,,UMYSŁ NIE JEST NACZYNIEM, KTÓRE NALEŻY NAPEŁNIĆ, LECZ OGNIEM, KTÓRY TRZEBA ROZNIECIĆ„

1. METODY AKTYWIZUJĄCE W EDUKACJI WCZESNOSZKOLNEJ ,,UMYSŁ NIE JEST NACZYNIEM, KTÓRE NALEŻY NAPEŁNIĆ, LECZ OGNIEM, KTÓRY TRZEBA ROZNIECIĆ„ PLUTARCH Zebrała i opracowała: Mirosława Korczynska

2. NAUKA JEST NAJBARDZIEJ EFEKTYWNA WÓWCZAS, KIEDY SPRAWIA RADOŚĆ. Peter Kline The Everyday Genius

3. SZKOŁA POWINNA BYĆ MIEJSCEM NAJLEPSZEJ ZABAWY.

4. Decydujące znaczenie dla podnoszenia motywacji mają:

5. 1. Wyraźnie określone cele nauczania, właściwa organizacja zajęć, ukazywanie korzyści płynących z uczenia się.

6. 2. Stosowanie metod aktywizujących, sprzyjających rozwijaniu samodzielnego, krytycznego myślenia oraz budzeniu zainteresowań.

7. 3. Tworzenie właściwej atmosfery w klasie.

8. 4. Wspieranie ucznia, stosowanie właściwych wymagań, docenianie jego osiągnięć. Przyjazny, polegający na zaufaniu stosunek nauczyciela do ucznia.

9. Jak najlepiej wykorzystać decydujący okres od urodzenia do dziesiątego roku życia?

10. AKTYWIZACJA UCZNIÓW Ogół poczynań dydaktycznych i wychowawczych, umożliwiających zwiększenie stopnia aktywności uczniów w realizacji celów kształcenia. Sprzyja wzrostowi efektywności kształcenia, przyczynia się do rozwijania zainteresowań i postaw twórczych.

11. METODY AKTYWIZUJĄCE Grupa metod nauczania, którą charakteryzuje to, że w procesie kształcenia aktywność uczniów przewyższa aktywność nauczyciela.

12. METODY AKTYWZUJĄCE To pomoce i wskazówki, dzięki którym uczeń poszerza swoją wiedzę, pogłębia swoje zainteresowania, rozwija nowe pomysły i nowe idee, komunikuje się z innymi, uczy się dyskutować, spierać na różne tematy.

13. METODY AKTYWIZUJĄCEto sposoby działania, które pomogą uczniom: • Twórczo myśleć. • Komunikować się. • Przyswoić bez trudu nową wiedzę. • Dyskutować i spierać się na różne tematy. • Rozwinąć własne pomysły i idee. • Wnioskować. • Pogłębić zainteresowania wspólną sprawą.

14. Wprowadzając metody aktywizujące należy pamiętać o podstawach psychologicznych dotyczących preferencji i percepcji uczniów, koncentracji i dekoncentracji, aktywizowania i wyciszania.

15. STOŻEK DELE'ASTOŻEK DELE'A Ludzie generalnie pamiętają: 10% tego co słyszą 20% tego co widzą 40% tego o czym rozmawiają 90% tego co robią

16. PAMIĘTAJ O ZASADACH • Nie wykluczamy nikogo z zabawy. • Nie dzielimy uczniów na lepszych i gorszych. • Nie zmuszamy do zabawy. • Nauczyciel także uczestniczy w zabawie. • Każdy ma prawo do popełniania błędów.

17. WARUNKI NAUCZANIA W SPOSÓB AKTYWNYPOSTAWA NAUCZYCIELA Prowadzenie lekcji aktywnymi metodami wymaga zmiany postawy nauczyciela. W tradycyjnych metodach kształcenia jest on przede wszystkim ekspertem i znawcą przedmiotu. W metodach aktywizujących musi być równocześnie:

18. doradcą– który jest gotów udzielić uczniom możliwej rady, ale nie narzuca gotowego rozwiązania. Uczniowie mają do niego zaufanie.

19. przewodnikiem– planuje i przygotowuje takie sytuacje, w których uczniowie mogą wykazać się inicjatywą i aktywnością.

20. obserwatorem i słuchaczem –który obserwuje pracę uczniów, wyciąga wnioski i na tej podstawie stara się planować nowe sytuacje edukacyjne.

21. uczestnikiem procesu dydaktycznego – który cieszy się z każdej sytuacji, gdy może się czegoś nauczyć od swoich uczniów.

22. pomocnikiem – jest gotów w każdej chwili służyć uczniom pomocą, lecz nie ogranicza ich samodzielności.

23. krytycznym przyjacielem – uważnie obserwuje proces uczenia się ucznia po to, aby przekazać mu rzetelną informację zwrotną, która - z jednej strony – podkreśli osiągnięcia i sukcesy, z drugiej stanowić będzie bodziec do poprawy.

24. Nauczycielpracujący w sposób kreatywny przeżywa ,,wewnętrzne odrodzenie”, odnajduje w sobie inspirację i motywację do przyjmowania coraz to nowych wyzwań, odkrywa nie znane wcześniej możliwości pedagogiczne i metodyczne.

25. RODZAJE AKTYWNOŚCI • EMOCJONALNA • INTELEKTUALNA • SENSORYCZNA • MOTORYCZNA • WERBALNA • RECEPCYJNA

26. WYBRANE METODY AKTYWIZUJĄCE

27. METODY INTEGRACYJNE

28. Krasnoludek Jest jedną z technik integracyjnych.Można go stosować na różnych przedmiotach. Jest to pomoc w ręku dziecka, np. piłeczka, grzechotka, maskotka. Krasnoludkiem może być ,,coś", czym można do siebie rzucać, co przyciąga wzrok dziecka. KRASNOLUDEK

29. Możemy kończyć nim zdanie • Dzieci siedzą w kręgu. • Rzucamy ,,Krasnoludka" i mówimy: Krasnoludek jest... (dziecko, które otrzymuje rzucony przedmiot kończy zdanie). • Obowiązuje tu zasada nie powtarzania wcześniej usłyszanych zakończeń i mówi tylko ta osoba, która trzyma w ręku ,,Krasnoludka ". KRASNOLUDEK

30. Pajęczynka lub Kłębek Nazwa tej techniki pochodzi od efektu końcowego, który powstaje w wyniku zabawy z kłębkiem nici. Stosuje sięje w klasach I - III na różne sposoby. Dzieci przy pomocy kłębka mogą poznawać swoje imiona, mówić o sobie coś dobrego, uczyć się dodawać i odejmować, tworzyć opowiadania. PAJĘCZYNKA

31. PAJĘCZYNKA Wariant integracyjny „Poznajemy imiona koleżanek i kolegów". Wszystkie dzieci siedzą w kręgu. W prawej ręce nauczyciel trzyma kłębek wełny, nawija nitkę na palec wskazujący lewej ręki i rzuca prawą ręką do wybranego dziecka mówiąc jakąś pozytywną cechę: „Rzucam do Oli, bo ona ładnie gra". Po rzuceniu kłębka do wszystkich dzieci powstaje sieć. Po zakończeniu zabawy dzieci odrzucają kłębek do koleżanek i kolegów,od którychgo otrzymały powtarzając ich relację słowną.

32. Tę samą technikę można zastosować do opowiadania odtwórczego Dzieci tak samo siedzą w kręgu. Podobnie rzucamy kłębkiem, rozpoczynając opowiadanie, np. ,,Dawno, dawno temu, na dalekiej Północy, żyli Eskimosi w małych domkach zbudowanych ze śniegu". Wybrane dziecko nawija kłębek tak samo i odtwarza dalej opowiadanie. PAJĘCZYNKA

33. Korzystając z Pajęczynki można zakończyć zajęcia, rzucając kłębek i mówiąc ,,do widzenia" krótko podsumowując zajęcia. Dziecko, które złapało kłębek rzuca tak samo, aż nauczyciel poprosi jedno do przecięcia pajęczynki – co będzie symbolizowało zakończenie zajęć. PAJĘCZYNKA

34. Graffiti Jest techniką dzięki której można wytworzyć i wzmocnić w grupie dobry klimat oraz kształcić u dzieci myślenie twórcze. Zabawy w niedokończone zdanie np. ,,Mam nadzieję, że lekcja będzie ...". Wywieszamy plakaty z rozpoczętymi zdaniami. Dzieci chodzą po sali i zgodnie ze swoim odczuciem dopisują niedokończone zdania. GRAFITTI

35. Przebieg: • Na tablicy napisany jest problem do rozwiązania, na przykład:,,Jak spędzić dzisiejszy dzień, żeby się nie nudzić?” • Dzielimy dzieci na grupy i każdej z nich dajemy plakat z niedokończonym zdaniem. GRAFITTI „Proponujemy, aby „Na pewno będziemy „Zapewniamy, że • Każda grupa ma za zadanie dokończyć zdania i wpisać je u dołu plakatu oraz zagiąć pod spód tak, aby były niewidoczne dla innych grup. • Plakaty krążą od grupy do grupy zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Przy każdej zmianie plakaty są zaginane pod spód. Po kilku rundach należy odczytać rozwiązania.

36. METODY TWORZENIA I DEFINIOWANIA POJĘĆ

37. kula śniegowa nosi też nazwę dyskusji piramidowej

38. Na początku dzieci pracują indywidualnie nad podanym problemem. Następnie łączą się w pary i ustalają wspólne stanowisko. Później łączą się w czwórki, czwórki – w ósemki, ósemki w szesnastki (wszędzie ustalają wspólne stanowisko).

39. Na końcu następuje prezentacja wspólnie wypracowanego stanowiska. Wcześniej trzeba rozdać kartki. Podawane przez nas kartki symbolizują „kule śniegowe ", które za każdym razem się zwiększają.

40. Burza mózgów fabryka pomysłów giełda pomysłów jarmark pomysłów sesja odroczonego wartościowania BURZA MÓZGÓW

41. Polega na podawaniu różnych skojarzeń i rozwiązań, które niesie wyobraźnia i chwilowy błysk natchnienia. Przeprowadza się ją w trzech etapach: I - wytwarzanie pomysłów, II - ocena i analiza zgłoszonych pomysłów, III - zastosowanie pomysłów i rozwiązań w praktyce. BURZA MÓZGÓW

42. W fazie formułowania pomysłów liczą się wszystkie i nie można dokonywać ich oceny. Każde dziecko ma prawo podać swój pomysł. Śmiech i hałas są sprzymierzeńcami. Prowadzącym ,,Burzę mózgów" może być uczeń. BURZA MÓZGÓW

43. W jakim celu stosuje się burzę mózgów? Jakorozgrzewkę umysłową. Stosuje się ją na początku zajęć jako pobudzenie uczniów do aktywności umysłowej, np. zapisz jak najwięcej skojarzeń ze słowem „deszcz”. Dla ustalenia zakresu posiadanej wiedzy. Dla utrwalenia wcześniej zdobytej wiedzy.W tym przypadku „burza mózgów” stanowi I etap pracy, po niej następuje konfrontacja z wiedzą innych uczniów i dokonanie wizualizacji w postaci plakatu metodą mapy pojęciowej. Dla znalezienia najlepszego rozwiązania jakiegoś problemu.

44. O czym warto pamiętać? Zastosowanie na lekcjach burzy mózgów pozwala na: • włączanie wszystkich uczniów do pracy, • szybkie zgromadzenie dużej ilości pomysłów lub faktów, • przeprowadzenie rozgrzewki umysłowej, • naukę zwięzłego, precyzyjnego wyrażania myśli, • sprawdzenie posiadanej wiedzy, • doskonalenie techniki pisania. BURZA MÓZGÓW jest pierwszym etapem innych metod aktywizujących.

45. Mapa pojęciowa mapą mentalną, mapą mózgu, mapą myśli i mapą pamięci MAPA POJĘCIOWA

46. Sposób postępowania • Nauczyciel formułuje temat, nad którym mają pracować uczniowie; podaje pisemną lub ustną instrukcję o sposobie i czasie wykonania. • Uczniowie w formie „burzy mózgów” gromadzą potrzebne wiadomości. Ważny jest podział pracy w grupie, jedni poszukują, inni zapisują lub rysują. • Grupy analizują zapisy na kartkach, zbierają kartki o podobnej treści. Powstają zbiory i podzbiory w zakresie haseł, treści i są nazywane. • Grupy tworzą projekt plakatu, przyklejają kartki na arkuszu papieru, łączą je strzałkami. Wyszukują zależności i powiązania między elementami na plakacie oraz dopisują brakujące hasła. Powstaje MAPA POJĘCIOWA. MAPA POJĘCIOWA

47. Stosując tę metodę przedstawiamy cel lekcji np. Dzisiaj spróbujemy zdefiniować pojęcie „Moja Mała Ojczyzna". Następnie rozdajemy uczniom kartki formatu nie mniejszego, niż A4. Ich zadaniem jest przedstawienie tego pojęcia w formie graficznej za pomocą ilustracji, krótkich słów, symboli i znaków.Po wykonaniu zadania wieszamy wszystkie kartki w widocznym miejscu i prosimy ich autorów o komentarz. Następnie wspólnie wybieramy istotne cechy pojęcia ,,Moja Mała Ojczyzna ". MAPA POJĘCIOWA

48. Prezentacja prac Jest to bardzo ważny etap pracy. Uczniowie prezentują przygotowany materiał, utrwalają wiadomości, ćwiczą jasne i zwięzłe wypowiadanie się, słuchając – poznają temat z różnych punktów widzenia i uczą się od siebie nawzajem. MAPA POJĘCIOWA W końcowej fazie uczniowie oceniają swoją pracę w grupie, a nauczyciel podkreśla najcenniejsze dokonania każdego zespołu.

49. „Jak możemy pomagać mamie?” Zrobię zakupy Wyniosę śmieci Jak mogę pomóc mamie? MAPA POJĘCIOWA Przypilnuję braciszka Podleję kwiatki Posprzątam pokój

50. O czym warto pamiętać? Praca z mapą pojęciową nie tylko jest dla uczniów atrakcyjna, ale przynosi olbrzymie korzyści: • uczy samodzielnego zdobywania wiedzy, • uczy posługiwania się poznanymi pojęciami, • daje okazję doskonalenia czytania ze zrozumieniem, • uczy dokonywania klasyfikacji i uogólnień, • uczy uważnego słuchania, • angażuje ucznia w różne dziedziny aktywności, • daje szansę wykazania się uczniom o różnych zdolnościach, • stwarza możliwości współpracy, • uczy zadawania pytań i udzielania odpowiedzi. MAPA POJĘCIOWA