สถานการณ์การจัดการความรู้ กรมการพัฒนาชุมชน ปี ๒๕๔๙ – ๒๕๕๒ และทิศทางในอนาคต

1. นางสาวเพ็ญแข ศรีสุทธิกุล ผู้อำนวยการสถาบันการพัฒนาชุมชน สถานการณ์การจัดการความรู้กรมการพัฒนาชุมชน ปี ๒๕๔๙ – ๒๕๕๒ และทิศทางในอนาคต

2. สถานการณ์การจัดการความรู้กรมการพัฒนาชุมชนปี พ.ศ.๒๕๔๙ – ๒๕๕๒

3. ปี ๒๕๔๙ สำนักส่งเสริมวิสาหกิจชุมชน หน่วยเจ้าภาพหลัก การจัดการความรู้เศรษฐกิจฐานราก ขอบเขต KM -การจัดการทุนชุมชน -การปฏิบัติงานของ นักพัฒนา -อาชีพ/รายได้ชุมชน -การจัดการวิสาหกิจฯ -อื่นๆ ความรู้ที่จัดเก็บ

4. 1.มีผู้เอื้ออำนวยกระบวนการจัดการความรู้ รวม 44 คน เป็นข้าราชการ ส่วนกลาง ได้แก่ กรมฯ และศูนย์ช่วยเหลือทางวิชาการพัฒนาชุมชนเขตทั้ง 12 แห่งทั่วประเทศ 2.เกิดเครือข่ายจัดการความรู้ 1 เครือข่าย ได้แก่ เครือข่ายการพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก มี สมาชิกทั้งสิ้น 53 คน 3.มีบทเรียนจากการจัดเก็บความรู้ 6 หมวด ได้แก่ การจัดการทุนชุมชน ส่งเสริมอาชีพและรายได้ชุมชน การจัดการวิสาหกิจชุมชน การปฏิบัติงานของนักพัฒนาภาคประชาชน ทั้งที่เป็นเอกสารและ Clip VDO รวมทั้งสิ้น 103 เรื่อง จัดเก็บเป็นคลังความรู้ใน WWW.CEP.GO.TH ผลผลิตที่เกิดจากการดำเนินงาน ปี ๒๕๔๙

5. ปี ๒๕๕๐ สำนักส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพชุมชน หน่วยเจ้าภาพหลัก การจัดการความรู้หมู่บ้าน เศรษฐกิจพอเพียง อยู่เย็น เป็นสุข ขอบเขต KM • วิธีปฏิบัติงานของ จนท. • ความสำเร็จของชุมชน • ผู้นำหมู่บ้าน • ผู้นำ มชช.ผู้นำสตรี • /ออมทรัพย์/อาชีพ/ศอช. ความรู้ที่จัดเก็บ

6. 1.ได้บทเรียนเฉพาะตัว (Tacit Knowledge) ของเจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชน ในระดับพื้นที่ (ส่วนภูมิภาค) 2.ความรู้จากความสำเร็จของผู้นำชุมชน ได้แก่ ผู้นำหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียง อยู่เย็น เป็นสุข ผู้นำที่ผ่านระบบมาตรฐาน มชช. เป็นต้นรวมทั้งมีการดำเนินการบันทึกภูมิปัญญา ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 80 พรรษา 5 ธันวาคม 2550 ตามโครงการ คน พช.รวมพลังทำความดีถวายพระเจ้าอยู่หัว 3.ความรู้ที่จัดเก็บบันทึกไว้เผยแพร่ โดยผ่านช่องทางhttp://cddweb.cdd.go.th/chumchon ผลผลิตที่เกิดจากการดำเนินงาน ปี ๒๕๕๐

7. ปี ๒๕๕๑ กองวิชาการและแผนงาน หน่วยเจ้าภาพหลัก 1.การมีส่วนร่วมของ ปชช.ในการจัดทำแผนชุมชนฯ 2.การส่งเสริมและพัฒนากลุ่มออมทรัพย์ฯ 3.การขับเคลื่อนปรัชญา ศก.พอเพียงฯ 4.การส่งเสริมและพัฒนาOTOP ขอบเขต KM • การขับเคลื่อนแผนชุมชน • การยกระดับกลุ่มออม • ทรัพย์ฯจาก ๒ เป็น ๓ • -บทเรียนจาก จนท.(ศก.พอเพียง) • การจัดแสดงและจำหน่ายOTOP ความรู้ที่จัดเก็บ

8. 1) ส่งเสริม สนับสนุนให้จัดทำยุทธศาสตร์การวิจัย กรมการพัฒนาชุมชน 2) แต่งตั้งคณะกรรมการนโยบายการศึกษาวิจัย 3) ส่งเสริม สนับสนุน ให้ ศพช.เขต 1-12 และกองวิชาการและแผนงาน ศึกษา วิจัย เพื่อพัฒนางานพัฒนาชุมชน 17 เรื่อง 4) แต่งตั้งคณะทำงานจัดทำคลังความรู้และคณะทำงานจัดการความรู้ (คำสั่งกรมการพัฒนาชุมชนที่ 229/2551 ลงวันที่ 21 พฤษภาคม 2551) 5) สนับสนุนให้ปรับปรุง Web site KM CD และได้นำองค์ความรู้มาจัดพิมพ์เอกสารเพื่อเผยแพร่ และใช้เป็นแนวทางการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่พัฒนาชุมชนในพื้นที่ สำหรับช่องทางการเผยแพร่ความรู้ ใช้ผ่าน www.cdd.go.th ผลผลิตที่เกิดจากการดำเนินงาน ปี ๒๕๕๑

9. การจัดเก็บความรู้เพื่อการนำไปปฎิบัติงานในปัจจุบันการจัดเก็บความรู้เพื่อการนำไปปฎิบัติงานในปัจจุบัน

10. วิเคราะห์สถานการณ์ KM กรมฯที่ผ่านมา(ปี ๔๙ -๕๒)

11. วิเคราะห์สถานการณ์ KM กรมฯที่ผ่านมา(ปี ๔๙ -๕๒) จุดแข็ง -กรมฯมีองค์ความรู้ด้านการพัฒนาชุมชนจำนวนมาก -มีบุคลากรที่มีความรู้เฉพาะด้านการพัฒนาชุมชนหลากหลาย -กรมฯให้ความสำคัญกับการจัดการความรู้โดยกำหนด เป็นประเด็นยุทธศาสตร์ ๑ ใน ๖ ในการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ -มีผู้รับผิดชอบภารกิจด้านการจัดการความรู้ชัดเจน มีระบบเทคโนโลยีรองรับที่มีประสิทธิภาพ -มีบุคลากรครอบคลุมในการปฏิบัติงาน KM ได้ทั่วประเทศ

12. จุดอ่อน • - บุคลากรที่มีความชำนาญด้านKMมีน้อย • - ขาดแผนยุทธศาสตร์การจัดการความรู้ที่ชัดเจน • - การจัดเก็บความรู้ยังกระจัดกระจาย(ตามองค์กรต่างๆ) • - บุคลากรบางส่วนไม่เข้าถึงองค์ความรู้ • - มุ่งจัดการความรู้ของชุมชนในสัดส่วนที่มากกว่าความรู้ในองค์กร • - คณะทำงานเปลี่ยนแปลงบ่อย • หลายกิจกรรมด้านKMขาดการเชื่อมโยง บูรณาการร่วมกัน • บุคลากรมีความเข้าใจKMไม่เหมือนกัน • ขาดคู่มือจัดการความรู้ที่เป็นแนวทางเดียวกันทั้งกรมฯ • ขาดการนำ KM ไปพัฒนางาน

13. โอกาส - กรมฯปรับโครงสร้างกำหนดหน่วยปฏิบัติชัดเจนขึ้น - PMQAหมวด ๔ กำหนดให้มีแผนการจัดการความรู้และนำสู่การปฏิบัติ - มีหน่วยงานภาคีให้การสนับสนุนด้านวิชาการ - ผู้บริหารและคณะกรรมการบริหารยุทธศาสตร์กำหนด เป็นประเด็นยุทธศาสตร์กรมฯ - มีหลายหน่วยงานที่เป็นแหล่งแลกเปลี่ยนเรียนรู้

14. ข้อจำกัด -บุคลากรในส่วนภูมิภาคมีความรู้ ในการจัดการความรู้น้อย -เครื่องมือการจัดเก็บและบันทึกความรู้มี รูปแบบแตกต่างไม่สอดคล้องไปในทิศทางเดียวกัน -งบประมาณในการขับเคลื่อน KM ทั้งระบบไม่มี

15. การจัดการความรู้กรมการพัฒนาชุมชน ในปี ๒๕๕๒

16. การจัดการความรู้ กรมการพัฒนาชุมชน ปี ๒๕๕๒ ขอบเขตการจัดการความรู้ (KM Focus Area) ประจำปี 2552 ที่สนับสนุนประเด็นยุทธศาสตร์ทั้งหมดประกอบด้วย 1) การพัฒนาทุนชุมชน (โครงการสถาบันการจัดการเงินทุนชุมชน) 2) การพัฒนาเศรษฐกิจของชุมชนให้เข้มแข็ง (โครงการหมู่บ้านเศรษฐกิจพอเพียงต้นแบบ/ โครงการจัดตั้งศูนย์บริการส่งเสริมเศรษฐกิจชุมชนครบวงจร) 3) ส่งเสริมการจัดการความรู้ของชุมชน (โครงการสร้างระบบการจัดการความรู้ของชุมชน : ศูนย์เรียนรู้ชุมชนเชิงคุณภาพ)

17. 1. ปรับปรุง/แต่งตั้งคณะทำงานกลุ่มภารกิจด้านการจัดการความรู้กรมการพัฒนาชุมชนให้เป็นปัจจุบัน(คำสั่งกรมการพัฒนาชุมชน ที่ ๒๑๑ /๒๕๕๒ ลงวันที่ ๙ มิถุนายน ๒๕๕๒ แต่งตั้ง คณะทำงานกลุ่มภารกิจด้านการจัดการความรู้กรมการพัฒนาชุมชน ) 2. ประชุมคณะทำงานกลุ่มภารกิจด้านการจัดการความรู้เพื่อทบทวนยุทธศาสตร์การจัดการความรู้ที่ผ่านมาและกำหนดประเด็นยุทธศาสตร์เพื่อการจัดการความรู้ ปี ๒๕๕๒(วันที่ ๑ กรกฎาคม ๒๕๕๒ ) 3. การจัดทำแผนยุทธศาสตร์การจัดการความรู้และแผนปฏิบัติการจัดการความรู้ตามประเด็นยุทธศาสตร์(ได้รับการอนุมัติ/เห็นชอบจาก CKOและCEO แล้ว) ผลการดำเนินงานการจัดการความรู้ กรมการพัฒนาชุมชน ปี๒๕๕๒

18. 4. แต่งตั้งคณะทำงานจัดการความรู้กรมการพัฒนาชุมชน เพื่อขับเคลื่อนการจัดการความรู้ตามประเด็นยุทธศาสตร์ ประกอบด้วย 1) คณะทำงานกลั่นกรองและจัดระบบองค์ความรู้ 2)คณะทำ งานจัดการความรู้ ประกอบด้วยคณะทำงานย่อย -คณะทำงานจัดการความรู้ด้านการส่งเสริมภูมิปัญญาท้องถิ่นและวิสาหกิจชุมชน -คณะทำงานจัดการความรู้ด้านการเสริมสร้างความเข้มแข็งชุมชน -คณะทำงานจัดการความรู้ด้านการพัฒนาทุนชุมชน -คณะทำงานจัดการความรู้ด้านการพัฒนาสมรรถนะบุคลากร 3) คณะทำงานพัฒนาคลังความรู้และเทคโนโลยีการจัดการความรู้ ผลการดำเนินงานการจัดการความรู้ กรมการพัฒนาชุมชน ปี๒๕๕๒(ต่อ)

19. 5. ดำเนินงานตามแผนการจัดการความรู้ ประจำปี ๒๕๕๒ -โครงการเพิ่มประสิทธิภาพการจัดการความรู้กรมการพัฒนาชุมชน ปี๒๕๕๒ ระหว่างวันที่ ๕-๗ สิงหาคม ๒๕๕๒ -โครงการ KM DELIVERY การจัดการความรู้ส่งตรงถึงที่ - การจัดเวทีแลกเปลี่ยนความรู้กับหน่วยงานภายนอก(การแลกเปลี่ยนความรู้และข้อค้นพบจากงานวิจัย ร่วมกับมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ๓๐-๓๑ กรกฎาคม ๒๕๕๒ ณ ธรรมเกษตร อ.เมืองฯ จ.ปราจีนบุรี) - เปิดช่องทางการสื่อสารKM ๓ ช่องทาง ผ่านคลังความรู้สถาบันการพัฒนาชุมชน • และWWW.GOTOKNOW.ORG ผลการดำเนินงานการจัดการความรู้ กรมการพัฒนาชุมชน ปี๒๕๕๒(ต่อ)

20. คลังความรู้สถาบันการพัฒนาชุมชนคลังความรู้สถาบันการพัฒนาชุมชน

21. กิจกรรมขยายช่องทางการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของKMกรมฯเชิญร่วมเรียนรู้ทางWWWกิจกรรมขยายช่องทางการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ของKMกรมฯเชิญร่วมเรียนรู้ทางWWW http://gotoknow.org/blog/kmcdd http://gotoknow.org/blog/kukiat

23. 1. คณะทำงานจัดการความรู้ทุกคณะจัดทำแผนปฎิบัติการจัดการความรู้รายคณะและส่งแผนฯให้สถาบันการพัฒนาชุมชน ภายในวันที่ ๑๐ สิงหาคม ๒๕๕๒ 2. คณะทำงานจัดการความรู้ทุกคณะดำเนินงานตามแผนและรายงานผลให้CKOทราบโดยผ่านสถาบันการพัฒนาชุมชน(ฝ่ายเลขาคณะทำงานกลุ่มภารกิจด้านการจัดการความรู้ กรมการพัฒนาชุมชน) แล้วเสร็จภายในวันที่ 30 สิงหาคม ๒๕๕๒ -จัดเก็บความรู้ -รวบรวมหลักฐานเชิงประจักษ์ -รายงานผล 3. สถาบันการพัฒนาชุมชน(ฝ่ายเลขาคณะทำงานกลุ่มภารกิจด้านการจัดการความรู้ กรมการพัฒนาชุมชน)จัดส่งความรู้ที่จัดเก็บให้คณะทำง่านกลั่นกรองฯ พิจารณาตรวจสอบและส่งให้ศูนย์สารสนเทศฯเพื่อจัดเก็บในคลังความรู้กรมฯและเผยแพร่ต่อไป สิ่งที่ต้องดำเนิงานตามแผนการจัดการความรู้ ปี๒๕๕๒

24. ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนกับการจัดการความรู้ ปี ๒๕๕๒ ๑.ออกแบบ/จัดโครงสร้างการบริหารองค์ความรู้ในรูปคณะทำงานของศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชน ๒.จัดทำแผนการจัดการความรู้ในความรับผิดชอบโดยใช้แผนยุทธศาสตร์การจัดการความรู้กรมการพัฒนาชุมชน ปี ๒๕๕๑-๒๕๕๒ เป็นแผนแม่บท ๓.จัดทำและพัฒนาคลังความรู้/ฐานข้อมูลแหล่งเรียนรู้ ๔.ขยายช่องทางการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ความรู้ที่บันทึกได้ในรูปแบบ IT และหรือตามความเหมาะสม ๕.จัดกิจกรรมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ตามความเหมาะสม ๖.รายงานผลการดำเนินงานให้สถาบันการพัฒนาชุมชนเป็นระยะ