500 likes | 873 Vues
Chemo- en fotosynthese. V. Rasquin 13 de Vlaams Congres van Leraars Wetenschappen. Zeer veel levensprocessen zijn endergonisch: ze vereisen energie ATP (adenosinetrifosfaat) is de universele energieleverancier. Hydrolyse van 1 mol ATP bij N.O.
E N D
Chemo- en fotosynthese V. Rasquin 13de Vlaams Congres van Leraars Wetenschappen
Zeer veel levensprocessen zijn endergonisch: ze vereisen energie • ATP (adenosinetrifosfaat) is de universele energieleverancier
Hydrolyse van 1 mol ATP bij N.O. levert 30,6 kJ: ATP4- + H2O ADP3- + Pi2- + H+ ∆G° = - 30,6 kJ/mol
ATP wordt niet gestockeerd in de cel en wordt naargelang de behoeften gesynthetiseerd. • De energie die nodig is voor de synthese wordt gehaald uit de oxidatie van energierijke C-verbindingen, zoals glucose.
Organismen, die deze energierijke verbindingen kunnen synthetiseren vertrekkend van eenvoudige anorganische verbindingen, zoals CO2 (koolstofbron) en H2O of H2S (waterstofbron),zijn AUTOTROOF. • Organismen die dit niet kunnen,zijn HETEROTROOF.
FOTOAUTOTROFEN halen de nodige energie voor de synthese van hun energierijke C-verbindingen uit LICHT. Zij doen aan FOTOSYNTHESE. • CHEMOAUTOTROFEN halen de nodige energie uit de oxidatie van anorganische verbindingen zoals NH3, H2S of Fe2+.Zij doen aan CHEMOSYNTHESE. Het zijn allemaal prokaryoten.
De thylakoïdmembranen granum lamel zetmeel
Electromagnetisch spectrum en zichtbaar licht Gammastralen Infrarood & Microgolven X-stralen UV Radiogolven zichtbaar licht Golflengte (nm)
Pigmenten in de thylakoïden absorberen een deel van het licht weerkaatst licht LICHT geabsorbeerd licht doorgelaten licht
Mg N N Fe N N N N O N N Heemgroep symmetrisch p systeem; absorbeertblauw licht Chlorophyllen asymmetrisch p systeem; absorberenblauw en rood licht
Absorptiespectra van fotosynthetische pigmenten Bladeren zijn groen
Overzicht van de fotosynthese CO2 Cx(H2O)y sacharide lichtenergie + chloroplast H2O O2
De synthese van sachariden, vertrekkend van CO2 en water, stelt een enorm thermodynamisch probleem: 6 CO2 + 6 H2O C6H12O6 + 6 O2 DGo = +2480 kJ/mol Keq = 10-496 Fotosynthetiserende organismen kunnen lichtenergie efficiënt gebruiken om deze reactie te realiseren. De energie van rood licht (700 nm) is E = Nhn = 172 kJ/einstein* 6 CO2 + 6 H2O + 48 hn C6H12O6 + 6 O2 DGo = -5398 kJ/mol Keq = 10942 ! *Eén einstein is één mol fotonen. N = getal van Avogadro (6x1023); h = constante van Planck (6.63x10-34 J/s); = frequentie (s-1).
lichtreacties Calvincyclus
Globaal • Omzetting van lichtenergie in chemische energie (ATP) • Fotolyse van water, waarna energierijke elektronen worden overgedragen op NADP+, dat gereduceerd wordt tot NADPH
In de thylakoïdmembraan zijn de fotosynthetische pigmenten gegroepeerd in fotosystemen. • Hiervan zijn er twee types: PSI en PSII;zij verschillen in samenstelling en zijn maximaal actief bij een verschillende golflengte van het geabsorbeerde licht.
Lichtenergie wordt opgevangen door pigmenten in LHCII en razendsnel doorgestuurd via andere pigmentmoleculen naar de 2 reactieve chlorofyl a moleculen in het recatiecentrum ( de P680 moleculen)
Het LHC-II eiwit is een trimeer met 14 chlorofyllen en 3 carotenoïden per subeenheid Chl-b Chl-a carotenoïde Z. Liu et al. Nature 428: 287 (2004)
stroma Elektronentransport in PSII lumen OEC
hydrofobe keten Reductie van plastochinon
Plastocyanine e- Cu2+ Cu+
Plant-PSI is een monomeer P700 Lhca3 Lhca1 Lhca2 Lhca4 A. Amunts, O. Drory & N. Nelson, The structure of a plant Photosystem I supercomplex, Nature, 447, 58-63 (2007).
NADP+ NADPH Reductie van NADP+
De reductie van NADP+ gebeurt door een hydride-ion (H-), afkomstig van 2 waterstofatomen, die vrijkomen bij de dehydrogenatie van de oxidator: a) 2 H H- + H+ b) NADP+ + H- NADPH
ATP-synthase Ligging van de componenten in de thylakoïdmembraan Gestapelde membranen PSII Cyt b6f PSI LHCII
Verhouding ATP/NADPH is gunstig niet-cyclische fotofosforylering
Tijdens deze reactiereeks, die doorgaat in de stroma van de chloroplast, wordt CO2 gereduceerd tot een sacharide. De energie die hiervoor nodig is wordt geleverd door ATP en de waterstof (inclusief e-) door NADPH. ATP en NADPH zijn afkomstig van de lichtreacties.
Lichtreacties: 12 H2O + 12 NADP+ + 18 ADP + 18 Pi + lichtenergie 6 O2 + 12 NADPH + 12 H+ + 18 ATP + 18 H2O Calvin: 6 CO2 + 18 ATP + 12 NADPH + 12 H+ + 10 H2O 2 triosefosfaat + 18 ADP + 16 Pi + 12 NADP+ Cytosol: 2 triosefosfaat fructose 6-fosfaat + Pi fructose 6-fosfaat glucose 6-fosfaat Glucose 6-fosfaat + 2 H2O glucose + Pi GLOBAAL: 6 CO2 + 12 H2O + lichtenergie C6H12O6 + 6 O2 + 6 H2O Globale reactie voor de synthese van 1 mol glucose
C4-planten C3-plant C4-plant
CAM-planten NACHT DAG