ZHVILLIMI SME NE SHQIPERI DHE TE MESUARIT PER SIPERMARRJEN

1. Ministria e Ekonomise, Tregtise & Energjitikes ZHVILLIMI SME NE SHQIPERI DHE TE MESUARIT PER SIPERMARRJEN 31 janar 2012 Universiteti Politeknik Tirane

2. Projekti SEECEL • Insitucioni i parë per implementimin e politikave te BE-se per SME-te, SBA • Zhvillimi i Kapitalit Njerezor ne vendet e para-aderimit ne BE • Mbështetja financiare: nga Komisioni Evropian (IPA) dhe Qeveriakroate (MoELE) • Shtetet anëtare te SEECEL:• Shqipëria• Bosnja dhe Hercegovina• Kroacia• Kosova *• Maqedonia **• Mali i Zi• Serbia• Turqia

3. Te mesuarit per sipermarrjen • Reforma ne edukimin 9 vjecar (ISCED 2) • Reforma ne edukimin ne shkollen e mesme (ISCED 3) • Reforma ne edukimin ne shkollat e larta e universitete (ISCED 5 &6) Me kontributin e Qendres se te Mesuarit per Sipermarrjen te Europes Juglindore me qender ne Kroaci jane pergatitur kompetencat kyce per nivelin 2 dhe nivelin 5&6 dhe po implementohet ne shkolla pilot.

4. KuadriiKualifikimiteuropian

5. KuadriEuropianpërkompetencatkyçetëtëmësuaritpërsipërmarrjenKuadriEuropianpërkompetencatkyçetëtëmësuaritpërsipërmarrjen 1. Komunikimi në gjuhën amtare 2.Komunikimi në gjuhë të huaj 3.Kompetenca e matematikës 4.Kompetenca digitale 5.Mësim për të mësuarit 6. Kompetenca sociale 7.Sensi i inisiativës dhe i sipërmarrjes 8. Informimi kulturor

6. ISCED 5/6 • Student sipërmarrës- 1.të identifikoje mundësitë për aktivitete, pra, te kene njohuri të mira për botën e punës;2. Te jetë i vetëdijshëm për pozicionin e sipermarrjes;3. teplanifikoje, organizoje, menaxhoje, të delegoje,te analizoje, tekomunikoje;4. tepërfaqësojnë dhe të negociojnë;5. tepunojnë si në menyre individuale ashtu dhe në ekipe;6. gjykatës për të identifikuar pikat e forta dhe dobësitë, si dhetë marrë rreziqe;7. temarrë iniciativën, të jetë pro-aktive, të jenë të pavarur dhe inovative nëjetënpersonale, shoqërore dhe në punë;8. të jenë të motivuar dhe të vendosur në lidhje me arritjen e qellimeve • Universitetsipërmarrës– të veprojë si qendra e inovacionit,kërkimit dhe edukimit, lidhje mebotën e biznesit dhenxittemesuarin per sipermarrjen • Rezultate-cfarëstudentetduhettënjohindhetëjenënëgjëndjetëbëjnë

8. Modulet per temesuarinper sipermarrjen

9. Te dhenamakroekonomike per Shqiperine, v 2010 -2011 • Rritja ekonomike, (v.08) 7,9%; (v.09) 3,3%; (V10)3,9% • GDP per capita: 3,677 USD ; • Inflacioni 3,6 %; • Papunesia 13,5%; • Kontributi i sektorit privat: 82% ne GDP & 82% ne punesim • 99,9% e sektorit privat jane SME. • Kontributi SME: 73% ne GDP dhe 71% ne punesim • Remitancat 690 mln Euro ose 27,5% me pak se 2008 dhe qe perbejne 7% te GDP • FDI, 826Mln Euro ose 9,4% e GDP nga 6,7% in 08 • Exportet 1,17 Miliard Euro, 12% e GDP ose 50% me shume se 2009 • Credia per sektorin privat 39,6% e GDP

10. Ndermarrjetaktive ne Shqiperi, viti 2010 • Numri total indermarrjeveaktive100,687 • 26,4% drejtohenngafemra • Micro (1-9) – 95.7 % • Te Vogla (10-49) – 3 ,5% • Te Mesme (50-249) – 0.7 % • Te Medha (+250) – 0.1 % 62% janetevetepunesuar Ndermarrje tereja 2010 16,433 • 1,65%rritje e kompanive ne krahasim me njevit me pare • 3,1%rritja e tepunesuarve per vitin 2010 ne krahasim me vitin 2009

11. Bizneset sipas sektoreve ekonomik - 2010 • Tregtia – 44.4% • Industria – 9.9% • Hotele, restorante – 15.6% • Transport & tele-kommunikacion – 10.3% • Sherbimetetjera– 13.9% • Ndertim – 4.2% • Peshkim – 1.7%

12. Numriisipermarresvesipasgjinisedhesektoreve ne %

13. Numriisipermarrjevesipasprefekturave ne %

14. Strategjia per Biznes dhe Investime, 2007-2013 • Hartimi i strategjise per te mesuarin per sipermarrjen; (edukimi formal dhe joformal, programi nacional i trainimeve); • Reduktimi i barrierave administrative, one stop shop per regjistrimin e biznesit dhe per licensimin e biznesit • Krijimi dhe implementimi i fondit te konkurueshmerise2007-13 • Hartimi dhe implementimi iprogramit strategjik te inovacionit dhe teknologjise ne SME 2011-2016; • Krijimi dhe implementimi i fondit te inovacionit 2011-2014; • Krijimi & funksionimi i Inkubatioreve teknologjik te Biznesit • Krijimi i parqeve Industrial • Krijimi i Njesise se Ndermjetesimit te inovacionit, BRIC; • Permiresimi i aksesit ne finance te SME-ve

16. Hartimi i strategjise se sipermarrjes Permiresimi i aftesive per punesim Nxitja e sipermarrjes kreative Analiza e kurrikulave te Edukimit 9 vjecar Zhvillimi i programeve per artizanatin TNA Programe trainimi per sipermarresit Programe per edukimin e sipermarrjes ne nivelin elementar Programe per grate dhe te rinjte Programne trainime per te rinjte Zhvillimi I kurrikulave te sipermarrjes ne edukimin profesional Nxitja e kultures se sipermarrjes Nxitja e Kultures se Sipermarrjes

20. Çfarëështëtëmësuaritgjatëgjithëjetës • Nëkuptimin e ngushtë: njohuri, aftësimdheqëndrimetënevojshmepërtëfilluardhevazhduarnjëbiznestëvogël • Nëkuptimtëgjerë: mënyrasipërmarrësee tëmenduarit: • qëndrimpozitiv duke perfshirënjohuritëe nevojshmedheaftësimindrejtbazëssësipërmarrjesdhemësimitekonomik pa njëfocus direktnëfillimin e njëbiznesi- kompetencakyce • Aktivitetetelidhura me zhvillimin e sipermarrjepotenciale – nxitje e konkurueshmerise

21. Zhvillimi personal (konfidenca, motivimi, nxitja e deshirëspërarritjedheveprimetegjalla) Zhvillimiibiznesit (tëmësuaritpërekonominë, financatteknike, dheaftësimipërpërfshirjennëvetëpunësim, punësimdhesipërmarrjeqëmundtëdrejtojëvetëpërmirësimin) ZhvillimiiAftësivesipërmarrëse (trainimnëaftesimin social, krijimin e rrjeteve, zgjidhjekreativee problemeve, kërkimiimundësive, intervista, prezantimi, drejtimiigrupit, bashkëpunimime komunitetin, veprimet me administratën, normat e kulturëslokaledhesiatondikojnënëbiznes etc.)

22. . FALEMINDERIT! Tefta Demeti, E mail: tefta.demeti@mete.gov.al