230 likes | 370 Vues
Lariam en Psychose. Michiel Coesmans 18-1-2011. Inleiding. Malaria-middelen: zowel behandeling als profylaxe. Inleiding. Malaria-middelen: zowel behandeling als profylaxe Incidentie neurocognitieve bijwerkingen: curatieve dosis > profylactische dosis. Inleiding.
E N D
Lariam en Psychose Michiel Coesmans 18-1-2011
Inleiding Malaria-middelen: zowel behandeling als profylaxe
Inleiding Malaria-middelen: zowel behandeling als profylaxe Incidentie neurocognitieve bijwerkingen: curatieve dosis > profylactische dosis
Inleiding Malaria-middelen: zowel behandeling als profylaxe Incidentie neurocognitieve bijwerkingen: curatieve dosis > profylactische dosis Cerebrale malaria - 2,7 % van de p. falciparum malaria - insulten, psychose, agitatie, bewustzijnsdaling en coma - moeilijk onderscheid symptomen / bijwerkingen
Malaria-profylaxe Voorschrift o.a. afhankelijk van - reisgebied (= soort malariaparasiet en resistentie) - reisduur - individuele risicofactoren / contraïndicaties - autoriteit die adviseert
Malaria-profylaxe • Voorschrift o.a. afhankelijk van • - reisgebied (= soort malariaparasiet en resistentie) • - reisduur • - individuele risicofactoren / contraïndicaties • - autoriteit die adviseert • Meest gebruikt / meest onderzocht: • - mefloquine (Lariam) • - atovaquon/proguanil (Malarone) • - chloroquine • Andere middelen: doxycycline, artemether, primaquin, kinine
Lariam Voordelen: • 1x/week • goedkoop • geschikt voor meer langdurig verblijf in malariagebied Voor veel gebieden eerste keus
Bijwerkingen Lariam Veel: cardiaal, gastrointestinaal, neurologisch, psychiatrisch, dermatologisch (Neuro)psychiatrisch: Frequent: duizeligheid, hoofdpijn, slaperigheid, slaapstoornissen Verder: visusstoornissen, oorsuizen, evenwichtsstoornissen (evt. gepaard gaand met gehoorstoornissen) Zelden: encefalopathie, sensorische en motorische neuropathieën (incl. paresthesie, tremor, ataxie, coördinatiestoornissen), voorbijgaande emotionele stoornissen, neuropsychiatrische en neurovegetatieve stoornissen zoals angst, verwardheid, rusteloosheid, concentratiestoornissen,depressie, stemmings-veranderingen, hallucinaties, psychotische of paranoïde reacties, convulsies
PICO P: Gezonde personen I: Kortdurend gebruik van mefloquine (Lariam) als malariaprofylaxe C: Atovaquon/Proguanil (Malarone) O: neuropsychiatrische bijwerkingen / psychose malaria
Lariam en psychose • Literatuur: vooral veel case reports
Lariam en psychose • Literatuur: vooral veel case reports • Weinke et al.,1991: serious neuropsychiatric side effects (psychose, encephalopathie, convulsies): 1 per 215 malaria-behandelingen ca 1 per 13.000 bij profylaxe
Lariam en psychose • Literatuur: vooral veel case reports • Weinke et al.,1991: serious neuropsychiatric side effects (psychose, encephalopathie, convulsies): 1 per 215 malaria-behandelingen ca 1 per 13.000 bij profylaxe - Review Toovey, 2008: Lariam als profylaxe geeft ‘serious neuropsychiatric adverse event’ in 0,008 - 0,7 % Geen specifieke getallen voor psychose
Lariam en psychose • Literatuur: vooral veel case reports • Weinke et al.,1991: serious neuropsychiatric side effects (psychose, encephalopathie, convulsies): 1 per 215 malaria-behandelingen ca 1 per 13.000 bij profylaxe - Review Toovey, 2008: Lariam als profylaxe geeft ‘serious neuropsychiatric adverse event’ in 0,008 - 0,7 % Geen specifieke getallen voor psychose - Cochrane review 2009
Cochrane review 2009 • 8 controlled trials m.b.t. malaria-profylaxe • 2 studies vergeleken Lariam met Malarone (n= 1293) 2 vergeleken neuropsychiatric adverse events / effects 1 vergeleek clinical outcome (=malaria)
Cochrane review 2009 Lariam vs Malarone: - Clinical outcome: geen malaria-besmettingen • Geen serious adverse events, wel een lager totaal aantal adverse effects bij Malarone (RR=0.72)
Cochrane review 2009 Lariam vs Malarone: • Schlagenhauf et al., 2003: Minder neuropsychiatric adverse events bij Malarone (RR 0.86; 95% CI 0.75-0.99; 317 participants) • Overbosch et al., 2001: Minder neuropsychiatric adverse events bij Malarone (RR 0.49; 95% CI 0.38-0.63; 976 participants) Geen psychoses beschreven!
Conclusies Cochrane review, 2009: • Malarone lijkt beter te worden verdragen en geeft een lager risico op neuropsychiatric adverse effects • Kwaliteit van beschikbare evidence is echter beperkt • Andere factoren, zoals kostprijs, gebruiksgemak, type reiziger en type reis moeten worden meegenomen in de keuze
Advies Advies CDC: - Mogelijke nadelen van profylaxe wegen niet op tegen de voordelen • Patiënten met depressie, angst of psychose in de voorgeschiedenis moet een alternatief middel worden voorgeschreven Farmacotherapeutisch kompas: • Profylactisch gebruik is gecontraïndiceerd bij psychiatrische afwijkingen (incl. endogene depressie) of convulsies in de anamnese
Referenties - Centers for Disease Control and Prevention: http://www.cdc.gov/malaria/travelers/drugs.html - Cruikshank SJ, Hopperstad M, Younger M, Connors BW, Spray DC, Srinivas M: Potent block of Cx36 and Cx50 gap junction channels by mefloquine. Proc Natl Acad Sci USA (2004): 101:12364-12369 - Van Essen TA, Van der Giessen RS, Koekkoek SK, et al.:Anti-malaria drug mefloquine induces motor learning deficits in humans. Front Neurosci (2010) 4: 191 - Farmacotherapeutisch kompas 2010 - Jacquerioz FA, Croft AM: Drugs for preventing malaria in travellers. The Cochrane Collaboration 2009. Issue 4 - Mishra SK, Newton CR: Diagnosis and management of the neurological complications of falciparum malaria. Nat Rev Neurol (2009) 5: 198-198 - Overbosch D, Schilthuis H, Bienzle U, et al.: Atovaquone-Proguanil versus Mefloquine for malaria prophylaxis in nonimmune travelers: results from a randomized, double-blind study. Clin Infect Dis (2001): 1015-1021 - Schlagenhauf P, Tschopp A, Johnson R, et al.: Tolerability of malaria chemoprophylaxis in non-immune travellers to sub-Saharan Africa: multicentre, randomised, double blind, four arm study. BMJ (2003) 327: 1078-1081 - Toovey S: Mefloquine neurotoxicity: A literature review. Travel Med Infect Dis (2009) 7:2-6 - Weinke T, Trautmann M, Held T, et al.: Neuropsychiatric side effects after the use of Mefloquine Am J Trop Med Hyg (1991) 45(1): 86-91
Mechanisme? Diverse neurotrope effecten beschreven in vitro en in vivo, o.a.: - effect op calcium-homeostase - adenosine receptor blokkade - acetylcholinesterase- en butylcholinesterase-remming - GABA-stimulatie - blokkade van connexin (gap junctions) - Kalium ATP-kanaal inhibitie - In muizen o.a. gemakkelijker epilepsie
Mechanisme? Exacte effect op gedrag in mensen grotendeels onbekend Motorisch leergedrag blijkt gestoord tijdens Lariam-gebruik, waarschijnlijk o.b.v. blokkade van connexins, wat leidt tot problemen met synchronisatie in de oliva inferior. (van Essen et al., 2010)