ACTief op weg met Acceptance and Commitment Therapy

1. ACTief op weg met Acceptance and Commitment Therapy Tinne Deboel OPZ Geel – 21 juni 2013

2. Contact met “Nu” Acceptatie Duidelijke Waarden Psychologische Flexibiliteit Cognitieve defusie Toegewijde actie Observerende zelf Psychologische flexibiliteit

3. Visie in de maatschappij • Lijden • is iets slecht, • dat moet weg, • mag niet, • is een stoornis, • vraagt behandeling

4. Hoe reageren mensen op deze klachten? Een normale menselijke reactie: COPINGSTRATEGIEËN • proberen er mee om te gaan, onze klachten weg te krijgen, ons te ontspannen, er niet aan te denken,…

5. De hongerige tijger

6. Wat zegt ACT? • Pijn hoort bij het menselijk leven. • Iedereen kent gedachten en gevoelens die hij/zij onaangenaam vindt • Niemand wordt graag geconfronteerd met deze gedachten en gevoelens. MAAR… hoe meer je strijdt met jouw gedachten en jouw gevoelens, hoe minder ruimte je hebt om te ‘leven’.

7. Even ervaren… Kunnen we onze gedachten controleren?

8. Even ervaren… Lukt dit? Of moest je toch steeds aan appeltaart denken?

9. Wat zegt ACT? Misschien is het probleem niet dat we (onaangename) gedachten en gevoelens hebben… Het is normaal dat we onze onaangename ervaringen proberen te controleren Maar misschien is dit willen controleren van onze gedachten en gevoelens juist het probleem…

10. Vermijding van “Nu” Experiëntiële vermijding Onduidelijke Waarden Psychologische Inflexibiliteit Cognitieve fusie Vermijding van actie, Impulsiviteit Zelf als Inhoud

11. Maar… werkt experiëntiële vermijding wel? niet altijd (bv. te gespannen) niet lang (bv. ik ben terug gespannen zodra ik niet meer naar luide muziek kan luisteren en terug gewoon op de afdeling moet zijn). het geeft soms nog een extra probleem erbij (bv. verslaving aan kalmerende medicatie)

12. Creatieve hopeloosheid Misschien is vechten tegen onze onaangename gedachten/gevoelens en deze willen controleren hopeloos. Niet de persoon is hopeloos, maar manier waarop hij/zij tot nu toe is omgegaan met problemen werkt niet voldoende en is misschien hopeloos….

13. Wat dan wel? Contact met “Nu” Acceptatie Duidelijke Waarden Psychologische Flexibiliteit Cognitieve defusie Toegewijde actie Observerende zelf

16. Voorwaarde: Bereidheid • Bereid zijn... • om je gevoelens, gedachten en herinneringen niet te proberen controleren... • Maar deze toe te laten en te ervaren zoals ze zijn (ook al zijn ze onaangenaam)

17. Wat zegt ACT? Bereidheid betekent dat we plaats maken om onze gevoelens en gedachten te ervaren zoals ze zijn… met als doel een waardevol leven te leven

18. Waarom zijn gedachten zo’n probleem? Het probleem met gedachten: Geen controle over gedachten Letterlijk nemen van gedachten

19. Vermijding van “Nu” Experiëntiële vermijding Onduidelijke Waarden Psychologische Inflexibiliteit Cognitieve fusie Vermijding van actie, Impulsiviteit Zelf als Inhoud

20. Wat zegt ACT? Een gedachte hebben is iets anders als ze geloven Afstand creëeren tussen je gedachten en datgene waarnaar ze verwijzen

21. Contact met “Nu” Duidelijke Waarden Acceptatie Psychologische Flexibiliteit Cognitieve defusie Toegewijde actie Observerende zelf

23. Even stilstaan… IK BEN IEMAND …

24. Ons verstand interpreteert voortdurend de wereld. • Maakt de wereld voorspelbaar en begrijpbaar. • Ik ben iemand die… • Vormen een zelfbeeld = een vaststaand feit

25. Vermijding van “Nu” Experiëntiële vermijding Onduidelijke Waarden Psychologische Inflexibiliteit Cognitieve fusie Vermijding van actie, Impulsiviteit Zelf als Inhoud

26. Wat zegt ACT? Probleem: Fusie met ons “zelf-als-inhoud” We zien onszelf louter als onze gedachten, gevoelens en herinneringen. Het is een vaststaand feit “dat we zo zijn”

27. Wat dan wel? Contact met “Nu” Acceptatie Duidelijke Waarden Psychologische Flexibiliteit Cognitieve defusie Toegewijde actie Observerende zelf

28. Even stilstaan…

29. Even stilstaan De buurman en zijn hond

30. Vermijding van “Nu” Experiëntiële vermijding Onduidelijke Waarden Psychologische Inflexibiliteit Cognitieve fusie Vermijding van actie, Impulsiviteit Zelf als Inhoud

32. Wat dan wel? Contact met “Nu” Acceptatie Duidelijke Waarden Psychologische Flexibiliteit Cognitieve defusie Toegewijde actie Observerende zelf

33. Even stilstaan… Stel je voor dat je 80 bent en terugkijkt op je leven…

34. Vermijding van “Nu” Experiëntiële vermijding Onduidelijke Waarden Psychologische Inflexibiliteit Cognitieve fusie Vermijding van actie, Impulsiviteit Zelf als Inhoud

35. Een waarde is als een vuurtoren in de verte. Het gidst je door het slechts weer…

36. Wat dan wel? Contact met “Nu” Acceptatie Duidelijke Waarden Psychologische Flexibiliteit Cognitieve defusie Toegewijde actie Observerende zelf

37. Duidelijke waarden • Waarden concretiseren • Welk terrein is het belangrijkste om mee aan het werk te gaan? • Zinvolle doelen formuleren • Doelen omzetten in actieplannen

38. Vermijding van “Nu” Experiëntiële vermijding Onduidelijke Waarden Psychologische Inflexibiliteit Cognitieve fusie Vermijding van actie, Impulsiviteit Zelf als Inhoud

40. Wat dan wel? Contact met “Nu” Acceptatie Duidelijke Waarden Psychologische Flexibiliteit Cognitieve defusie Toegewijde actie Observerende zelf

42. Meer lezen? • Acceptance and Commitment Therapie: veranderingen door mindfulness, het proces en de praktijk. Hayes, Strosahl,& Wilson, (2012) • Leer ACT! Vaardigheden voor therapeuten. Luoma, Hayes, & Walser, (2009) • Acceptance and commitment Therapie: een praktische inleiding voor hulpverleners. A-Tjak & De Groot, (2008) • De klappen van het leven. Harris, (2012) • Het leven is geen feest. Rokx, (2011)