140 likes | 952 Vues
Psikologji fiziologjike. Leksioni 6. Roli I trurit ne levizje. Siguron informacionin qe lejon muskujt qe te plotesojne kushtet per te kryer levizjen Kontrollon levizjet e vecanta Roli I trurit kryhet nepermjet dy sistemeve : piramidal dhe ekstrapiramidal
E N D
Psikologji fiziologjike Leksioni 6
Roli I trurit ne levizje • Siguroninformacioninqelejonmuskujtqeteplotesojnekushtet per tekryerlevizjen • Kontrollonlevizjet e vecanta • Roli I truritkryhetnepermjetdysistemeve: piramidaldheekstrapiramidal • Kontrollojne, organizojnelevizjennepermjetkorteksit prefrontal ne lobin frontal
Sistemiekstrapiramidal • Merrpjeseaktive ne tegjitharastet e levizjes • Per cdoaspekttelevizjestonusi I muskuliteshte I ndryshemdhembeshtettrupin • Mbledhinformacione ne lidhje me pozicionin e trupitdhe I shperndantekmuskujtqe do bejnembeshtetjen e trupit • Nis ngakorteksi, kalojnetekshtyllakurrizore, duke marreinformacionnga ganglia bazale, formacioniretikular, cerebelumidheberthamavestibularetecilatkanerol ne stabilitetindheekuilibrin e pozicionittetrupitgjatelevizjes
Sistemiekstrapiramidal • Ne shtyllenkurrizoreformonsinapse me disaneuronetequajturgamamotorike, teciletrregullojnetonin e muskulit. E bejneketerregullim duke kontrolluarveprimin e indeveintrafusaletemuskulit. Impulsiqendodhettekgamamotorikettkurrindetintrafusale, teciletkalojnetkurrjentekekstrafusaletdherrjedhimishtmuskulitendoset
Sistemiekstrapiramidal • Rregullonedhelevizjen e vecuar duke e bere ate njelevizjetevazhdueshmedhefluide • Pergjegjesedirekte per levizjen e vecuarjane ganglia bazaledhecerebelumi • Kontrollonvecanerishtlevizjet e ashpratemuskujvetemedhenjtekrahevedhekembeve • Merrtedhenangabalanca, pozicionietj.
Ganglia bazale • Perbehetnga 5 zona • Nis, bashkerendondheekzekutonlevizjen e muskulit, levizjet e vullnetshme, teqeta e tengadalta, levizjetspontane • Korteks-ganglia bazale-talamus- korteks-shtyllekurrizore • Ne kontrollin e levizjesspontanebashkerendonpunenbashke me berthamenkaudatedheglobuspallidius • C’rregullimetegangliasbazale – paaftesi per levizjetengadaltateknjeriu, uletaktivitetilevizesteknjeriu
Cerebelumi • Rregullonlengshmerine e levizjes • Kontrollonlevizjet e shpeshtatemuskulit • Koordinonkorteksindhemuskujt ne rregullimin e lengshmerise se muskujve • Merrdheinformacioninmotorikqevjenngakorteksidhe ate qevjenngamuskuli • C’rregullimi I cerebelumitshkaktonlevizjeteprera, makinerike, ne seridhejotezhdervjellta. Nukarrijnetekombinojnelevizjet • Dridhja e qellimshme: ndodhkurnjeriu me problemetecerebelumitnukfrenonvullnetarishtlevizjen e tij
Sistemipiramidal • Ka lidhjedirekte me korteksinsomatosensor • Fillon ne korteks - giroprecentrale – medulles - hapesirakortikospinalelateraledheventrale - shtyllakurrizore • Neuronet e tijjanetelidhur me muskuj ne pjesen e kunderttetrupit • Kontrollonvecanerishtlevizjet fine dheatoteduarve • Merrtedhenangaprekja, temperatura, dhembjaetj.
Giroprecentrale • Pergjegjese per levizjen e duarve, kokes, kontrollonlevizjetbilateraleetj. • Lidhet me kanalin e Silviosdhe me zonenmotorikesuplementare
Rrugaperiodike • Pas shtylleskurrizorelevizjatejcohetdrejtmuskujvenepermjetsinapseve me indetintrafusaledhenepermjetnjerrugetedyte me anetesinapseve me interneuronin e quajturQelizaRenshae • QelizaRenshae: a) frenonveprimtarine e neuronitalfa, b) frenontkurrjet e muskulit ne procesin e levizjes
Mbrojtja e muskulit - Kryhetnepermjetlidhjes se muskulit me skeletin e trupitnepermjettendinave. - Lidhjen me tendinat e kryejnereceptoretndijues. Neseketanuk do tefunksiononin do tekishimkeputjeteligamenteve - Ketareceptorendjejnetkurrjen e muskulit, dhefrenojneveprimin e neuronevealfa ne tendosjenjashtemasetemuskulit
Procesi I mbrojtjes • Kurmuskulitkurret, tendiniterhiqet • Neseimpulsi neural qeprodhohet per tendosjen e muskuliteshte me I larte se c’duhet, dheqeeshte I demshem per muskulin, ateherereceptoretndijueskunderveprojne duke e frenuar ate
Procesimbrojtes • Impulsi neural kalon ne shtyllenkurrizorenepermjetdygrupeinterneuronesh • Njerigrupfrenonneuroninlevizesalfa: ulettkurrja e tepert e muskulit • Grupitjeterngacmonneuroninalfa, qeeshte I lidhur me muskulin e kundertdheshkaktontkurrjen e muskulit • Kjoveprimtaribentemundurbalancimin e procesittetkurrjes se muskulit
Si kontrollohetlevizja e brendshmetenjeriu? • Pergjegjes ne keterasteshtehipotalamusi • Per levizjen e jashtmethame, ishtekorteksi • Hipotalamusibashkepunon me gjendratsekretuesepituitare, tecilatprodhojnedisasubstancakimiketequajtura hormone • Gjendrat I ndajme ne endokrinedheekzokrine • Gjendratendokrinetejcojne hormone brendatrupit me aneterrymes se gjakutdhebashkohen me shumicen e qelizavetetrupit • Gjendratekzokrinetejcojne hormone qedalinjashteorganizmit me anetedisakanaleve