Risk Değerlendirme Karar Matris Metodolojisi

1. Risk Değerlendirme Karar Matris Metodolojisi • Hazırlayanlar: Yasin KANLISU Hüsamettin ARMUT Mustafa KILINÇ Hakan ŞAHİN GRUP: + 18

2. Risk Değerlendirme Karar Matris Metodolojisi L-tipi ve X-tipi matrisler

3. Karar matris metodolojisi En sık kullanılan yaklaşımlardan biri olan risk değerlendirme matrisiABD askeri standardı MIL_STD_882-B olarak da bilinen sistem güvenlik program gereksimini karşılamak maksadıyla geliştirilmiştir. Matris diyagramları, iki veya daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi analiz etmekte kullanılan değerlendirme araçlarıdır.

4. Karar matris metodolojisi Bu metot basit olması dolayısıyla tek başına risk analizi yapmak zorunda olan analistler için idealdir. Ancak, değişik prosesler içeren veya birbirinden çok farklı akım şemasına sahip işlerin/proseslerin hepsi için tek başına yeterli değildir ve analistin birikimine göre metodun başarı oranı değişir.

5. L-tipi matrisler L TİPİ MATRİS özellikle sebep-sonuç ilişkilerinin değerlendirilmesinde kullanılır.Bu metot basit olması dolayısıyla tek başına risk analizi yapmak zorunda olan analistler için idealdir,ancak değişik prosesler içeren veya birbirinden çok farklı akım şemasına işlerin hepsi için tek başına yeterli değildir,ve analistlerin birikimine göre metodun başarı oranı değişir.Bu metod ile öncelikle bir olayın gerçekleşme ihtimali ile gerçekleşmesi takdirinde sonucun değerlendirilmesi ve ölçümü yapılır. Risk skoru ihtimal ve zarar derecesinin çarpımından elde edilerek tablodaki yerine yazılır.

7. L-tipi matrisler Risk = Olasılık x Şiddet

8. Risk skor matrisi

9. L-tipi matrislerRisk skor matrisi

10. L-tipi matrislerRisk skor matrisi

11. Ön hazırlık İşe başlanmadan şu veriler toplanıp değerlendirilmelidir: • Kimyevi, fiziki ve biyolojik ajanlar listesi • İş aktivitelerinin gözden geçirilmesi • Ortam ölçüm raporlarının incelenmesi • İş kazası ve hadise (olay) raporlarının incelenmesi • Literatür taraması (standart vb.) • İmalatçı verilerinin değerlendirilmesi • Uzman görüşlerinden yararlanılması • Teknik periyodik kontrol raporlarının incelenmesi • Benzeri diğer işyerlerinden elde edilen veriler

12. Risk kontrol hiyerarşisi • Tehlikeyi kaynağında ortadan kaldır • Tehlikeyi kaynağında azalt • Kişiyi tehlikeden uzaklaştır • Tehlikeyi izole et • Kişinin maruziyet seviyesini azalt • Kişisel koruyucu kullanımını sağla

13. Tanımlar Transmisyon düzeni: Güç aktaran miller, volanlar, kasnaklar, kayışlar, kaplinler, muylular, bilyeler, kranklar, kavramalar, dişli düzenleri, zincir ve dişlisi gibi elemanlardır. Operasyon noktası: Makine ve tezgahta talaş kaldıran, şekillendiren, ezen, delen, kesen veya başka şekilde işlem yapan kısım ile iş alıp verirken tehlikeli olan bölgelerin tamamıdır.

14. Tanımlar Hareketli parçalar: Makine ve tezgâhlarda güç aktarmayan ancak hareket eden ( kalem tespit başlıkları, besleme merdaneleri, vargel tablaları gibi) elemanlardır. Talaş: Metal, ahşap, petrol esaslı, teflon, kompozit vb. malzemelere istenilen şekli kazandırmak için üzerlerinden kaldırılan, kesilen yada soyulan parçalı yada sürekli parçacıklardır.

15. Tanımlar Koruyucu: Makinelerin transmisyon düzenlerinde hareketli parçalarında ve operasyon noktalarında kullanılan koruma düzeni ile güvenli olmayan durumlarda kullanılacak durdurma sisteminin bütünüdür. Platform: Çalışanların rahat hareket etmeleri ve çalışma ortamını daha iyi görebilmeleri, yada operasyon noktasındaki işlemi izleyebilmeleri ve operasyon kabinlerine gidebilmek için gerekli tedbirler alınarak yapılmış yükseltilerdir.

16. Tanımlar Mesleki maruziyet sınır değeri: Başka şekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalışanların solunum bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman ağırlıklı ortalamasının üst sınırıdır. Biyolojik sınır değeri: Kimyasal maddenin, metabolitinin veya etkilenmeyi belirleyecek bir maddenin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun üst sınırıdır.

18. Tam otomatik CNC makas risk değerlendirmesi Ön Gözlem • Operasyon noktaları bilgisayar vasıtası ile programlanmaktadır. • Tezgah etrafı zincirle çevrili durumda olup çalışma alanına girildiğinde otomatik durmaktadır. • Uygun çalıştırma ve durdurma butonları bulunmaktadır. • Gövde topraklamaları uygun yapılmış ve periyodik kontrolleri yapılmaktadır. • Çalışan işçi eğitimli ustadır. • Çalışma talimatı bulunmaktadır. • Çalışma yeri uygun, ergonomiye dikkat edilmiştir. • Gürültü seviyesi yüksektir. • Vibrasyon zararlı seviyede değildir. • Bakım sırasında eğitimli işçi bakım talimatı doğrultusunda hareket etmektedir.

19. Tam otomatik CNC makas risk değerlendirmesi

20. Saç kesme makasları risk değerlendirmesi Ön Gözlem: • Bıçak koruyucusu bulunmaktadır. • Ayak pedalı ile çalışmaktadır. • Acil stop butonu bulunmaktadır. • Çalışan işçiler eğitimli ustadırlar. • Tezgah durdurulmadan çalışma sırasında müdahale edilmemektedir. • Uygun çalıştırma ve durdurma butonları bulunmaktadır. • Gövde topraklamaları uygun yapılmış ve periyodik kontrolleri yapılmaktadır. • Çalışma talimatı bulunmaktadır.

21. Saç kesme makasları risk değerlendirmesi

22. Saç bükme makinesi risk değerlendirmesi Ön Gözlem: • Operasyon noktasında sensör bulunmaktadır. • Ayak pedalı ile çalışmaktadır. • Acil stop butonu bulunmaktadır. • Gövde topraklamaları uygun yapılmış ve periyodik kontrolleri yapılmaktadır. • Çalışan işçi eğitimli ustadır. • Çalışma talimatı bulunmaktadır. • Çalışma yeri uygun, ergonomiye dikkat edilmiştir. • Gürültü zararlı seviyede değildir. • Vibrasyon zararlı seviyede değildir. • Bakım sırasında eğitimli işçi bakım talimatı doğrultusunda hareket etmektedir.

23. Saç bükme makinesi risk değerlendirmesi

24. Eksantrik pres tezgahı risk değerlendirmesi Ön Gözlem: • Tezgahta çift el kumanda yoktur. • Ayak pedalı bulunmaktadır. Ayak pedalı üst koruyucusu vardır. • Kapalı kalıp çalışmaktadır. • İhtiyaç olduğunda açık kalıpta çalışmaktadır. • Çalışan işçiler eğitimli ustadırlar. • Tezgah durdurulmadan çalışma sırasında müdahale edilmemektedir. • Uygun çalıştırma ve durdurma butonları bulunmaktadır. • Gövde topraklamaları uygun yapılmış ve periyodik kontrolleri yapılmaktadır. • Çalışma talimatı bulunmaktadır. • Çalışma yeri uygun, ergonomiye dikkat edilmiştir. • Gürültü zararlı seviyede değildir. • Bakım sırasında eğitimli işçi bakım talimatı doğrultusunda hareket etmektedir.

25. Eksantrik pres tezgahı risk değerlendirmesi

26. Gazaltı kaynak makinesi risk değerlendirmesi Ön Gözlem: • Kaynakta çalışan usta işçilere yeterli eğitim verilmiştir. • Kaynak yapılan yerler diğer işçilerin çalıştığı yerlerden ayıran paravana yoktur. • Kaynakta kullanılan gaz uygun tüplerde bulunmakta ve tüpler periyodik olarak kontrol edilmektedir. • İmalatçı firmanın etiketi bulunmaktadır. • Tüpler uygun yerde depolanmaktadır. • Çalışan işçilere uygun koruyucu olarak gözlük, eldiven, önlük verilmiştir. • Lokal havalandırma bulunmamaktadır. • Kaynak yapılan yerde yanıcı malzeme bulunmamaktadır. • Çalışma talimatı bulunmaktadır. • Kaynak özel bölümde yapılmaktadır.

27. Gazaltı kaynak makinesi risk değerlendirmesi

28. Daire testere tezgahı risk değerlendirmesi Ön Gözlem: Operasyon noktası siper koruyucusu bulunmaktadır. Tezgah durdurulmadan çalışma sırasında müdahale edilmemektedir. Uygun çalıştırma ve durdurma butonları bulunmaktadır. Gövde topraklamaları uygun yapılmış ve periyodik kontrolleri yapılmaktadır. Çalışma talimatı bulunmaktadır. Gözlük zaman zaman kullanılmamaktadır.

29. Daire testere tezgahı risk değerlendirmesi

30. Tozboya kabini risk değerlendirmesi Ön Gözlem: • İş parçaları püskürtme boya ile boyanmakta zararları bilinmektedir. • Boya özel bölmelerde yapılmaktadır. • Boya kabini lokal havalandırma sistemi yoktur. • Çalışan işçi maske kullanmaktadır. • Çalışan işçilerin genel sağlık muayenesinin yanında akciğer filmi çekilmektedir. • Çalışan usta işçilere yeterli eğitim verilmiştir. • Çalışma talimatı bulunmaktadır. • İhtiyaçtan fazla boya ayrı yerde depolanmaktadır.

31. Tozboya kabini risk değerlendirmesi

32. Kompresör risk değerlendirmesi Ön Gözlem: • Kompresör çalışma alanının arka tarafına konumlandırılmıştır. • Kompresörün basınç deneyi hidrolik olarak en yüksek çalışma basıncının 1,5 katı ile yapılmış olup belgelendirilmiştir. • Kompresörler üzerinde; İmalatçı firmanın adı, Yapıldığı yıl, En yüksek çalışma, basıncı ve hava kompresörü olduğu belirtilmiştir. • Tehlike anında, uzak bir yerden durdurulması gerektiği eğitimi verilmiştir. • Kompresörün hava depolarında güvenlik supabı bulunmaktadır. • Bakımı yapılmakta olup uygun yağ kullanılmakta ve suyu alınmaktadır. • Gövde topraklamaları uygun yapılmış ve periyodik kontrolleri yapılmaktadır, • Çalışma talimatı bulunmaktadır,

33. Kompresör risk değerlendirmesi

34. X-tipi matrisler • Matris diyagramları çok boyutlu düşünce yoluyla problemli konuların açığa kavuşturulmasına katkı sağlar. • Matris diyagramları bir probleme veya olaya iştirak eden veya problem veya olay üzerinde etkisi olan faktörlerin, parametrelerin tanımlanmasını ve aralarındaki ilişkinin belirlenmesini sağlar. • Matris diyagramının temel avantajı; her çift değişken arasındaki ilişkinin derecesini grafiksel olarak göstermesidir.

35. X-tipi matrisler Bu tip risk değerlendirmesi karmaşık prosesler veya akım şemaları içeren işlerin mevcut olduğu yerlere veya olaylara uygulanabilir. Tek başına bir analistin yapmasına uygun değildir. 5 yıllık geçmiş kaza araştırmasına İhtiyaç vardır. Tecrübeli bir takım lideri önderliğinde disiplinli bir takım çalışması gerektirir.

36. X-tipi matrisler Daha önce meydana gelmiş bir kazanın veya buna bağlı bir olayın tekrarlanma olasılığı da değerlendirilir. Değerlendirme sonucunda riskin giderilmesi için alınacak önlemlerin maliyet analizi de yapılarak, riskin maliyeti ile riski transfer etme imkanı var ise  iki maliyet karşılaştırılarak kıyaslanır.

37. X-tipi matrisler • Yöntemin uygulanmasında, öncelikle bir işletme içerisinde bir bölüm/parça veya bir olay seçilir. • Seçilen konu ile ilgili olarak • 5 yıllık geçmiş kaza araştırması yapılır veya arşivler incelenir • geçmiş kazaları ortaya getiren nedenler belirlenmeye çalışılır ve • tekrarlama şansları  araştırılır.

38. X-tipi matrisler X-tipi matriste bir olayın gerçekleşme ihtimali:

39. X-tipi matrisler X-tipi matriste bir olayın kontrol derecesi:

40. X-tipi matrisler X-tipi matriste bir olayın şiddeti:

41. X-tipi matrisler X-tipi matriste bir olayın şiddeti:

42. X-tipi matrisler X-tipi matriste bir olayın şiddeti:

43. X-tipi matrisler X-tipi matriste bir önceki kazaların sonucu:

44. X-tipi matrisler Risk matrisi üzerinden belirlenen değerler aşağıdaki formüle yazılarak risk derecelendirme skoru elde edilir. RDS = A + B + C + D