بسم الله الرحمن الرحيم

1. بسم الله الرحمن الرحيم رب اشرح لي صدري و يسرلي امري واحلل عقدةًمن لساني يفقهوا قولي

2. در اين ارايه چه مي گوييم؟! • مشخصات مقاله • عناوين مقاله در يک نگاه • مباحث بيان شده در مقاله • نتيجه گيري مقاله • نقد مقاله • شما بفرماييد!

3. مشخصات مقاله • عنوان مقاله: اصول مديريت برگرفته از نامه حضرت علي (ع) به مالک اشتر نخعي • نويسنده: دکتر محمد رضا برنجي (برنگي) استاديار دانشگاه تربيت معلم • منتشر شده در کتاب مجموعه مقالات نگرشي بر مديريت در اسلام

4. عناوين مقاله در يک نگاه • آشنايي با اصول در نظريه هاي مختلف مديريت، موجود در کتابهاي تحصيلي دانشگاهي • تدوين تعريفي براي اصل در مديريت اسلامي • آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر

5. اصول در نظريه هاي مختلف مديريت • آدام اسميت انگليسي کتاب بررسي علت و ماهيت ثروت ملل • ماکس وبر آلماني کتاب نظريه سازمان اجتماعي و اقتصادي • هنري فايول فرانسوي کتاب اداره صنعتي و عمومي • فردريک وينسلو تيلور کتاب اصول مديريت علمي • هربرت سيمون و جيمز مارچ • التون مايو،فريتز روزليز برگر و ويليام ديکسن • کرت لوين • بيلز و مک گريگور • تريست و بامفورت • کاتز و کان • برنز و استالکر

6. مفهوم ”اصل“ از منظر ارايه کنندگان اصول مديريت • اصول انعطاف پذيرند • تفاوت اصل و قانون • اصول در مديريت معاصر، براي توصيف و پيشگويي و نه تجويز • تلفيق اصول با واقعيات، وظيفه مديران • اصول مديريت همواره و بيشتر از قوانين علوم طبيعي در معرض تغيير و تعبير قرار دارند. به طور خلاصه از اصول مديريت بايد پيروي شود مگر هنگامي که رويگرداني از آن بر اساس منطقي صحيح، توجيه پذير باشد.

7. نتايج به دست آمده از مطالعه اين اصول • نتايج تحقيقات مبتني بر بررسي اثرات استفاده و کاربرد اين اصول در مديريت نشان دهنده افزايش توليد و کارآمدي سازمان و مديريت است. • تنوع و تکثر اين اصول سودمند است زيرا دست مديران را براي استفاده مطلوب از آنها در موقعيتهاي متنوع باز نگه مي دارد و باعث افزايش قابليت انعطاف پذيري مديران مي شود. • اين اصول به هر حال برگرفته از نتايج تحقيقات تجربي کساني است که متاثر از محدوديتهاي فرهنگي حاکم بر جامعه پيراموني خود مي باشند و فلسفه حاکم بر جامعه آنان چه اصالت فرد يا اصالت جمع بر کمال و تعالي فکر و روح آنان سقفي مي زند که بازدارنده انديشه آنان از جولان در فضاي وسيعي است که اعتقاد به توحيد، معاد، تعاليم پيامبران و راهروان حق و استقرار هر چيز و هر کس در مکان و مقام مربوط به خود به وجود مي آورد.

8. نتايج به دست آمده از مطالعه اين اصول • استخراج اصول مبتني بر افکار و انديشه هاي کساني که در فضايي چنين روحاني انديشيده اند براي انتظام امور سازمانها و مديريت، بخصوص در جامعه معتقد به حاکميت اصالت وحي بر امور ضروري است. • نهج البلاغه کتابي است که مشحون از اصول و مفاهيم مناسب براي مديريت است.

9. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 1- اصل اعتقاد:رفتارمدير متاثرازاعتقاداتاوست. رفتارمديراناسلاميبايد مبتني و برگرفتهازاعتقادآنانبهتوحيد، نبوت، روزحساب، رفتار و سخنانرهروانحق و استقرارهر چيز و هرکسدرمکان و مقاممربوطبهخودباشد. • بهنامخداوندروزيدهندهبخشنده، اين دستورياستکهبندهخداعلي(ع)، امير المؤمنين بهمالکبنحارثدر پيمانخودبهاوامرفرموده، هنگاميکهاوراواليمصرگردانيد… • بابخشش و گذشتخودآنانراعفوکنهمانطورکهدوستداريخدابابخشش و گذشتشتورا بيامرزد. • مباداخودرابرايجنگباخداآمادهسازي، کهتوراتواناييخشماونبوده، ازبخشش و مهربانيش بي نياز نيستي • باخدابهانصافرفتارکن …و کسيکهبابندگانخداستمکند، خدابهجايبندگانشبااودشمناست، و خداباهرکهدشمنباشدبرهان و دليلشرانادرست ميکرداند و آنکسدرجنگباخداستتا اين کهدستکشد و توبه و بازگشتنمايد. و تغيير نعمتخدا و زودبهخشمآوردناورا هيچ چيز موثرترازستمگري نيست، زيراخدادعايستمديدگانراشنوا و درکمين ستمکاراناست.

10. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 1- اصل اعتقاد:رفتارمدير متاثرازاعتقاداتاوست. رفتارمديراناسلاميبايد مبتني و برگرفتهازاعتقادآنانبهتوحيد، نبوت، روزحساب، رفتار و سخنانرهروانحق و استقرارهر چيز و هرکسدرمکان و مقاممربوطبهخودباشد. • و منخدابهفراخيرحمت و بزرگيتواناييش بربخشيدنهرمطلوبيدرخواست مينمايم اينکهمن و توراموفقبداردبهآنچهدرآنرضا و خشنودياوستازداشتنعذرهويدادربرابراو و خلقتش… و درودبرفرستادهخدا، براو و آلاوکهپاکيزهاند، خدادرودفرستد.

11. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 2- اصل وحدت جهت:برطبق اين اصلفعاليتهاييکههدف و مقصودواحديرا بيان ميکندبايد دريک طرح و زير نظريک رييس قرار گيرد. بهنظرفايولاصلوحدتجهتمربوطبهکارسازماناست و اصلوحدتدستورناظربرکارکارمنداناست. • و بدانکهرعيت چنددسته ميباشندکهکاربعضيبهساماننميرسدمگربهبعض ديگر، و گروهيراازگروهي ديگر بي نيازي نيست، پسبعضيازآندستههالشگرهايخداهستند و برخيازآنهانويسندگانعمومي و خصوصي … و دسته ايازآنهافروتنانکه نيازمندان و بيچارگانند. و برايهريک از اين چنددستهخداوندنصيب و بهرهاورانامبردهاست و حد و اندازهواجبآنرادرکتابخوديا درسنت پيغمبرش(ص) پيمان و دستوريدادهاستکهنزدمامحفوظ و نگهداريشدهاست. • پسسپاهيانبهفرمانخدابرايرعيت دژها و قلعهها و … راههايامن و آسايش هستند و رعيت برپانميماندمگربابودن ايشان • و نظام و آسايشيبرايسپاهيان نيستمگربهخراج • و نظام و آسايشيبراي اين دودسته نيستمگربهدستهسومکهعبارتندازقاضيان و کارگردانان و نويسندگان • و نظام و آسايشيبرايهمه اين دستهها نيستمگربهسوداگران و صنعتگران

12. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 2- اصل وحدت جهت:برطبق اين اصلفعاليتهاييکههدف و مقصودواحديرا بيان ميکندبايد دريک طرح و زير نظريک رييس قرار گيرد. بهنظرفايولاصلوحدتجهتمربوطبهکارسازماناست و اصلوحدتدستورناظربرکارکارمنداناست. • پساز اين دستهفروتنانهستندکه نيازمندان و بيچارگانند و بخشش و کمکبهآنهاواجب و لازماست. • و نزدخدابرايهريک از اين طبقاتگشايشياست و هريک ازآندستهها رابرحکمرانحقياستبهاندازه ايکهکارآنرابهصلاحآوردحکمرانازعهدهآنچهخدابراولازمکردانيدهبرنمي آيد مگربهسعي و کوشش و ياريخواستنازخدا و آمادهنمودنخودبربهکاربستنحق و شکيباييبرآندرکارآسانيا گران و دشوار

13. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 3- اصل وحدت دستور:بهموجب اين اصلهرکارمندبايد تنهاازيک رييس مافوقدستورها و فرمانهايکارخودرادريافتداشته و بهاوگزارشدهد. باتوجهبهقابليت انعطافدراصلدرمقابلقانون و باتوجهبهمفادنامهآنحضرت ميتوانبهنظارتچندجانبهمديريت ضمنرعايت اين اصل پيبرد. • اين دستورياستکهبندهخداعلي(ع)اميرالمؤمنين بهمالکبنحارثدر پيمانخودبهاوامرفرمودهاست. • امر ميفرمايد اورابهپرهيزگاري و ترسازخدا • پسازسپاهيانتبرگمارآنکهبرايخدا و رسولاو وبرايامام و پيشوايت پندپذيرندهتر و پاکدامنتر و خردمندتر و بردبارترين آنهااست • و درکارهايمشکلي کهدرماني و کارهاييکهبرتومشتبهگرددبهخدا و پيغمبراوبازگردانکهخداوندسبحانبرايگروهيکهخواستههدايت و راهنماييکندفرمود: “ايکسانيکه ايمانآورده ايد ازخدا و رسول و اوليالامرخودتاناطاعت و پيرويکنيد. پساگردرحکمياختلاف پيداکنيد بهخدا و رسولشرجوعکنيد.” پسرجوعبهخدافراگرفتنمحکمازکتاباو ميباشد و رجوعبهرسولفراگرفتنسنتازاوست، سنتيکهگرد ميآورد و پراکندهنميسازد.

14. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 4- اصل سلسله مراتب:اين اصلبهمعنايارتباطزنجيروارسلسلهمراتباختياراتازصدرتا ذيل بايکديگربهصورتسلسلهمراتبادارياست. • امر مينمايد اورابهپرهيزگاري و ترسازخدا، و برگزيدنفرماناو و پيرويازآنچهدرکتابخودبهاوامرفرمودهازواجبات و مستحبات … • و برحذرباشازبرابرداشتنخودباخدادربزرگوارياش و مانندقراردادنخويش رابهاودرتوانايياش زيراخداهرگردنکشمتکبريراخوار و پست ميگرداند. • و بدانکهرعيت چنددسته ميباشند: لشگرهايخدا –نويسندگانعمومي و خصوصي – قاضيها – کارگردانان – جزيه دهندگاناهلذمه - خراجدهندگانمسلمان – سوداگر و صنعتگر – فروتنان و بيچارگان • و نزدخدابرايهريک از اين طبقاتگشايشياست و هريک ازآندستههارابرحکمرانحقياستبهاندازه ايکهکارآنرابهصلاحآورد و حکمرانازعهدهآنچهخدابراولازمگردانيدهبرنمي آيد مگربهسعيوکوشش و ياريخواستنازخدا، آمادهنمودنخودبربهکاربستنحق و شکيباييبرآنکارآسانيا گران و دشوار • پسبرايقضاوت و داوري بين مردمبهترين رعيت رااختيارکن، کسيکهکارهابهاوسخت نيايد و …

15. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 5- اصل اولويت رفاه مردم و احترام به آنان: سلسلهمراتباداريبهمنظورخدمتبهمردماست. از اين رواصلاولويت رفاهمردم و احترامآنان بيان ميشود. • و مهرباني و خوشرفتاري و نيکوييبارعيت رادردلخودجايدهمبادابه ايشانجانوردرندهبوده، خوردنشانراغنيمتدانيکهآناندودستهاند: يا باتوبرادر دينينديا درآفرينشمانندتوهستند… • و هرگزازبخشش و گذشتپشيمان و به کيفرشادمباش… مگومنمامورم و امر ميکنمپسبايد فرمانمرابپذيرند و اين روشسبب و فسادخرابيدل و ضعف و سسيتي دين و تغيير و زوالنعمتهاگردد. • پسآرزوهاي ايشانبرآور و آنهارابه نيکويييادکن و کسانيراکهآزمايشينمودهرنجيبردهاندهمتشانرابهزبانآور، زيرايادکردن نيکوکارشان، دلير رابه هيجان ميآوردبهجنبشوا ميدارد و نشستهرابهخواستخدايتعاليترغيب مينمايد. • پسازخدابترسدربارهدسته زير دستاندرمانده بيچاره و بي چيز و نيازمند و گرفتاردرسختي و رنجوري و ناتواني. زيرادر اين طبقههمخواهندهاستکهذلت و بيچارگيش رااظهار ميکند و همکسياستکهبهعطا و بخششتو نيازمنداستولياظهارنميکند.

16. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 5- اصل اولويت رفاه مردم و احترام به آنان: سلسلهمراتباداريبهمنظورخدمتبهمردماست. از اين رواصلاولويت رفاهمردم و احترامآنان بيان ميشود. • و رعايت حقهريک از ايشانازتوخواستهشدهاست، پستوراسرکشي، شادي و فرورفتندرنعمتازحالآنانبازندارد… پسهمتخودراازآناندريغ مدار و ازرويگردنکشيازآنانروبرنگردان. • و رسيدگيکنبهيتيمان و پيرانسالخوردهکهچاره ايندارند و خودرابرايخواستنآمادهنساختهاند. • و بپرهيز از اين کهبررعيت به نيکيکه ميکنيمنتگذاري، يا کاريکهانجام ميدهي بيش ازآنچههستدرنظرآري، يا بهوعده ايکهبهآنان ميدهيوفامکني…

17. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 6- اصل تواناييها و خصايص لازم براي مدير: درآننامهبهتواناييها و خصايص متعدديبرايمدير اشارهشدهاست. حضرتعلي)ع( با ديديوسيع بهموضوعتواناييها، خصايص و آمادگيلازممديران مينگرند، چنانکهدرموردمالکاشتر نيز چنين بود. • رعايت و توجهبهسابقهدرگزينش، حقيقتگويي، حقپذيريپذيراتر، پاکدلتر، خردمندتر، و بردبارترين افرادبرايخدا و رسولاو و برايامام و پيشوا، دير خشمي، زودعذرپذيري، مهربانيبه زير دستان، سختگيريبهزورمندان، و متعادلدربرابرنرمي و درشتياز ويژگيهايياستکهدرجايجاينامهازآنهانامبردهشدهاست.

18. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 7- اصل توانايي در کنترل نفس:برايکسانيکه ميخواهندبرسازمانباهمه پيچيدگيهايش مديريت کنند و وظايف و نقشهايمتعدد و مختلفخودرا ايفانمايندبايد ابتدامديريت و کنترلبرنفسخودراآموخته و بدانخويگرفتهباشند. • و اوامر ميفرمايد کهنفسخودراهنگامشهوات و خواهشهافرونشاند و هنگامسرکشيهاآنرابازدارد. روايت استکهرسولاکرمفرمودند: بالاترين جهاد، جهادکسياستکهبانفسخودکهبااوستجهادکند. • و برهوي و خواهشخودمسلطباش و بهنفسخويش ازآنچهبرايت حلال و روا نيستبخلبورز • و هرگاهسلطنت و حکومتبرايت عظمت و بزرگييا کبر و خودپسنديپديد آوردبهبزرگيپادشاهيخداکهفوقتوست و بهتوانايياونسبتبهخودبهآنچهازجانبخويش برآنتوانا نيستيبنگرکه اين نگريستنکبر و سرکشيتورافرو مينشاند و سرافرازيراازتوباز ميدارد و عقل و خرديکهازتودورگشتهبهسويت باز ميگرداند. • و بپرهيز ازخودپسندي و تکيه به چيزيکهتورابهخودپسنديوادارد و از اين کهدوستبداريمردمتورابسياربستايند.

19. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 8- اصل خوشبيني:هرچندکهمديراننسبتبهبرداشتخودازحقايق و واقعياتاموربايد دقيق باشندوليخوشبينيدرآنانبهترازوجودبدبينيو کينهتوزياست. • ازمردمگرههرکينهرابگشا و ازخودرشتههرانتقام و بازخواستيراجداکن و ازهرچهکهتورانادرستدرنظر آيد خودرانادانبنما و درتصديق و باورداشتنبدگو و سخن چين شتابمنما زيراسخن چين خيانتکار و فريب دهندهاستهرچندخودرابهصورتپنددهندگاندرآورد. • وليازدشمنتپسازآشتياوسختبرحذرباش و بترس زيرادشمنچهبسيارخودرانزديک گرداندتاغافلگير کند. پساحتياط و استوارکاريرا پيشهکن و زير بارحسنظن و نيکوگمانيبزوديمرو

20. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 9- اصل انصاف: اين اصلناظربرمجموعه ايازرفتار و کردار و گفتارعادلانهاستکهاعمالآنموجبافزايش وفاداري و روح ايثار و ازخودگذشتگيکارکناننسبتبهسازمان و هدفهايآن ميشود. • و ازجانبخود و خويشاننزديک و هررعيتيکهدوستش ميداريدربارهمردمانصافراازدستمده • و نيکوترين چيزيکهحکمرانانراخشنود ميداردبرپاداشتنعدل و دادگريدرشهرها و آشکارساختندوستيرعيت ميباشد. • پسرنج و کارهريک ازآنانرابرايخودشانبدان و رنجکسيرابه ديگرينسبتمده و بايد درپاداشبهاوهنگامبهسررساندنکارشکوتاهيننمايي و بايد بزرگيکسي تو رابرآننگذاردکهرنج و کارکوچکاورابزرگشماري و پستيکسيتوراوادارنسازدکهرنج و کاربزرگشراکوچکبشماري

21. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 10- اصل انضباط: بارعايت انضباطافرادنشان ميدهندکهازاوامراطاعتکردهآنهارابهکارگرفته و انرژي و نيرويخودرابرايانجامآنبهخرجدادهاند و رفتارخودراسازگار ميسازند. بنابراين مديرانبايد شايستهبوده و رفتاريعادلانهداشتهباشند و اعمالمجازات و کيفرآنانبراساسقضاوتصحيح و منطقاستوارباشد. • و نبايد نيکوکار و بدکارنزدتوبهيک پايه باشدکهآن نيکوکارانرااز نيکوييکردن بيرغبتسازد و بدکردارانرابهبديکردنوادارد و هريک از ايشانرابهآنچهگزيدهجزاده

22. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 11- اصل تبعيت منافع فرد از منافع عمومي: يعنيمنفعتفرديا گروهنبايد مقدمومافوقملاحظاتسازمانقرار گيرد. • و کاريکهبايد بيش ازهرکاردوستداشتهباشي ميانهرويدرحقاست و همگانيکردنآندربرابري و دادگريکه بيشترسببخشنوديرعيت ميگردد. زيراخشمهمگانرضا و خشنوديچندتنراپايمال ميسازد و خشمچندتندربرابرخشنوديهمگاناهميت ندارد. • و بترسازبهخوداختصاصدادنآنچهمردمدرآنيکسانند و بپرهيز ازخودبهنادانيزدندرآنچهتوجهبهآنبرتولازماستازاموريکههمه ميدانند. زيراآنازتوبراي ديگريگرفتهخواهدشد و بهزوديپردههاازرويکارهابرداشتهشود و دادمظلوم و ستمکشيدهازتوبستانند.

23. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 12- اصل انتظار از مدير: بررسيانتظاراتازمدير نقشاوراروشن ميسازد. • پسبدان ايمالکمنتورابهشهرهاييفرستادمکه پيش ازتوحکمراناندادرس و ستمگردرآنهابوده و مردمبهکارهايتوهماننظر ميکنندکهتوبهکارهايحکمرانان پيش ازخود مينگري و دربارهتوهمانراگويندکهتودربارهآنان ميگويي و بهسخنانيکهخداوندبهزبانبندگانشجاري ميفرمايد ميتوانبه نيکوکاري پيبردهآنهاراشناخت. پسبايد بهترين اندوختههايتوکردارشايستهباشد.

24. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 13- اصل کاربرد ضابطه و دوري از رابطه:اين اصلمترادفاستبااصلانصاف و عدالت و بررعايت ضوابطبهجايروابطدرامورسازمانتاکيد دارد. • و ازرعيت هيچ کسبرحکمراندرهنگامرفاه و آسانيگرانبارتر و درگرفتاريکميارتر و درانصاف و برابريناراضيتر و درخواهشپراصرارتر و درموقعبخششکمسپاستر و هنگامرد، دير عذرپذيرتر و در پيشامدسختيهايروزگاردرشکيباييسستترازخواص نيست. • پسحکمرانانرانزديکان و خويشانياستکهبهخودسري و گردنکشي و درازدستي و کمانصافيخوگرفتهاند. ريشه و اساس ايشانراباجداکردن و دورساختنموجباتآنصفاتاز بين ببر • و بهکسيازآنانکهدرگردتهستند و اهل بيت و خويشاوندانتزمينيواگذارمکن و بايد کسيازتودرطمع نيفتدبهگرفتنمزرعه و کشتزاريکه زيانرساندبهمردمهمسايه آندرآبشخوريا کاريکهبهشرکتبايد انجامدادکهسختيکارمشترکرابههمسايگانتحميل نمايند. پسسود و گواراييآنبراي ايشانخواهدبودنهتو و عيب و سرزنشآندردنيا و آخرتبرتوخواهدماند. • و حقرابرايآنکهشايستهاستازنزديک و دوراجراکن و درآنکارشکيبا و پاداشخواهباشاگرچهازبهکاربردنحقبهخويشان و نزديکانتبرسدهرچهبرسد و پايانحقراباآنچهبرتوگراناستبنگرکهپسنديده و فرخندهاست.

25. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 14- اصل رازداري: مدير بهمنظورانتخاباصلحاز ميانکارکنان نيازبهجمعآورياطلاعاتازشايستگي، توانايي، استعداد، هوش، تجارب و سوابقخوب و بدافراددارد. چنانچه اين اطلاعاتمنتشرشود و يا حتيبهخودشخصگفتهشودممکناستآثارسوئيرابهدنبالداشتهباشد. • و بايد ازرعيت کسيرا بيش ازهمهدور و دشمنداشتهباشيکهبهگفتنزشتيهايمردماصراردارد زيرامردمرا عيوب و زشتيهايياستکهسزاوارترکسبرايپوشاندنآنهاحاکماست. پسآنچهاززشتيهايمردمبهتوپوشيدهاست پيمکنکهبرتوستپوشيدنآنچهبرتوآشکارشود و خدابرآنچهازتوپنهاناستحکم ميفرمايد. پستا ميتوانيزشتيرابپوشانکهخدابپوشاندزشتيتوراکهدوست ميداريازرعيت پنهانداري • و ازهرچهکهتورادرنظرنادرست آيد خودرانادانبنما

26. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 15- اصل مؤانست و توجه به افراد: تاثير روابطنزديک مديران و توجهآنانبهکارکنانيک امرشناختهشده اياستکهدانشمندان و صاحبنظرانمديريت بهتاثير اهميت آنبرتقويت روحيه و علاقهبهکار و افزايش کميت و کيفيت توليد پيبردهاند. اماروابطانسانيدوجانبه ميانمدير و افرادکمترموردتوجه اين دانشمندانقرارگرفتهاست. • و پسهمنشين باشباآنانکهازخانوادههايشريف و خوشنام و کسانيکهدارايسابقه نيکوميباشند و باجنگجويان و دليران و بخشندگان و جوانمردان … • و پساز اين دستورها(انجامواجبات)مباداخويشتنرا زيادهازرعيت پنهانکني

27. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 16- اصل احسان، حقوق و پاداش عادلانه: يعنيترتيب و طريق پرداختحقوقکارکنانبهنحويباشدکهموجباتحداکثررضايت کارمندان و افزايش وفاداري و رعايت نظم و مقرراتفراهمآورد. • پسبهکارهايآنانرسيدگيکنچونپدر و مادريکهبهفرزندانرسيدگي مينمايندوبايد نيکوييکهدربارهآناننموده و آنهاراباآنتواناساخته اينزدتوبزرگ نيايد و همراهيکهبرايشانمتعهدشده ايکوچکمشمارياگرچهاندکباشد. • و آنقدربهاو(قاضي) ببخش و زندگياشرافراخسازکهعذراورااز بين ببرد و نيازشبهمردمباآنبخششکمباشد. • پس جيره و خواروبارشانرافراواندهکه اين کارآنان(کارگردانان و عمال)رابهاصلاحخودشانتوانا ميدارد، و بي نياز ميگرداندازخوردنآنچهکهاز آن زير دستهاشان ميباشد و حجت و دليل استبر ايشاناگرفرمانترابهکارنبستنديا درامانتترخنه ايگشودند.

28. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 17- اصل جدايي شخص از موضوع: بايد بهآنچهشخص ميگويد توجهکردنهبهآنکه ميگويد. البتهدرزمانيکهشخصکويندهموثقاست و مطلبخارجازتواناييفکرييا تخصصيباشدتوجهبهشخصگوينده نيز اهميت دارد. • و بايد بزرگيکسيتورابرآننداردکهرنج و کارکوچکاورابزرگشماري و پستيکسيتوراوادارنسازدکهرنج و کاربزرگشراکوچکپنداري

29. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 18- اصل تمرکز: ميزان و مقدار کاري که مديران بايد انجام دهند و در بين کارهايتوکارهايياستکهناچاربايد خودتانجامدهي، ازآنها، پاسخدادنکارگزارانتاستآنجاکهنويسندگانتدرماندهشوند و ازآنکارها، انجامدرخواستهايمردماستروزيکهبهتو ميرسددرخواستهاييکهبهسببآنهايارانتراتنگدل ميسازد.

30. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 19- اصل ارزشيابي و کنترل و نظارت: کشفتفاوتعملکردباآنچهموردنظربودهبايد برايروشهايمديريت مورداستفادهقرار گيرد. نظارتبراجراياموربايد بهصورتيباشدکهبهمحضبروزانحرافدرکارشناخته و اصلاحگردد. • پسازآنازقضاوتاو(قاضي)بسيارخبر گير و وارسيکن • پسدرکارهايشان)عمالو کارگردانان( کاوش و رسيدگيکن و بازرسهايراستکار و وفاداربرآنانبگمار • و درکارخراجبهصلاحخراجدهندگانکنجکاويکن • و کارهاي ايشان)سوداگرانو صنعتگران(رادرحضورخود و درگوشههايشهرهايت وارسيکن • و رسيدگي و وارسيکنکارهايکسياز ايشان)زير دستاندرمانده بيچاره و بي چيز و نيازمند و گرفتاردرسختي و رنجوري و ناتواني( راکهدسترسيبهتوندارند.

31. آشنايي با اصول مديريت، مکتوب در نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر 20- اصل تناسب شغل با فرد: رعايت اين اصلموجبرضايت فرد و کارآييسازمانخواهدشد. • پسدربارهبرگزيدنقضات و صفاتيراکهبرايآنهاشمردمازهرجهتانديشهکن • چونآنان)عمالو کارگردانان( راتجربه و آزمايش نموديبهکاروادار • پسازآندرحالنويسندگانتبنگر و بهترين ايشانرابهکارهايت بگمار

32. خلاصه و نتايج • با توجه به مفهوم اصل در مديريت، بيست اصل از نامه حضرت علي(ع) به مالک اشتر استخراج و معرفي شد. • اصولي که در اين نامه است به مراتب بيشتر از مجموعه اصولي است که در نظريه موجود مديريت اين عصر وجود دارد و در اين مقاله به لحاظ رعايت اختصار تنها بيست اصل آن ارايه شد. • هر يک از اصول، تعريف و براي هر يک مستنداتي از نامه آن حضرت ارايه شد. • مطالعه اين اصول و کاربرد آن موجب افزايش کارآيي و کارآمدي سازمان مي شود. • روش به کار رفته در اين تحقيق براي کشف ساير اصول مديريت، قابل استفاده است. • توصيف اصول ديگر ملهم از آن نامه و تحليل مفاهيم با عمقي بيشتر، نياز به مقالاتي ديگر را ايجاب مي کند.

33. نقد مقاله از ديدگاه بنده • اشکالات شکلي: • شکل و نوع ارجاعات در متن مقاله به مرجع اصلي قالبي نو و جديد دارد که توضيحي درباره آن داده نشده است. • در جايي از مقاله از عکس العمل حضرت امير(ع) در مقابل خبر شهادت مالک استناد به يک اصل شده است در حالي که موضوع مقاله استخراج اصول از نامه به مالک بوده است. • عدم تطابق تيتر با مطلب ذيل آن از اشکالاتي است که در جاي جاي مطلب ديدهمي شود. • نتيجه گيريها خيلي با موضوع بحث تناسب ندارند. • کنکاش

34. نقد مقاله از ديدگاه بنده • اشکالات محتوايي: • اعتقاد شيعه به لدّني بودن علم ائمه و اجراي مو به موي فرامين الهي است. • توکّل از اصول اوليه و زير بناي اصول در اسلام و به ويژه مذهب شيعه است. • بهانه انعطاف پذير بودن اصل در برابر قانون دستاويزي براي طرح تناقضات • تناقض در استدلالات نويسنده • به نظر مي رسد بعضي از مواردي که به عنوان اصول مديريت بيان شده اند عليرغم تاکيد بر اهميتشان تعريف ديگري غير از اصل دارند.

35. نقد مقاله از ديدگاه بنده • نقاط قوت: • بديع بودن موضوع مقاله • طرح اين مسئله که در مديريت اسلامي اصولي وجود دارند که پيش و بيش از پيشروان و مدعيان کلاسيک اين رشته مطرح و اجرايي شده است. • طرح اسلام و شيعه به عنوان يک دين مترقي و صاحب سبک در اداره امور جامعه

36. پيشنهاد!! بررسي تطابق اصول کلاسيک مديريت با آموزه هاي قرآن، موضوعي تمام نشدني براي تحقيق و پژوهش

37. با تشکر • والسلام عليکم و رحمه الله و برکاته • حسين خواجه جعفری

38. شما بفرماييد!!! • . • . • .