1 / 48

ÖLÇÜ TRAFOLARI

ÖLÇÜ TRAFOLARI. Ölçü Trafoları. Normal işletme seviyeleri yüksek olan akım ve gerilim değerlerinden çok daha düşük seviyeler elde edilir. Düşük akım/gerilim gerekçeleri/avantajları:

kristy
Télécharger la présentation

ÖLÇÜ TRAFOLARI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. ÖLÇÜ TRAFOLARI

  2. Ölçü Trafoları • Normal işletme seviyeleri yüksek olan akım ve gerilim değerlerinden çok daha düşük seviyeler elde edilir. • Düşük akım/gerilim gerekçeleri/avantajları: • Röle ve ilişkili elektronik bazlı cihazlar için uygun giriş seviyeleri elde edilir (100 V, 110 V, 120 V ; 1 A, 5 A) • Koruma, kontrol ve ölçüm cihazlarıyla ilgilenen personel, yüksek gerilim/akım kaynaklı risklerden korunur. • Çalışma mantığı açısından diğer trafolardan farkı yoktur (Dönüştürme oranları vb.)

  3. Çalışma Prensibi • Primer sargı; akımın ölçüleceği primer devreye, sekonder sargı ise ölçüm cihazları veya koruma rölelerinden oluşan yüke (burden) bağlanır. • Primer sargıdan geçen akım; dönüştürme oranına göre sekonder sargıda gerilim endükler. Sekonder sargıya bağlı yük empedansı (burden) üzerinden de sekonder akım geçer

  4. Akım trafoları

  5. Ölçü Trafoları

  6. Standart oranlar • Standart primer akım değerleri (A) • 50, 100, 150, 200, 250, 300, 400, 450, 500, 600, 800, 900, 1000, 1200, 1500, 1600, 2000, 2400, 2500, 3000, 3200, 4000, 5000, 6000 • Standart sekonder akım değerleri (A) • 1, 5 • 5 A daha yaygın kullanılmaktadır

  7. Eşdeğer devre, akım hatası

  8. Eşdeğer devre

  9. Eşdeğer devre CT Error :

  10. Eşdeğer devre, akım hatası

  11. Doyma bölgesi, diz noktası

  12. Uyartım (mıknatıslanma) eğrileri

  13. Akım Trafoları • Ölçü akım trafoları • Primer akımının normal çalışma aralığında (anma akımının %5 - %120 arası) fonksiyonunu yeterli doğrulukta yerine getirebilmesi gerekir. • Ölçüm cihazlarının aşırı akıma maruz kalmasını önlemek için; belirlenen çalışma aralığının üzerindeki akımlarda ise doyuma (saturate) ulaşması istenir • Koruma akım trafoları • Değişik arıza koşullarının tespiti için, düşük değerlerden anma akımının çok üstündeki değerlere kadar geniş bir aralıkta yeterli doğrulukta çalışabilmeli • Olası en yüksek arıza akımlarına kadar doyuma ulaşmaması istenir

  14. Sembol gösterimler

  15. Bağlantı şekli (tek faz)

  16. Üç faz bağlantı şekli (yıldız, üçgen)

  17. Akım trafo tipleri

  18. Akım trafo tipleri

  19. Çok oranlı akım trafoları • Akım trafolarının primer sargıları, değişik bağlantı şekilleri ile değişik primer akımlarında kullanılabilir. • Şekilde; aynı akım trafosunun primer sargılarındaki farklı bağlantılar ile farklı oranlı kullanımı görülmektedir.

  20. Teknik özellikler • Nomimal primer akımı • İhtiyaca göre farklı standart değerlerde • Nominal sekonder akımı • 1 A ya da 5 A • Trafo oranı (Kn) • Nominal primer akımı/nominal sekonder akımı • Örneğin 100/5 akım trafosunda Kn=20 • Nomimal güç (sekonder yük) • Sekondere bağlanabilecek yük miktarı olup VA veya ohm cinsinden belirtilir. • Doğruluk sınıfı (accuracy) • Garanti edilen hata limitlerini belirler • Akım hatası (%) • Akım ölçümündeki oransal hata

  21. Etiket değerleri (ölçü tipi) • Ölçü tipi akım trafosu seçiminde dikkate alınması gereken kriterler: • - Uygun doğruluk sınıfı - Ölçüm cihazının arıza akımından zarar görmemesi • Standart doğruluk sınıfları: 0,1 – 0,2 – 0,5 – 1 – 3 – 5

  22. Emniyet faktörü (Ölçü tipi A.T.) Tercih edilen emniyet faktörü değerleri: 5 ve 10

  23. Doğruluk sınıfı - akım hatası Primer akımın, nominal değerinden uzaklaştıkça ölçüm hatasının arttığı dikkati çekmelidir. Bu durum akım trafo seçiminde dikkate alınmalıdır. Örneğin primer akımı en çok 600 A olabilecek bir yerde 600/5 yerine 800/5, 1000/5 vb. daha yüksek oranlı ölçü tipi akım trafosu kullanılırsa ölçüm hatası daha yüksek olacaktır.

  24. Örnek • 500/1 A 15 VA cl 0.5 • Doğruluk sınıfından ölçü tipi olduğu anlaşılıyor • Nominal primer/sekonder akım: 500 A / 1 A • Doğruluk sınıfı: 0,5 • Nominal gücü: 15 VA • İlgili tablodan; • Nominal akımın; • %100-%120 aralığında akım hatası %0,5’ten küçük • %20-%100 aralığında akım hatası %0,75’ten küçük

  25. Etiket değerleri (koruma tipi) • Koruma tipi akım trafosu seçiminde dikkate alınması gereken kriterler: • - Uygun doğruluk sınıfı - Uygun doğruluk limit faktörü • Standart doğruluk sınıfları 5P – 10P • Standart doğruluk limit faktörleri 5 – 10 - 15 – 20 - 30

  26. Doğruluk limit faktörü (Koruma tipi A.T.) • Ipl : Doğruluk limit akımı • Doğruluk sınıfının 5P veya 10P olmasına bağlı olarak hatanın %5 veya %10’un altında garanti edildiği değer • Ipn : Nominal primer akım • Doğruluk limit faktörü (ALF) arttıkça trafonun doyuma uğrama ihtimali azalır

  27. Doğruluk sınıfı – akım hatası

  28. Örnek • 100/1 A 15 VA 5P10 • Koruma tipi (5P) • Nominal primer/sekonder akım: 100 A / 1 A • Doğruluk sınıfı: 5P • Nominal gücü: 15 VA • Doğruluk limit faktörü: 10 • İlgili tablodan; • Nominal primer akımda sekonderdeki akım hatası 1 A × 1% = ± 0.01 A • ( Ipn× ALF) = 100 A × 10 = 1,000 A primer akımda sekonderdeki akım hatası ( Isn× 10 × 5%) = 1 A × 10 × 5% = ± 0.5 A

  29. Örnekler • Example 10.1, 10.2 • Power System-Analysis and Design, Glover, Sarma, Overby

  30. Not: Aşağıdaki formülden de aynı sonuca ulaşılır.

  31. Gerilim Trafoları • Standart sekonder nominal gerilimler • 100-120 • Primer sargılar, akım trafolarının tersine çok sarımlı ince tellerden oluşmuştur. Sekonder sargı ise, nominal yükte kaybın çok az olmasını sağlayacak kalınlıkta tel ile sarılmıştır. • Koruma tipi gerilim trafoları • Elektromanyetik tip • Kapasitör tip

  32. Elektromanyetik tip GT • Çalışma prensibi bakımından benzemekle birlikte, soğutma, izolasyon ve mekanik özellikleri ile güç trafolarından ayrılır • 132 kV gerilim seviyesine kadar olan sistemlerde kullanılır

  33. Kapasitör tip GT • Primer tarafta bulunan seri bağlı kapasitörler ile gerilim uygun değerlere düşürülür • Kapasitörler, ayrıca iletim hatları üzerinden yüksek frekanslı sinyallerin taşınmasına imkan sağlarlar. • Yüksek gerilim seviyelerinde yaygın olarak kullanılır

  34. Kapasitör tip GT • C1 ve C2 değerleri; VB gerilimi bir-kaç kV olacak şekilde ayarlanır • VB gerilimi daha sonra GT ile tekrar düşürülür • Ayrıca, C1 ve C2 değerleri L ile rezonans devresi oluşacak şekilde seçilerek sekonderdeki gerilimin primerdeki ile aynı fazda olması sağlanır

  35. Koruma tipi gerilim trafolarının, nominal gerilimin %0-%173 aralığında yüksek bir doğruluk oranına sahip olmaları istenir • Doğruluk oranının yüksek olması, özellikle ölçüm amaçlı kullanımlarda önemlidir

  36. Sembol gösterimler

  37. GT bağlantı şekli

  38. Ölçü tipi GT

  39. Koruma tipi GT

More Related