Beyaz Işık Gerçekten Beyaz mıdır ?

1. Beyaz Işık Gerçekten Beyaz mıdır ?

2. Beyaz ışık gerçekten beyaz mıdır ? Baharın gelmesiyle birlikte kışın beyaz ve gri tonları, yerini canlı renklere bırakmıştı. Tabiattaki bu değişiklik, küçük bilim insanı Can’ın dikkatini renklerle dolu dünyamıza belki de ilk kez bu kadar farklı bir gözle bakıyordu. Gökyüzü mavi, yapraklar yeşil, kiraz kırmızı, limon sarı, çiçeklerse rengarenkti.Peki etrafımızdaki cisimler beyaz olan güneş ışığı sayesinde görülebildiklerine göre nasıl oluyor da bu kadar farklı renklerde algılanıyorlar ? Yoksa güneş ışığı beyaz değil midir ? Can, aklındaki bu soruya cevap bulmasını sağlayacak arayışlar içindeydi. Daha önce bilgisayar CD’sinin üzerine düşen güneş ışığının bu CD’de kırmızıdan mora kadar değişen çeşitli renklenmelere sebep olduğunu fark etmişti. Ancak bu renklerin ışıktan mı yoksa CD’den mi kaynaklandığından emin değildi.

3. Can’ın sınıf arkadaşı Zeynep’in doğum günü partisine davetli olması, ona “ışığın farklı renklerden oluştuğu” yönündeki düşüncesinin doğru olduğunu göstermişti. Nasıl mı ? • Zeynep’in annesi güneş ışığını doğrudan alan salonun penceresine kristaller asmıştı. Bu kristallerin etkisiyle güneş ışığı salonu bir renk cümbüşü haline getirmişti. Burada gördüğü renkler, CD üzerinde gördüğü renklerle hemen hemen aynıydı. Kristalleri yakından inceleyen Can, her bir kristal parçasının farklı doğrultulardaki birçok yüzeyden oluştuğunu fark etmişti. Bu kristal yüzeyler güneş ışığını kırmızıdan mora kadar ayırmıştı. • Can, “Eğer beyaz ışık başka renklere ayrışıyorsa bu renkleri birleştirerek beyaz ışığı yeniden elde edebilmeliyim.” diye düşündü. Düşüncesinin doğru olup olmadığını görmek için şöyle bir etkinlik yapmaya koyuldu.

4. CİSİMLER NASIL RENKLİ GÖRÜLÜR ? Yazın güneşli günlerinde oynanan oyunlardan biri de sabunlu su kullanarak baloncuklar yapmaktır. Şişirdiğimiz bu baloncukların üzerinde kırmızıdan mora kadar değişen çeşitli renkleri görürüz. Aynı renklenmeyi yerdeki yağ birikintisinde, cd yüzeylerinde ve avizelerin kristallerinde de görürüz. Verilen örnek olaydaki renklenmeler beyaz ışık dediğimiz Güneş ışığının kırmızıdan mora kadar birçok renkten oluştuğunu gösterir. Buna göre beyaz renk tek bir renk değil tüm renklerin birleşimidir, denilebilir.

6. BEYAZ IŞIK Güneşten etrafa yayılan ışık,birçok rengin birleşmesiyle meydana gelir.Eğer bir diski Kırmızı,turuncu,sarı,yeşil,mavi ve mor renklerde boyar ve diskin ortasından geçirdiğimiz kalem etrafında hızlıca döndürdüğümüzde beyaza yakın bir renk ortaya çıkar.Beyaz ışık olarak adlandırdığımız güneş ışığını oluşturan renkleri gök kuşağındaki renklerinde de görürüz.Beyaz ışığın ana renkleri;kırmızı ,yeşil, mavi.bunu kıyma sözcüğünden hatırlayabiliriz.Üçü de saf olan kırmızı,yeşil, mavi ışığın ikili ve üçlü kesişim bölgelerinde değişik renkler elde edebiliriz. İLERİ

7. BEYAZ IŞIĞI OLUŞTURAN RENKLER • Beyaz ışığın farklı renklerden oluştuğunu biraz önce belirlemiştik.Selefonlar gibi belli renkleri soğurup kendi rengindeki ışığı geçirenmaddelere FİLTRE adı verilir renkli selefonlar İLERİ

8. CİSİMLERİ NİÇİN RENKLİ GÖRÜRÜZ ? Daha önceden hatırlaya cağımız gibi cisimleri görmemiz,onlardan gözümüze ışık gelmesiyle mümkün olur.Bir cismin üzerine beyaz ışık düşürüldüğünde cisim bütün renkleri yansıtıyorsa bu cisim beyaz görünür,cisimden hiç ışık yansımıyorsa siyah görünür.Güneş ışığı altında gördüğümüz renkler cisimlerin sahip olduğu gerçek renklerdir.Cisimleri renkli görmemiz onlardan yansıyan ışığın rengine bağlıdır.Bir cisimden gözümü ulaşan ışık hangi renkte ise biz bu cismi o renkte görürüz.Beyaz renkli cisimler üzerlerine gelen bütün ışığı yansıttığı için üzerine hangi renk ışık düşerse,cisim o renkte gözükür.Çevremizdeki cisimler kırmızıdan mora kadar çok farklı renklere ve bu renkler arasındaki geçiş tonlarına sahiptir.Kırmızı bir cisim, kırmızı ve kırmızıya yakın tonları yansıtır.Bu tonların dışındaki bütün renkleri soğurur.Bu durumda cisimden gözümüze kırmızı renk ışık geleceği için biz cismi renkli görürüz.Kırmızı renkli cisim üzerine eşil renkli ışık gönderirsek yeşil ışık cisim tarafından soğrulur.Bu durumda cisimden gözümüze ışık gelmeyeceği için cisim siyah görünür.Bu yüzden bizler,renkli ışıkta baktığımız cisimlerin renklerinden farklı görürüz.Hatta bazı durumlarda görmek veya bulunduğu zeminden ayırt etmek de zor olur.Aynı sebeple bağlı olarak bukalemun gibi kamuflaj yapan canlılardaki renk değişimi onları düşmanlarından korur. ileri

9. Gökyüzü Niçin Mavi Görünür? • Atmosfer yani hava renksizdir.Havanın açık ve bulutsuz olduğu günlerde gök yüzü mavi görünür.Atmosfer ışığın mavi tonlarını,kırmızıya oranla daha çok saçılmaya uğratır.yani mavi ışık,atmosferde kırmızıya oranla daha fazla ve her yönde dağılarak gökyüzünün mavi renkte görünmesine sebep olur. İLERİ

10. DENİZLER NİÇİN MAVİ GÖRÜNÜR? Denizlerin mavi görünmesinin nedeni de havanın mavi görünmesine benzer.Deniz suyu güneş ışığının kırmızı ve kırmızıya yakın tonları soğurur ve mavi maviye yakın tonları yansıtır.Dolayısıyla denizler de mavi görünür. İLERİ

11. GÜN BATIMINDA GÖKYÜZÜ NEDEN KIRMIZI GÖRÜNÜR? • Güneşin doğuş ve batış saatlerinde güneş ışınları daha uzun yol kat eder. Çünkü ışınlar atmosfere oldukça eğik açıyla girerler.Bu sırada mavi tonların çoğu hava molekülleri tarafından soğurulur ve kırmızı ,turuncu ve sarı ton renk ışıklar yeryüzüne ulaşır. İLERİ

12. Renklerin Birleşimi Beyaz mıdır ? Güneş’ten bize ulaşan beyaz ışık, gerçekte birçok rengin birleşiminden oluşur. “Beyaz, aslında başlı başına bir renk değil, tüm renklerin birleşimidir.” dersek yanılmış olmayız. Beyaz ışığı oluşturan bu renkleri gökkuşağında da görebiliriz. Can’ın boyadığı dairede renkler, gökkuşağında bulunan renklere ne kadar çok benziyorsa dairenin dönmesiyle algılanacak renk de beyaza o kadar yakın olur. Ayrıca gökkuşağında gözlemlediğimiz renklerin hepsi aynı genişliğe sahip değildir. Ancak biz daire üzerindeki her dilimi 60 derece olarak almıştık. Bu yüzden görülen renk beyazdan bir miktar farklı olabilir.

13. Burada dairenin hızlı dönmesiyle renklerin tümünden yansıyan ışık gözümüze ulaşmış olur. Ancak beynimiz bu farklı renkleri ayırt edemez. Bu yüzden de beyaz ışığı oluşturan renkleri beyaz veya beyaza yakın bir tonda algılarız. • Bahsettiğimiz bu renkler, aslında ışığın ana renkleri olarak adlandırılan kırmızı, yeşil ve mavinin değişik tonlarıdır. Bu yüzden üçü de saf olan kırmızı, yeşil ve mavi ışığın ikili veya üçlü kesişim bölgelerinde değişik renklerin oluşacağını tahmin edebiliriz. Peki, bu renklerin nasıl oluşturulacağını ve çakışan bölgelerde hangi renkler meydana geleceğini merak ediyor musunuz?

14. Hangi renkleri görürüz ? Bu etkinlikte el fenerlerinin camlarını kırmızı, yeşil ve mavi selofanlarla sararak kullandığımız selofan renginde ışık elde ettik. Peki, beyaz ışıktan renkli bir selofan yardımıyla nasıl farklı renklerde ışık elde edilir ? Bu renk değişimlerini yanda ve sonraki sayfada yapılan modellerle açıklayabilirsiniz. BEYAZ IŞIĞI SÜZEREK İSTEDİĞİMİZ RENKTEKİ BİR IŞIĞI ELDE ETMEK İÇİN KULLANILAN CİSİMLERE IŞIK FİLTRESİ DENİR. Işık filtreleri kendi rengindeki ışığı geçirirken, diğer renkleri soğurur. Buna göre elde etmek istediğimiz ışığın rengi ile filtrenin rengi aynı olmalıdır.

15. Elde ettiğimiz kırmızı, yeşil ve mavi ışıkları ikili ya da üçlü olarak kesiştirdiğimizde oluşan renkler aşağıdaki gibi olur.

16. IŞIK FİLTRELERİNİN KULLANIM ALANLARI DEFTER VE KİTAPLARIMIZI KAPLARKEN KULLANDIĞIMIZ RENKLİ SELOFANLAR IŞIK FİLTRELERİNE ÖRNEK OLARAK VERİLEBİLİR. NORMAL CAMLARIN RENKLENDİRİLMESİ İLE ELDE EDİLEN GÖZLÜK CAMLARI DA BİR ÇEŞİT IŞIK FİLTRESİDİR. ARABALARIN STOP LAMBALARI, IŞIKLI UYARI TABELALARI VE TRAFİK IŞIKLARINDA KULLANILAN RENKLİ IŞIKLAR DA BEYAZ IŞIĞIN FİLTRELENMESİ İLE ELDE EDİLİR.

17. BİZİM GÖRMEDİĞİMİZ IŞIK TÜRLERİ DE VAR MIDIR? • Işığın bir enerji türü olduğunu biliyoruz.Beyaz ışığın gözümüzle gördüğümüz renkleri kırmızıdan mora kadar farklı renklerden oluşan bir yelpazedir. Gözle göremediğimiz ama varlığını değişik araçlarla tespit ettiğimiz ışınlarla birlikte bu ışık yelpazesi genişler.Bu ışık yelpazesi,ışıktayfı veya spektrumu adı verilen bir enerji bandıdır.Eğer bu enerji bandını gerçeğine uygun bir biçimde ölçekli olarak yaparsınız görünür ışık,bu bandın %1’inden azını oluşturur. GERİ

18. X IŞINI

19. GAMA IŞINI

20. HAZIRLAYANLARECE ACAR 40BETÜL KÖR 64İLKNUR BÜKE 271SELİN GÜNGÖR 279