Rechtsstaat en Democratie 2.1 Macht en gezag 2.2 Nederland is een rechtsstaat

1. Rechtsstaat en Democratie 2.1 Macht en gezag 2.2 Nederland is een rechtsstaat 2.3 Constitutionele monarchie met parlementair stelsel

2. Basisvoorwaarden staat - een overheid met oppergezag (soeverein)- bevolking (met gevoel van eenheid)- internationaal erkend grondgebied- geweldsmonopolie • Machthet vermogen om aan anderen je wil op te leggen • Politiekemachthet vermogen (en de bevoegdheid) van bestuurders om invloed en controle uit te oefenen op politieke besluiten • Machtsbronnende basis waarop de macht is gegrond • Gezaghet accepteren van de macht die anderen uitoefenen en die macht als wettig accepteren Rechtsstaat en Democratie 2.1 Macht en gezag 2.2 Nederland is een rechtsstaat 2.3 Constitutionele monarchie met parlementair stelsel

3. Rechtsstaat- grondwet + belangrijkste onderdelen bestuur + werking bestuur + bestuursregels + grondrechten (klas.+soc.!) + regels- legaliteitsbeginsel geen bevoegdheid zonder basis in grondwet- Rechterlijke macht is onafhankelijk rechters voor ‘het leven’ benoemd- burgerparticipatie in politiek is wettelijk- openbaarheid van bestuur (WOB) Rechtsstaat en Democratie 2.1 Macht en gezag 2.2 Nederland is een rechtsstaat 2.3 Constitutionele monarchie met parlementair stelsel

4. Trias Politica- wetgevend (staatshoofd en ministeries)- uitvoerend (geleid door ministers parlement)- rechterlijke macht (rechters)Scheiding? Checks andbalances. • Legaliteitsbeginsel- strafrecht:strafbaar als het volgens de wet strafbaar is- staatsrecht:elke bestuurlijke bevoegdheid moet een wettelijk kader hebben Rechtsstaat en Democratie 2.1 Macht en gezag 2.2 Nederland is een rechtsstaat 2.3 Constitutionele monarchie met parlementair stelsel

5. Politieke participatie (recht)Iedere Nederlander mag deelnemen door: - wensen/eisen kenbaar te maken - te stemmen - zich verkiesbaar te stemmen • Wet Openbaarheid Bestuur - beginsel: burger heeft recht te weten welke informatie er bij de overheid berust Rechtsstaat en Democratie 2.1 Macht en gezag 2.2 Nederland is een rechtsstaat 2.3 Constitutionele monarchie met parlementair stelsel

6. constitutie = grondwet • monarchie = koningshuis Positie koningshuis staat in de grondwet, dus: constitutionele monarchie • Taken koning(in)- handtekening onder alle wetten- voorlezen Troonrede (prinsjesdag)- kiezen (in)formateurs (per 2012 niet meer!)- regelmatig overleg minister-president • Vooral ceremonieel - onschendbaar / adviserend Rechtsstaat en Democratie 2.1 Macht en gezag 2.2 Nederland is een rechtsstaat 2.3 Constitutionele monarchie met parlementair stelsel

7. Parlementaire Democratiestelsel waarbij het volk een vertegenwoordiging kiest die de regering controleert • Inhoud- representatiedemocratie- burgers gelijkwaardig (voor wet en op gebied van samenstelling parlement)- verantwoording aan volksvertegenwoordiging(ministers t.o.v. gehele Tweede Kamer)- vrije en geheime verkiezingen (4 jaar max.)- beleid op basis van vertrouwen meerderheid- besluitvorming op basis van meerderheid(stemmen)- rekening houden met minderheden- tweekamerstelsel (2e en 1e Kamer)1e Kamer/Senaat: kamer van reflectie Rechtsstaat en Democratie 2.1 Macht en gezag 2.2 Nederland is een rechtsstaat 2.3 Constitutionele monarchie met parlementair stelsel

8. Rechtsstaat en Democratie 2.1 Macht en gezag 2.2 Nederland is een rechtsstaat 2.3 Constitutionele monarchie met parlementair stelsel