گواهی فوت و جواز دفن

2. گواهی فوت و جواز دفن تهیه و تدوین : دکتر فاضل گودرزی متخصص پزشکی قانونی و مسمومیت ها دانشگاه علوم پزشکی شیراز

3. گواهی فوت • تعریف : این گواهی سند معتبری است که کاربرد های بسیاری میتواند داشته باشد و وسیله ثبت واقعه مرگ است که بر اساس وضعیت مرگ تنظیم میشود. • تائيد فوت فرد، عدم لزوم ادامه اقدامات درماني و احياء ، مجوز انتقال به سردخانه • مجوزي براي دفن جنازه نيست و در آن علت فوت قيد نشده است.

4. علل وضرورت صدور گواهی فوت • ثبت واقعه مرگ از نظر آماری در کشور • پیگیری برخی اقدامات قانونی از جمله الف ) ابطال شناسنامه ب ) پیگیری ارثیه متوفی • روند تغییرات علل مرگ و میر در طول زمان جهت تنظیم سیاست های بهداشت و درمان • برطرف کردن نارساییها در مراکز درمانی با توجه علل فوت

5. فرم های گواهی فوت باید حتماً در سه برگ باشد و هر سه برگ تکمیل گردد و در سر نسخه های معمولی ( آن چنان که قبلاً رایج بوده است ) نوشته نشود ، زیرا که از درجه اعتبار ساقط می باشد .

6. اقلام و عناصر گواهی فوت گواهی فوت از چهار قسمت عمده زیر تشکیل یافته است : 1- مشخصات عمومی متوفی 2- علت مرگ 3- شرایط وقوع مرگ 4- مشخصات صادر کننده گواهی فوت

8. نکاتی که بایستی در تکمیل بخش علت مرگ گواهی فوت رعایت شود عبارتند از: 1- علت مرگ باید با واژه های تشخیصی و ترمینولوژی پزشکی مانند واژه هایی که در تشخیص بیماری ها بکار برده مي‌شود نوشته شود. 2- منظور از واژه تشخیصی، بیماری، آسیب یا عوارضي است که موجب فوت شده است. 3- بايد از نوشتن تابلوي مرگ مانند ايست قلبي تنفسي، ايست قلبي و نظاير آن خودداري شود. 4-بايد از نوشتن شكايات، نشانه‌هاي باليني (آسيت، زردي و ...)، يافته‌هاي آزمايشگاهي، و ساير كلماتي مانند آسيستول و ... خودداري شود. 5- بایستی از بکاربردن کلمات اختصاری(Abbreviation) بدلیل ایجاد مشکل در کدگذاری اجتناب شود 6- ابتدا از آخرین بیماری یا وضعیتی که متوفی قبل از مرگ داشت شروع می کنیم و آن را در قسمت الف (بالاترين خط قسمت 1) مي‌نويسيم.

9. نکاتی که بایستی در تکمیل بخش علت مرگ گواهی فوت رعایت شود عبارتند از: 7- برای نوشتن نام بیماری در خط های پایین از نظر زمانی به عقب بر می گردیم. 8- در قسمت 1 مقابل هر خط فقط نام یک بیماری یا وضعیت نوشته می شود. 9- توالی علیتی نوشتن نام بیماریها و وضعیتها رعایت شود. 10- در تمام موارد معیار تشخیص بیماریها و وضعيتها برای تعیین علت مرگ و تکمیل گواهی فوت، قضاوت پزشک معالج و صادرکننده گواهی است. 11- اگر تعداد بیماریهای منجر به مرگ از تعداد محلهاي پيش‌بيني شده در گواهي فوت زيادتر باشد بايد آخرين بيماري يا وضعيت قبل از مرگ در خط الف و بیماری آغاز کننده در خط د نوشته شود و از میان بیماریها بین این دو مهم ترین و موثرترین آنها كه رابطه علیتی قوی تر دارند انتخاب شود. هر چند مي‌توان نام بيماريهاي بيشتري را نيز با اضافه كردن حروف ه و ... نوشت. 12- هیچگونه توالی در بیماریهای قسمت 2 مورد نظر نیست. هر تعداد بیماری را که به روند مرگ کمک کرده اسست بدون آنکه به یکدیگر ارتباطی داشته باشد می توان نوشت.

10. مثال1: خانم 45 ساله ای در ساعت 9 صبح خرداد ماه به علت شکستگی استخوان ران در منزل خویش به درمانگاه ارتوپدی یک بیمارستان منتقل می شود و همانروز بستری می گردد. پس از اقدامات درمانی مناسب در هشتمین روز بستری با تشخیص آمبولی ریه فوت می کند. در بررسیهای بیشتر مشخص می شود که متوفی چهار سال دارای کارسینوم پستان بوده که به فمور متاستاز داده بود. نحوه تکمیل فرم چگونه است؟ خط الف) آخرین بیماری، آسیب یا عارضه: آمبولی ریه خط ب) چرا متوفی امبولی ریه کرده: شکستگی استخوان ران خط ج) چرا استخوان ران متوفی شکسته: متاستاز ثانویه سرطان و اگر خط د) هم وجود داشته باشدمنشأ متاستاز به استخوان چیست: کارسینوم پستان

11. مثال2 : آقای 22 ساله ای بعد از تصادف اتومبیل به اورژانس آورده شده است هنگام پذیرش فاقد نبض و تنفس بوده و عملیات احیا موثر واقع نمی شود. در لاپاراسکوپی مشخص می شود که کبد بیمار پاره شده و پریتوان پر از خون است. به نظر می‌آید بیمار به علت شوک هیپوولومیک در اثر خونریزی دچار ایست قلبی تنفسی شده و فوت کرده است. نحوه تکمیل فرم: الف: شوک هموراژیک ب: خونریزی در پریتوان ج: پارگی کبد د: تصادف با اتومبیل

12. مثال3 : آقای 61 ساله ای از پنج سال قبل با تشخیص دیابت نوع دوم روزانه دو قرص گلی بن کلامید مصرف میکرد. همچنین از چهار سال قبل به علت انسداد قلبی عروقی (CAD ) و فشار خون زیر نظر متخصص قلب تحت درمان دارویی بوده و یکبار نیز در CCU بستري شده بود. ده روز قبل از فوت به علت اسهال آبکی شدید در بیمارستان بستری شده و با کشت مدفوع تشخیص وبا داده شده چهار روز بعد از بستری دچار اورمی شده و کراتينین وي تا 12 بالا می‌رود و تحت همودیالیز قرار می‌گیرد ولی نارسایی کلیه بیمار اصلاح نشده و در روز دهم بستری با ایست قلبی تنفسی فوت می کند. نحوه تکمیل فرم: قسمت 1: الف: نارسایی حاد کلیه ب: ویبريوکلرا قسمت 2: دیابت غیر وابسته به انسولين- بیماری عروقی کرونری – پرفشاري خونی

13. مثال 4: در تاریخ 13 دی ماه 1382 یک مرد 21 ساله که در تصادف اتومبیل به شدت مجروح شده بود به علت ضربه مغزی در اثر شکستگی جمجمه مدت کوتاهی بعد از ورود به بیمارستان فوت کرد.حسب گزارش پليس متوفی راننده اتومبيلی بود که در ساعت 15/2 صبح درتقاطع خيابان الف با ب پس گذشتن از خط وسط خيابان از روبرو با اتومبيلی که از طرف مقابل می آمده برخورد نموده است. اتوپسی نشان داد که اتانول خون متوفی 24/.. گرم در صد بود.نمونه تکميل شده قسمت علت مرگ گواهی پزشکی در ذيل ميايد: قسمت1- الف: کوفتگی مغز ب: شکستگی جمجمه ج: اصابت سر به جسم سخت د: تصادف دو وسیله نقلیه موتوری قسمت 2: مسمومیت حاد با الکل

14. چند مثال دیگربه صورت خلاصه و فقط ذكر دلايلي كه منجر به فوت شده اند. : 1-الف: توکسوپلاسموز مغزی ب: سندرم ضعف ایمنی اکتسابی ج: ایدز د:--- 2- اعتیاد به مواد مخدر تریقی __________ 1- الف: هیپوتنشن پایدار ب: پانکراتیت حاد ج: پانکراتیت عود کننده د: الکليسم مزمن 2- .........

15. نکاتی که در هنگام صدور گواهی فوت باید در نظر گرفت • فرم های گواهی فوت باید خوانا ، بدون خط خوردگی بوده و با خودکار آبی تکمیل گردد ، • اطلاعات خواسته شده باید دقیق و منطبق با اطلاعات شناسنامه ای فرد باشد ، • فرم های گواهی فوت باید به صورت یکسان و مشابه در سطح کشور موجود باشد .

16. ثبت چهار واقعه حیاتی شامل تولد ، ازدواج ، طلاق و مرگ از طریق ثبت احوال به عنوان وظیفه قانونی به این سازمان واگذار گردیده است . در گواهی فوت برای ثبت اطلاعات مربوط به مرگ ، موارد زیر مشخص و درج گردد : • احراز وقوع مرگ • احراز هویت متوفی • اعلام وقوع مرگ • تعیین علت مرگ • اجازه تدفین • تکمیل اسناد فوت و ابطال شناسنامه

17. صدور گواهی فوت دوره حول تولد: • دوره حول تولد عبارتست از فاصله زمانی 154 روزگی جنین (22 هفتگی حاملگی، وزن 500 گرم) تا 7 روز بعد از تولد. • قسمت علت فوت دوره حول تولد از 5 جز تشکیل شده که دو جزء آن به بیماریها یا وضعیت جنین یا نوزاد کمتر از 7 روز و دو جزء آن به بیماریها و وضعیتهای مادر و یک جزء آخر آن به سایر شرایط مرتبط با فوت جنین یا نوزاد کمتر از 7 روز اختصاص دارد: الف: بیماری یا وضعیت اصلی جنین یا نوزاد کمتر از 7 روز ب: سایر بیماریها یا وضعیتهای جنین یا نوزاد کمتر از 7 روز ج: یبماری یا وضعیت اصلی مادر که بر فوت جنین یا نوزاد کمتر از 7 روز موثر بوده است. د: ساير بيماريها يا وضعيتهاي مادر كه بر فوت جنین یا نوزاد کمتر از 7 روز موثر بوده است. ه: ساير شرايط مرتبط با فوت جنين يا نوزاد كمتر از 7 روز.

18. نکاتی که باید در تکمیل بخش علت مرگ گواهی فوت دوره حول تولد رعایت شود عبارتند از: 1 - علت مرگ باید با واژه های تشخیصی و ترمینولوژی پزشکی مانند واژه هایی که در تشخیص بیماری ها بکار برده مي‌شود نوشته شود. 2- منظور از واژه تشخیصی، بیماری، آسیب یا عوارضی است که موجب مرگ شده است. 3- باید از نوشتن تابلو مرگ مانند ایست قلبی تنفسی و نظایر آن خودداری شود. 4- باید از نوشتن شکایات نشانه های بالینی (آسیت، زردی و...)، یافته‌هاي آزمایشگاهی و سایر کلمات مانند آسیستول و فیبریلاسیون بطنی خودداری شود. 5- بایستی از بکاربردن کلمات اختصاری خودداری شود.

19. نکاتی که باید در تکمیل بخش علت مرگ گواهی فوت دوره حول تولد رعایت شود عبارتند از: 6- در مقابل الف و ج فقط نام یک بیماری یا وضعیت می آید. 7- در مقابل ب و د هر تعداد بیماری یا وضعیت را مي‌توان نوشت. 8- در تمام موارد معیار تشخیص بیماریها و وضعیتها برای تعیین علت مرگ و تکمیل فوت قضاوت پزشک معالج یا صادر کننده گواهی است. ممکن است یک پزشک با شرح حال، معاینه بالینی، یافته های آزمایشگاهی و سیر بیماری به تشخیص برسد و پزشک دیگر فقط اتوپسی را معتبر بداند.

20. مثال1: در خانم 26 ساله ای با بارداری اول که دارای پریود مرتب بوده و مراقبتهای دوران بارداری وي از 10 هفتگی آغاز شده بود، به جز باكتريوري بدون علامت مشكل ديگري نداشت، در 32-30 هفتگی تاخیر رشد جنینی مورد شک قرار گرفت و در 34 هفتگی بارداری تایید شد. با عمل سزارین یک نوزاد پسر با وزن 1600 گرم به دنیا آمد. وزن جفت 300 گرم و به نظر می رسید که دچار اختلال خونرسانی شده است سندرم دیسترس تنفسی بوجود آمد و به درمان جواب نداد. نوزاد درروز سوم تولد بطور ناگهانی مرد. گزارش اتوپسی به قرار زیر است: Extensive pulmonary hyaline membrane and massive intraventricular hemorrhage گواهی تکمیل شده: الف: خونریزی داخل مغزی ب: سندرم دیستری تنفسی ج: نارسایی جفت د: باکتریوری دوران حاملگی ه: سزارین

21. مثال2: • یک خانم دیابتیک شناخته شده که در بارداری اول خود به خوبي کنترل شده بود در 32 هفتگی بارداري به آنمی مگالوبلاستیک مبتلا شد. در 38 هفتگی بارداری زایمان تحریک شده ماحصل زایمان طبیعی نوزاد با وزن 3200 گرم بود که دچار هایپوگلیسمی شده و در روز دوم تولد مرد. نوزاد مبتلا به TruncusArteriosus بود. گواهي تكميل شده: • الف: TruncusArteriosus • ب: هایپوگلیسمی • ج: دیابت وابسته به انسولین • د: آنمی مگالوبلاستیک • ه- ------

22. گواهی فوت ، جواز دفن نمی باشد . در گواهی فوت ، پزشک تأیید می نماید که فردی به دلایل مختلف فوت کرده است ولی این گواهی مجوزی برای خاکسپاری متوفی نمی باشد و فقط با اخذ جواز دفن ، می توان متوفی را به خاک سپرد . یعنی مجوز خاکسپاری متوفی فقط و فقط جواز دفن می باشد .

23. اخذ رضایت از خانواده جهت صدور گواهی فوت یا جواز دفن • برای صدور گواهی فوت ، عملاً نیاز به اجازه بستگان نمی باشد ، • برای صدور جواز دفن در صورت مطمئن بودن از علت مرگ فرد بدون هیچ شک و شبهه ای و یا شکایت فرد خاصی از بستگان جواز دفن صادر می گردد ، • در موارد مشکوک یا با علل نا مشخص ، پزشک معالج یا پزشک صادر کننده گواهی فوت باید ، جسد را جهت کالبد گشایی و تعیین علت فوت به پزشکی قانونی معرفی نماید ،

24. اخذ رضایت از خانواده جهت صدور گواهی فوت یا جواز دفن • در کالبد گشایی بیمارستانی ( نمونه برداری یا مطالعات بیشتر بر روی جسد برای تعیین علت فوت و آموزش های لازم ) اخذ رضایت از ولی متوفی و برائت کتبی لازم است و در صورتیکه بدون اجازه ولی متوفی اتوپسی بیمارستانی صورت پذیرد ، قابل پیگیری از طریق قانون می باشد . • در این موارد ، اگر مقام قضایی دستور کالبد گشایی را بدهد ، دیگر رضایت و یا عدم رضایت بستگان و خانواده متوفی در این امر مؤثر نخواهد بود و اجباراً جسد جهت کالبد شکافی باید به مرکز پزشکی قانونی ارسال گردد ،

25. مسئولیت پزشک در صدور گواهی فوت • صدور گواهی فوت یک وظیفه اخلاقی و پزشکی می باشد و پزشک نمی تواند از این وظیفه سر باز زند . • از نظر اخلاقی برای صدور این نوع گواهی نباید وجهی دریافت گردد . • پزشک بایستی گواهی فوت را خوانا ، بدون خط خوردگی و منطبق با اطلاعات شناسنامه تکمیل نماید . • اگر فرد دیگری فرم را تکمیل نماید ( انترن ، ماما ، پرستار و ... ) مسئولیت قطعی با پزشکی است که گواهی توسط آن امضاء و با مهر وی ممهور گردیده است ، • پزشک بایستی گواهی فوت را در سه برگ تکمیل نماید و صدور آن در سر نسخه یا هر فرم دیگری باطل می باشد . • هر سه برگ بایستی توسط پزشک صادر کننده مهر و امضاء گردد .

26. اعلام كتبي فوت با پزشك است ولي • مسئولين اورژانس و پيراپزشكان در صورت وضوح وقوع مرگ بصورتي كه شك و ترديد نباشد ، ميتواند بصورت شفاهي در صورت عدم حضور پزشك فوت را گواهي كند. • ولي • مسئول صدورجواز دفن پزشكان هستند. بايد تابلو فوت وعلت فوت مشخص باشد كه در حيطه كادر پزشكي است و دندانپزشكان ، داروسازان و… مجاز به صدور جواز دفن نمي باشند.

27. پروانه(جواز) دفن علت فوت تعيين شده و يا بررسي شده است و در محل اطلاعات مربوط به جواز دفن ثبت شده و دفن جسد از نظر پزشكي بلامانع است ، در غیر این صورت جسد بایستی با هماهنگی با مقامات قضایی جهت تعیین علت فوت به پزشکی قانونی انتقال داده شود .

28. مسئولیت پزشک در صدور جواز دفن • جواز دفن با گواهی فوت کاملاً متفاوت است و به هیچ وجه مشابه تلقی نمی شود ، • صدور جواز دفن بسیار مهمتر از صدور گواهی فوت است ، • پزشک باید با اطمینان کامل علت فوت را مشخص نماید در غیر این صورت ، جسد متوفی حتماً جهت تعیین علت فوت به پزشکی قانونی ارسال نماید . • از کلمه شایع c.p Arrestبه عنوان علت فوت خودداری شود .

31. هشدار چشم بسته و بدون اطلاع کامل از وضعیت بیمار و یا متوفی گواهی فوت وبخصوص جواز دفن صادر نکنیم .

32. تقدیم به شماو با سپاس فراوان