceği kalkınma modellerinin hâkim olduğu ve bireylerin kendilerini etkileyen kararlara katılımını arttırmak için STK’nın devletle işbirliğine gereksinim duyan kalkınma modelleri günümüzde ağırlık kazanmaya başlamıştır. • Yeni süreçte, merkezi yönetimlerin kalkınmada aktif rolünün olduğu geleneksel modellerden (siyasi erkin tanımladığı şekilde, bürokratlardan halka) yerel ve bölgesel aktörlerin belirleyici olduğu aşağıdan yukarıya (halktan başlayan) kalkınma modellerine giderek daha fazla ağırlık verilmeye başlanmaktadır.

5. AB Bölgesel Kalkınma Politikası • 2000-2006 HEDEF 1: Supporting development in the less prosperous regions Gayrisafi Milli Hâsıla değerlerine göre son üç yıl içinde AB’nin ortalamasının %75’indenaz olan bölgeler bu fondan yararlanabilmektedir. • 2007-2013: The rationale of the Convergence objective is to promote growth-enhancing conditions and factors leading to real convergence for the least-developed Member States and regions. In EU-27, this objective concerns – within 18 Member States – 84 regions with a total population of154 million, and per capita GDP at less than 75% of the Community average, and – on a “phasing-out” basis – another 16 regions with a total of 16.4 million inhabitants and a GDP only slightly above the threshold, due to the statistical effect of the larger EU. The amount available under the Convergence objective is EUR 282.8 billion, representing 81.5 % of the total. It is split as follows: EUR 199.3 billion for the Convergence regions, while EUR 14 billion are reserved for the “phasing-out” regions, and EUR 69.5 billion for the Cohesion Fund, the latter applying to 15 Member States. • Yakınlaştırma Bu konuda çalışmalar en az gelişmiş üye devletler ve bölgeler üzerine yoğunlaştırılmaktadır. • (GSYİH % 75’den az İBBS II bölgeleri+ istatistiki etki, Fonun % 78’i, Toplam katkı GSYİH % 4, Tüm Fonlar, Uyum Fonu →Yunanistan, Portekiz+10Yeni Üye)

6. Regions at level 2 of the NUTS classification whose GDP (Gross Domestic Product) per inhabitant is less than 75% of the Community average are eligible for funding under the Convergence objective. (GSYH’si AB ortalamasının %75’inin altında olan NUTS 2 bölgeleri) • Bulgaristan: the whole territory • Çek Cumhuriyeti: Střední Čechy, Jihozápad, Severozápad, Severovýchod, Jihovýchod, Střední Morava, Moravskoslezsko • Almanya: Brandenburg-Nordost, Mecklenburg-Vorpommern, Chemnitz, Dresden, Dessau, Magdeburg, Thüringen • Estonya: the whole territory • Yunanistan: Anatoliki Makedonia, Thraki, Thessalia, Ipeiros, Ionia Nisia, Dytiki Ellada, Peloponnisos, Voreio Aigaio, Kriti • İspanya: Andalucía, Castilla-La Mancha, Extremadura, Galicia • Fransa: Guadeloupe, Guyane, Martinique, Réunion • Macaristan: Közép-Dunántúl, Nyugat-Dunántúl, Dél-Dunántúl, Észak-Magyarország, Észak-Alföld, Dél-Alföld • İtalya: Calabria, Campania, Puglia, Sicilia • Letonya: the whole territory • Litvanya: the whole territory • Malta: the whole island • Polonya: the whole territory • Portekiz: Norte, Centro, Alentejo, Região Autónoma dos Açores • Romanya: the whole territory • Slovenya: the whole territory • Slovakya: Západné Slovensko, Stredné Slovensko, Východné Slovensko • Birleşik Krallık: Cornwall and Isles of Scilly, West Wales and the Valleys

7. A phasing-outsystem is grantedtothoseregionswhichwouldhavebeeneligibleforfundingundertheConvergenceobjectiveifthethreshold of 75% of GDP had beencalculatedforthe EU at 15and not at 25: (AB 15 ülkelerine göre yapılan hesaplama ile kapsama giren bölgeler) • Belçika: ProvinceduHainaut • Almanya: Brandenburg-Südwest, Lüneburg, Leipzig, Halle • Yunanistan: KentrikiMakedonia, DytikiMakedonia, Attiki • İspanya: CiudadAutónoma de Ceuta, CiudadAutónoma de Melilla, Principado de Asturias, Región de Murcia • Avusturya: Burgenland • Portekiz: Algarve • İtalya: Basilicata • Birleşik Krallık: HighlandsandIslands

8. AB Bölgesel Kalkınma Politikası • 2000-2006 HEDEF 2: Revitalizing areas facing structural difficulties • Yapısal sorunlarla karşılasan bölgelerin ekonomik ve sosyal dönüşümünü desteklemek. • 2007-2013: Outside the Convergence regions, the Regional Competitiveness and Employment objective aims at strengthening competitiveness and attractiveness, as well as employment, through a two-fold approach. First, development programmes will help regions to anticipate and promote economic change through innovation and the promotion of the knowledge society, entrepreneurship, the protection of the environment, and the improvement of their accessibility. Second, more and better jobs will be supported by adapting the workforce and by investing in human resources. In EU-27, a total of 168 regions will be eligible, representing 314 million inhabitants. Within these, 13 regions which are home to a total of 19 million inhabitants represent so-called “phasing-in” areas and are subject to special financial allocations due to their former status as “Objective 1” regions. The amount of EUR 55 billion – of which EUR 11.4 billion is for the “phasing-in” regions – represents just below 16% of the total allocation. Regions in 19 Member States are concerned with this objective. • Bölgesel rekabet edebilirlik ve istihdam Bununla özellikle yakınlaşma kapsamına girmeyen üye devlet ve bölgeler hedeflenmektedir, • (Diğer İBBS II bölgeleri, ABKF+ASF, Fonun % 17’si)

9. Regions eligible for transitional assistance under the Competitiveness and Employment objective • İrlanda Cumhuriyeti: Border, Midlandand Western • Yunanistan: StereaEllada, NotioAigaio • İspanya: Canarias, Castilla y León, ComunidadValenciana • İtalya: Sardegna • Kıbrıs Rum Kesimi: toutleterritoire • Macaristan: Közép-Magyarország • PortekizRegiãoAutónoma da Madeira • Finlandiya: Itä-Suomi • Birleşik Krallık: Merseyside, South Yorkshire

10. Eligible areas in the EU under the Convergence Objectiveand the European Competitiveness and Employment Objective

11. AB Bölgesel Kalkınma Politikası • 2000-2006 HEDEF 3: to support the adaptation and modernization of education, training and employment policies and systems in regions not eligible under Objective 1 • Eğitim ve istihdam politika ve sistemlerinin modernizasyonu ve uyumunu desteklemektir. Asıl hedef insan kaynaklarını daha nitelikli kılacak faaliyetleri gerçekleştirmektir. Bu bölgeler Hedef 1’in kapsamı dışındaki bölgeleri kapsamaktadır. İşsizliğin azaltılması, sosyal dışlanmaya özel önem atfedilmesi, eğitim programlarıyla istihdam olanaklarının arttırılması, ekonomik ve sosyal değişikliklerin tanımlanması, gerekli uyumlaşmanın yapılması ve kadın-erkek arasında eşit olanaklarının geliştirilmesi amacıyla tahsis edilmektedir. • 2007-2013: The European Territorial Co-operation objective will strengthen cross-border co-operation through joint local and regional initiatives, trans-national co-operation aiming at integrated territorial development, and interregional co-operation and exchange of experience. The population living in cross-border areas amounts to 181.7 million (37.5 % of the total EU population), whereas all EU regions and citizens are covered by one of the existing 13 transnational co-operation areas. EUR 8.7 billion (2.5 % of the total) available for this objective is split as follows: EUR 6.44 billion for cross-border, EUR 1.83 billion for transnational and EUR 445 million for inter-regional co-operation. • Avrupa bölgesel işbirliği : Sınırötesi ve uluslararası programlar yoluyla Avrupa çapında bölgesel işbirliğinin arttırılması. Bu kapsamda sınırötesi, ulusüstü ve bölgelerarası işbirliği yer almaktadır. • (ABKF, Ortak Programlar, Fonun % 4’ü, İBBS III)

12. Sınırötesi İşbirliği

13. Uluslararası İşbirliği

14. Bölgelerarası İşbirliği • Avrupa Birliği bünyesindeki tüm bölgeler uygundur.

15. AB Yapısal Fonları 81.54% for Yakınlaştırma 15.95% for Bölgesel rekabet edebilirlik ve istihdam 2.52% for Avrupa bölgesel işbirliği

17. Türkiye’deki Ajanslar • Ajanslar bölgesel/yerel dinamikleri tespit etmek,değerlendirmek, yerel aktörleri örgütlemek ve bu potansiyeli ulusal&uluslar arası piyasalara yatırımcılara hazır hale getirmekle yükümlü olacaktır. Ajansların bu görevleriyle kurulması ihtiyaçtan öte bir zorunluluk olarak değerlendirilmiştir. • Kamu-sivil-özel ortaklığını sağlamayı amaçlamaktadır. • Bölgeler arası ve bölge içi gelişmişlik farklarını azaltmak • Küçük ve etkin bir kadroyla çalışması hedeflenmektedir. • Yeni şartlara çabuk uyum sağlayacak esnek yapıya sahip olacaktır. • Muhasebe yöntemlerinden bağımsız ve esnek hareket edecektir. • İstihdam usulleri seçimde, işe almada ve ücretlendirmede uzmanlığa, performansa ve başarıya odaklıdır.

18. Ajansın Teşkilat Yapısı • Kalkınma Kurulu. • Yönetim Kurulu. • Genel Sekreterlik. • Yatırım Destek Ofisleri

19. Kalkınma Kurulu Ajansın danışma organıdır. Kalkınma kurulu görev ve yetkileri itibariyle genel kurul konumunda değildir. Genel kurulun sahip olduğu karar alma yetkisi ajanslarda yönetim kuruluna bırakılmıştır. İcra yetkisi tüzel kişiliğe sahip teşkilatlarda yönetim kuruluna aitken bu yetki ajanslarda genel sekreterliğe verilmiştir. Dünyadaki kalkınma ajansı modellerine bakıldığında ise, kalkınma kurulu benzeri bir yapılanma da dikkati çekmemektedir. Türkiye’de de kalkınma kurulu gibi bir yapının bulunması kalkınma kurulundaki katılımcı ortamın herkesin katılımına olanak sağlayacak şekilde düzenlenmesi, çalışma gruplarının işlevselliğinin sağlaması ve yönetim kurulunda kalkınma kurulunda görüşülmeyen bir kararın alınmamasına dikkat edilmesi durumunda ise bir fırsata dönüştürülebilecektir.

20. Kalkınma Kurulu-Yönetim Kurulu İlişkisi • Kalkınma Kurulu danışma, Yönetim Kurulu karar organıdır. • Yönetim Kurulu kararlarına Kalkınma Kurulu görüşlerinin esas teşkil etmesi gerekmektedir. • Dolayısıyla Kalkınma Kurulu’nda görüşülmeyen bir konunun Yönetim Kurulu’nda görüşülmesi uygun olmayacaktır.

21. Genel Sekreterlik Genel sekreterlik ise ajansın icra organıdır ve yönetim kuruluna karşı sorumludur. Ajansların kurumsal yapıya henüz ulaşamaması nedeniyle kalkınma kurulu toplantıları dahil ajansın birçok faaliyeti genel sekreterlikçe yerine getirilmektedir.

22. Yatırım Destek Ofisleri Bölge illerinde, özel kesimdeki yatırımcıların kamu kurum ve kuruluşlarının görev ve yetki alanına giren izin ve ruhsat işlemleri ile diğer idarî iş ve işlemlerini ilgili mevzuatta belirtilen süre içerisinde, ilgili mevzuatta bir süre belirtilmemişse öncelikle ve ivedilikle sonuçlandırmak Tek durak ofisi Yatırımcının başvurusu zorunlu değildir ve hizmetleri ücretsizdir.

23. İZKA Organizasyon Şeması

24. Denetim • 03/08/2009 tarihli ve 27308 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kalkınma Ajansları Denetim Yönetmeliği • Ajanslarda iç denetim ajansların istihdam edeceği iç denetçiler, dış denetim de bağımsız denetim kuruluşları tarafından gerçekleştirilecektir. • Denetimde esas alınacak ölçütler muğlaktır. • İç denetçiler ajans tarafından istihdam edilecektir. Bu da bağımsız denetçi ilkesini zedelemektedir. • Ajansların dış denetiminin de bağımsız denetim kuruluşları yerine Sayıştay tarafından gerçekleştirilmesi daha uygun olacaktır.

25. BÖLGELERARASI REKABET

26. Rekabet Kavramı • Bölgenin gelişerek bölgelerarası dengesizlikleri giderebilmesi için karşımıza bölgenin rekabet gücünün arttırılması kavramı çıkmaktadır. • Bölgesel politikalar da giderek bölgenin kapasitesini arttırmaya ve içsel dinamiklerine dayanan bir çizgiye ve stratejiye oturmaktadır. • Yerel yönetimler, kalkınma ajansları, yerel iş çevreleri ve sivil toplum arası işbirliğinin mukayeseli bölgesel üstünlük için kilit roldedir.

27. Rekabet Kavramı • Bölgesel düzeyde rekabet gücü giderek önem kazanmakta, bölgelerin rekabet gücünü arttırmaya odaklanan bir paradigma ortaya çıkarken, bölgelerarasında sınırötesi, uluslararası ve ulusal düzeydeki işbirliğinin geliştirilmesine yönelik projeler hazırlanmakta ve geniş bilgi tabanıyla bölgenin küresel ölçekte rekabet gücü kazanmasına yönelik bölgesel politikalar ortaya konmaktadır

28. Rekabet Kavramı • Becerilerin, teknolojinin ve yenilikçi çalışma biçimlerinin gelişiminin kamu ve özel kurumların bölgesel örgütlenmeleri vasıtasıyla daha etkin bir şekilde gerçekleştirildiği, bölgesel aktörler arası işbirliğininzorunlu bir hal aldığı ve bu gelişmelerin yerel ekonomik kalkınmaya katkı sağladığı düşünülmüştür. Keza bunların rekabet gücünün elde edilebilmesinde gerekli unsurlardır.

29. Bugün küresel rekabet süreci yerel ve bölgesel potansiyeli ortaya koyarak karşılaştırmalı üstünlükler elde etme temelindedir. Bu çerçevede yerel ve bölgesel uzmanlaşmaya dayanan ve ülkeler düzeyindeki rekabetten giderek bölgelerarası düzeye inen bir çizgide seyretmektedir. • Bilgi ekonomileri ekseninde şekillenen yeni rekabet ortamında var olabilmenin ön koşulu olarak rekabet gücü gösterilmektedir ve bölge bu süreçte anahtar kavram olarak ortaya çıkmaktadır.

30. Bölgesel ve Ulusal Rekabet Gücünün Faktörleri

31. Bölgesel rekabet gücünü belirleyen unsurlar

32. Bölgesel Rekabet Edebilirlik Modeli

33. Bölgesel rekabet gücünü belirleyen unsurlar • Sektördeki istihdam yoğunlaşması • Dış ve iç göç • Yaşlı nüfusun fazlalığı • Yatırımlar • Bölgeye yapılan dolaysız yabancı sermaye yatırımları • Bilgi ekonomisi varlıklarına yapılan yatırımlar/Yenilikler • Altyapı donanımı • Eğitim düzeyi

34. KOBİ’lerin ulusal/küresel rekabet koşullarına kolay uyum sağlayabilen esnek yapıda olduğundan dolayı bölgelerin ve ülkelerin küresel piyasalara entegrasyonunu ve kalkınmanın sürdürülebilirliğini sağladığı belirtilmektedir

35. Avrupa Komisyonu hazırladığı Lizbon Stratejisi’nde (aynı zamanda 2000–2010 hedeflerinde revizyon amaçlı Kok Raporu’nda) ülkelerin ve bölgelerin rekabet edebilirliğine ve rekabetçi bilgi toplumu olmaya önem vermektedir. • AB’nin 2007–2013 yılları arasındaki bölgesel politikasının öncelik alanlarından biri rekabet gücünün arttırılması olacaktır. AB bunun için 58 milyar avroluk bir kaynak ayırmıştır. • 2007–2013 döneminde bölgelerin ve kentlerin cazibesini arttırma, yenilik, girişimcilik ve bilgi ekonomisinin büyümesini destekleme ve daha fazla ve daha iyi iş alanları yaratma kavramları öne çıkacaktır. • Bunun yanında AB üye sayısının 27’ye çıkmasının rekabetçilik ve Birlik içi uyumu tehdit eden bir konu olduğunu da vurgulamaktadır

36. AB’nin de etkisiyle 90’lı yıllarla birlikte değişen bölgesel politikaların odak noktası başta bilgiye ve bilgi toplumuna geçiş için yapılan yatırımlar olmak üzere uluslararası rekabet gücünün arttırılması, işsizliğin azaltılması, ekonomik etkinliğin sağlanması, geri kalmış bölgelerin potansiyellerinin arttırılması noktalarına odaklanmıştır.

37. Dünya üzerinde ülkelerin ve bölgelerin rekabet gücü üzerine çalışmalar yapan Uluslararası Yönetim Geliştirme Merkezi tarafından hazırlanan Dünya Rekabet Yıllığı 2010’a göre Türkiye 48. sırada yer almaktadır. 2006’da Türkiye 46. sırada yer almaktaydı. • Türkiye, 2001 krizi öncesindeki 44. sıradaki seviyesine henüz ulaşamamıştır. • Türkiye rekabet gücünde, Bavyera, Ile-de-France, Zhejang, Katalanya gibi bölgelerin gerisinde kalmıştır. Türkiye’nin rekabet gücünü arttırabilmesi için potansiyeline uygun stratejiler, küresel ortaklıklar ve kurumlararası işbirliği geliştirmesi gerekmektedir.

39. Küresel rekabetin getirdiği süreçte, en dikkat çekici gelişmelerden biri de bölgelerarası rekabetin sağlanabilmesi için bölgesel/kurumsal yapılanmalara atfedilen değerdeki artıştır

40. Bölgesel kalkınma ajansları da bu süreçte faaliyet gösterdikleri bölgelerin küresel pazarda rekabet gücü elde edebilmesine, tanıtılmasına ve bölgelerine yatırım çekilmesine yönelik faaliyet göstererek küreselleşmeyle birlikte önemi artan yapılanmalardan biri haline gelmiştir.

41. Her ajans bölgesinde kendi potansiyeli ve öne çıkan sektörleri doğrultusunda faaliyet gösterecektir. • Ajanslardan bölgelerarası dengesizliği giderme adına ancak bölgenin potansiyelini belirlemek ve ona uygun bölgesel gelişme stratejisini belirleme noktasında katkı beklenebilir. • Kalkınma ajansları her bölgenin kendi şartlarını dikkate alarak bölgesel kalkınma politikası üretecektir

42. “Rekabet sadece ürünler ve firmalar arasında gerçekleşmez. Ülkeler ve şehirler de birbirleriyle rekabet eder.” Philip Kotler Pazarlama Gurusu