Szkic do traktatu o głupocie

1. Szkic do traktatu o głupocie Zakopane, 29 marca 2003 Wojtek

2. Wstęp Obserwując ostatnie wydarzenia polityczne musiałem przemyśleć sobie nieco temat głupoty. Próbowałem uchwycić go z różnych stron – co z tego mi wyszło można zobaczyć na poniższych slajdach. Wojtek

3. Głupota - ale czy jest coś takiego? Myślę, że definicja głupoty podobna jest do definicji zła. Podobnie jak zło, jest brakiem dobra tak głupota jest brakiem mądrości. Przy takim podejściu trudno jednak zajmować się głupotą – raczej powinno się definiować mądrość.

4. Czymże więc jest mądrość? Mądrość można różnie definiować, ale ja spróbuję tak: Mądrość to wiedza i miłość w łącznym, wspólnym zastosowaniu.

5. Kiedy spotykamy się z głupotą? Moje wywody do tego miejsca można zapisać tak: Głupota := brak mądrości Mądrość := wiedza + miłość Stosując logikę do tak matematycznych stwierdzeń można wyprowadzić twierdzenie, że z głupotą mamy doczynienia zawsze gdy wiedza jest niepełna lub gdy zabraknie miłości.

6. Skąd pochodzi wiedza? To prawie jest proste – od Stwórcy, bo On stwarzając to co stworzył jako jedyny posiada pełną wiedzę o wszystkim. Oczywiście, dużo rzeczy możemy poznać: wszak buduje się ogromne teleskopy i wspaniałe mikroskopy jednak jak twierdzi niejaki Heisenberg wszystkiego wiedzieć i tak się nie da a to za sprawą nazwanej jego imieniem nieoznaczoności. Oprócz poznania mamy jeszcze objawienie – czyli tą część wiedzy o wszystkim, którą Stwórcza chciał nam przekazać, a do której pewnie nie doszlibyśmy sami. Z objawieniem jest jednak tak, że aby je uznać należy uznać Stwórcę co dla niektórych może być poważnym problemem.

7. Skąd pochodzi miłość? Tu odpowiedź jest równie prosta jak poprzednia. Miłość pochodzi od Stwórcy gdyż to on trwa i chce aby inni również trwali w tej trudnej do zdefiniowania bez Niego relacji. Relacji? Tak. To słowo jest w miłości kluczem wskazującym, że nie tylko do tanga ale również do miłości potrzeba dwojga. Miłość jest bowiem relacją między osobami, relacją w której miłujący chce dla miłowanego dobrze. Dobrze? A co to znaczy dobrze? Znowu mamy pojęcie odnoszące się wprost do Boga, który jako byt konieczny będzie nadawał wszelki sens temu słowu.

8. Wykorzystanie pojęcia i relacje między nimi Bóg Poznanie Wiedza Mądrość Głupota Objawienie Miłość Dobro

9. Wniosek Skoro głupota jest brakiem pochodzącego od Boga poznania lub nieobecnością miłości której źródłem też jest Bóg pozwolę sobie postawić tezę, że: głupota jest przejawem bezbożności, zaś pobożność rozumiana jako obcowanie z Bogiem metodą uchronienia się przed nią.

10. Na koniec Tym wnioskiem zakończę moje krótkie rozważanie nad głupotą. Na koniec pozwolę sobie zamieścić dwa fragmenty Biblii mówiące o głupocie oraz trzy definicje użytych pojęci przytoczone za encyklopedią PWN.

11. O źródle głupoty u Świętego Pawła (1/2) Albowiem gniew Boży z nieba objawia się przeciwko wszelkiej bezbożności i nieprawości ludzi, którzy przez nieprawość tłumią prawdę. Ponieważ to, co o Bogu wiedzieć można, jest dla nich jawne, gdyż Bóg im to objawił. Bo niewidzialna jego istota, to jest wiekuista jego moc i bóstwo, mogą być od stworzenia świata oglądane w dziełach i poznane umysłem, tak iż nic nie mają na swoją obronę, dlatego że poznawszy Boga, nie uwielbili go jako Boga i nie złożyli mu dziękczynienia, lecz znikczemnieli w myślach swoich, a ich nierozumne serce pogrążyło się w ciemności. Mienili się mądrymi, a stali się głupi. I zamienili chwałę nieśmiertelnego Boga na obrazy przedstawiające śmiertelnego człowieka, a nawet ptaki, czworonożne zwierzęta i płazy; dlatego też wydał ich Bóg na łup pożądliwości ich serc ku nieczystości, aby bezcześcili ciała swoje między sobą, ponieważ zamienili Boga prawdziwego na fałszywego i oddawali cześć, i służyli stworzeniu zamiast Stwórcy, który jest błogosławiony na wieki. Amen. ...

12. O źródle głupoty u Świętego Pawła (2/2) Dlatego wydał ich Bóg na łup sromotnych namiętności; kobiety ich bowiem zamieniły przyrodzone obcowanie na obcowanie przeciwne naturze, podobnie też mężczyźni zaniechali przyrodzonego obcowania z kobietą, zapałali jedni ku drugim żądzą, mężczyźni z mężczyznami popełniając sromotę i ponosząc na sobie samych należną za ich zboczenie karę. A ponieważ nie uważali za wskazane uznać Boga, przeto wydał ich Bóg na pastwę niecnych zmysłów, aby czynili to, co nie przystoi; są oni pełni wszelkiej nieprawości, złości, chciwości, nikczemności, pełni są również zazdrości, morderstwa, zwady, podstępu, podłości; potwarcy, oszczercy, nienawidzący Boga, zuchwali, pyszni, chełpliwi, wynalazcy złego, rodzicom nieposłuszni; nierozumni, niestali, bez serca, bez litości; oni, którzy snują orzeczenie Boże, że ci, którzy to czynią, winni są śmierci, nie tylko to czynią, ale jeszcze pochwalają tych, którzy to czynią. List do Rzymian, 1.18nn

13. O efekcie głupoty w Psalmach Głupiec rzekł w sercu swoim: Nie ma Boga! Psalm 14:1

14. Głupotawg encyklopedii PWN • niedostatek rozumu, który polega na braku bystrości, nieumiejętności rozpoznawania istoty rzeczy, wychwytywania związków między przyczyną i skutkiem, kojarzenia i przewidywania; • charakteryzuje się dążnością do ekspansji, śmiałością, pychą, niezdolnością do zdziwienia i podejrzliwością; • dzieli się na głupotę teoretyczną, która polega na przekonaniu o posiadaniu wiedzy, jakiej faktycznie się nie posiada, i głupotę praktyczną — nieumiejętności odpowiedniego postępowania; • negatywne skutki powoduje głupotę społeczną, która polega na braku samodzielnego myślenia i działania całych grup i stanowi źródło ideologii i fanatyzmu.

15. Mądrośćwg encyklopedii PWN 1) rozeznanie co do dobra i zła (Sokrates); 2) doskonały lub do najwyższego stanu doprowadzony rozum (Seneka Młodszy); 3) znajomość spraw boskich i ludzkich (Cyceron); 4) właściwa miara duszy (św. Augustyn); 5) umiejętność trafnego posługiwania się rozumem i czynienia tego, co najlepsze (R.Descartes); 6) wiedza, która uczy osiągać szczęście (G.W. Leibniz); 7) rzadko osiągalny szczyt wiedzy (D. Hume); 8) umiejętność używania rzeczy zgodnie z naturą (G. Vico); 9) zręczność w wyborze środków dla własnego największego dobra (I. Kant); 10) umiejętność bezpośredniego poznania wartości (M. Scheler).

16. Miłośćwg encyklopedii PWN • uczucie skierowane do osoby (np. miłość oblubieńcza, rodzicielska, braterska, Boga, bliźniego) lub przedmiotu (np. miłość do ojczyzny), wyrażające się w pragnieniu dla nich dobra, szczęścia i zachowania ich istnienia; • w relacji do osoby wyróżnia się za Platonem (Uczta): miłość cielesną (eros), duchową (romant., platoniczną) i najwyższą (agape); • miłość domaga się daru z siebie, wyrażającego się w łaskawości, dzieleniu się dobrami, poświęceniu życia w służbie dla innych, aż do śmierci.