İZMİR İLİNDE KOKU YARATAN KAYNAKLAR VE UYGULAMADA YAŞANAN SIKINTILAR

1. İZMİR İLİNDE KOKU YARATAN KAYNAKLAR VE UYGULAMADA YAŞANAN SIKINTILAR VİLDAN GÜNDOĞDU, SEMA YUNATÇI İLKNUR ÖZDOĞAN ,ESRA HORASAN İZMİR İL ÇEVRE VE ORMAN MÜDÜRLÜĞÜ Temmuz, 2004

2. İZMİR İLİNE GENEL BAKIŞ • Yüzölçümü 11.973 km2 ve 28 ilçesi mevcut • Yaklaşık 3.5 milyar nüfusa sahip • Sanayi ve Ticaret Merkezi • Tarih ve Turizm Merkezi • Hızlı nüfus artışı ve göç • Plansız kentleşme ve sanayileşme

3. İzmir İlinde Sanayi Tesislerinin Dağılımı • Metropol alanda; Bornova, Karşıyaka, Çiğli, Gaziemir, Ege Serbest Bölgesi • İlçelerde; Kemalpaşa, Aliağa, Torbalı, Tire, Menemen Deri Serbest Bölgesi • Toplam Sanayi Tesisi Sayısı; 4066 adet olup, gıda, tekstil, metal sanayi sektörleri yoğunluktadır.

4. İlimizde Koku Yaratan ve/veya Şikayete Neden Olan sektör Türlerinin Dağılımı

5. Tabloya Göre; toplam 32 adet tesisten, • Koku yaratan 14 farklı sektör türünün bulunduğu, • 28 adet tesisin koku kaynağının proses kaynaklı olduğu, • 23 adet tesisin sanayi bölgesinde yer aldığı, diğerlerinin yerleşim alanlarında bulunduğu, • Koku salım türüne göre; 23 adet tesisin aralıklı ve 9 adet tesisin sürekli koku yaydığı,

6. 23 adet aralıklı koku yayan tesisten, 13 tesise ait şikayetin mevcut olduğu, • 9 adet sürekli koku yayan tesis ile ilgili şikayetlerin sürekli olduğu, • Sürekli şikayet alan tesislere bakıldığında, gıda sektörünün ağırlıklı olduğu, • Yerleşim yerlerine uzaklıklarına göre, 2km’den küçük tesis sayısının 14 olduğu, • 17 adet tesisin emisyon izninin bulunduğu, 15 adet tesisin emisyon izninin olmadığı,

7. Şikayete istinaden yapılan uygulamalar; • Şikayet üzerine yapılan denetimlerde; • Şikayetçi ile şikayet konusu hakkında görüşülmesi, • Tesisin faaliyet türünün ve üretim metodunun incelenmesi, • Algılama yöntemi ile koku yayan ünitelerin tespitinin yapılması,(Noktasal yada alansal kaynak) • Tespit edilen bu ünitelerde kokuya neyin sebep olabileceğinin araştırılması,

8. Bu ünitelerde kokunun yayılım şeklinin belirlenmesi, • Kokunun salım türünün belirlenmesi, • Tesis tarafından koku oluşumunu önleyici tedbirlerin alınıp alınmadığının incelenmesi, • Tesisin şikayet mahalline uzaklığının belirlenmesi hususları tespit edilmektedir. • Tesis, şikayete konu olan koku problemini önlemek için gerekli tedbirleri alması konusunda uyarılır.

9. Koku şikayetlerinin önlenmesi ile ilgili uygulamada yaşanan sıkıntılar, • Yerleşim alanları ile sanayi bölgelerinin yakınlığı, • Koku yaratan maddenin türünün belirlenememesi, • Koku konsantrasyonun ölçülememesi, • Koku önleyici tedbirlerin önerilememesi, • Noktasal veya alansal koku konsantrasyonuna dair standartların bulunmaması, • Baca gazı emisyonlarının bazılarının koku emisyonu olarak hissedilmesi , • İnsanların koku eşik değerinin farklı olması,

10. Sonuç • Koku yaratan tesisler bilinmekte, • Şikayetlere ilişkin tespitler yapılmakta, • Gerekli önlemler aldırılmaya çalışılmakta, Ancak; • Koku veren maddelerle ilgili standartlar, ölçülmesine yönelik metotlar ve azaltılmasına yönelik teknik tedbirleri içeren yasal bir düzenleme olmadığından dolayı, sorunun çözümü aşamasında sıkıntılar yaşanmaktadır.

11. Öneriler • Sanayi bölgelerinin ve yerleşim yerlerinin belirlenebilmesi için Çevre Düzeni Planların yapılması ve yerel yönetimlerce bu planlara uyulması, • Değişik sektörlere ait koku oluşumunu azaltacak/ önleyecek üretim teknolojilerinin belirlenerek yönetmelikte yer alması, • Sanayi sektörlerine göre oluşabilecek koku parametrelerinin belirlenmesi, • Kokunun kaynağında yapılacak ölçüm ve ölçüm sürelerinin belirtilmesi, ölçüm yapmaya yetkili kuruluşların belirlenmesi,

12. Kokunun kaynağında emisyon sınır değerlerinin belirlenmesi gerekmekte olup, imisyon sınır değerlerinin de yerleşim yerinin türüne (turizm bölgesi, sanayi bölgesi) göre sınırlandırılması, • Sadece tesis kaynaklı koku emisyonlarının değil koku yaratan göl, gölet,v.b. gibi kaynaklarla ilgili yapılacak uygulamalarında belirlenmesi, • Emisyon sınır değerlerini aşan tesislerin alacağı önlemlere yönelik teknolojileri içeren rehber olacak bilgilerin yer alması